WSPÓŁCZESNE SYSTEMY POLITYCZNE

1. Zajęcia wprowadzające

charakterystyka przedmiotu, literatura, wymagania, warunki zaliczenia, sprawy organizacyjne etc.

2. Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej – część 1

Z a g a d n i e n i a : ewolucja systemu politycznego Anglii i Wielkiej Brytanii, ustawy i akty o randze konstytucyjnej,
źródła prawa i system common law, parlamentarno-gabinetowy model sprawowania władzy, monarcha i jego
kompetencje.

3. Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej – część 2

Z a g a d n i e n i a : pozycja ustrojowa Rządu Jej Królewskiej Mości, Izba Gmin i Iza Lordów jako organy władzy
ustawodawczej, instytucjonalizacja opozycji parlamentarnej, system wyborczy według formuły zwykłej większości i
jego polityczne konsekwencje, erozja dwupartyjności.

4. Stany Zjednoczone Ameryki – część 1

Z a g a d n i e n i a : Deklaracja Niepodległości i Artykuły Konfederacji, konstytucja federalna z 1787 r. i jej poprawki,
struktura terytorialna państwa, zasada podziału władzy, system checks and balance, zasada sądowej kontroli
konstytucyjności prawa.

5. Stany Zjednoczone Ameryki – część 2

Z a g a d n i e n i a : Prezydent jako organ władzy wykonawczej, Kongres jako organ prawodawczy, przebieg procesu
legislacyjnego, system wyborczy.

6. Republika Federalna Niemiec – część 1

Z a g a d n i e n i a : geneza ustroju politycznego RFN, Ustawa Zasadnicza i jej zasady naczelne, cechy niemieckiego
federalizmu, prezydent i rząd federalny, pozycja ustrojowa kanclerza federalnego, instytucja konstruktywnego
wotum nieufności.

7. Republika Federalna Niemiec – część 2

Z a g a d n i e n i a : Zgromadzenie Federalne, Parlament Związkowy i Rada Związkowa, przebieg procesu
legislacyjnego, frakcje parlamentarne, mieszany system wyborczy i jego wpływ na kształt sceny partyjnej.

8. Republika Francuska

Z a g a d n i e n i a : geneza V Republiki, zasady ustrojowe, prezydent i rząd Republiki, zmiana relacji prezydent i
premier w przypadku koabitacji, pozycja ustrojowa, skład i tryb wyboru Zgromadzenia Narodowego i Senatu,
formy tworzenia prawa: ordonanse, ustawy organiczne i zwykłe, Rada Konstytucyjna i Rada Stanu w strukturze
organów władzy państwowej.

9. Królestwo Szwecji

Z a g a d n i e n i a : ewolucja systemu monarchicznego w Szwecji, podstawowe zasady ustrojowe w myśl konstytucji
z 1974 r., relacje pomiędzy monarchą i rządem, jednoizbowy parlament (Riksdag), instytucja ombudsmana i
varamena, prawo wyborcze, Szwecja jako egzemplifikacja systemu partii dominującej.

10. Konfederacja Szwajcarska

Z a g a d n i e n i a : geneza systemu politycznego Szwajcarii, struktura terytorialna państwa, ogólne zasady
konstytucji Federalnej, pozycja ustrojowa i wzajemne relacje pomiędzy Zgromadzeniem Federalnym Radą

D

R

B

ARTŁOMIEJ

M

ICHALAK

W

YDZIAŁ

P

OLITOLOGII

I

S

TUDIÓW

M

IĘDZYNARODOWYCH

UMK

30 godz. ćwiczeń, III rok dziennikarstwa,
czwartek 15:00-16:30 (s.201), semestr zimowy 2013/2014
www.michalak.prac.umk.pl

Federalną i Prezydentem Federalnym, prawo wyborcze, mechanizm kooperacji partii politycznych na szczeblu
federalnym.

11. Państwo Japonia

Z a g a d n i e n i a : geneza konstytucjonalizmu japońskiego, podstawowe zasady ustrojowe, struktura naczelnych
organów władzy, pozycja ustrojowa cesarza, premier i rząd, Zgromadzenie Narodowe, ewolucja systemu
wyborczego i jego wpływ na system partyjny.

12. Federacja Rosyjska

Z a g a d n i e n i a : geneza konstytucji z 1993 r., główne zasady i instytucje ustrojowe, federalny charakter państwa,
supremacja prezydenta w systemie władzy, pozycja ustrojowa, kompetencje, skład i sposób kreacji Rady Federacji i
Dumy Państwowej, mechanizmy funkcjonowania rosyjskiego systemu politycznego: pomiędzy demokracją
proceduralną a demokratyczną fasadą.

13. Islamska Republika Iranu

Z a g a d n i e n i a : geneza republiki islamskiej, cechy państwa teokratycznego, główne zasady ustrojowe, relacje
pomiędzy władzami religijnymi i świeckimi, dualizm instytucjonalny Islamu, pozycja ustrojowa i kompetencje:
welajat-e fakih, Rady Strażników Rewolucji, Prezydenta Republiki i rządu, Zgromadzenia Muzułmańskiego, Rady
Ekspertów, zasady prawa wyborczego.

14. Chińska Republika Ludowa

Z a g a d n i e n i a : zasady ustrojowe konstytucji z 1982 r., struktura terytorialna i podział administracyjny państwa,
zasada „jeden kraj, dwa systemy”, zgromadzenia ludowe różnych szczebli, Przewodniczący ChRL, Rada Państwowa,
hegemoniczna jednopartyjność.

15. Kolokwium

Literatura przekrojowa:
A. Antoszewski, R. Herbut, Systemy polityczne współczesnej Europy, Warszawa 2006.
A. Antoszewski, R. Herbut, Systemy polityczne współczesnego świata, Gdańsk 2007.
W. Baluk, A. Czajowski (red.), Ustroje polityczne krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, Wrocław 2007.
K. Czajkowska, A. Diawoł-Sitko, Systemy polityczne wybranych państw Bliskiego Wschodu, Warszawa 2012.
P. Deszczyńsk, K. Gołata, Demokratyczne systemy polityczne, Poznań 2000.
P. Deszczyńsk, K. Gołata, Demokratyczne systemy i doktryny polityczne, Poznań 2003.
B. Dziemidok-Olszewska, W. Sokół (red.), Encyklopedia politologii. Tom 2. Instytucje i systemy polityczne,
Warszawa 2012.
E. Gdulewicz (red.), Ustroje państw współczesnych. Tom 2, Lublin 2005.
S. Grabowska, K. Składowski (red.), Prawo wyborcze do Parlamentu w wybranych państwach europejskich, Kraków
2006.
M. Gulczyński, Panorama systemów politycznych świata, Warszawa 2004.
M. Gulczyński, Współczesne systemy polityczne, Zielona Góra 2002.
T. Godyń, M. Cygnarowski, S. Dudek, P. Iwaniszczuk, Leksykon systemów politycznych, Warszawa 2003.
G. Górski, S. Salmonowicz, Historia ustrojów państw, Warszawa 2001
J. Knopek (red.), Współczesne systemy polityczne w wypisach, wybór, redakcja i opracowanie, Bydgoszcz 2001.
B. Michalak, Partie polityczne i systemy partyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2010.
T. Mołdawa, J. Szymanek (red.), Parlament, prezydent, rząd. Zagadnienia
konstytucyjne na przykładach wybranych państw, Warszawa 2008.

A. Pułło, Ustroje państw współczesnych, Warszawa 2007.
P. Sarnecki, Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, Warszawa 2012.
A. Sokala, B. Michalak, P. Uziębło, Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych,
Warszawa 2013.
W. Sokół, Geneza i ewolucja systemów wyborczych w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Lublin 2007.
W. Sokół, M. Żmigrodzki (red.), Systemy polityczne państw Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2005.
W. Skrzydło (red.), Ustroje państw współczesnych, Lublin 2010.
W. Skrzydło, M. Chmaj (red.), Encyklopedia politologii. Tom 2. Ustroje państwowe, Kraków 1999.
K.A. Wojtaszczyk (red.), Systemy polityczne wybranych państw świata, Warszawa 2004.
E. Zieliński, System konstytucyjny Federacji Rosyjskiej, Warszawa 2005.
E. Zieliński, I. Bokszczanin, Rządy w państwach Europy. Tom 1, Warszawa 2003.
E. Zieliński, I. Bokszczanin, Rządy w państwach Europy. Tom 2, Warszawa 2005.
E. Zieliński, J. Zieliński, Rządy w państwach Europy. Tom 3, Warszawa 2006.
E. Zieliński, J. Zieliński, Rządy w państwach Europy. Tom 4, Warszawa 2009.
W. Żebrowski, Teorie współczesnych systemów politycznych, Olsztyn 2009.
W. Żebrowski, Współczesne systemy polityczne. Zarys teorii i praktyka w wybranych państwach świata, Olsztyn
2005.
M. Żmigrodzki, B. Dziemidok-Olszewska (red.), Współczesne systemy polityczne, Warszawa 2013.

Literatura szczegółowa:
W. Banaszak, System konstytucyjny Niemiec, Warszawa 2005.
Z. Czeszejko-Sochacki, System konstytucyjny Szwajcarii, Warszawa 2002.
S. Gebethne, Rząd i opozycja Jej Królewskiej Mości w systemie politycznym Wielkiej Brytanii, Warszawa 1967.
E. Gdulewicz, Parlament Republiki Francuskiej, Warszawa 1993.
E. Gdulewicz , System konstytucyjny Francji, Warszawa 2000.
A. Głowacki, System konstytucyjny Holandii, Warszawa 2003.
M. Grzybowski, Systemy konstytucyjne państwa skandynawskich, Warszawa 1998.
J. Isensee, P. Kirchhof (red.), Parlament Republiki Federalnej Niemiec, Warszawa 1995.
M. Jagielski, Prezydent USA jako szef administracji, Kraków 2000.
K. Karolczak, System konstytucyjny Japonii, Warszawa 1999.
Z. Kiełmiński, Kongres Stanów Zjednoczonych Ameryki, Warszawa 1994.
S. Kubas (tłum.), Podstawowe ustawy ustrojowe Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej,
Warszawa 2010.
Z. Machelski, System polityczny Włoch, Warszawa 2010.
A. Pułło, Prezydent a kongres USA w świetle konstytucyjnych zasad podziału i równoważenia władz, Gdańsk 1986.
A. Pułło, System konstytucyjny Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1997.
J. Rowiński, W. Jakóbiec, System konstytucyjny Chińskiej Republiki Ludowej, Warszawa 2006.
S. Sagan, Ustrój polityczny Szwecji, Katowice 1994.
P. Sarnecki, Zgromadzenie Federalne - parlament Konfederacji Szwajcarskiej, Warszawa 2003.
M. Stolarczyk, Iran. Państwo i religia, Warszawa 2011.
S. Sulowski, K.A. Wojtaszczyk (red.), System polityczny Republiki Federalnej Niemiec. Wybrane problemy, Warszawa
2005.
K. Tomala (red.), Chiny. Przemiany państwa i społeczeństwa w okresie reform 1978-2000, Warszawa 2001.
Z. Witkowski, System konstytucyjny Włoch, Warszawa 2000.
K.A. Wojtaszczyk, Bundestag i Bundesrat w Republice Federalnej Niemiec, Warszawa 1993.
E. Zieliński, Parlament Federacji Rosyjskiej, Warszawa 2002.

Warunki zaliczenia:
Na podstawie aktywnego udziału w zajęciach będącego konsekwencją zapoznania się z obowiązującymi treściami i
wymaganą literaturą, napisania wejściówek oraz kolokwium końcowego. Dopuszczalne są 2 nieobecności do

dowolnego wykorzystania przez studenta. Opuszczenie większej liczby zajęć uniemożliwia zaliczenie kursu bez
względu na przyczyny, które spowodowały ich zaistnienie. W czasie trwania kursu zaplanowane są trzy

niezapowiedziane wejściówki w ramach zakresu materiału przewidzianego dla konkretnego tematu. W przypadku
nieobecności na zajęciach w dniu, w którym przeprowadzana jest wejściówka, student ma prawo zaliczyć ją na
dyżurze w ciągu 2 tygodni. W takim przypadku studenta obowiązuje materiał ze wszystkich zajęć od dnia

wejściówki do bieżącego tematu włącznie. Ocena końcowa z przedmiotu jest obliczana na podstawie łącznej liczby
punktów zgromadzonych przez studenta podczas trwania kursu.

Punkty do zdobycia:

Skala:

wejściówki

6 punktów

aktywność

10 punktów

kolokwium

20 punkty

poniżej 50 % (do 17 punktów)

niedostateczny

poniżej 65 % (18 – 22 punktów) dostateczny
poniżej 70 % (23 – 24 punktów) dostateczny +
poniżej 80 % (25 – 28 punktów) dobry

poniżej 90 % (29 – 31 punktów) dobry +
powyżej 90% (32 – 36 punktów) bardzo dobry