• Polska ogółem

• RMF FM – 24,8%

• Radio Zet – 21,3%

• Program I PR – 15,5%

• Program III PR – 5,2%

• Radio Maryja – 2,4%

• Radiostacja – 0,8%

• Radio WAWa – 0,6%

• Program II PR – 0,5%

• Radio Tok FM – 0,4%

• Polskie Radio BIS – 0,2%

• Olsztyn

• RMF FM – 23,5%

• Radio Zet – 19,0%

• Polskie Radio Olsztyn – 11,0%

• Program I PR – 10,6%

• Program III PR – 8,5%

• Radio Eska Olsztyn – 7,9%

• Radio Wa-Ma Olsztyn – 7,3%

• Radiostacja – 5,5%

• Program II PR – 1,7%

• Radio UWM FM – 0,9%

• Radio WAWa – 0,7%

• Radio Maryja – 0,7%

8. Selekcja po stronie odbiorcy

• Odbiorcy rejestrują tylko niektóre informacje.

• Selektywność de facto.

• Zarażenie emocjonalne – zbiorowe samobójstwa.

• Analizy socjologiczne Phillipsa.

• Konsekwencja zarażenia: nie tylko powielanie pewnych zachowań, lecz także kształtowanie się standardów specyficznych dla danej grupy:

• zachowania posłów w sejmie

• zachowania posłów w komisji śledczej

9. Funkcja instrumentalna

• Jest realizowana wprost, kiedy emocje nadawcy „dyktują”, co powinien zrobić odbiorca.

• W takim wypadku ludzie kierują się potocznymi teoriami „wymiany emocjonalnej” (np. przekonaniem, że na gniew odpowiada się gniewem lub strachem; rzadko w takiej sytuacji pojawia się smutek).

• Bywa też realizowana w sposób pośredni, kiedy wzbudzane są inne emocje, które sprzyjają podporządkowaniu się intencjom nadawcy.

• Przykład: badania Dolińskiego i Nawrata nad poczuciem winy jako czynnikiem zwiększającym skłonność do uległości.

10. Podsumowanie: emocje jako czynniki modyfikujące poznanie w komunikacji

• Stein, Trabasso, Liwag (1994). Musimy znaleźć odpowiedź na 3 podstawowe pytania:

• Co się stało?

• Co mogę z tym zrobić?

• Co jeszcze może się zdarzyć?

• Odpowiedź na pytanie pierwsze angażuje spostrzeganie i pamięć, odpowiedź na pytanie drugie - myślenie, zaś na pytanie trzecie - procesy przewidywania.

11. Fazy spostrzegania

• Rejestracja sensoryczna

• Ocena emocjonalna (por. wyniki eksperymentu Postmana, Brunera, McGinniesa - czas rozpoznania słów związanych z wartościami cenionych najwyżej i najniżej wynosił odpowiednio 65 i 95 msek. Wynika z tego, że w ciągu 30 msek odróżniamy rzeczy ważne od nieważnych.

• Identyfikacja znaczenia.

• Identyfikacja znaczenia metaforycznego.

• Ocena emocjonalna przyjmuje dwie postaci.

12. Ocena znaczenia afektywnego

• Lazarus (1991, 1995) wyróżnił ocenę pierwotną i wtórną.

• Ocena pierwotna dotyczy tego, czy komunikat sygnalizuje coś ważnego dla organizmu.

• W ocenie pierwotnej wykorzystywane są 3 kryteria: adekwatność dla celu, spójność z celem oraz rodzaj zaangażowania ego.

• Adekwatność celu dotyczy tego, czy komunikat sygnalizuje cokolwiek, co ma duże znaczenie dla jednostki.

• Zgodność celu dotyczy tego, czy komunikat sygnalizuje możliwość osiągnięcia celu, czy też sygnalizuje blokady na drodze do celu.

• Stopień zaangażowania ego decyduje o treści emocji. Jeśli np. cel, który stoi przed jednostką, jest ważny dla ego i możliwy do osiągnięcia, pojawia się nadzieja i duma.

• Ocena wtórna dotyczy możliwości poradzenia sobie z daną sytuacją. Na przykład, jednostka stwierdza, że nie dysponuje zasobami umożliwiającymi rozładowanie wściekłości rozjuszonego partnera i że musi wezwać na pomoc osobę trzecią. W obliczu nieuleczalnej choroby człowiek przestaje myśleć o tym, co go czeka.

Procesy oceny przy powstawaniu emocji podstawowych

Procesy oceny przy powstawaniu emocji wtórnych

Konsekwencje uruchomienia drogi dolnej

• W wypadku uruchomienia drogi dolnej komunikacja jest „komunikacją między ciałami migdałowatymi” komunikujących się osób.

• Wszelkie zakłócenia komunikacji na tym poziomie mają charakter automatyczny i są w zasadzie „nienaprawialne”.

• Uszkodzenia ciała migdałowatego w wyniku traumy we wczesnym dzieciństwie upośledza komunikację emocjonalną z niemal wszystkimi ludźmi. Jednostka nie potrafi również komunikować się ze sobą.

• Jednostka w niewielkim stopniu uświadamia sobie własne deficyty. Nie ma okazji do sprawdzenia, że jej sposób komunikowania jest odmienny od sposobów wykorzystywanych przez innych ludzi

• Bodźce wykorzystywane w tej formie komunikacji mają dobrze określone znaczenie biologiczne, a zatem wyzwalają działania związane z realizacją „motywów i potrzeb niższych”.

• Zachowania sterowane przez takie bodźce cechują się znaczną dynamiką, a raz uruchomione mają właściwości „balistyczne”. Nie można ich przerwać, zanim nie zostanie osiągnięty pewien cel.

• Możliwości kontroli związane są z uruchomieniem emocji konkurencyjnej w stosunku do już istniejącej (np. w miejsce paniki pojawia się wściekłość).

• Zachowania cechują się małym stopniem wyrafinowania i precyzji (ucieczka w czasie pożaru kina). Ludzie w niewielkim stopniu uwzględniają potrzeby i zachowania innych.

Konsekwencje uruchomienia drogi górnej

• W wypadku uruchomienia drogi górnej komunikacja zachodzi między korą mózgową nadawcy i korą mózgową odbiorcy.

• Komunikaty odbierane są i interpretowane w świetle własnego doświadczenia zapisanego w pamięci. Mogą wyzwalać zachowania związane z motywami i potrzebami „wyższymi”.

• Interpretacja komunikatów „z drogi górnej” uzależniona jest także od oddziaływania kultury oraz od treningu społecznego (jaką emocję ujawnia osoba na zdjęciu).

• Proces interpretacji ma charakter kontrolowany i może ulegać zmianom w trakcie komunikacji.

• Kontrola dotyczy oceny bodźca, a także opiera się na uświadomieniu sobie konsekwencji własnych zachowań.

• Zachowania cechują się zróżnicowaną dynamiką od umiarkowanej do znacznej.

• Zachowania mają charakter wyrafinowany i są bardziej dostosowane do wymagań społecznych (prośba o wyświadczenie przysługi ze strony szefa wymaga bardzo subtelnych zabiegów, kiedy szef nie grzeszy uczynnością).