Polityka społeczna (8):
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (b)
Literatura
J. Jończyk, Prawo zabezpieczenia społecznego,
Zakamycze, Kraków 2006, s.125-136, 207-213.
2
�Barbara Więckowska
System ubezpieczeń społecznych (2)
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w dyspozycji ZUS
ryzyko starości 12,22 + 7,30 (OFE)
ryzyko inwalidztwa
ryzyko śmierci żywiciela 10,00
ryzyko choroby
ryzyko macierzyństwa 2,45
ryzyko wypadku przy pracy 0,4 - 8,12*
*od 0,9% do 3,6% podstawy wymiaru.
3
�Barbara Więckowska
Wypadek przy pracy
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie
wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub
śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez
pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez
pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez
polecenia;
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji
pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a
miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze
stosunku pracy.
4
�Barbara Więckowska
Wypadek przy pracy
Na równi z wypadkiem przy pracy
traktowane są wypadki:
1. w czasie podróży służbowej
2. podczas szkolenia w zakresie powszechnej
samoobrony
3. przy wykonywaniu zadań zleconych przez
działające u pracodawcy organizacje
związkowe
5
�Barbara Więckowska
Choroba zawodowa
Chorobą zawodową jest choroba znajdująca
się w wykazie chorób zawodowych,
wydanym na podstawie Kodeksu pracy,
jeżeli została spowodowana działaniem
czynników szkodliwych dla zdrowia
występujących w środowisku pracy lub
sposobem wykonywania pracy.
6
�Barbara Więckowska
Ubezpieczenie wypadkowe (5)
Dostępne świadczenia
Podleganie ubezpieczeniu wypadkowemu i opłacanie składki daje
prawo do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia wypadkowego,
tj.
zasiłku chorobowego,
świadczenia rehabilitacyjnego,
zasiłku wyrównawczego,
jednorazowego odszkodowania (od 31 marca 2007  452 zł; od 31
marca 2007 - 42 845zł; do 31 marca 2007 - 8331 zł));
renty z tytułu niezdolności do pracy,
renty szkoleniowej,
renty rodzinnej,
dodatku do renty szkoleniowej,
dodatku pielęgnacyjnego,
pokrycia kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień
ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne.
7
�Barbara Więckowska
Zabezpieczenie emerytalne
System zabezpieczenia emerytalnego = system
emerytalny, zabezpieczenie emerytalne
Istniejące rozwiązania instytucjonalne zmierzające
do zapewnienia uczestnikom systemu
niezarobkowych odpowiednich środków
utrzymania na okres starości przez:
gromadzenia oszczędności emerytalnych
dokonywania wypłat świadczeń emerytalnych
y
ródło: T. Szumlicz (2005), Ubezpieczenia społeczne. Teoria dla praktyki, Branta,
Bydgoszcz: 243.
8
�Barbara Więckowska
Ryzyko starości, ryzyko emerytalne
ubezpieczenie ze świadczeniem dożywotnim
oszczędzanie
60/65
A
Ile oszczędzać?
Jak  skonsumować oszczędności emerytalne?
Jak oszczędzać?
(system repartycyjny
vs. kapitałowy)
A  podjęcie aktywności zawodowej
O  suma oszczędności emerytalnych
U + K + M  możliwe formy gromadzenia oszczędności (uprawnienia
emerytalne + kapitał emerytalny + uzyskany majątek)
y
ródło: T. Szumlicz, Emerytura dla kobiety  otoczenie kontra system, [w:] Między
transfor-macją a integracją. Polityka społeczna wobec problemów współ-czesności, P.
Błę-dowski (red.), Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2004, s. 160.
9
�Barbara Więckowska
Klasyczna prezentacja trójfilarowa
systemu emerytalnego
kryteria FILAR I FILAR II FILAR III
Pracodawca Gospodarstwo
Podmiotowe Państwo
(zakład pracy) domowe
Dodatkowe Dodatkowe
Emerytura
Dochodowe środki środki
standardowa
emerytalne emerytalne
Części
Bazowa Dodatkowa Dodatkowa
systemu
y
ródło: T. Szumlicz (2005), Ubezpieczenia społeczne. Teoria dla praktyki, Branta,
Bydgoszcz: 271.
10
�Barbara Więckowska
Konstrukcja filarowa
FILAR I  fundusz emerytalny w ramach FUS,
obowiązkowy, repartycyjny
FILAR II  otwarte fundusze emerytalne (OFE),
Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE),
zakłady ubezpieczeń emerytalnych (ZUE),
FILAR III  indywidualne konta emerytalne
(IKE), pracownicze programy emerytalne (PPE)
11
�Barbara Więckowska
Polska prezentacja systemu emerytalnego
Zasada finansowania:
Zasada przystąpienia:
Obowiązkowe Dobrowolne
Repartycyjne
FILAR I
FILAR II FILAR III
Kapitałowe
Części systemu:
Bazowa Dodatkowa
y
ródło: T. Szumlicz (2005), Ubezpieczenia społeczne. Teoria dla praktyki, Branta,
Bydgoszcz: 271.
12
�Barbara Więckowska
Ubezpieczenie emerytalne (3)
Składka i podstawa jej wymiaru
Składka na ubezpieczenie chorobowe wynosi 19,52%
podstawy wymiaru i płacą ją ubezpieczony (9,76%) i
płatnik składek (9,76%).
Max podstawa wymiaru składki to 30-krotność
przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce
13
�Barbara Więckowska
Składki
19,52%:
Osoby, które nie przystąpiły do OFE (w dniu
reformy 1.1.1999 miały ponad 30 lat a nie
więcej niż 50)
Osoby, które nie zostały objęte nowym
systemem emerytalnym (w dniu reformy
1.1.1999 miały więcej niż 50 lat)
12,22%
Osoby, które przystąpiły do OFE
Osoby, które w dniu reformy 1.1.1999 miały
nie więcej niż 30 lat (urodzone po 1969)
14
�Barbara Więckowska
Emerytura w starym systemie (1)
Emerytura wynosi:
1) 24 % kwoty bazowej,
2) po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok
okresów składkowych;
3) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok
okresów nieskładkowych;
15
�Barbara Więckowska
Emerytura w starym systemie (1)
Kwota bazowa wynosi 100 % przeciętnego
wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od
ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne,
określone w przepisach o systemie ubezpieczeń
społecznych, w poprzednim roku kalendarzowym.
Kwota bazowa jest ustalana corocznie i obowiązuje od
dnia 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca
lutego następnego roku kalendarzowego.
Od 1 marca 2007 wynosi 2.059,92 zł.
16
�Barbara Więckowska
Emerytura w starym systemie (1)
Podstawę wymiaru renty stanowi przeciętna podstawa
wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na
ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego
w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez
zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych
poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek
rentę w stosunku do .
Podstawa wymiaru nie może być wyższa niż 250%.
17
�Barbara Więckowska