Antonio Gramsci

Wybory

Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (Uniwersytet Warszawski)

WARSZAWA 2007

Antonio Gramsci – Wybory (1919 rok)

© Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (UW)

– 2 –

www.skfm­uw.w.pl

Artykuł Antonio Gramsciego „Wybory” ukazał się 
bez podpisu w piśmie „L'Ordine Nuovo” I, nr 27 z 
22   listopada   1919   r.,   w   rubryce   „Tydzień   w 
polityce”.

Podstawa niniejszego wydania: Antonio Gramsci, 
„Pisma wybrane”, tom 1, wyd. Książka i Wiedza, 
Warszawa 1961.

Tłumaczenie   z   języka   włoskiego:   Barbara 
Sieroszewska.

Antonio Gramsci – Wybory (1919 rok)

Wyniki   walki   wyborczej   zmieniają   radykalnie   nie   tylko   stosunek   sił   politycznych 

(demagogicznych) pomiędzy Partią Socjalistyczną, partią robotników i chłopów, a rozmaitymi partiami 
spod znaku kas pancernych, ale niewątpliwie również i stosunek sił pomiędzy instytucjami, które są 
ucieleśnieniem walki klas, a dziś są ucieleśnieniem procesu rozwojowego rewolucji proletariackiej. Na tej 
stronie zagadnienia politycznego winna w obecnym momencie skupić się uwaga awangardy robotniczej, 
najbardziej świadomych i odpowiedzialnych rewolucjonistów. Podstawowym problemem rewolucji jest 
w   ogóle   problem   stosunku   sił   pomiędzy   instytucjami:   ale   bardziej   niż   o   stosunek   sił   pomiędzy 
instytucjami proletariackimi a instytucjami burżuazyjnymi chodzi tu o stosunek sił pomiędzy rozmaitymi 
instytucjami proletariackimi.

Organizowanie się grupy stu pięćdziesięciu posłów socjalistycznych zaczęło się od przerzucenia 

ze związków zawodowych na parlament akcji oporu mas robotniczych i chłopskich. Związki utraciły 
przez to znaczenie jako narzędzie walki klas, a zatem straciły też wiele na autorytecie i na atrakcyjności. 
Jeśli   awangarda   robotnicza   nie   oprze   się   temu   czynnikowi   rozkładu,   jedno   z   najważniejszych   pod 
względem   technicznym   narzędzi   rewolucji   komunistycznej   zostanie   zniszczone.   Tymczasem   można 
dokonać   przewartościowania   ludzi,   którzy   dzisiaj   kierują   związkami   zawodowymi,   federacjami, 
Konfederacją   Pracy   i   kooperatywami,   przy   tworzeniu   rad  narodowych,   parlamentów   pracy,   komisji 
technicznych itp.

Masy   wyborcze   głosowały   na   socjalistów,   ponieważ   spodziewały   się,   że  klub   parlamentarny 

rozwiąże najbardziej palące i najważniejsze sprawy życia powojennego. Leaderzy konfederacji nie będą 
sprawdzali parlamentarnych uprawnień, nie będą pytali, czy w wyborach wzięli udział tylko robotnicy i 
chłopi zorganizowani, tak jak to robią w odniesieniu do rad fabrycznych, leaderzy związkowi  są za 
demokracją  b u r ż u a z y j n ą , a nie za demokracją robotniczą; będą się starali na wszelkie sposoby 
zużytkować siłę parlamentarną na korzyść akcji związków zawodowych, będą się nawet starali zastąpić tę 
pierwszą przez związki i kroczyć tym sposobem od zwycięstwa do zwycięstwa.

Tak   samo   władza   mogłaby   przejść   od   kierownictwa   partii   do   klubu   parlamentarnego. 

Kierownictwo partii reprezentuje tylko jej członków, podczas gdy klub parlamentarny – kilka milionów 
wyborców. Klub parlamentarny – i to nie tylko jego grupa reformistyczna i centrowa (która okazała się 
większością klubową), ale także i liczne elementy jego grupy rewolucyjnej – automatycznie stanie zatem 
wobec konieczności nowej oceny zagadnień wymagających natychmiastowego rozwiązania. Pragnienie 
zachowania   jedności   między   tendencjami   oraz   instytucjami   ruchu   politycznego   i   ekonomicznego 
proletariatu może doprowadzić do kompromisów zgubnych dla zwartości rewolucyjnej proletariatu.

Z woli ludu Partia Socjalistyczna stała się partią rządową. Masy oczekują po niej pozytywnej 

akcji.  Proces   rewolucyjny  osiągnął  krytyczną,   decydującą  fazę.  Partia  musi   przezwyciężyć   konflikty 
zarysowujące się w ruchu socjalistycznym i proletariackim. Musi przezwyciężyć je organicznie, nie za 
pomocą paktów i obietnic, gdyż konflikty te są rzeczywiste, wynikają nieuchronnie z obiektywnych i 
psychologicznych warunków włoskich mas ludowych, nie mogą więc być rozwiązywane na papierze, ani 
też na słowo ludzi dobrej woli.

Masy ludowe głosowały na socjalistów, ponieważ chcą, aby rząd socjalistyczny obrócił na ich 

korzyść   działalność   państwowego   aparatu   administracyjnego,   sądowniczego,   wojskowego   i 
zaopatrzeniowego.   Trzeba   jednak   przekonać   masy,   że  groźne   zagadnienia   chwili   obecnej   nie   mogą 
znaleźć rozwiązania  dopóty,  dopóki  państwo  opierać  się  będzie  na własności  prywatnej  i  własności 
państwowo­biurokratycznej,   dopóki   produkcja   przemysłowa   i   rolnicza   opiera   się   na   indywidualnej, 
konkurencyjnej inicjatywie kapitalistów i wielkich właścicieli ziemskich. Trzeba przekonać masy, że 
radykalnego   rozwiązania   szukać   muszą   one   same,   że   muszą   zorganizować   się   zgodnie   z   potrzebą 
stworzenia aparatu władzy społecznej, aparatu państwa robotniczego i chłopskiego, państwa wytwórców. 
Ale nie może to być przekonanie abstrakcyjne, przekonanie bierne. Partia musi wskazać ludowi realną 

© Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (UW)

– 3 –

www.skfm­uw.w.pl

Antonio Gramsci – Wybory (1919 rok)

pracę, pracę przebudowy. Musi dać impuls do tego, aby rady robotnicze i chłopskie stały się ciałem i 
krwią, a nie pozostały martwą literą kongresowej rezolucji.

Tylko  na drodze  energicznego  tworzenia  rad partia zdoła opanować  konflikty,  które dziś tak 

złowrogo się zarysowują. Masy zostaną ujęte w organiczne ramy i wówczas osiągnie się: 1) przełamanie 
zaklętego   kręgu   parlamentaryzmu;   2)   uwolnienie   towarzyszy   posłów   od   zespołu   bezpośrednich   i 
pośrednich nacisków, które ich krępują i zmuszają wbrew ich woli do traktowania nazbyt serio ciężaru, 
jaki na ich barki włożyła suwerenność ludu. Kontrola pozostanie natomiast w rękach partii, która w 
radach niechybnie uzyska większość mandatów dla swoich członków i sympatyków. Związki zawodowe 
będą mogły w końcu stać się organami technicznymi służącymi do reorganizacji aparatu przemysłowego i 
rolniczego, przestaną być partią w partii, przestaną prowadzić własną politykę w ramach polityki partii.

Klub parlamentarny musi użyć całej swej siły do walki o: 1) rozbrojenie siepaczy nasyłanych 

przez właścicieli kas pancernych; 2) stworzenie warunków wystarczających i koniecznych do tego, aby 
klasa wytwórców mogła zbudować własny aparat władzy społecznej, zbudować organa administrowania 
majątkiem narodowym własnymi metodami i dla własnych celów.

© Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (UW)

– 4 –

www.skfm­uw.w.pl