1. W jaki sposób karano w średniowieczu?
   Przyznanie się obwinionego do popełnienia zarzucanego mu czynu stanowiło najważniejszy dowód w procesie. Dlatego obmyślano sposoby wydobycia przyznania się od podejrzanego poprzez torturowanie. Podejrzanego zamykano w „wiezieniu” następnie krępowano łańcuchami lub sznurami (nazywano kozłem), zakuwano w dyby, przykuwano do ścian lub belek na kształt krzyża, odsiadywało ich robactwo i atakowały szczury. Zasada postępowania karnego było orzeczenie oddania na tortury na podstawie wstępnego postanowienia sądowego. Sąd mógł również skazać na tortury, które były wyprzedzone: pogrożeniem, zaprowadzeniem na miejsce tortur, obnażenie i związanie, położenie na desce, ciągnienie; krzesło czarownic/tron dziewiczy, kołnierzyk, gruszka do kneblowania
   Torturowano tylko chłopów i mieszczan. Na tortury nie wydawano (poza przestępstwem politycznym) duchowieństwa, szlachty, wyższych urzędników, dzieci poniżej 14 roku życia i starców powyżej 60.
   zaśrubowanie kciuków, hiszpańskie buty, słupek lub łoże sprawiedliwości do rozciągania + jeż, przypalanie pochodniami z rozpaloną smołą, siarką lub blachą, polewano spirytusem, wlewano gorący olej do gardła,
   Rodzaje kar:
   kara śmierci:
   Powieszenie - za kradzież, rozbój, fałszowanie monet itp. Powieszenie było karą hańbiącą. Karę powieszenia określano jako "karę złodziejską" związaną z utratą tak ważnej w średniowieczu czci, która dotykała skazanego oraz kolejne dwa pokolenia jego następców. Niekiedy powieszonego zdejmowano z szubienicy i rozkładano na kole umocowanym wysoko na drągu. Aby wiatr go nie zrzucił - głowę przybijano do koła. Najczęściej jednak pozostawiano na sznurze do czasu, aż sam spadł. Miało to znaczenie odstraszające.
   Ścięcie - za morderstwo, zdradę (bunt), przestępstwa przeciw urzędom państwowym, rozgłaszanie pomówień przeciwko urzędom, gwałt na niewieście. Ścięcie było karą honorową. Niekiedy karani szubienicą prosili o zamianę - na ścięcie.
   Ćwiartowanie za zamach na panującego (zdradę), zabójstwo+kradzież, rozciąganie przez konie
   Spalenie żywcem - za sodomię, podpalenie, fałszowanie monet, trucicielstwo, dodatkowo za czary, świętokradztwo, homoseksualizm. Spalenie miało dwie opcje - od góry i od dołu. Wbrew pokutującym poglądom ogień nie był duży, aby iskry nie zapaliły miasta. Chodziło o zadanie bólu i śmierci, a nie spalenie ciała. "Stos" mógł składać się z kilku szczap (dla oszczędności). Niekiedy przed spaleniem skazańca duszono. Nawet 2-letnie dzieci były palone za czary. Wykonano nawet specjalny piec do palenia. Także w oświeconym Wrocławiu spalono 15-letniego chłopca "za zaprzedanie się szatanowi".
   Zakopanie żywcem i przebicie palem - za dzieciobójstwo - stosowane tylko do kobiet.
   Utopienie - stosowano zastępczo wobec kobiet - dzieciobójczyń, złodziejek oraz kobiet posądzonych o zdradę, morderstwo itp. przewinienia zagrożone ścięciem i szubienicą. Zaszywano w worek i topiono za zabójstwo
   Łamanie kołem - za zdradę, rozbój, morderstwo. Skazanego uderzano kołem od wozu . W Polsce stosowano "łamanie na kole". Wówczas skazanego rozciągano na kole i łamano kości uderzeniami drąga.
   Pieczenie żywcem w kotle i obwożenie po ulicach
   Darcie przed śmiercią pasów
   
   Kary cielesne wykonywano pod pręgierzem. Stosowane za kradzież:
   Obcięcie ręki, uszu lub włosów, chłosta, piętnowanie, oślepienie (bunt), wyrwanie języka i ucięcie uszu
   Wyrywani zębów za niezachowanie postu.
   Za cudzołóstwo przybijano mosznę do deski-poderżnięcie gardła lub kastracja
   odszczekiwani oszczerstw pod ławą
   włóczenie końmi (bunt)
   
   Karę noszenia kamieni hańbiących. Skazywano na nią przede wszystkim kłótliwe i obrzucające się wyzwiskami miejskie przekupki.
   Kara pieniężna (opłacenie mszy i zafundowaniu sądowi gorzałki i piwa)
   Kara publiczna –leżenie krzyżem w kościele, zamykanie w kunie za szyję, biczowanie pod pręgierzem (za strojenie się Poznań 1535), przymusowe roboty
   Wyświecenie-wygnanie poza granice wsi/miasta w nocy bijąc i oblewając pomyjami, banicja i infamia
   Kara wieży górnej kara dotycząca głównie szlachty, maksymalnie 4 lata i 24 tygodnie.
   Kara wieży dolnej – polegała na umieszczeniu skazanego w dole wykopanym w ziemi na rok i 6 niedziel
   
   
   

2. Motywy organizowania odrębnych zakładów dla nieletnich (z historycznej perspektywy).

W Amsterdam w Holandii w 1589 r. pod wpływem skazania 16-letniego chłopca za kradzież i zabójstwo postanowiono wybudować dom pracy dla młodocianych przestępców, włóczęgów i żebraków. W 1595 r. wybudowano zakład dla mężczyzn, a w 1596 – dla kobiet. Początkowo zakłady były przeznaczone dla młodych przestępców, prostytutek oraz dla tzw. źle prowadzących się, krnąbrnych chłopców. :D Punktem wyjścia tych amsterdamskich zakładów była chęć poprawy małoletnich przestępców i przyzwyczajenie ich do pracy. Cele wychowawcze zamierzano osiągać przez zatrudnianie więźniów w różnych zakładach pracy. Za tą pracę więźniowie część wynagrodzenia otrzymywali dla siebie, a część była odkładana na tzw. fundusz wyjściowy. Starano się też o poprawę moralną – oddziaływanie pastora oraz nauczyciela. W zakładach amsterdamskich szybko zauważono, że przebywanie wspólne w celi niebezpiecznych zbrodniarzy i chłopców nie daje dobrych rezultatów w kierunku poprawy, dlatego wybudowano w 1603 r. oddzielny budynek dla młodzieży, w których w nocy chłopcy przebywali oddzielnie, a w dzień wspólnie pracowali z innymi więźniami.

Domy poprawcze typu amsterdamskiego szybko stały się sławne, inne miasta zaczęły naśladować miasto holenderskie – w 1629 r. w Gdańsku otwarto dom poprawczy typu amsterdamskiego – był to pierwszy dom poprawczy w Polsce.

Właściwą reformę wprowadził jednak dopiero papież Klemens XI – pod jego kierownictwem powstał w 1704 roku w Rzymie Przytułek św. Michała , pomyślany jako dom poprawczy dla 200 młodocianych przestępców oraz przytułek dla 500 starców obu płci. Młodociani byli rozdzielani i na noc umieszczani w osobnych celach, a w dzień wspólnie pracowali – w czasie pracy bezwzględny zakaz porozumiewania się. Podobnie jak zakłady amsterdamskie w północnej Europie, tak zakłady rzymskie w południowej zapoczątkowały reformę więziennictwa, która objęła wiele miast włoskich – więzienia o tendencjach poprawczych ( a przy okazji to oddzielenie młodocianych).

3. Na czym polega system resocjalizacyjny celkowy.
   Wielkim propagatorem tego systemu był Anglik J. Howard, który zwracał uwagę na to, iż ówczesne więzienia pełniły w znacznym stopniu funkcję demoralizacyjną. W związku z tym Howard nawoływał do zaprzestania dotychczasowych sposobów traktowania więźniów i postulował wykonywanie kary pozbawienia wolności według systemu celkowego. Najważniejsze tezy zawarte w głoszonej przez niego ideologii to:
   - nie powinno stosować się kar, które odbierają skazanemu nadzieję powrotu do życia w społeczeństwie;
   - powinno się w więzieniach prowadzić kształcenie umysłowe i wychowanie religijne;
   - powinno się w więzieniach wykonywać pracę społeczno użyteczną,
   - powinno się w więzieniach stosować odosobnienie skazanych;
   - powinno się zwalniać przed terminem więźniów pracowitych i wykazujących poprawę
   
   W efekcie w USA wyłoniły, pod wpływem ograniczania kary śmierci i religijnej doktryny kwakrów, dwa systemy penitencjarne: pensylwański i auburnski
   Doktryna kwakrów miała głównie na celu wprowadzenie osamotnienia celkowego, gdyż chroniło ono zarówno przed ujemnym wpływem bardziej moralnie zepsutych więźniów jak i umożliwiało dokonywanie refleksji nad winą, co miało powodować skruchę i odrodzenie moralne. System pensylwański w odróżnieniu od auburnskiego opierał się na bezwzględnej izolacji społecznej więźnia (np. w więzieniu w Filadelfii stanowiącym przykład systemu pensylwańskiego nie było Kaplicy, pokoju do nauki, wydzielonych miejsc pracy, stołówki. Więźniowie wykonywali pracę oraz jedli w swoich celach, pozbawiono ich kontaktów z przyjaciółmi, krewnymi i pozostałymi skazanymi.). W systemie auburnskim natomiast więźniowie mogli korzystać z posług religijnych oraz uczyć się czytać, pisać i wykonywać operacje matematyczne .
   
   

4. Na czym polegał system progresywny.
   W systemie progresywnym według W. Croftona koncepcja wykonywania kary pozbawienia wolności przewidywała trzy fazy:
   Faza I - Skazani poddawani są surowemu reżimowi. Dzieli się na dwa okresy: 1) okres, w którym skazani otrzymywali nudne i męczące prace w swoich celach 2) okres, w którym warunki odbywania kary były nieco łagodniejsze; więźniowie otrzymywali lepsze jedzenie, bardziej interesującą pracę; nie obowiązywało odosobnienie w czasie pracy, nauki, nabożeństw i wieczorów dyskusyjnych.
   Faza II (główna) - więźniowie wykonywali ciężkie prace, najczęściej publiczne i na świeżym powietrzu. Noc spędzali pojedynczo w specjalnie przeznaczonych na ten cel boksach. Czas trwania tej fazy to około połowa całej kary.
   Faza III - kara odbywana była w warunkach rozluźnionego reżimu. Więzień przebywał w zakładzie bez murów, gdzie strażnicy nie byli uzbrojeni. Więźniowie otrzymywali za wykonaną pracę większe wynagrodzenie. Faza ta kończyła się zwolnieniem warunkowym. Gdy osadzony pilnie pracował i zachowywał się nienagannie, każda z faz mogła ulec skróceniu. Gdy nie dostrzegano postępów w zachowaniu, to cofano więźnia do fazy poprzedniej, pozbawiając go w ten sposób możliwości wcześniejszego wyjścia z zakładu w trybie warunkowego zwolnienia lub nawet oddalając zwolnienie na czas późniejszy.
   Podejście progresywne miało na celu stopniową poprawę losu skazanych w zależności od długotrwałości pobytu w więzieniu i wykazanej poprawy. System progresywny ulegał różnorodnym przeróbkom i modyfikacjom, co świadczyło o jego wychowawczych wartościach i o znacznym postępie w sposobie wykonywania kary.
   
   

5. Na czym poległą system regresywny
   System regresywny zaś był odwróceniem progresji, gdyż według jego założeń więźniowie otrzymywali bezpośrednio po przyjęciu klasę najwyższą ze wszystkimi możliwymi ulgami. W razie złego sprawowania byli degradowani stopniowo do klas niższych z możliwością awansu do poprzedniego poziomu w razie poprawy. Przyjmowanie nowo przybyłego więźnia do klasy najwyższej miało taką dodatnią stronę, że łagodziło gwałtowny przeskok z lepszych warunków wolnościowych do gorszych - więziennych, dzięki czemu unikano nagłych wstrząsów i reakcji na sytuację izolacji. Ujemną stroną było natomiast ograniczenie oddziaływania wychowawczego, gdyż więźniowie byli pozbawieni dostatecznie silnych bodźców w kierunku dążenia do poprawy. W tej fazie odbywania kary nie groziło oczywiście (w tym stopniu, co przy progresji) zmaterializowanie pobudek dobrego postępowania, gdyż można było apelować do wyższych uczuć więźniów, do ambicji i honoru. W fazie drugiej przy degradacji pojawiały się znowu zwykle motywy działania, jak przy systemie progresywnym. System regresywny był krytykowany i uznawano go za zwyrodnienie systemu progresywnego i jego nielogiczną antytezę. Pogląd ten jest dyskusyjny. W systemie progresywnym można mówić o mechanizmie regresji, jaka miała z pewnością miejsce przy degradacji do klasy niższej, a także odwrotnie - można mówić o progresji w systemie regresywnym, gdyż więzień po degradacji był zmuszony wspinać się do warunków lepszych - utraconych, których znaczenia należycie nie doceniał. Mając na względzie powyższe aspekty, nie należy wykluczać, iż system regresywny można zastosować do więźniów mniej zdemoralizowanych, po raz pierwszy karanych, których nie ma potrzeby poddawać skomplikowanemu systemowi progresywnemu, zalecającemu rozpoczynanie kary od najgorszych warunków, co w stosunku do tej najlżejszej kategorii więźniów nie jest uzasadnione.
   Przykładem zakładu, w którym zastosowano system progresywny jest amerykańskie reformatorium z XIX wieku w Bostonie, którego kierownikiem był duchowny protestancki E.M.P. Wells.
   
   

6. Scharakteryzuj system rodzinny.
   Zwany jest także kierunkiem szwajcarskim, gdyż miał szczególnie wielu zwolenników w Szwajcarii. Tam powstała pierwsza placówka (Zakład w Hofwyl w kantonie Argowia) oparta na zasadach życia rodzinnego (1810 r.) Hrabia Filip E. Von Fellenberg, założył tę placówkę w swoim majątku. Jego zakład był przeznaczony głównie dla skrajnie biednych dzieci, ujętych przez policję za włóczęgostwo, żebractwo, a także dla dzieci pochodzących z tzw. "dobrych domów" zepsutych brakiem zainteresowania lub rozpieszczonych przez rodziców oraz opuszczone sieroty. Pierwszym kierownikiem tego zakładu w latach 1810 - 1833 był młody nauczyciel Jan Jakub Wehrli. Przebywał stale, dzień i noc, ze swymi wychowankami i dzielił z nimi pracę, pożywienie, zabawy, a nawet ubranie. Przed pracą i podczas niej udzielał chłopcom nauki, najczęściej w formie rozmów w związku z wykonywaną pracą. Nauka obejmowała: czytanie, pisanie, rysunki, śpiew, ćwiczenia w mówieniu, geometrię, przyrodę, technikę z nauką rzemiosła, geografię i historię kraju ojczystego oraz religię i zasady moralności. W końcowym stadium rozwoju zakładu Wehrli oparł się na znanym już w ówczesnych szkołach systemie "monitorów". Gdy liczba wychowanków zwiększyła się znacząco (było ich 40) wychowanie zostało tak przez niego zorganizowane, że każdy chłopiec do 15 roku życia był poddany nadzorowi starszego. W chwili gdy wychowanek ukończył 15 lat, mógł zostać sam "bratem - opiekunem". Jeśli jednak jego postępowanie było tego rodzaju, że funkcji tej nie mógł pełnić, to jej nie otrzymywał i sam nadal zostawał pod opieką. Przydział młodszych chłopców pod opiekę starszych odbywał się przez losowanie. W celu wyeliminowania jednostronności i niesprawiedliwości, tak zorganizowana opieka zmieniała się co kwartał. Troska brata - opiekuna dotyczyła: higieny osobistej, gospodarowania pieniędzmi, pomocami szkolnymi, zachowania wychowanka. Idea Wehrliego o konieczności stworzenia dziecku wykolejonemu warunków i ciepła rzeczywistej rodziny rozszerzyła się poza granice Szwajcarii.
   
   

7. Scharakteryzuj system republik i wiosek dziecięcych
   Republiki młodzieżowe organizowano na zasadach całkowitej samodzielności i inicjatywy samej młodzieży. Koedukacyjna Republika Młodzieży Wykolejonej we Freeville w USA przyjęła 2 podstawowe założenia organizacyjne: zupełna wolność i praca
   We wstępnym okresie istnienia republiki następstwem tych założeń były liczne ucieczki wychowanków. Później pomysłodawca republiki we Freeville W. George zdołał wprowadzić w życie całkowity samorząd a odpowiedzialność za opinię republiki przeniósł na samych wychowanków. Tego rodzaju rozwiązanie obniżyło liczbę ucieczek, a nieletni poczuli się "obywatelami" republiki i zamierzali udowodnić, że pomimo, iż możliwe jest naruszenie prawa i uczynienie przykrości, to niekoniecznie trzeba być przestępcą, czy też złym człowiekiem. W celu nadania tej odpowiedzialności prawdziwej wymowy, George pozwolił wychowankom wybrać sobie takie formy współżycia i wypróbować je, jakie by im najbardziej odpowiadały. Stanął sam na uboczu jako życzliwy doradca i przywódca. Powstałą samodzielna struktura organizacyjne: ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza.
   
   
   

8. Scharakteryzuj formę opieki nad osobami nieprzystosowanymi społecznie w zaborze rosyjskim.

Na ziemiach pod zaborem rosyjskim brakowało placówek, w których mogliby być umieszczani nieletni przestępcy. Dopiero ustawa z 1864 r wspomniała o przytułkach poprawczych – małoletnich trzeba wychowywać a nie karać. W Królestwie Polskim powtało TOR – Towarzystwo Osad Rolnych i Przytułków Rzemieślniczych (Miklaszewski) zmierzające do powołania zakładów poprawczych. TOR miało pracować nad poprawą dzieci obu płci, które za występek zostały skazane przez sąd oraz nad polepszeniem losu nieletnich żebraków i włóczęgów. TOR w swoich celach wpisywało również staranie się o fizyczne, moralne i umysłowe wychowanie tych dzieci w zastosowaniu do praktycznych zawodów. Zakładało osady rolne i przytułki rzemieślnicze, gdzie wychowankowie otrzymywali teoretyczną i praktyczną wiedzę o rolnictwie, rzemiośle – ścieżka zawodowa.

Otwarcie pierwszej osady dla małoletnich przestępców przez TOR w Studzieńcu (1876)-opierał się na podobnych zasadach co system rodzinny – wychowanków podzielono na grupy zamieszkujące w osobnych domach, każda grupa miała swojego „ojca rodziny” i tworzyła „rodzinę”. Istniały 4 klasy, nowoprzyjętego wychowanka kierowano do klasy pierwszej, z której za dobre sprawowanie przesuwano go do coraz wyższych klas. Z przynależnością do konkretnej klasy łączyły się określone prawa. Zwolnienie z tego zakładu – po odbyciu orzeczonej przez sąd kary lub po ukończeniu lat 18. Zwolnionych TOR otaczał nadal opieką aż do ukończenia 21 lat. – przydzielano im opiekunów z Towarzystwa.
W Studzieńcu zastosowano system progresywny, a więc każdy nowoprzyjęty wychowanek rozpoczynał swój pobyt w klasie pierwszej, a poprzez stopniową poprawę przechodził on do klas wyższych, aż do czwartej, która uprawniała go do wyjścia z zakładu, przy czym przechodzenie do coraz to wyższych klas wiązało się z uzyskiwaniem większej ilości uprawnień i przywilejów. Jednocześnie złe zachowanie lub naruszenie którego z punktów regulaminu zakładowego skutkowało degradacją do klas niższych. System ten, oparty na indywidualnych ocenach wychowanków pozostawał jednak w zgodzie z przynależnością do grupy. Stosowano indywidualne nagrody kwartalne, które mogli uzyskać ci nieletni, którzy według opinii wszystkich pozostałych członków grupy - okazali się najlepsi, najbardziej godni naśladowania. Obok indywidualnych, stosowano również nagrody zbiorowe, otrzymywane co tydzień przez rodziny uzyskujące najlepsze wyniki w nauce i pracy.

Powstał także zakład dla dziewcząt w Puszczy Mariańskiej.

9. Forma opieki nad niedostosowanymi społecznie w zaborze pruskim.
   W zaborze pruskim nałożono obowiązek szkolny dla osób niedostosowanych. Dzicei w wieku 12-16 lat umieszczano w zakładzie poprawczym, wychowawczym.
   Pomorski Zakład Krajowy w Chojnicach –zakład poprawczy. Kierowano tutaj oprócz starszych, nie mających możliwości zarobkowania ludzi, młodocianych do 21 roku życia skazanych za różne przestępstwa. Skierowania wydawały sądy. Opiekę sprawowali wychowawcy, praca reso była oparta na nauce i pracy w warsztatach oraz w rolnictwie. Dużą wagę przywiązywano do wychowania religijnego.

Inną placówką dla nieletnich był zakład wychowawczo – poprawczy w Szubinie. Kierowano tutaj młodzież pochodzenia polskiego , wyznania katolickiego, w wieku 10 – 21 lat, aby ją następnie przez wiele lat izolować od środowisk rodzinnych i poddawać represjom za nieposłuszeństwo wobec władz pruskich oraz popełniane przestępstwa. Podstawową formą wychowania była nauka w języku niemieckim, kary cielesne, areszt, zmniejszenie racji żywnościowych, ciężka praca fizyczna. Po ukończeniu pracy zamykano chłopców w dużych sypialniach pod nadzorem dozorców, którzy stosowali kary cielesne za nieposłuszeństwo.

10. Działalność Janusza Korczaka w dwudziestoleciu międzywojennym.
    Janusz Korczak -Stary Doktor lub pandoktor polski pedagog, publicysta, pisarz, lekarz, działacz społeczny żydowskiego pochodzenia. Był zwolennikiem emancypacji dziecka, jego samostanowienia i poszanowania praw. Samorządy wychowanków – małe parlamenty, imitowały świat dorosłych i przygotowywały małych ludzi do życia dorosłego. Podobnie było z innymi instytucjami, które istniały w rzeczywistości, a zostały zminiaturyzowane i zaadoptowane na potrzeby dziecka (np. sądy). Pismo publikowane dla i przez dzieci było ich forum, kuźnią talentów i ważnym filarem asymilacji . Lekarz Korczak opowiadał się za resocjalizacją oraz kompleksową i nowatorską opieką nad dziećmi z marginesu społecznego. (Diagnozowanie-obserwacja?)

Razem ze Stefanią Wilczyńską założył i prowadził Dom Sierot od 1912 r. dla dzieci żydowskich, a następnie zakład wychowawczy "Nasz Dom" (1919 r.) w Pruszkowie dla sierot po robotnikach i działaczach robotniczych poległych w czasie pierwszej wojnie światowej.
W czasie okupacji wiele młodzieży uczestniczyło w konspiracji i brało udział w Powstaniu Warszawskim. Janusz Korczak zginął wraz z wychowankami – wywieziony w wagonie bydlęcym, z getta, w początkach sierpnia 1942. Dobrowolnie towarzyszył im w drodze na śmierć w komorze gazowej obozu zagłady, w Treblince.

11. Krótko wyjaśnij jak kształtowała się kuratela dla nieletnich w Polsce.

W niepodle­głej Polsce zorganizowanie prototypu kurateli społecznej ma miejsce w 1919 roku i zbiega się z utworzeniem odrębnego sądownictwa dla nieletnich.

Początkowo kuratorami były osoby godne zaufania, które współpracowały sądami w wykonywaniu orzeczeń, następnie otrzymały oficjalny tytuł opie­kunów sądowych, a później opiekunów nieletnich i ostatecznie kuratorów sądowych dla nieletnich

Po wyzwoleniu w 1944 roku powoływano kuratorów przy sądach dla nieletnich, działali oni w 8 większych miastach w kraju, powstały szersze możliwości rozwijania sądownictwa dla nieletnich i związanej z nim kurateli sądowej.

W latach 50. sprecyzowano obowiązki kuratora i ustalono, że obok kuratorów społecznych mogą być powoływani kuratorzy zawodowi oraz określenie wymagań wobec kandydatów na kuratorów (ukończone 25 lat, wyższe lub średnie wykształcenie, kilkuletnie doświadczenie w pracy z młodzieżą)
1965 r. – ostateczna regulacja kurateli dla dorosłych
1978 r. – powołanie sądów rodzinnych, nastąpił wzrost roli kuratorów. Wyznaczały go przede wszystkim dwa podstawowe czynniki-rozszerzenie działalności profilaktycznej sądu oraz odchodzenie od koncepcji wychowania zakładowego.

Aby skazać nieletniego zgodnie z ogólnymi zasadami odpowiedzialności karnej, wystąpić musiały dwie przesłanki:
-podmiotowa - cechy sprawcy świadczą o daleko posuniętej demoralizacji oraz niepoprawności, która wynika z bezowocnego używania środków wychowawczych lub poprawczych
-przedmiotowa - sposób popełnienia przestępstwa, okoliczności sprawy.

12. Omów Kodeks Karny Makarewicza
    Kodeks został wydany w 1932 r. w drodze rozporządzenia Prezydenta RP (Ignacy Mościcki). Był dziełem nowoczesnym, napisany jasnym i precyzyjnym prawniczo językiem. Kodeks był oparty o trzy ogólne zasady:
     Zasadę subiektywizmu – odpowiedzialność karna zależna od stosunku sprawcy do czynu i od jego poczytalności – konstrukcja winy dopuszczała odpowiedzialność wyłącznie za skutki zamierzone i przewidywane, odpowiedzialność zależna od wieku sprawcy (np. do 13 lat – brak odpowiedzialności, 13-17 lat – odpowiedzialność warunkowa), odpowiedzialność podżegacza i pomocnika – za zamiar.
    Indywidualizacja kary – uwzględnienie przez sąd okoliczności takich jak pobudki, sposób działania sprawcy, stosunek do pokrzywdzonego, dotychczasowe życie, zachowanie po popełnieniu przestępstwa.
     Zasadę humanitaryzmu – polegającą na stosowaniu represji tylko w granicach niezbędnych dla uzyskania przewidzianych celów kary. Kara śmierci uznana została za środek wyjątkowy i przewidziana tylko w pięciu przypadkach. Nieletnie między 13 i 17 r.ż. podlegali tylko środkom poprawczym lub wychowawczym.
     Zasadę środków zabezpieczających – jako sposób ochrony społeczeństwa przed przestępcami. Środki zabezpieczające były przewidziane wobec osób chorych psychicznie, alkoholików, narkomanów, recydywistów, przestępców zawodowych, przestępców wykazujących wstręt do pracy.
    Ponadto kodeks przewidywał: Zawieszenie wykonania kary, warunkowe zwolnienie i zatarcia skazanie. Kodeks ze zmianami obowiązywał do 1970 r.

13. Pojęcie nieletniego oraz czynniki wypływające na popełnianie przestępstw.

Nieletni to:

• Osoba, która nie ukończyła 18r.ż. i przejawia wysoki stopień demoralizacji

• Osoba, która ukończyła 13 lat ,ale nie ukończyła 17 i istnieje prawdopodobieństwo, że popełniła czyn karalny

• Osoba wobec, której zastosowano środek poprawczy do 21r.ż.

Czynniki wypływające na popełnianie przestępstw:

1. endogenne, które związane są z osobą nieletniego,

2. somatyczne (zdrowie fizyczne, wygląd zewnętrzny)

3. psychiczne (właściwości, zaburzenia i stan psychiczny)

4. egzogenne – tkwią na zewnątrz nieletniego i wywierają na niego wpływ

a)środowiskowe- środowisko naturalne i społeczne

b) sytuacyjne- prowokujące, ułatwiające, sugerujące.

14. Niedostosowanie społeczne stary czy nowy problem?
    NS określa się dzieci i młodzież, u których na skutek zaburzeń wewnętrznych lub niekorzystnych warunków środowiskowych występują utrwalone zaburzenia w zachowaniu. Za zagrożonych niedostosowaniem uważa się te dzieci i młodzież, które wychowują się w warunkach niekorzystnych dla rozwoju psychospołecznego, na które negatywny wpływ wywierają takie środowiska jak rodzina, grupa rówieśnicza i inne, a także, u której rejestrowane przejawy zaburzeń występują sporadycznie.
    Niedostosowanie społeczne należy widzieć jako  problem społeczny – bo uniemożliwia konstruktywną socjalizację jednostki w środowisku, czego skutki bezpośrednio lub pośrednio odczuwają różne warstwy społeczne. (Prostytucja, bezdomność, żebractwo..)

15. Wyjaśnij pojęcie alkoholizmu oraz narkomanii

Alkoholizm jest to choroba polegająca na utracie kontroli nad ilością spożywanego alkoholu. Spożywanie zazwyczaj dużych ilości alkoholu przez alkoholika jest spowodowane przymusem o charakterze psychicznym i somatycznym i nie podlega jego woli. Jednak jest możliwy do powstrzymania i utrzymania abstynencji. Uzależnienie od alkoholu w naszym kraju jest uwarunkowane historycznie, gdyż alkohol był traktowany jako lekarstwo na wszystkie schorzenia lub formy zapłaty za świadczenia.

Narkomania jest to potoczne określenie odnoszące się do uzależnienia od substancji chemicznych wpływających na czynności mózgu. Narkomania charakteryzuje się:

• Tzw. głodem narkotycznym

• przymusem zażywania środków odurzających

• chęcią zdobycia narkotyku za wszelką cenę

Jak określa wielu autorów min. Krzysztof Zajączkowski narkomania jest chorobą braku zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka. Każdy człowiek potrzebuje miłości, bezpieczeństwa oraz akceptacji. Natomiast jeśli człowieka sięga po narkotyki oznacza to, że nie potrafi być sobą, radzić sobie z sytuacjami trudnymi, konstruktywnie spędzać czas wolny a także rozwiązywać konflikty.

16. Co to są dopalacze?

Dopalacze to termin nieposiadający charakteru naukowego. To grupa różnych substancji lub ich mieszanek o rzekomym bądź faktycznym działaniu psychoaktywnym, nieznajdujących się na liście substancji kontrolowanych przepisami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Sprzedaż tych substancji odbywa się za pośrednictwem wyspecjalizowanych sklepów tzw. Smart shops. Nazwa smart shop pochodzi zaś od rzekomych właściwości sprzedawanych substancji -usprawniających funkcje poznawcze. Uzależniają, działające podobnie jak narkotyki. Skutki uboczne zażywania dopalaczy mogą spowodować utratę zdrowia lub życia.
Objawy zażywania dopalaczy:

Poczucie smutku i depresja

Wymioty i nudności - podrażnieniem śluzówki oraz na ośrodkowy układ nerwowy;

Hipertermia - gwałtowny wzrost temperatury ciała, przyspieszenie akcji serca

Bezsenność - pobudzenie psychoruchowe powodujące brak potrzeby snu,

Bełkotliwa mowa i splątanie;

Nietrzymanie moczu i brak kontroli nad innymi czynnościami fizjologicznymi;

Silne pobudzenie i agresywne zachowanie;

Zwiększenie koncentracji i ogólne uczucie przyjemności;

Zintensyfikowanie odbioru bodźców zewnętrznych, takich jak dotyk czy muzyka;

Halucynacje - kolorowe wizje, ale też przerażające halucynacje i zawroty głowy
-Akcje społeczne:
"Tylko słabi gracze biorą dopalacze" Dzieciaki spotykają z osobami, które miały problem z narkotykami, warsztaty i koncerty hip hopowe. , Po co narkotyki, dopalacze? Wybierz inną drogę bracie!, "Dopalacze mogą cię wypalić".

17. Nowe zachowania nieletnich
    -nowe zachowania dziewcząt –prostytucja, agresja, pobicia
    -intensywne uprawianie sportu –doping
    -handel kradzionym towarem, paserstwo
    -dopalacze, alkohol, narkotyki
    -sekty
    -młodociane macierzyństwo i ojcostwo, gwałty, ryzykowne zachowania seksualne, homoseksualizm, zmuszanie do seksu
    -kibole, spreyowcy
    -cyberdzieciaki, skryptowe dzieciaki, crakerzy
    -portale randkowe, uzależnienie od internetu
    -nie wracanie na noc do domu
    -podpalenia, grożenia bronią, ostrymi narzędziami
    -zmuszanie do kupowanie alkoholu i papierosów
    -prowokacja i wulgarność
    -znęcanie się, zastraszanie, przymuszanie
    -ignorowanie autorytetów
    -samobójstwa
    
    

18. Środowisko rodzinne w genezie zachowań dewiacyjnych.
    Funkcje rodziny: prokreacyjna, socjalizacyjna, ekonomiczna, opiekuńcza, wychowawcza, kulturowa, religijna, doskonaląca człowieczeństwa.
    zewnętrzne – warunki materialne, mieszkaniowe, zawód i pozycja społeczna rodziców, ich wykształcenie ; wewnętrzne – postawy rodzicielskie, więź emocjonalna pomiędzy członkami rodziny.
      Do bardziej szczegółowych można zaliczyć:

• Brak pracy, trudne warunki materialne, środowisko wykluczenia i marginalizacji

• Niezaspokojenie podstawowych potrzeb biologicznych i psychologicznych

• konflikty w rodzinie /rozwody/, rodzina niepełna/rozbita

• słaba więź emocjonalna

• brak czasu na pogłębianie kontaktu w rodzinie,

• alkoholizowanie się rodziców / lub jednego z nich /,narkotyzowanie się rodziców ,

• dewiacje seksualne, prostytuowanie się

• spadek autorytetu rodziców,

• choroby rodziców lub ich nieobecność w wychowaniu dzieci,

• błędne zachowania rodzicielskie, brak umiejętności wychowawczych

• powiązania ze środowiskiem przestępczym

19. Grupa rówieśnicza w genezie zachowań dewiacyjnych.
    -gdy rodzina nie spełnia swoich zadań, rolę wychowawczą przejmuje grupa rówieśnicza
    -aby zostać członkiem grupy jednostka przyjmuje jej normy i zasady
    -motywacja do przestępstwa jest chęć zdobycia pieniędzy lub zaimponowania innym, uległość w namowach
    -jest to powielanie zachowań nabytych w rodzinie
    -poczucie bezkarności wywołane wcześniejszymi wykroczeniami
    -poszukiwanie akceptacji (gdy brak go wśród bliskich)
    -grupy nieformalne powstają np. poprzez wspólne spędzanie czasu, bliskość zamieszkania, szkołę, przeszłość
    -grupa wzmaga agresywność i poczucie anonimowości

20. Czynniki biopsychiczne a zaburzenia dewiacyjne
    Organiczne(uszkodzenia tkanki mózgowej ,ośrodkowego układu nerwowego)
    -charakteropatia(zmiany osobowości, np. kłamstwa i antysocjalnosć w psychopatii, epilepsji, alkoholizmie)
    -upośledzenia umysłowe stopnia lekkiego
    -nerwice i neurozy
    -choroby psychiczne(schizofrenia, paranoja, psychoza depresyjno-maniakalna)
    -ADHD, FASD- wpływ alkoholu na rozwijający się płód
    -stan zdrowia
    
    Osoby takie charakteryzują zmiany w zakresie uczuć wyższych, myślenia, świadomości, intelektu, woli, działania i dlatego znajdują się w grupie o wysokim zagrożeniu wystąpienia opisywanego zjawiska.
    
    

21. Środowisko szkolne w genezie zaburzeń dewiacyjnych.
    a)niepowodzenia szkolne,
    b)brak zrozumienia ze strony nauczyciela,
    c)sytuacje konfliktowe w szkole,
    d)niewspółmierne wymagania do możliwości rozwojowych ucznia,
    e)schorzenia dziecka, takie jak:dysleksja,dysgrafia,wady wymowy
    
    

22. Mass media w genezie zaburzeń dewiacyjnych.
    - katharsis - rozumiane przez Freuda jako zachowanie lub zdarzenie umożliwiające uwolnienie wypartych , zablokowanych emocji , przeżyć.
    -desensytyzacja –zobojętnienie na sceny przemocy i agresji, a także na cierpienie ofiary
    -modelowanie –społeczne uczenie się, przez obserwację, naśladownictwo i uzyskiwanie pożądanego rezultatu zachowanie agresywne się utrwala
    -oglądanie agresji wywołuje reakcje agresywne u widzów
    - bezproduktywne wykorzystywanie czasu spędzanego przed telewizorem, komputerem zubaża rozwojowo
    - ogólnodostępne programy, filmy, strony internetowe gdzie brak jest cenzury co do przekazywanych treści(seks, subkultury satanistyczne, sekty i wiele innych wypaczających światopogląd dzieci i młodzieży)

23. Wyjaśnij pojęcie prostytucji.
    Wg Mc Caghy – prostytucję określają trzy przesłanki:
    -Zachowanie, które dla klienta ma znaczenie seksualne i zmierza do zaspokojenie jego popędu.
    -Element transakcji ekonomicznej,. Zapłaty za to zachowanie – bez względu na formę zapłaty, przy czym najczęściej jest ona określona z góry.
    -Uczuciowa obojętność – zachowanie obojga partnerów zmierza do wymiany usług

Wg k. Imielińskiego cechy prostytucji są następujące:
-oddawanie do dyspozycji swego ciała prze prostytutkę w celu spowodowania zaspokojenia seksualnego klienta
-oddawanie do dyspozycji swego ciała większej liczbie osób, co często oznacza oddawanie się kolejno wielu klientom
-pobieranie opłaty za czynności seksualne
-motywem działania klienta jest rozładowanie napięcia seksualnego natomiast prostytutki chęć zysku, drugorzędnym motywem jest osiągnięcie satysfakcji seksualnej,
-w kontaktach z prostytutką dominuje element seksualności a nie erotyzmu
Wg m. Jasińskiej - Prostytutką jest osoba, która zaspakaja potrzeby seksualne przygodnych partnerów za opłatą bez zaangażowania uczuciowego i w zasadzie bez wyboru.

24. Rodzaje prostytucji nieletnich

    1. prostytucja wymuszona – nieletnie zmuszone do prostytucji ze względów finansowych w rodzinie. Ojciec który nakłania swoją córkę do prostytucji, zapewnia jej klientów.

    2. prostytucja dworcowa – dotyczy osób uzależnionych zarówno od substancji psychoaktywnych jak i alkoholu. Osoby te często w sposób nie zaplanowany oddają swoje ciało za drobne kwoty na kolejną działkę czy alkohol, często nie zabezpieczają się i nie dbają o swoje zdrowie, często też będąc pod wpływem substancji psychoaktywnych. Osoby te często są zdesperowane i nie towarzyszy temu cały rytuał ,,podrywania” jak w przypadku trzeciego rodzaju

    3. prostytucja nieletnich ,,galerianek” lub szlauf, blachar, razówek – prostytucja nieletnich kojarzona z spędzaniem czasu w marketach i galeriach handlowych. Seks za pieniądze, ubrania i sponsoring. Specyficzny rodzaj prostytucji, któremu towrzyszy cały rytuał i jest postrzegana raczej pozytywnie w kręgach rówieśniczych osób prostytujących się ze względu na wzrost popularności takiej osoby w środowisku. Prostytucja ta jest niejako wymuszona kulturowo. ,, To oznacza traktowanie ciała jako towaru. Wystarczy się przyjrzeć czasopismom typu „Cosmopolitan”, gdzie cielesność i seksualność są tematem głównym; sposoby na to, jak je ulepszać, żeby było przyjemniej i sprawniej. Teledyski w Vivie, kierowane do młodych odbiorców, też są tak kręcone. To wulkany erotyzmu. Artystki wiją się w rozkroku, oplatane przez mężczyzn. Nie jestem purytanką, ale to, co tam można zobaczyć, mnie zdumiewa. Oprócz ciała sprowadzonego wręcz do narządów nie ma tam nic. Wymiar kulturowy polega więc na tym, że w popkulturze ciało jest produktem i jest konsumowane.
       sprzedawanie dziewictwa. One robią przetargi na swoje dziewictwo.’’

25. Przyczyny prostytucji nieletnich

1. czynnik ekonomiczny –albo ktoś jest bardzo bogaty albo ktoś jest bardzo biedny, żeby wyrównać te różnice dziewczyny sprzedają się za pieniądze żeby dobrze wyglądać)

2. wymiar kulturowy – wymagania konsumpcyjnego świata, naciski ze strony grupy rówieśniczej na coraz to nowe telefony, ubrania i inne sprzęty

3. zaburzenia emocjonalne – czyli dziewczyn z rodzin problemowych bez odpowiednich wzorców, często w wyniku braku kontroli ze strony rodziców i panującą nudę decydują się na coś nowego, nie traktują tego emocjonalnie, są zaburzone

4. tradycja rodzinna – matka która była prostytutką a więc córka przejmuje biznes bo takie ma wzorce do tego jest przyzwyczajona

5. nacisk grupy rówieśniczej – sposób na spędzanie wolnego czasu, wpływ grupy która się prostytuje i twierdzi, że tak wolno bo to jest dozwolone i nie ma w tym nic złego

6. uzależnienia- osoba uzależniona pozbawiona jest obiektywnej oceny czy to co robi jest słuszne liczy się tylko zarobienie na kolejną porcję

7. klienci chętni na takie usługi – do póki będzie zapotrzebowanie na prostytucję nieletnich ten proceder będzie miał miejsce, niestety nieletnie są często atrakcyjne dla mężczyzn którzy chętnie sponsorują takie dziewczyny

8. brak dobrego wychowania – brak aktywnego wychowania zarówno przez rodziców ( szczególna rola ojca) jak i brak odpowiedniej profilaktyki w szkołach niski status społeczny i rodzinny

9. nadmierny rygoryzm ojca, brak więzi emocjonalnej w rodzinie, wadliwe metody wychowawcze, zła atmosferę wychowawczą, wadliwą strukturę rodzinną, wzrost patologii w rodzinie, częsta zmiana środowiska wychowawczego, niski poziom wykształcenia rodziców, upadek autorytetu rodzicielskiego

10. wczesna inicjacja seksualna

11. doświadczenia wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie

12. alkoholizm bądź nadużywanie alkoholu

13. bezrobocie

26. Skutki prostytucji nieletnich

    1. demoralizacja ( prostytucja nieletnich zgodnie z UPN jest demoralizacją i można za to dostać kuratora lub zostać skierowanym do ośrodka jeśli np. nie będzie się spełniać obowiązku szkolnego)

    2. choroby weneryczne

    3. ciąże nastolatek ( tu można wspomnieć o przekazywaniu patologii z pokolenia na pokolenie i o tym, że taka nieletnia matka nie będzie potrafiła dobrze zająć się dzieckiem)

    4. zwichnięta osobowość, ewentualne problemy psychiczne, problemy z okazywaniem uczuć ( czy dziecko prostytujące się może być normalnym dojrzałym człowiekiem czy może zawsze będzie to na nim ciążyć)

    5. brak zdrowego i rozsądnego podejścia do życia seksualnego

27. Choroby weneryczne w prostytucji nieletnich

choroby weneryczne– grupa chorób zakaźnych i pasożytniczych, które przenoszone są na drodze kontaktu płciowegoW profilaktyce trzeciorzędowej mówienie o chorobach wenerycznych może okazać się najskuteczniejszym narzędziem do walki z postawami młodych prostytutek . Najpopularniejsze choroby weneryczne :
-Choroby weneryczne powodowane przez wirusy
HIV -ludzki wirus niedoboru odporności, wywołującym AIDS.,
AIDS to zespół nabytego niedoboru odporności, oznacza stopniowe wyniszczenie układu odpornościowego pacjenta, prowadzące do licznych chorób, które z kolei mogą zakończyć się śmiercią chorego.
HTLV to wirus ludzkiej białaczki, wywołującym białaczkę i chłoniaka.
kłykciny kończyste (HPV) nazywane niekiedy brodawkami wenerycznymi
opryszczka
WZW typu B wirusowe zapalenie wątroby typu B, Skutkami nieleczonego przewlekłego zapalenia wątroby są m.in. marskość wątroby i nowotwory wątroby.
-Choroby weneryczne powodowane przez bakterie
chlamydioza, u mężczyzn oznaczają przede wszystkim ropną wydzielinę z cewki moczowej, a u kobiet upławy, pieczenie przy oddawaniu moczu, a w dalszej kolejności bóle podbrzusza, mdłości, gorączka, krwawienia czy ból podczas stosunku.
czerwonka bakteryjna, Do objawów czerwonki zalicza się ostre biegunki (z krwią i śluzem), gorączkę oraz bóle brzucha.
kiła (syfilis), (choroba francuska, angielska, polska, ospa miłosna) Kiła pierwotna -Bezbolesne owrzodzenie
Kiła wtórna Zakaźna wysypka skórna w postaci plamek i grudek występująca głownie na dłoniach i stopach; gorączka, bóle głowy i gardła, zapalenie opon mózgowych, utrata włosów, powiększenie węzłów chłonnych, utrata wagi Nieleczona choroba prowadzi do ogromnych zniszczeń w układzie nerwowym, krwionośnym, a na dobrą sprawę w całym organizmie człowieka. Skutkiem kiły może być utrata wzroku, choroby psychiczne, liczne uszkodzenia stawów, kości oraz licznych narządów. Ostatecznie, kiła prowadzić może do śmierci.
rzeżączka (tryper), Podstawowe objawy rzeżączki to pieczenie i ból w trakcie oddawania moczu, u mężczyzn wyciek ropny z cewki moczowej, natomiast u kobiet upławy. Nieleczona rzeżączka może prowadzić do poważnych zaburzeń i stanów zapalnych w układzie moczowym i płciowym. Jednym ze skutków może być bezpłodność. W kolejnych etapach choroba może też atakować inne narządy (np. serce).
wrzód weneryczny, Wrzód weneryczny początkowo przypomina krostkę, która stopniowo rośnie i przybiera kształty owrzodzenia. Okolice występowania wrzodu wenerycznego są bolesne, sam wrzód ma charakter ropny.
ziarniniak pachwinowy przyjmuje postać różnej wielkości owrzodzonych "grudek" występujących w okolicach narządów płciowych.
-Choroby weneryczne powodowane przez grzyby
drożdżyca (kandydoza, grzybica) swędzenie, pieczenie oraz zaczerwienienie sromu i okolic pochwy. Objawom tym towarzyszy ból w czasie oddawania moczu oraz upławy, u mężczyzn także owrzodzenia i nadżerki
-Choroby weneryczne powodowane przez pasożyty
ameboza, objawy: biegunka, bóle brzucha, nudności, wzdęcia oraz gorączkę
rzęsistkowica, ból i pieczenie cewki moczowej, u kobiet: zaczerwienienie błon śluzowych, upławy,
świerzb, swędzenie, zaczerwienienie skóry, grudki oraz plamy.
wszawica łonowa Wesz łonowa (dawniej nazywana "mendą") powoduje silne swędzenie wzgórka łonowego, niekiedy także ud, brzucha lub okolic pachwin. Wesz łonową trudno jest zauważyć gołym okiem - jest bardzo niewielka i mało ruchliwa, a dodatkowo częściowo chowa się w mieszkach włosowych.

28. Profilaktyka prostytucji nieletnich

Oczywiście należy zacząć od tego, że możemy zorganizować profilaktykę I, II lub III rzędu w zależności od grupy. Możemy również zorganizować profilaktykę skierowaną do dzieci jak i do rodziców jako grupy docelowej. Możemy zatem :

• propagować poprawne zachowania seksualne wśród młodzieży

• informować o skutkach zdrowotnych ( patrz choroby wneryczne i zaburzenia emocjonalne)

• organizować warsztaty dotyczące innych form zarobkowania nieletnich ( czyli w praktyce gdzie i jaką pracę zarobkową mogą podjąć) – niestety jak wszyscy wiemy w praktyce praca nieletnich jest bardzo trudna

• należy przemodelować system wartości nieletnich, żeby nie był tak konsumpcyjny

• należy zaangażować rodziców szczególnie ojców w proces wychowania

• Informować o skutkach wczesnego współżycia

• Propagować wiedzę na temat negatywnych skutków wczesnego macierzyństwa

• Potępiać klientów nastoletnich prostytutek
  
  

29. Przedwczesne macierzyństwo-przyczyny i skutki.
    Wczesne podejmowanie aktywności seksualnej często koreluje z podejmowaniem innych form ryzykownych zachowań. Cechy indywidualne i demograficzne zwiększają ryzyko przedwczesnej ciąży:
    -małe poczucie własnej wartości i niska samoocena
    -nieumiejętność planowania przyszłości i podejmowanie ryzykownych działań
    -odrzucanie norm społecznych, mała religijność
    -ograniczona wiedza na temat własnej fizjologii, nie wiedza nt. regulacji urodzeń
    -niska ocena własnych szans życiowych oraz brak perspektyw na ukończenie szkoły lub zdobycie pracy
    -wzory rodziców, rodzina niepełna lub skłócona
    
    
    
    Mimo, ze wczesne macierzyństwo nie zawsze stanowi problem dla dorastającej dziewczyny, lecz trzeba liczyć się z niekorzystnymi konsekwencjami:
    -społeczno-ekonomicznymi- złe warunki mieszkaniowe, bezrobocie, zależność ekonomiczna
    -edukacyjne- słabe wyniki, niskie aspiracje, porzucenie szkoły
    -zdrowotne – złe odżywianie, częste choroby, powikłania związane z ciąża, problemy zdrowotne dzieci (wcześniactwo, niska waga, większa śmiertelność, niedorozwój)
    -rodzinne- brak męża, rozwody, dzieci mają problemy z przystosowaniem społecznym

30. Typy schronisk dla nieletnich:

Schronisko dla nieletnich to środek tymczasowy o charakterze izolacyjnym

A/ Zwykłe:

z zapewniają wychowankom możliwość kształcenia w szkole podstawowej lub ponadpodstawowej
z ilość wychowanków w grupie może liczyć do 10 osób
 nieletni, gdy: zachodzi obawa ukrycia się nieletniego, zatarcia śladów czynu karalnego przez nieletniego, nie można ustalić tożsamości nieletniego, orzeczenie o umieszczeniu nieletniego w zakładzie poprawczym natrafia na niedające się usunąć przeszkody (jednak w tym przypadku nieletni może trafić do schroniska maksymalnie na okres 3 miesięcy).
B/ Interwencyjne:
z przeznaczone dla nieletnich o wysokim stopniu zdemoralizowania
z ilość wychowanków może liczyć do 6 osób

nieletni, gdy: popełnił czyn karalny wymieniony w art. 10 par. 2 Kodeksu Karnego, stwarza poważne zagrożenie społeczne lub zagrożenie dla bezpieczeństwa schroniska zwykłego.

31. Wymień rodzaje zakładów poprawczych.
    I. Zakłady resocjalizacyjne przeznaczone dla osób niedostosowanych społecznie o wysokim stopniu zdemoralizowania, ale nie mających żadnych chorób psychicznych. Typy zakładu:
    a) zakłady otwarte tzw. Młodzieżowe Ośrodki Adaptacji Społecznej: przeznaczone dla osób, które nie przebywały w schroniskach dla nieletnich i aresztach śledczych; nie utożsamiają się z podkulturą przestępczą; wyrażają wolę resocjalizacji; nie dopuścili się przestępstw za które nieletni odpowiada jako osoba dorosła; liczba wychowanków powinna liczyć do 12 wychowanków;
    b)zakłady półotwarte: przeznaczone dla osób których niekorzystne zmiany zachowania nie dają podstaw do umieszczenia ich w zakładzie resocjalizacyjnym otwartym; liczba wychowanków powinna liczyć do 10;
    c) zakłady zamknięte: przeznaczone są dla uciekinierów z zakładów otwartych i półotwartych; liczba wychowanków powinna liczyć do 8;
    d) zakłady o wzmożonym nadzorze wychowawczym: przeznaczone dla osób wobec których sąd orzekł o takim umieszczeniu; mogą być umieszczone osoby od 16 r.ż, w wyjątkowych przypadkach od 15 r.ż.
    II. Zakłady poprawcze resocjalizacyjno-rewalidacyjne:
    - są przeznaczone dla osób upośledzonych umysłowo, niedostosowanych.
    III. Zakłady resocjalizacyjno-terapeutyczne:
    - przeznaczone są dla osób z zaburzeniami psychicznymi, uzależnionych, zarażonych wirusem HIV.
    -resocjalizacja łączona jest z terapią
    - liczba wychowanków powinna wynosić 6
    - w zakładach tych prowadzone jest leczenie, rehabilitacja i readaptacja nieletnich uzależnionych od środków odurzających, substancji psychotropowych i środków zastępczych
    - leczenie i rehabilitację nieletnich uzależnionych prowadzi lekarz specjalista przy pomocy zespołu: psychologa, pedagoga, terapeuty uzależnień i pielęgniarki.

32. Kto może trafić do zakładu poprawczego?
    W zakładzie poprawczym mogą przebywać osoby od 13-21 r.ż. Pobyt w zakładzie trwa tak długo, jak to jest konieczne. Orzekając o pobycie w zakładzie poprawczym nie ma określonego czasu pobytu.
    Mogą trafić osoby, które dopuściły się czynu karalnego po ukończeniu 13 r.ż.
    Przesłanką umieszczenia w zakładzie poprawczym jest:
    -czyn karalny o znamionach przestępstwa (czynem karalnym są także wykroczenia, ale za to nie idzie się do zakładu poprawczego)charakter, okoliczności czynu
    - wysoki stopień zdemoralizowania nieletniego
    -przekonanie, że stosowanie środków wychowawczych nie będzie dawało rezultatów
    - orzeczony pobyt w zakładzie poprawczym można warunkowo zawiesić na okres próby od 1-3 lat; w tym czasie oddaje się nieletniego pod nadzór kuratora i jeśli w okresie próby i karencji nie dopuści się popełnienia przestępstwa, pobyt w zakładzie poprawczym uważa się za odbyty.

33. W jaki sposób może być nagradzany wychowanek?
     pochwałą lub listem Pochwalnym do rodziców lub opiekunów
     zezwoleniem na rozmowę telefoniczną na koszt schroniska w obecności wychowawcy,
     udzieleniem dodatkowego widzenia,
     przyznaniem nagrody rzeczowej lub pieniężnej,
     noszeniem swojego ubrania,
     zezwoleniem na posiadanie przedmiotów wartościowych,
     zezwoleniem udział w imprezach sportowych i kulturalnych oraz szkoleniach,
     udzieleniem dodatkowej przepustki
    
    
    

34. W jaki sposób wychowanek może być ukarany?
     upomnienia lub nagany,
     zakazu noszenia swojego ubrania,
     zawiadomienia rodziców opiekunów prawnych o niewłaściwym zachowaniu,
     obniżenia kieszonkowego,
     cofnięcia przyznanych nagród,
     przeniesienia do innego schroniska/zakładu

35. Nieletni, a małoletni.
    Nieletni to osoba, która w kwestii
    a) zapobiegania i zwalczania demoralizacji nie ukończyła 18 roku życia,
    b) postępowania o czyny karalne jest między 13 a 17 rokiem życia,
    c) wykonywania środków wychowawczych i środka poprawczego, w stosunku do osób wobec, których środki te zostały orzeczone, nie dłużej niż do ukończenia przez nie lat 21
    Za małoletniego uznaje się osobę, od chwili narodzenia do ukończenia 18 roku życia. Nie ma ona pełnej zdolności do czynności prawnych(czyli zdolności do kształtowania swojej aktywności prawnej).

36. Czyn karalny.
    To czyn zabroniony przez odpowiednie ustawy jako przestępstwo, przestępstwo skarbowe lub jedno z wymienionych w tym przepisie wykroczeń. Czyn karalny może popełnić tylko nieletni, który ukończył 13 lat.
    Dokonanie czynu o znamionach przestępstwa lub wykroczenia przez dziecko poniżej 13 roku życia może być potraktowane jedynie jako przejaw jej demoralizacji.

37. Demoralizacja –wyjaśnij pojęcie na podstawie Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Ustawa nie zawiera definicji pojęcia „demoralizacja”. W art. 4§1 tej ustawy wyliczono jedynie przykładowe okoliczności świadczące o demoralizacji nieletniego. Należy do nich:
-naruszenie zasad współżycia społecznego
-popełnienie czynu zabronionego
-systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego
-używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia
-uprawianie nierządu
-włóczęgostwo
-udział w grupach przestępczych

38. Jakie są cele Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich?

-zapobieganie i zwalczanie demoralizacji oraz przestępczości nieletnich
stworzenie im warunków powrotu do normalnego życia
-wykonywanie środków wychowawczych lub poprawczych
umacnianie funkcji opiekuńczo-wychowawczej i poczucia odpowiedzialności rodzin za wychowanie nieletnich na świadomych członków społeczeństwa

39. Wymień co najmniej trzy środki, jakie może zastosować wobec nieletnich sąd rodzinny.
    Środki dzielą się na wychowawcze i poprawcze. Wg Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, można:
    - udzielić upomnienia,
    - zobowiązać do naprawienia szkody, do określonego postępowania, wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego, przeproszenia pokrzywdzonego, podjęcia nauki lub pracy,
    - ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna, organizacji młodzieżowej lub społecznej, osoby godnej zaufania
    - zastosować nadzór kuratora
    -można skierować do ośrodka kuratorskiego
    - orzec zakaz prowadzenia pojazdów
    - umieścić w instytucji lub organizacji powołanej do przygotowania zawodowego, w rodzinie zastępczej, w placówce resocjalizacyjnej lub w młodzieżowym ośrodku wychowawczym

-mediacje

39. Rola nadzoru kuratora sądowego w postępowaniu z nieletnimi

Zadaniem kuratora jest przede wszystkim działalność wychowawczo-resocjalizacyjna i profilaktyczna wobec nadzorowanego nieletniego. Nadzór kuratora może być orzeczony jako jedyny środek wychowawczy lub występujący obok innego środka wychowawczego lub poprawczego. Zadania:
-indywidualne oddziaływanie na nieletniego, jego rodzinę, środowisko, grupę rówieśniczą, z którymi nieletni pozostaje w kontakcie
-podejmowanie starań o wykształcenie, naukę zawodu i zatrudnienia nieletniego oraz właściwą organizację czasu wolnego
-podejmowanie starań o poprawę stosunków rodziców do nieletniego oraz aby potrafili mu zapewnić warunki do prawidłowego rozwoju
W postępowaniu z nieletnimi preferowany jest resocjalizacyjny model kurateli (jw. w miejsce represyjno-kontrolnego), gdzie kurator jest organizatorem oddziaływań wychowawczych, zmierzających do spowodowania trwałych zmian w postawach, dążeniach i systemach wartości podopiecznego poprzez współpracę z jego rodziną, szkoła, zakładem pracy czy instytucjami wychowania pozaszkolnego.

8