technik artykul 2011 06 34345

background image

N

O W O C Z E S N Y

T

E C H N I K

D

E N T Y S T Y C Z N Y

42

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

Jak zwiększyć adhezję zębów

do powierzchni płyty?

dr Zbigniew Raszewski

P

odczas wykonywania

protez w technice wle-

wowej przyłożone ciśnienie

oraz temperatura polime-
ryzacji są o wiele niższe niż

podczas gotowania.

W trakcie wykonywania protez bardzo
często zastanawiamy się, jak naprawdę
trzymają się zęby w wykonanej przez
nas protezie i od czego to tak napraw-
dę zależy, szczególnie wówczas, gdy
po krótkim czasie proteza wraca do nas
do naprawy. Dlatego podczas wykonywa-
nia uzupełnienia protetycznego bardzo
ważną sprawą jest przestrzeganie kilku
podstawowych zasad.

Przyczyny tego zjawiska należy rozpa-

trywać pod kilkoma względami:
– materiał, z jakiego wykonany jest ząb;
– sposób przygotowania powierzchni

zęba;

– ustawienie zębów w łuku;
– jakiego akrylu użyto do wykonania sa-

mej protezy;

– polimeryzacja.

P

ODZIAŁ

ZĘBÓW

ZE

WZGLĘDU

NA

MATERIAŁ

Tak jak wszyscy pamiętamy, sztuczne
zęby można podzielić na akrylowe,
kompozytowe oraz porcelanowe. Oprócz
ceny, kształtu i koloru poszczególne ty-
pów zębów różnią się między sobą w bar-
dzo istotny sposób pod względem właści-
wości fizycznych i chemicznych.

Zęby akrylowe
Zęby akrylowe, najczęściej trójwarstwo-
we, choć czasami zdarzają się dwuwar-
stwowe, wykonane są z polimetakrylanu
metylu (PMMA) czy materiału takiego
jak proszek akryli na płyty protez. Jed-
nak podczas procesu produkcji stosuje
się, oprócz proszku PMMA, drugi kopo-
limer, będący mieszaniną polimetakry-
lanu metylu i metakrylanów z dwoma
wiązaniami podwójnymi – dimetkary-
lanem 1,4-butano-diolu (1,4 EGDMA)
lub dimetakrylanu glikolu etylenowego

(EGDMA). Dodatkowo te same środki
sieciujące dodaje się do płynu podczas
sporządzania ciasta na zęby akrylowe.
Środki sieciujące mają za zadanie utwar-
dzić strukturę zęba, zwiększyć jego twar-
dość (aby wolniej się ścierał podczas roz-
drabniania pokarmów oraz zmniejszyć
jego sorpcję i rozpuszczalność, aby nie
zmieniał koloru podczas użytkowania).

Proces polimeryzacji zachodzi w wyż-

szej temperaturze niż polimeryzacja sa-
mej płyty protezy z pracowni oraz pod
większym ciśnieniem niż to, które je-
steśmy w stanie wytworzyć podczas
prasowania puszki polimeryzacyjnej.
Wszystko to wpływa na fakt, że ząb jest
twardszy niż sam akryl, z którego wyko-
nuje się płytę protezy. Wysoko usieciowa-
ny akryl jest też bardzo trudno rozpusz-
czalny, a co za tym idzie nawet w samym
monomerze. Aby możliwe było połącze-
nie zęba z płytą protezy, producenci zę-
bów warstwowych wykonują warstwę
przyszyjkową z akrylu o niskim stopniu
usieciowania. Warstwa ta trochę łatwiej
rozpuszcza się w płynie niż reszta zęba.
Czasami zdarza się jednak, że miejsca
na dostawiany ząb jest tak mało, że pod-
czas ustawiania zębów w wosku ścinamy
frezem całkowicie tą ostatnią warstwę.
Wówczas połączenie pomiędzy akrylem
a zębem wypada w warstwie dentyno-
wej, która jest już wysoko usieciowanym
polimerem.

Zęby kompozytowe
Estetyka takich zębów oraz ich twar-
dość jest wyższa niż zębów wykonanych
z akrylu. Dzieje się to na skutek materia-
łu, z jakiego wykonane są te zęby. Pro-
blem połączenia jest jeszcze trudniejszy
niż w przypadku zębów akrylowych.
Surowcem do wykonania zębów kom-

1

Powierzchnia akrylu po piaskowaniu ostrokon-

turowym tlenkiem glinu

2

Przekrój przez ząb

akrylowy

3

Powierzchnia zębów a) przemyta

monomerem, b) abrazja tlenkiem glinu, c) bond,
ząb, akryl, d) abrazja tlenkiem glinu + bond

1

2

3

SŁOWA KLUCZOWE

adhezja,

technika wlewowa

fot. ar

chiwum autora

background image

N

O W O C Z E S N Y

T

E C H N I K

D

E N T Y S T Y C Z N Y

44

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

pozytowych są głownie dimetakrylany
(UDMA, TEGDMA i bis-GMA), czyli
te same surowce, z jakich wykonuje się
materiały kompozytowe do wypełnień
w ubytkach zębowych. Jako wypełniacz
stosuje się szkło barowe i krzemionki.

Polimeryzacja zębów też zachodzi

w podwyższonej temperaturze i ci-
śnieniu, czyli ich właściwości fizyczne
są o wiele lepsze niż materiałów polime-
ryzowanych za pomocą lampy w gabine-
cie lekarza stomatologa. Wszystko to two-
rzy bardzo twardą i wysoko usieciowaną
strukturę. Niestety rozpuszczalność tego
tworu w monomerze jest jeszcze niższa
niż zębów akrylowych, co w jeszcze
większym stopniu utrudnia dobre połą-
czenie z płytą protezy.

porcelanowym a akrylem, producenci
zębów umieszczają w ich strukturach
metalowe elementy retencyjne. Niestety
jest to połączenie czysto mechaniczne,
które w krótkim okresie prowadzi do po-
wstania mikroszczeliny.

S

POSÓB

PRZYGOTOWANIA

ZĘBÓW

Na samym początku w przypadku zę-
bów akrylowych lub kompozytowych
należy zwrócić uwagę na dokładne ze-
szlifowanie powierzchni zęba. Proces
ten rozbudowuje powierzchnię zęba,
wytwarzając mikroretencję. Dodatkowo
można wykonać otwory o kształcie od-
wróconego stożka. W przypadku zębów
porcelanowych należy rozbudować po-
wierzchnię poprzez piaskowanie ostro-
konturowym tlenkiem glinu. Granula-
cja około 125-250 mikronów, ciśnienie
2-6 barów. Oczywiście większe ciśnienie
w bardziej efektywny sposób oddziałuje
na powierzchnię. Daje to w efekcie bar-
dziej rozbudowaną powierzchnię niż
zastosowanie samego frezu. Zabieg ten
może być bardzo pomocny, szczególnie
w przypadku zębów porcelanowych,
których szlifowanie za pomocą frezu jest
bardzo problematyczne.

Zęby porcelanowe można dodatkowo

potraktować 5-procentowym kwasem
fluorowodorowym. Jest to substancja,
która ma zdolność rozpuszczania krze-
mionki i stosuje się ją dość powszechnie
w stomatologii, szczególnie bezpośred-
nio przed zacementowaniem licówek.

W

YPARZANIE

WOSKU

Zabieg ten ma za zadanie usunięcie
resztek wosku z formy, trzeba przepro-
wadzić go w sposób bardzo sumienny,
szczególnie na powierzchni zębów,
która będzie osadzona w akrylu. Najle-
piej pierwszy raz przelać gorącą wodą,
następnie użyć płynu do mycia naczyń
i po raz wtóry przelać obficie wrzątkiem.
W przypadku technik wlewowych do-
brze jest umieścić zęby w specjalnym
sitku i bardzo dokładnie wyparzyć. Na-
stępnie całość zanurzyć w monomerze
na około 3-5 minut.

W przypadku protez utwardzanych

poprzez gotowanie zęby osadzone w si-
likonie lub gipsie dobrze jest przemyć
3-4 razy za pomocą monomeru. Jeśli zęby
mają kontakt z silikonem technicznym,

Zęby porcelanowe
Twardość i estetyka zębów porcelano-
wych jest lepsza niż zębów kompozy-
towych. Surowcem do wykonania tego
typu zębów są materiały pochodzenia
naturalnego. Tradycyjna porcelana
dentystyczna jest mieszaniną kwarcu
(SiO

2

), skaleni, czyli krzemianów glino-

wo-potasowych (K

2

Al

2

Si

6

O

16

) i glinowo-

sodowych (Na

2

Al

2

Si

6

O

16

), oraz tlenków

metali (32). Krzemiany to sole kwasów
krzemowych, które występują w formie
krystalicznej. W strukturze porcelany
ziarna kryształów zatopione są w szkli-
stej, amorficznej macierzy krzemionki
(SiO

2

). Taki twór jest więc nierozpusz-

czalny w monomerze. Aby zapewnić ja-
kiekolwiek połączenie pomiędzy zębem

Wykres 1. Adhezja zęba akrylowego do akrylu wlewowego Villacryl SP w zależności od sposobu przygotowania
powierzchni

20

18

16

14

12

10

8

6

4

2

0

24 godz.

15,65

19,6 19,8

11,61

8,44

12,81

15,3

8,28

90 dni

abrazja powierzchni

primer

abrazja + primer

monomer

4

5

6

7

4

Szlifowanie powierzchni zęba

5

Wyparzanie zębów na specjalnym sitku

6

Naniesienie bondu na po-

wierzchnię zęba

7

Nanoszenie monomeru na powierzchnię zębów i silikonu

background image

6

/ 2 0 1 1

45

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

to warto powierzchnię silikonu przetrzeć monomerem. Jeśli
się tego nie uczyni, to silikon ma zdolność wchłaniania mono-
meru, co może spowodować, że akryl w okolicach przyszyj-
kowych może być lekko przesuszony. W spolimeryzowanej
protezie będzie to widoczne w postaci białych przebarwień,
co może w znaczący sposób wpływać na adhezję samego zęba
do powierzchni akrylu.

Na zakończenie dobrze jest też zastosować różnego typu

bondy przeznaczone do zwiększania adhezji pomiędzy zębem
a akrylem (Villacryl Bond – Zhermapol, Megapond – Mega-
dental). Nanosi się niewielką ilość takiego preparatu i rozpro-
wadza po całej powierzchni zęba, która w przyszłości będzie
mieć kontakt z akrylem.

W przypadku zębów porcelanowych wypiaskowaną po-

wierzchnię zęba po odtłuszczeniu acetonem należy pokryć
silanem, czyli związkiem, który ma możliwość połączenia się
zarówno z akrylem, jak i z powierzchnią metalu i ceramiki.
Mogą to być te same silany, które stosują lekarze stomatolodzy
podczas cementowania stałych uzupełnień (np. silan – Cer-
kamed czy silan z Villacrylu Opaker – Zhermapol). Po nanie-
sieniu silanu należy odczekać kilka minut, aż rozpuszczalnik
w nim zawarty odparuje. Można to delikatnie ogrzać, aby
przyspieszyć hydrolizę silanu. Dopiero na tak przygotowaną
powierzchnię można układać akryl.

A

KRYL

I

POLIMERYZACJA

Z doświadczenia wiadomo, że zęby trzymają się lepiej w pro-
tezach utwardzonych przez gotowanie, wynika to między in-
nymi z faktu, że stosujemy proces prasowania pod ciśnieniem
rzędu 1000-2000 kg, co pozwala w bardziej efektywny sposób
na wnikniecie monomeru w głąb struktury zęba akrylowego.

Ciasto akrylowe lub akryl płynny umieszczamy lub wlewa-

my do formy według zaleceń producenta, tzn. kiedy ciasto nie
przykleja się do narzędzi i ścianek naczynia i po wygnieceniu
czystymi i suchymi rękoma. W technikach wlewowych mie-
szamy proszek i płyn, czekamy 30-40 sekund, mieszamy po-
wtórnie i dopiero wówczas wlewamy do formy agarowej lub
silikonowej. Następnie czekamy 3-5 minut, aż na powierzchni
akrylu wytworzy się cienka „skórka”. Dopiero po tym czasie
całość umieszczamy w ciepłej wodzie i polimeryzujemy.
W przypadku protez gotowanych bardzo istotną sprawą jest
długie prasowanie przez 10-15 minut pod ciśnieniem 1500-
2000 kg. Z samą polimeryzacją termiczną też nie należy się
spieszyć. Najlepiej puszkę w ramce umieścić w wodzie o tem-
peraturze 40°C i powoli ogrzewać aż do wrzenia przez około
60-90 minut.

Sam proces utwardzania należy kontynuować przez 60 mi-

nut, a następnie powoli schładzać. Bardzo istotną sprawą jest
powolne schładzanie, tak aby w strukturze akrylu nie wystą-
piły naprężenia. Jeszcze istotniejsze jest powolne schładza-
nie protezy zawierającej zęby porcelanowe, które w wyniku
gwałtownego ochłodzenia mogą popękać. Najlepiej byłoby
wyłączyć ogrzewanie wody, w której zachodziła polimery-
zacja, i odczekać z otwarciem puszki, aż do wychłodzenia
do temperatury 30-40°C. Jeżeli nie możemy pozwolić sobie
na taki luksus ze względów czasowych, to po wyjęciu z wody

dobrze jest puszkę wraz z ramką pozostawić na powietrzu
aż do ostygnięcia. Oczywiście podczas zabiegu uwalniania
protezy z gipsu należy zachować szczególną ostrożność, aby
nie uszkodzić zębów.

Przestrzenie międzyzębowe można pokryć lakierem świa-

tłoutwardzalnym, np. fimry Shera lub Villacryl ULS – Zher-
mapol. Podczas wykonywania protez w technice wlewowej
przyłożone ciśnienie oraz temperatura polimeryzacji są o wie-
le niższe niż podczas gotowania. Dlatego bardzo ważne jest,
by nie skracać samej polimeryzacji pod ciśnieniem. Jeśli pro-
ducent zaleca 30 minut, nie kończmy tego procesu po 15 mi-
nutach, gdyż choć sam akryl wydaje nam się być już całkiem
twardy, polimeryzacja nie jest zakończona. Będzie to w istot-
ny sposób wpływać na połączenie zębów z akrylem.

Piśmiennictwo
1. Saavedra G., Valandro L.F., Leite F.P., Amaral R., Ozcan M., Botti-

no M.A., Kimpara E.T.: Bond strength of acrylic teeth to denture base
resin after various surface conditioning methods before and after ther-
mocycling
. „Int. J. Prosthodont.”, 2007 Mar-Apr; 20(2):199-201.

2. Barbosa D.B., Barão V.A., Monteiro D.R., Compagnoni M.A., Marra J.:

Bond strength of denture teeth to acrylic resin: effect of thermocycling
and polymerisation methods.
„Gerodontology”, 2008 Dec; 25(4), 237-44.
Epub 2008 Mar 5.

3. Patil S.B., Naveen B.H., Patil N.P.: Bonding acrylic teeth to acrylic resin

denture bases: a review. „Gerodontology”, 2006 Sep, 23(3), 131-9.

4. Craig R.G.: Denture materials and acrylic base materials. „Curr. Opin.

Dent.” 1991 Apr, 1(2):235-43.


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
technik artykul 2011 06 34347
technik artykul 2011 06 34354
technik artykul 2011 06 34361
technik artykul 2011 06 34357
technik artykul 2011 06 34346
technik artykul 2011 06 34344
technik artykul 2011 06 34355
technik artykul 2011 06 34358
technik artykul 2011 06 34337
technik artykul 2011 06 34342
technik artykul 2011 06 34350
technik artykul 2011 06 34351
technik artykul 2011 06 34348
technik artykul 2011 06 34349
technik artykul 2011 06 34356
technik artykul 2011 06 34338
technik artykul 2011 06 34352
technik artykul 2013 06 40592
technik artykul 2011 01 31484

więcej podobnych podstron