BAZYLI WIELKI 329-379
Biskup Cezarei Kapadockiej
Brat Grzegorza z Nyssy
Jego życie znane dzięki obfitej korespondencji
Zwolennik prawowitego biskupa Antiochii Melecjusza
Naraził się Damazemu i Piotrowi Aleksandryjskiemu
Przyjaźń z Grzegorzem z Nazjanu
Stworzył metropolie w Ikonium
Akcja pojednawcza w sprawie schizmy Antiocheńskiej
Przywódca moralny episkopatu Wschodniego
Zmarł w niezgodzie z Rzymem
Dzieła:
Ustawodawstwo zakonne, dwa zbiory zasad życia monastycznego:
1) „Reguły Dłuższe” - 55 krótkich rozpraw o głównych punktach dyscypliny monastycznej
2) „Reguły Krótsze” - 313 pytań i odpowiedzi o problemach życia codziennego w klasztorach
„Ta ethika” [„Moralia”]
Przy współpracy Grzegorza z Nazjanu
Zbiór zasad życia chrześcijańskiego dla wszystkich wiernych, uzupełniony później dwoma prologami: „O sądzie Bożym” i „O wierze”
„Wielki Asketikon”
Zawiera elementy „Moraliów”, oba zbiory reguł, Epitimia, dwa listy B, oraz rozprawa o św. Chrzcie
„Mowa do Młodzieńców jaki mogą odnieść pożytek z czytania książek pogańskich”
Dzieło ascetyczne
Wybór homilii i kazań Bazylego
Krótka rozprawa, B. stawia na pierwszym miejscu Pismo Święte, ale uważa, że pisma pogańskie nie są pozbawione wartości wychowawczych, zasady ostrożności w ich czytaniu
„Adversus Eunomium” [„Odpowiedź na apologię bezbożnego Eunomiusza”]
Księga I: Wyjaśnia, że pojęcie Boga jako niezrodzonego jest określeniem Ojca w stosunku do Syna i nie wyczerpuje pojęcia samej natury Bożej jak to głosił Eunomiusz
Księga II: wyjaśnia znaczenie definicji Soboru Nicejskiego o współistotności Syna z Ojcem
Księga III: broni boskości ducha świętego
„De Spiritu Santo” [O Duchu świętym”]
Obrona boskości Ducha świętego przeciw zwolennikom Macedoniusza
Wyjaśnienie nowej doksologi „ Chwała Ojca i Synowi (…)” (uwydatnienie równości osób trójcy)
„In Hexameron” [„O sześciu dniach stworzenia”] - zbiór homilii
Listy - źródłem do poznania dziejów kościoła IV wieku
„Liturgia Św. Bazylego” - pomnik klasycznego języka greckiego
Myśli:
Był pierwszy, który ustalił określenie Trójcy Świętej jako Jedna Natura Trzy Hipostazy zgadzając się na wprowadzenie słowa PROSOPON (osoba) zamiast hipostazy, która tłumaczono na zachodzie przez substantia