N

O W O C Z E S N Y

T

E C H N I K

D

E N T Y S T Y C Z N Y

40

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

Prawidłowe przetwarzanie

zmodyfikowanych

tworzyw akrylowych

– wybrane zagadnienia

tech. dent. Wiesław Kostrzewski

W

czasie dużego
postępu, zarówno

w technologiach, jak

i w wyposażeniu pracowni,

w momencie stosowania

CAD/CAM-ów, cyrkonu
i tytanu opowiadanie o prze-
twarzaniu akrylu wydaje

się przeżytkiem. A jednak…

Po raz kolejny mamy do czynienia z po-
wrotem do tematu, jak wykonać protezę
bez „porów”? Wydawało mi się, że to już
wszyscy znają na pamięć. Okazuje się,
że niekoniecznie. W firmie Zhermapol
Sp. z o.o. zajmuję się rozpatrywaniem
reklamacji. Niedawno zdarzyło się,
że technik z 20-letnim stażem pracy
przysłał kilka źle wykonanych protez,
twierdząc, że to wina złego akrylu. Posta-
nowiłem podjąć temat po raz kolejny.

C

O

TO

JEST

AKRYL

?

Czyli z czego się składa ten płyn o cha-
rakterystycznym zapachu i dlaczego nie
można mieszać proszku do polimeryza-
cji na gorąco z płynem do napraw, jeśli
nie chcemy mieć potem protezy w kolo-
rze młodej marchewki.

Z

ASTOSOWANIE

W

DZIEDZINACH

INNYCH

NIŻ

TECHNICZNO

-

DENTYSTYCZNE

Akryl znalazł zastosowanie, oprócz tak
szlachetnych dziedzin jak protetyka
stomatologiczna, również do zdobienia
paznokci oraz w życiu codziennym.
Takie prozaiczne tworzywo, jak popu-
larne plexi, to przecież nic innego jak
polimetakrylan metylu, czyli materiał,
z którego wykonuje się protezy.

K

TO

W

E

UROPIE

PRODUKUJE

SUROWIEC

,

KTÓRY

NASTĘPNIE

JEST

PRZETWARZANY

NA

POTRZEBY

TECHNICZNO

-

DENTYSTYCZNE

?

Często słyszę opinie, że ten akryl ze
„zgniłego zachodu” jest lepszy od tego

produkowanego w Polsce i możne zgo-
dziłbym się z tym twierdzeniem, gdyby
nie fakt, że producentów proszku i płynu
jest na świecie może dziesięciu i żaden
nie znajduje się w naszej ojczyźnie.

J

AKA

JEST

ROLA

FIRM

PRODUKUJĄCYCH

TZW

.

AKRYLE

STOMATOLOGICZNE

?

Każda firma, która produkuje akryl
na potrzeby stomatologii, musi kupić
surowiec w Niemczech, Anglii lub USA,
no może z wyjątkiem narodu japońskie-
go (proszek polimetakrylan metylu pro-
dukują dla siebie w dalekiej Azji). Tak
samo z płynem metakrylanem metylu,
który w 90% pochodzi z Niemiec. Po do-
starczeniu tych surowców na miejsce
są one badane i sprawdzane, czy odpo-
wiadają wymaganiom i mogą być użyte
w dalszej produkcji.

Jeśli są dobre, to do proszku dodaje

się katalizatory i pigmenty. Jeśli chodzi
o pigmenty, to są one obojętne biologicz-
nie. Kiedyś, 30-40 lat temu, dodawało
się sole metali ciężkich, które mogły
wywoływać alergię. Teraz jest to tlenek
tytanu obecny w większości kremów
do opalania i tlenki żelaza, czyli ta sama
rdza, którą można spotkać codziennie
na nieodmalowanym płocie. Jeśli więc
w spolimeryzowanej protezie mamy
do czynienia z reakcją alergiczną, to jest
ona wynikiem zbyt dużej ilości mono-
meru, który zostaje po polimeryzacji.
Dlatego też nie skracajmy czasu utwar-
dzania naszych protez, aby potem nie
mieć problemów.

SŁOWA KLUCZOWE



przetwarzanie

akryli, akryl, polimeryzacja

6

/ 2 0 1 1

41

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

Wracając do samego procesu pro-

dukcyjnego, to po zmieszaniu prosz-
ku z pigmentami i katalizatorami oraz
płynu z katalizatorami materiał jest
pakowany po uprzednim wnikliwym
sprawdzeniu. Gotowy już materiał
„jeszcze ciepły” jest wysyłany nie-
zwłocznie do sklepów.

R

ODZAJE

AKRYLI

UŻYWANYCH

W

PRACOWNIACH

TECHNICZNO

-

DENTYSTYCZNYCH

ORAZ

ICH

PRZEZNACZENIE

Czyli to, co każdy z nas wie albo boi
się zapytać. Będzie tu więc mowa
o akrylach do gotowania, napraw,
wykonywaniu twardych i miękkich
podścieleń, koron i mostów, czyli tego
wszystkiego co na co dzień spotyka-
my w naszej pracowni techniki den-
tystycznej.

W

ŁAŚCIWE

SPOSOBY

POSTĘPOWANIA

W

CZASIE

PROCESÓW

POLIMERYZACYJNYCH

Podczas wykonywania ruchomych
uzupełnień protetycznych bardzo
często zdarza się, że wszystko jest już
dopięte na ostatni guzik i pozostaje za-
mienić pięknie ustawione zęby w wo-
sku na akryl. Przygotowujemy ciasto
akrylowe, bardzo często za pomocą
różnych miarek lub na oko, i po okre-
ślonym czasie („czas ciastowania”)
nakładamy do puszki, prasujemy i za-
czynamy polimeryzację. Po schłodze-
niu ramki wraz z puszką otwieramy
i okazuje się, że proteza ma liczne
pory lub podwyższone zwarcie. Tak
więc wszystkie nasze zabiegi poszły
na marne i pracę należy poprawić lub
wykonać nową.

Często pada wówczas odpowiedni

komentarz pod adresem producentów
akrylu, że to opakowanie jest do nicze-
go, a poprzednie było super. Czasami
tylko zapominamy, że przy poprzed-
nim opakowaniu było np. cieplej w pra-
cowni, ciasto dochodziło szybciej lub
po prostu mieliśmy troszkę więcej cza-
su i mniej protez do wykonania na ju-
tro rano, przez co siłą rzeczy człowiek
bardziej się do tego przyłożył.

Najczęstszą przyczyną problemów

z akrylem jest nieprzestrzeganie in-

strukcji użycia danego wyrobu. Obja-
wia się to między innymi stosowaniem
zbyt dużej ilości płynu w stosunku
do proszku. Taki materiał po związa-
niu jest bardziej kruchy, a w dolnych
grubych protezach w 90% wystąpią
tak zwane pory.

Ciasto akrylowe najlepiej zarobić

tak jak woda i gips, czyli nalać okre-
śloną ilość płynu, a następnie nasypać
proszek, aż do nasycenia. Nie należy
bać się, że w pierwszej fazie ciasto
wydaje się być za suche. Już po kil-
ku minutach zobaczymy fazę nitek,
a kiedy ciasto nie przykleja się już
do rąk, można je wziąć w czyste i su-
che ręce, wygnieść i umieścić w pusz-
ce polimeryzacyjnej. Nie bójmy się,
że ciasto po wygniataniu w rękach
jest mleczne.

Umieszczamy w puszcze i prasuje-

my. Prasowanie w prasie też powinno
przebiegać przez co najmniej 15 mi-
nut, a w przypadku grubych protez
nawet i 30 minut. Zaraz ktoś się za-
cznie burzyć, że to nadmierne wysi-
lanie prasy (po 10 minutach można
przecież puszkę przełożyć do ramki
i skręcić). Również utwardzanie ter-
miczne powinno zachodzić stopnio-
wo, a nie od razu do gorącej wody.
To samo tyczy się również schła-
dzania.

N

AJCZĘŚCIEJ

SPOTYKANE

ZMODYFIKOWANE

AKRYLE

–

MODYFIKACJA

W

ZALEŻNOŚCI

OD

PRZEZNACZENIA

Akryle można polimeryzować nie tyl-
ko termicznie w puszce. Są również
materiały do utwardzania w technice
wlewowej (agar lub silikon). Bardzo
pomocnym narzędziem może być rów-
nież kuchenka mikrofalowa, w której

odgrzewamy już po raz trzeci nasze
pierwsze śniadania. Mając plastiko-
wą puszkę do polimeryzacji, można
wykonać protezę, którą polimeryzuje
się przez 3-5 minut, a wytrzymałość
i estetyka nie odbiegają od tych wyko-
nanych tradycyjną metodą.

Są wreszcie akryle polimeryzowa-

ne za pomocą światła, które bardzo
dobrze nadają się do niewielkich na-
prawek, do wykonywania przestrzeni
na materiały wybielające w szynach
i spalające się bez pozostałości.

O

MÓWIENIE

GRUP

MATERIAŁOWYCH

Czy wiedzą Państwo, że w ofercie
Zhermapolu jest aż tyle akryli:
• do polimeryzacji na gorąco: Villa-

cryl H Plus, Villacryl H Rapid;

• do napraw i podścieleń polimeryzo-

wane pod ciśnieniem: Villacryl S,
Villacryl SP;

• do wykonywania koron i mostów

oraz maskowania: Villacryl STC,
Villacryl STC Hot, Villacryl Opaker
i Villacryl Opaker LC;

• do podścielania na miękko i twardo:

Villacryl Soft i Villacryl Hard;

• do ruchomych aparatów ortodon-

tycznych: Villacryl Ortho i Ortho
Mix;

• do modelowania: Form Plast i Form

Plast LC;

• na łyżki indywidualne: Villacryl IT

i Elite LC Tray.

N

AJCZĘŚCIEJ

POPEŁNIANE

BŁĘDY

Jeśli w spolimer yzowanym akr y-
lu zobaczysz pęcherzyki powietrza
lub białe smugi, to uderz się w pierś
i przeczytaj instrukcję. Czy zarobione
ciasto nie było za rzadkie i czy nie zo-
stało zbyt wcześnie nałożone do pusz-
ki i za szybko ugotowane? Czy ręce
i naczynia do zarabiania akrylu były
czyste i suche? Jeśli moczyłeś ręce,
aby szybciej nałożyć ciasto do formy,
to po polimeryzacji w protezie będą
białe smugi!



KONTAKT

Zhermapol Sp. z o.o.

www.zhermapol.pl

Najczęstszą przyczyną
problemów z akrylem jest
nieprzestrzeganie instrukcji
użycia danego wyrobu.
Objawia się to między
innymi stosowaniem

zbyt dużej ilości płynu

w stosunku do proszku.