KONSPEKT LEKCJI
Beata Urbańska
Język polski
Czas trwania lekcji – 90 min.
Szkoła ponadgimnazjalna
kl. I TI , I b
Temat lekcji: „Iliada” a „Odyseja” - porównanie
Cele lekcji:
Ogólne
przedstawienie historii podróży Odyseusza
formułowanie własnych poglądów na temat postaw bohaterów
szczegółowe
Uczeń po 45 min. lekcyjnej potrafi:
wyjaśnić związek frazeologiczny – koń trojański, praca Penelopy
przybliżyć treść „Odysei”
wymienić miejsca pobytu Odyseusza
wyjaśnić na czy polegały fortele Odysa
Metody nauczania:
podająca
praktyczna
Formy pracy:
indywidualna
zbiorowa
Pomoce i środki dydaktyczne:
tablica
Podręcznik do literatury „Przeszłość to dziś”, Krzysztof Mrocewicz, cz.1
„Odyseja” Homera
PRZEBIEG LEKCJI
|
Czynności nauczyciela |
Czynności ucznia |
|||||||||||||||
|
CZĘŚĆ WSTĘPNA |
||||||||||||||||
|
1.Sprawdzenie frekwencji uczniów. 2.Podanie tematu lekcji: „Iliada” a „Odyseja” – porównanie. 3. Zapytanie jednej osoby z ostatnich trzech lekcji. W czasie, gdy nauczyciel pyta ucznia, klasa przypomina sobie wiadomości dotyczące „Iliady”. |
Uczniowie zapisują temat lekcji w zeszytach przedmiotowych. Wywołana osoba podchodzi do nauczyciela i udziela odpowiedzi na zadane pytania. |
|||||||||||||||
|
CZĘŚĆ ZASADNICZA |
||||||||||||||||
|
1.Nauczyciel rysuje tabelkę:
2. Następnie krótko mówi o obu utworach: Zarówno „Iliada” jak i „Odyseja” powstały w VIII w. p.n.e. Oba utwory stały się dowodem na istnienie Troi. Dzięki nim niemiecki archeolog mógł dokonać odkrycia ruin Troi, co stało się z kolei podstawą do tego by sądzić, że wojna trojańska rzeczywiście rozegrała się. Miało to miejsce między XIV a XII w.p.n.e. Wędrówka Odysa była naznaczona cierpieniem, walką. Nieprzychylni mu bogowie spowodowali, że jego powrót do rodzinnej Itaki trwał 10 lat! Powodem ich gniewu była zagłada ich ulubionego miasta jakim była Troja.
3. Nauczyciel przybliża klasie przygody Odysa: Po tym jak ginie Parys, Helena zostaje żoną jego brata – Deifoba. Pewnej nocy pomaga Odyseuszowi i Diomedesowi ukraść Palladion – cudowny posąg Ateny, który chronił Troje przed zniszczeniem. Tym samym Trojanie zwątpili w możliwość swego zwycięstwa. Wojska greckie odpływają, a za murami Troi pojawia się drewniany koń. Jego pomyslowawca – Odys, wraz z jedenastoma wojownikami ukrył się wewnątrz cudownej budowli. Kapłan Laokon z dwoma synami sprzeciwia się wprowadzeniu konia do miasta. Dwa węże zabijają ich. Tym samym Kasandra także sprzeciwia się ale zostaje uznana za szaloną. Nikt nie bierze jej słów za prawdziwe. Po ucztach i zabawach przychodzi czas na noc, gdy Odys wraz z wojownikami otwiera wrota do Troi udostępniając w ten sposób wejście dla greckich żołnierzy. Wszyscy giną, łącznie z królem Priamem. Kobiety wzięto do niewoli. Menelaos zabija Deifoba, pragnie też zabić niewierną żonę ale jej widok sprawia, że jego serce zmiękło. Pogodził się z nią. Odys wraca do Itaki przez 10 lat. 1) Na początku swojej wędrówki dociera do wyspy Kikonów pod Ismar, gdzie burzy miasto. Zabito prawie wszystkich mieszkańców, kobiety, dzieci oraz skarby podzielono między sobą. Towarzysze Odysa urządzili wielką ucztę po zwycięstwie. Ci z Kikonów, którzy ocaleli zbiegli z miasta Ismar udając się do innych miast zbierając Kikonów. Nad ranem dokonali zemsty. Wielu towarzyszy Odysa zginęło. Reszta wypłynęła w dalszą drogę. 2) Watr jego dwanaście okrętów sprowadził do Krainy Lotofagów. Mieszkańcy tej wyspy jedli kwiaty lotosu powodujące amnezję. Kilku towarzyszy zasmakowało owych kwiatów. Odys musiał ich siłą sprowadzać na pokład statku. 3) Okręty zbliżają się do ziemi cyklopów. Odys wraz z załogą postanawia sprawdzić kim są mieszkańcy wyspy. Nie słucha ostrzeżeń znajomych, postanawia zobaczyć na własne oczy cyklopa. Uważa, że takiemu bohaterowi jak on należą się dary od potwora, podczas którego nieobecności Odys z towarzyszami zjawia się w jaskini. Częstują się jedzeniem. Potworem z jaskini jest syn boga mórz – Posejdona – Polifem. Gdy Polifem wraca jest zdziwiony obecnością nieznajomych, nie ma zamiaru gościć przybyszy. Zabija dwóch towarzyszy Odysa a następnie ich pożera. Wraz z kolejnym posiłkiem potwora dzieje się tak samo. Przebiegł Odys częstuje go winem, tym samym upija Polifema. Pozbawia cyklopa oka. Po przebudzeniu potwora przedstawia się jako Nikt. Gdy ranny cyklop wzywa na pomoc przyjaciół z wyspy i mówi, że Nikt wyrządził mu taką krzywdę – zostaje wyśmiany i pozostawiony sam sobie. Odys za pomocą owiec wyprowadza towarzyszy z jaskini cyklopa. Wychodząc na swoją zgubę wyjawia swe prawdziwe imię, co zresztą staje się przyczyną jego dalszych nieszczęść w czasie podróży do domu. W tym czasie Polifem wzywa swego ojca. Prosi go, by jego oprawca zmarł, lub też miał ciężką drogę do domu, by wrócił sam a w ojczyźnie zastał smutek. 4) Przybywa do wyspy Eola ( boga wiatrów ). Otrzymuje od niego sakiewkę zawierającą wszystkie nieprzyjazne wiatry oraz wskazówkę jak z niej korzystać. Gdy widzi już nabrzeża rodzinnej Itaki, jego towarzysze z ciekawości otwierają worek, ty samym uwalniają wszystkie wiatry. Przybywają ponownie na wyspę Eola. Zwróciwszy się o pomoc do boga wiatrów zostaje wypędzony. 5) Dociera do kraju ludożerców Lastrygonów. Ocalał tutaj tylko jeden okręt. Reszta została zgładzona przez ludożerców. 6)Przybywa do wyspy bogini Kirke. Kirke poczęstowała swych gości ziołami a następnie zamienia ich w wieprze. Odys zdradził Penelopę. Narodził się syn Odysa Telegonus. Od boga Hermesa - posłańców bogów mocniejsze ziele. Zmusza Kirke do odczarowania towarzyszy. Przebywają tam rok czasu, po tym jak zaczęli tęsknić za ojczyzną Kirke wyraża zgodę na ich odpłynięcie. Prosi jednak by Odys udał się do Hadesu o wróżbę od Terezjasza. Terezjasz- niegdyś roztrzygł spór pomiędzy Zeusem a Herą. Bogini ukarała go ślepotą a Zeus obdarował darem wieszczym i życiem siedmiokrotnie dłuższym od życia ludzi. 7) Kraina zmarłych – Hades. Terezjasz przepowiedział Odysowi długą i ciężką podróż, podczas której straci wszystkich swych towarzyszy. Sam miał wrócić do Itaki, gdzie zastanie wierną żonę oraz wielu zalotników. Ponadto ustrzega by nie jadł krów Heliosa. W krainie zmarłych spotyka także swą matkę, która odpowiada mu o wiernej żonie, o mądrym synu Telemachu i o ojcu. Spotyka także dusze Syzyfa i Heraklesa. 8)Wyspa Syren. Przebiegły Odys ustrzega się zgubnego śpiewu syren, które doprowadzają do rozbicia statków. Swoim kompanom podróży nakazuje zatkać uszy woskiem a siebie karze przywiązać do masztu. 9) Spotyka dwa potwory o imieniu Scylla i Charybda. Obrawszy drogę bliżej Scylli traci kolenych towarzyszy. 10) Przybywa na wyspę Trinakii. Żeglarze pod nieobecność Odysa zabijają święte krowy Heliosa. Ten rozgniewawszy się rozbija okręt Odysa. Odtąd Odys podróżuje na tratwie. 11) Burza morska rozpętana przez Posejdona rozbija jego tratwę. Ratuje go nimfa wodna Kalipso. Zakochuje się ona w Odyseuszu, kusi go wicznym życiem i nieśmiertelnością, więzi na wyspie przez 7 lat. Odys tęskni za żoną i synem. Po siedmiu latach bogowie postanawiają, że Odys może wracać do Itaki. Ich wolę przekazał Kalipso – Hermes –bóg podróżnych. Kalipso pomaga zbudować Odysowi tratwę, by mógł udać się w samotną podróż. 12)Dociera do swej ojczyzny – Itaki. Atena zmienia go w żebraka. Poznaje go jedynie jego pies o imieniu Argos. Zalotnicy Penelopy oczywiście drwią z niego, nie zdają sobie sprawy kim jest rzeczywiście. W czasie przybycia Odysa do Itaki, Penelopa pod naporem zalotników ubiegających się o jej rękę organizuje zawody łucznicze. Zwycięzca, który trafi strzałą z łuku Odysa zostanie jej mężem. Wcześniej potrafiła oszukiwać ich tkając sweter do ojca Odysa. Tkała go dniami a nocami pruła wszystko co udało jej się utkać. Trwało to trzy lata. Strzała naciągnięta w odpowiedni sposób mogła trafić do celu. To wykonać mógł jedynie zwinny Odyseusz. Nikt nie mógł sprostać wyzwaniu z wyjątkiem tajemniczego żebraka, który okazał się uznanym za zmarłego Odyseusza. Zdarzył się cud. Z żebraka przemielił się w swoją postać.
4. Nauczyciel prosi uczniów o wypełnienie rubryki dotyczącej „Odysei”. 5. Nauczyciel zapisuje na tablicy imiona takie jak : Odys, Penelopa i Telemach. Uczniowie mają za zadanie określić charakter, cechy danych osób na podstawie usłyszanej opowieści o Odyseuszu.
6. Nauczyciel podaje do zeszytu pan fantastycznej podróży Odyseusza: 1) zwycięstwo Troi 2) wyspa Kikonów pod Ismarem 3) kraina Lotofagów 4) ziemia cyklopów – spotkanie z Polifemem, oślepienie cyklopa 5) wizyta na wyspie boga wiatrów -Eola 6) kraj ludożerców – Lastrygonów 7) Wyspa bogini Kirke – zdrada Penelopy 8) Hades – wróżba Terezjasza 9) Wyspa Syren- spryt Odysa 10) Scylla i Chorybda – dwa potwory 11) Wyspa Trinakii – zjedzenie krowy Heliosa 12) wyspa Feaków – ratunek nimfy morskej Kaliope, więzienie przez siedem lat 13) powrót do Itaki. Zawody łucznicze.
|
Uczniowie zastanawiają się a następnie uzupełniają część dotyczącą „Iliady” Homera.
Uczniowie słuchają.
Odys: Odważny Sprytny Stosuje fortele Zdradza żonę z boginią Kirke. Rodzi się Telegonos Naraża na
śmierć swoich towarzyszy. Przebiegły Dobry łucznik Wytrwały Pomysłowy Inteligentny Zabija zalotników Bezwzględny Penelopa: Żona Odysa Przykład wierności małżeńskiej Oddana mężowi Przebiegła Sprytna Symbol miłości małżeńskiej Praca Penelopy- praca nie mająca kresu, nie dająca żadnych rezultatów Telemach: syn Odysa i Penelopy rodzi się na krótko przed wyjazdem Odysa na wojnę trojańską wyrusza w podróż udając się w poszukiwania po ojca w czasie nieobecności ojca opiekuje się nim przyjaciel Odysa Mentor odważny męski wytrwały dzielny
Uczniowie zapisują podane punkty do zeszytów. |
|||||||||||||||
|
CZĘŚC KOŃCOWA |
||||||||||||||||
|
1. Podsumowanie lekcji przez nauczyciela: Zarówno „Iliada” jak i „Odyseja” charakteryzuje uniwersalizm, ponieważ oba utwory podejmują problematykę ponadczasową. Oba eposy są opowieściami o zdarzeniach, konfliktach, namiętnościach ludzkich, postaciach jakie występują w każdych realiach, w każdym czasie historycznym. Zachowania bohaterów są ponadczasowe. 2.Nagrodzenie plusami aktywnych uczniów na lekcji.
|
Uczniowie słuchają. Opowiadają o swoich odczuciach po przeczytaniu „Iliady” i po usłyszeniu o przygodach Odysa. |
|||||||||||||||
Konspekt lekcji przygotowała:
Beata Urbańska