Meszki ćwiczenia

Gromada: Insecta – owady

Rząd: Diptera – Dwuskrzydłe – muchówki

Rodzina: Silmuliidae – meszki

Rodzaj: Simulium

• muchówki kosmopolityczne

• hematofagiczne tylko samice

• aktywność dzienna

• występują masowo ( plagowo)

• larwy poczwarki żyją w wodach wartko płynących – stąd trudność w zwalczaniu tych owadów

• poczwarki przytwierdzają się do podłoża

Simulium columbaczense

• meszka z Golubaczu

• długości 3,3 – 4mm

• samica o czarnym zabarwieniu, czułki żółte, nogi żółtawe

• samica składa jaja zgrupowane w jedną warstwę na trawie i kamieniach na brzegu potoków

• z jaj po upływie 21 dni wykluwają się larwy

• pierwsze owady pojawiają się między 10 – 25 kwietnia, drugie pokolenie między 10 – 20 maja a trzecie w połowie czerwca pierwsze wykluwające się meszki pozostają w pobliżu wylęgu

• wraz z pojawieniem się nowej generacji, pierwsza generacja migruje

• meszki trzeciej generacji wzbijają się wysoko w powietrze tworząc liczne roje

• dopiero jednak czwarta generacja składa się z owadów wędrujących całymi chmarami na znaczne odległości od 100 do 300 km

Wyróżnia się 3 rasy meszek

• larwy rasy litoralnej

  • żyją na gałęziach i liściach wierzb zalewanych wodą potoków

• larwy rasy pośredniej ( intermedia)

  • występują na kamieniach pogrążonych w wodzie

• larwy typu głębinowego ( profundale)

  • są przytwierdzone do kamieni, żyją na głębokości 4 – 25 m rozwijające się z nich meszki są mniejsze jednak najbardziej napastliwe

Chorobotwórczość

• meszki masowo wnikają do nozdrzy, jamy ustnej i tchawicy zwierzęcia

• do nakłucia wybierają mniej owłosione, delikatniejsze części ciała

• ssą bez przerwy krew przez 4 -5 minut

• wsączana do ranki ślina powoduje sączenie krwi i powstawanie guzków, które zlewaja się tworząc twardy obrzęk

• do najbardziej wrażliwych części ciała zwierząt należą powłoki brzuszne, wymiona i zewnętrzne części narządów płciowych

• ślina meszek zawiera substancję toksyczną

• działanie toksyczne objawia się przyspieszonym oddychaniem, obniżeniem ciepłoty ciała i przyspieszonym tętnem

• śmierć zwierzęcia następuje w ciągu 6 -7 dni w przypadkach szczególnie masowej inwazji lub wrażliwości zwierzęcia nawet w ciągu kilku godzin

• zwierzęta i ludzi napastują wczesnym rankiem lub przed zachodem słońca

Simulium reptans

• samica o zabarwieniu brunatnym z głową koloru szarobiaławego i szerokim tułowiem z podłużnymi, ciemniejszymi plamami

• nie występuje tak masowo jak S.columbaczense nie powoduje więc podobnych upadków masowych zwierząt

• całkowity rozwój od jaja do imago trwa w klimacie umiarkowanym 4 – 5 tygodni

• długość rozwoju ulega jednak znacznym wahaniom temperatury

• w warunkach bliżej nieznanych może wystąpić wyląg masowy i wtedy meszki unoszą się w powietrze całymi chmarami napastując ludzi i zwierzęta

• napastuje ona bydło i konie, powodując niekiedy z tego powodu dotkliwe straty a nawet upadki zwierząt

• najczęściej występuje ona na terenie Niemiec i zachodniej Polski

Znaczenie medyczne meszek

• wektor filarii: Onchocera volvulus

• forma oczna tej filariozy „rzeczna ślepota” - Afryka

• wektor tularemii

Typy alergii swoistej w immunopatologii

• Typ I – reaginowy, alergia typu wczesnego czyli reakcja anafilaktyczna

  • polega ona na uwalnianiu mediatorów ( amin) z tkanek lub komórek uczulonych biernie przez przeciwciała w czasie kontaktu a antygenem

  • zależy od IgE i IgG mediatorami są leukotrieny, histamina, serotonina, bradykinina, prostaglandyny

  • typ I występuje w większości inwazji pasożytniczych i jest zwykle pierwszym ogniwem w łańcuchu zjawisk prowadzących do wydalania pasożytów np. Fenomen self – cure

  • przykłady: rzęsistowica bydła, inwazje nicieni żołądkowo – jelitowych, Ascaris suum, Toxocara canis, Toxocara cati, włośnica, filariozy, schistosomoza

• Typ II – cytotoksyczny, reakcja cytotoksyczna zależna od przeciwciał IgG, IgM, dopełniacza

  • polega na uszkodzeniu tkanek przez przeciwciała skierowane przeciwko antygenowi na błonie komórkowej co wyzwala lityczną i zapalną aktywność dopełniacza w miejscu działania

  • dominuje w chorobach autoimmunizacyjnych

  • ten typ reakcji powstaje głównie tam gdzie inwazja pasożytnicza inicjuje powstawanie autoprzeciwciał

  • np. malaria, babeszjoza bydła ( Babesia bovis) Kala -Azar ( leiszmanioza trzewna) schistosomoza

  • przy niektórych inwazjach pasożytniczych występuje anemia jako wynik powstawania przeciwciał przeciwko pasożytom, które uszkadzają erytrocyty

  • anemia występująca w przebiegu malarii – jej mechanizm polega na adsorpcji na erytrocytach rozpuszczalnych antygenów pasożyta lub same uszkodzone erytrocyty stają się antygenem

• Typ III, reakcja kompleksów immunologicznych: antygen – przeciwciało – dopełniacz

  • typ III może przebiegać jako reakcja miejscowa ( reakcja Arthusa) lub jako forma uogólniona ( choroba posurowicza)

  • powstałe kompleksy immunologiczne złogi, odkładają się w kłębuszkach nerkowych ( powstaje zapalenie) w postaci grubych ziarnistości zawierających dopełniacz oraz IgM i IgG powoduje to również syntezę kinin

    • np. malaria, schistosomoza

  • typ III powstaje też po stosowaniu leków w parazytozach

  • po zadziałaniu leku z zabitych pasożytów wydostają się antygeny, które natrafiają na krążące przeciwciała i inicjują powstawianie reakcj

• Typ IV alergia typu późnego, komórkowa

  • zależy od uczulonych limfocytów T po kontakcie z antygenem

  • obraz histologiczny

    • silne zmiany zapalne, którym towarzyszy naciek komórek jednojądrzastych ( limfocytów, monocytów, makrofagów)

    • powoduje to blokadę naczyń włosowatych i nekrozę tkanki

  • przykłady

    • większość chorób pierwotniaczych ( leiszmanioza, toksoplazmoza, rzęsistkowica) inwazje przywr, glist, innych nicieni