OPINIE
Rozdział 5/2.J.2.
5/2.J.2. Ocena ryzyka zawodowego nauczyciela
Michał 2006zawodowe zawodowego nauczyciela
Rozdział 5/2.J.2.
5/2.J.2. Ocena
5. Ryzyko ryzyka
lipiecAbramowski
Spis treS
ci
1. Opis stanowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
2. Zakres obowiązków nauczyciela . . . . . . . . . . . . . . . 1
3. Organizacja pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
4. Wymagane kwalifikacje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
5. Identyfikacja zagrożeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
6. Stosowane S
rodki profilaktyczne . . . . . . . . . . . . . . . 4
7. Statystyka wypadków za ostatnie 5 lat . . . . . . . . . . . 4
8. Karta oceny ryzyka zawodowego. . . . . . . . . . . . . . . 4
1. Opis stanowiska
Stanowisko pracy nauczyciela znajduje się w pomieszczeniach, wyposażonych Pomieszczenia
w instalację co, która pozwala na utrzymywanie temperatury w granicach 18 24�C.
OS
wietlenie pomieszczeń jest mieszane  dzienne i sztuczne, zapewniające wyma- Oświetlenie
gany poziom oS
wietlenia  500 lx.
W klasie znajduje się biurko nauczyciela, ławki i krzesła dla uczniów oraz szafy na Wyposażenie
książki i inne pomoce dydaktyczne.
Klasy, z którymi nauczyciel prowadzi zajęcia, liczą przeciętnie 24 uczniów.
2. Zakres obowiązków nauczyciela
Do obowiązków nauczyciela należy: Obowiązki

prowadzenie zajęć z uczniami,

praca pedagogiczna,

praca nad tekstami  w tym sprawdzanie prac pisemnych uczniów,

dyżurowanie na korytarzu szkolnym w czasie przerw,

organizowanie i udział w wycieczkach szkolnych  w tym w wyjazdach
z uczniami,

współpraca z rodzicami  w tym organizowanie i prowadzenie zebrań,

udział w pracach rady pedagogicznej,

ciągłe doskonalenie umiejętnoS
ci i poszerzanie wiedzy.
3. Organizacja pracy
Nauczyciel pracuje przez pięć dni w tygodniu rozpoczynając zajęcia o godzinie 800
i kończąc je w zależnoS
ci od planu zajęć na dany dzień około godziny 1400. Po zaję-
ciach dydaktycznych nauczyciel sprawdza prace pisemne uczniów i przygotowuje
się do lekcji w dniu następnym.
lipiec 2006 1
OPINIE 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/2.J.2.
W zależnoS
ci od potrzeb nauczyciel prowadzi zajęcia w godzinach dorax
nych
zastępstw.
Podczas wycieczek wyjazdowych nauczyciel zobowiązany jest do sprawowania
opieki nad uczniami przez cały czas trwania wyjazdu.
Odpowiednio do występujących potrzeb, nauczyciel uczestniczy po zajęciach
z uczniami w posiedzeniach rady pedagogicznej oraz przygotowuje i prowadzi
póx
nym popołudniem zebrania z rodzicami.
4. Wymagane kwalifikacje
Od pracownika wymaga się:

odpowiedniego stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem lekarskim,

przestrzegania podstawowych zasad moralnych.
Nauczyciel powinien także legitymować się:

wykształceniem wyższym z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym
lub

ukończeniem zakładu kształcenia nauczycieli.
W przypadku nauczania niektórych przedmiotów (np. języków obcych), nauczy-
ciel powinien mieć dodatkowe kwalifikacje zawodowe.
Kierunek (specjalnoS
ć) studiów powinien być zbliżony do nauczanego przedmio-
tu lub rodzaju prowadzonych zajęć, tzn. powinien dostarczyć nauczycielowi dosta-
tecznej wiedzy merytorycznej z zakresu nauczanego przedmiotu lub prowadzo-
nych zajęć.
Pojęcie kwalifikacji nauczyciela jest szersze niż potoczne znaczenie tego okreS
le-
nia. Najważniejsze akty prawne, którymi uregulowano wymagania kwalifikacyjne
nauczycieli to:

ustawa z 26.1.1982 r.  Karta Nauczyciela (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112,
ze zm.)  art. 9,

rozporządzenie MENiS z 10.9.2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifika-
cji wymaganych od nauczycieli oraz okreS
lenia szkół i wypadków, w któ-
rych można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia
lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz.U. Nr 155, poz. 1288,
ze zm.).
5. Identyfikacja zagrożeń
Praca nauczyciela należy do tych szczególnych prac, przy których nie występują na
ogół typowe zagrożenia spotykane przy wykonywaniu prac np. w budownictwie,
czy przemyS
le. Nie dotyczy to:

nauczycieli zawodu i

nauczycieli prowadzących różnego rodzaju pracownie i warsztaty,
gdzie występujące zagrożenia związane są ze stosowaniem okreS
lonych substancji
chemicznych lub zagrożenia czynnikami fizycznymi, które należy uwzględnić oce-
niając ryzyko zawodowe na takim konkretnym stanowisku pracy.
2 lipiec 2006
5/2.J.2. Ocena ryzyka zawodowego nauczyciela OPINIE
Rozdział 5/2.J.2.
Z uwagi na różnorodnoS
ć zadań wykonywanych przez nauczyciela poniższa
analiza zagrożeń i obciążeń może mieć charakter wyłącznie ogólny. Szczegółową
ocenę ryzyka zawodowego można przeprowadzić jedynie dla konkretnego stano-
wiska pracy nauczyciela w danej szkole. Inaczej mówiąc przedstawiony przykład
stanowi tylko punkt wyjS
cia dla prowadzenia bardziej szczegółowych ocen już
dla konkretnych stanowisk nauczycielskich.
Praca  typowego nauczyciela  pod tym mianem należy rozumieć nauczyciela
przedmiotów ogólnokształcących  wymaga przede wszystkim dużej odpornoS
ci
psychicznej.
Lp. Zagrożenie lub czynnik ródło zagrożenia Możliwe skutki
niebezpieczny,
szkodliwy, uciążliwy
1 234
1. Przeciążenie układu mięS
- Stojąca lub siedząca pozy- Choroby układu mięS
nio-
niowo-szkieletowego. cja przy pracy. wo-szkieletowego.
2. Obciążenie psychiczne. Praca pedagogiczna i wy- Choroby układu krążenia,
chowawcza. Kontakty zmęczenie.
z rodzicami.
3. Przeciążenie narządu Praca wychowawcza Choroby zawodowe (naj-
mowy. i pedagogiczna. częS
ciej choroby gardła,
Praca z dużą grupą osób. strun głosowych).
4. Przeciążenie narządu Praca nad tekstem. le Łzawienie oczu, pogor-
wzroku. rozmieszczone lub szenie się stanu wzroku.
dobrane oS
wietlenie.
5. Potknięcie, upadek na tej Korytarze szkolne, scho- Złamania, zwichnięcia
samej płaszczyx
nie. dy. Niedostateczne lub kończyn, stłuczenia ciała,
wadliwie rozmieszczone urazy głowy.
oS
wietlenie.
6. Spadające przedmioty  Pomoce dydaktyczne Drobne urazy ciała
uderzenie, przygniecenie. (np. książki), przechowy- (stłuczenia, skaleczenia)
wane w szafach, ruchome  szczególnie głowy i rąk.
tablice i wiszące na S
cia-
nach pomoce dydaktycz-
ne (np. plansze).
7. Kontakt z nieruchomymi Elementy wyposażenia Drobne urazy ciała
elementami. klasy (ławki, biurka (stłuczenia, skaleczenia)
szafki), wąskie przejS
cia.  szczególnie kończyn.
8. Uderzenie, przyciS
nięcie Szuflady biurka. Ucznio- Drobne urazy ciała
ruchomymi elementami. wie biegający na koryta- (stłuczenia)  szczególnie
rzach podczas przerw. rąk i palców.
lipiec 2006 3
OPINIE 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/2.J.2.
1 234
9. Prąd elektryczny o napię- Urządzenia i pomoce Porażenie prądem
ciu do 1 kV. dydaktyczne zasilane elektrycznym. PoS
rednio
energią elektryczną. drobne urazy kończyn
(stłuczenia).
10. Hałas. Uczniowie rozmawiający Znużenie. Choroby
i biegający w trakcie układu słuchu.
przerw w lekcjach.
3. Stosowane S
rodki profilaktyczne
Plan pracy Planując pracę szkoły starano się tak ułożyć zajęcia poszczególnym nauczycielom,
szkoły
aby w trakcie tygodnia zajęć były one rozłożone w miarę równomiernie.
Nauczyciel jest zobowiązany także do wykonywania okresowych badań lekar-
skich.
4. Statystyka wypadków za ostatnie 5 lat
W trakcie ostatnich pięciu lat zanotowano jeden  lekki wypadek  zwichnięcie sta-
wu skokowego przy szybkim schodzeniu po schodach. Przyczyną był poS
piech
pracownika i złe oS
wietlenie klatki schodowej (uszkodzona S
wietlówka i zbyt małe
natężenie S
wiatła poniżej 100 lx). Zagrożenie zlikwidowano poprzez wymianę
S
wietlówki.
5. Karta oceny ryzyka zawodowego
Przedstawione zagrożenia na stanowisku nauczyciela mogą być zapisane w karcie
oceny ryzyka. Poniżej zastosowano metodę trójstopniową wg PN-N-18002, umie-
szczając najistotniejsze ze zidentyfikowanych zagrożeń.
4 lipiec 2006
Rozdział 5/2.J.2.
Rozdział 5/2.J.2.
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO Data & ........... Numer Karty ....................................
Sporządził zespół
Liczba ............................................................
narażonych ............................................................
Stanowisko pracy Nauczyciel
........................ ............................................................
Charakterystyka stanowiska pracy: Dokumenty odniesienia:
" praca wychowawcza i pedagogiczna z uczniami,  np. Polska Norma PN-N-18002:2000,
" praca nad tekstem,  niektóre normy szczegółowe czynników,
" dyżury w przerwach na korytarzu,  ustawa z 26.1.1982 r.  Karta Nauczyciela (tj. Dz.U.
" organizowanie i udział w wycieczkach szkolnych, z 2003 r. Nr 118, poz. 1112, ze zm.),
" współpraca z rodzicami,  rozporządzenie MENiS z 31.12.2002 r. w sprawie
" uczestniczenie w pracach rady pedagogicznej. bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicz-
nych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6,
poz. 69),
 przepisy, zarządzenia szkolne,
 instrukcje.
Lp. Zagrożenie ródło zagrożenia CiężkoS
ć Prawdopodobieństwo Oszacowanie Działania
Wyniki pomiarów szkód ryzyka profilaktyczne
12 3 4 5 6 7
1. Przeciążenie układu Stojąca lub siedząca pozycja przy Mała Prawdopodobne Małe WłaS
ciwa organizacja tygodniowego
mięS
niowo-szkieleto- pracy. czasu pracy nauczyciela.
wego.
2. Obciążenie psychiczne. Praca wychowawcza i pedago- R
rednia Prawdopodobne R
rednie WłaS
ciwa organizacja tygodniowego
giczna. Kontakty z rodzicami. czasu pracy nauczyciela.
3. Przeciążenie narządu Praca wychowawcza i pedago- R
rednia Wysoce prawdopodobne Duże WłaS
ciwa organizacja czasu pracy. Pro-
giczna. wadzenie regularnych badań lekar-
mowy.
Praca z dużą grupą osób. skich.
4. Przeciążenie narządu Praca nad tekstem. le roz- R
rednia Wysoce prawdopodobne Duże Zapewnienie odpowiedniego oS
wiet-
wzroku. mieszczone lub dobrane oS
wie- lenia ogólnego i miejscowego. Regu-
tlenie. larne badania lekarskie.
5. Potknięcie upadek na tej Korytarze szkolne, schody. Nie- R
rednia Mało prawdopodobne Małe Ograniczanie poS
piechu. Regularne
samej płaszczyx
nie. dostateczne lub wadliwie roz- kontrole oS
wietlenia. Oznakowanie
mieszczone oS
wietlenie. krawędzi schodów.
WZÓR
Rozdział 5/2.J.2.
5
12 3 4 5 6 7
6. Spadające przedmioty  Pomoce dydaktyczne (np. książ- Mała Mało prawdopodobne Małe Ograniczenie poS
piechu. DbałoS
ć o ład
uderzenie, przygniecenie. ki), przechowywane w szafach, i porządek materiałów przechowywa-
ruchome tablice i wiszące na nych w szafach.
S
cianach pomoce dydaktyczne
(np. plansze).
7. Kontakt z nieruchomymi Elementy wyposażenia klasy Mała Prawdopodobne Małe Ograniczenie poS
piechu.
elementami. (ławki, biurka szafki), wąskie
przejS
cia.
8. Uderzenie, przyciS
nięcie Szuflady biurka. Uczniowie bie- Mała Prawdopodobne Małe Ograniczenie poS
piechu.
ruchomymi elementami. gający na korytarzach podczas
przerw.
9. Prąd elektryczny o na- Urządzenia i pomoce dydak- Duża Mało prawdopodobne R
rednie Regularne przeglądy (w tym pomiary)
pięciu do 1 kV. tyczne zasilane energią elek- instalacji i urządzeń elektrycznych.
tryczną. Zapewnienie wykonywania napraw na
bieżąco przez osoby z odpowiednimi
kwalifikacjami.
10. Hałas. Uczniowie rozmawiający i biega- R
rednia Wysoce prawdopodobne Duże WłaS
ciwa organizacja tygodniowego
jący w trakcie przerw w lekcjach. czasu pracy nauczyciela.
Uwagi: W karcie wymieniono niektóre główne zagrożenia. Zatwierdził:
Rozdział 5/2.J.2.
6
WZÓR