Slajd def gytii
w literaturze można spotkać wiele definicji gytii, również niejednoznaczna jest definicja i w ogóle klasyfikacja kredy jeziornej. Zwracam uwagę na definicję Długaszka który zajmował się gytiami, pisał o nich prace doktorską u nas na wydziale, jest to klasyfikacja dla celów geologii inżynierskiej
Slajd gytia osad 3 składnikowy
tu powiedzieć o genezie gytii (w notatkach z wykładu zapisana)
Slajd schemat sekwencji osadów jeziornych
przypomnieć ten slajd, gytie najczęściej leżą na kredzie jeziornej i są przykryte torfami, spotyka się niekiedy tak zwane gytiowiska otwarte, ale powstały one w wyniku przerwania naturalnego procesu zarastania jeziora, na przykład na skutek obniżenia poziomu wód po melioracji
Slajd Podział gytii wg Okruszki
powiedzieliśmy, że gytia jest osadem trójskładnikowym, w zależności od przewagi jednego z tych składników wydziela się różne odmiany gytii - na takiej zasadzie są oparte wszystkie klasyfikacje gytii
jest wiele klasyfikacji gytii, na ogół tworzone dla potrzeb surowcowych, ja podam tylko wg Okruszki - najbardziej znana w gleboznawstwie - i tą zaproponowaną przez Długaszka, opracowaną dla celów geologiczno-inżynierskiej oceny właściwości tych gruntów
Slajd Podział gytii wg Długaszka
Długaszek badał gytie z Pojezierza Olsztyńskiego, stwierdził że podstawowym czynnikiem kształtującym właściwości inżyniersko-geologiczne gytii jest zawartość substancji organicznej, wyróżnił 3 podstawowe typy gytii: mineralne, min.-org. i organiczne o danych zawartościach części organicznych. Dalszy bardziej szczegółowy podział tych gytii ustalił na podstawie zaw. CaCO3: niskowęglanowe, wysoko- i kreda jeziorna o danych zaw. węglanu wapnia
i powiedzieć jak jest z tego wykresu ustalana nazwa gytii dla każdego pola
zwrócić uwagę na przedziały zawartości subst. org. w tej klasyfikacji - ostatni przedział jest pow. 30% a zatem ostatnia klasa wcześnie się zaczyna na tej skali, to sugeruje że przy tej zawartości i powyżej już dalszy wzrost nie będzie znacząco wpływał na właściwości gruntu, tu jest jakaś granica, co dalej potwierdzi się na wykresach zależności właściwości fiz. gytii od zaw. subst. org.
Slajd Mapa występowania gytii
tu pokazać te największe złoża: na pojezierzu mazurskim w okol. Mrągowa i na Pomorzu zachodnim w okolicy Choszczna i Łobezu (choszczno na prawo od szczecina nieco ponizej)
ciekawostka: wg geologii surowcowej: obszary występowania gytii to gytiowisko - nadkład nie przekracza 0,5 m a miąższość gytii łącznie z niżej leżącą kredą > 0,5 m.
Slajd Wykresy gęstości obj.
gęstość objętościowa od zaw. subst. org. str.141
wartości gęstości w szerokim zakresie się kształtują w zależności od proporcji występowania tych 3 składników - dlatego wykres zależności od subst. org nie jest prostoliniowy, bo jeszcze inne składniki mają wpływ
zwrócić uwagę na tą wartość 30% - do tej wartości duża zmienność parametru, powyżej krzywa wypłaszcza się. Do 10% duże zmiany, stroma krzywa, między 10 a 30 wolniejsze zmiany, a pow. 30% zaw. subst. org. krzywa zbliżona do poziomej.
Podobnie będzie dla porowatości na następnym slajdzie
Slajd Porowatość i granice konsystencji
porowatość a zaw. subst org. str 142; granica plastyczności i płynności str 144, zwrócić uwagę na wysokie wartości, rosnące ze wzrostem zaw. subst. org. stad gytie mają wyższe te parametry niż kreda
Slajd Skurcz wykres
skurcz gytii str 147 i 151
gytie podobnie jak torfy charakteryzują się znaczną kurczliwością, jest to ważne np. przy projektowaniu prac melioracyjnych, bo powierzchnia osuszonego gytiowiska może się obniżyć nawet o 1,5 m. Mechanizm osiadania gytii podobnie jak torfów wynika z kurczliwości osadu oraz ubytku masy organicznej która po osuszeniu ulega mineralizacji.
podstawowe znaczenia w kurczliwości ma zawartość substancji organicznej.
sprawdzić skurcz objętościowy moich iłów poznańskich i porównać do wartości gytii
charakterystyczną cechą gytii, podobnie jak torfów jest tworzenie w czasie wysychania trwałych wiązań substancji organicznej, dlatego gytia po przesuszeniu do pewnej wilgotności nazywanej krytyczną i ponownym nawilgoceniu nie pęcznieje do pierwotnej objętości a tylko w niewielkim stopniu
Slajd Ściśliwość
gytie charakteryzują się wysoką ściśliwością i długim procesem konsolidacji czyli najbardziej niekorzystne cechy
w porównaniu z torfami ich ściśliwość jest znacznie większa co wynika z wyższego stopnia rozkładu substancji org. - wyższej dyspersji cząstek
ściśliwość rośnie ze wzrostem zaw. subst. org.
tu znaleźć jakie są te osiadania dla gruntów, żeby porównać
na koniec można podsumować, że po takiej charakterystyce gytii (wysokie wilgotności, niskie gęstości, wysoka porowatość, duża ściśliwość, kurczliwość, powolna konsolidacja) nic dziwnego ze zaliczamy je do gruntów słabonośnych
Slajd Mady zdjęcia
Mady mogą być warstwowane lub nie. Mady młodsze na ogół są warstwowane. Warstwowanie jest nieregularne. Barwa mad może być różna w zależności od składu granulometrycznego i zawartości substancji organicznej. Na drugim zdjęciu mamy utwór pylasto-ilasty, jest to mada ciężka i możemy to nazwać madą bo wiemy że znajdujemy się na tarasie zalewowym lub starszym rzeki.
Slajd Mapa występowania mad
Mady zajmują w Polsce ok. 7870 km2 czyli ok. 5% powierzchni kraju. Występują na holoceńskich tarasach zalewowych i nadzalewowych oraz na tarasach plejstoceńskich.
Miąższość ok. 1-2 m, na plejstoceńskich bardziej miąższe 3-4 m. Największe obszary występowania mad są na tarasach Wisły i Odry.
Slajd Trójkąt Fereta
duża różnorodność składu granulometrycznego od mało spoistych (piaski gliniaste) do bardzo spoistych (ił pylasty)
Slajd Serie mad
zróżnicowanie mad wynika z ich genezy, charakteru rzeki oraz obszaru alimentacyjnego.
W dolinach rzek dojrzałych jak np. wisła i odra można spotkać obie te serie osadów.
powiedzieć też o madach antropogenicznych.
Mady będą też różnić się na różnych odcinkach doliny rzecznej co wiąże się też z obszarem alimentacyjnym. Np. na południowym odcinku wisły, gdzie obszary alimentacyjne zbudowane są z lessowych utworów pylastych i ilastych mioceńskich (zapadlisko przedkarpackie) osady są bardziej drobnoziarniste niż mady w północnym i srodkowym odcinku rzeki, gdzie obszary alimentacyjne to utwory lodowcowe gliniasto-piaszczyste.
Slajd Zawartość substancji organicznej w madach
badanie zawartości substancji org. jest bardzo ważne dla mad, jak widać różne zawartości,
inne właściwości mad zbliżone do gruntów mineralnych, więc nie pokazuję
Wykład 9 Gytie i mady