2011-10-17
Zaburzenia rozrodu suk
Etiologia, profilaktyka
i leczenie zaburzeo
odsetek suk szczennych po pokryciu samcem 70-80%
zaburzenia rozrodu uwarunkowane wiekiem, rasą
rozrodu u suk
czasochłonna i trudna diagnostyka ginekologiczna
Wojciech Niżaoski
powiązanie pomiędzy zab. rozrodu suki i psa
bardzo istotne jest ustalenie wcześniejszych kryteriów
ustalania optymalnego terminu krycia
Zaburzenia rozrodu
suk
Przyczyny Nabyte
Zaburzenia cyklu płciowego
anatomiczne schorzenia
i sposoby ich terapii
Zaburzenia Schorzenia
czynnościowe infekcyjne
Błędy
organizacyjne
proestrus oestrus dioestru
s
Opóz
nione dojrzewanie płciowe
i przedłużony anoestrus
progesteron
Suki > 24 m-ca życia
LH
15-60 ng/ml
Wykluczyd  przeoczenie cieczki
<1 ng/ml
ok. 5-15 ng/ml
<1 ng/ml
Ustalid, czy problem nie dotyczy wyłącznie
dni cyklu 0 4 7
60-90
oczekiwao właściciela
1
owulacja
zapłodnienia
2011-10-17
Brak rui - anoestrus
Brak rui - anoestrus
W pierwszym rzędzie sprawdzid, czy nie
jest wynikiem
Pierwotny brak rui Wtórny brak rui
OVH Środki antykoncepcyjne
Przyczyny anoestrus Inne przyczyny anoestrus
OVH Progestageny
Niedoczynnośd tarczycy Inbred, czynnik dziedziczny Niedoczynnośd tarczycy Inbred, czynnik dziedziczny
Glikokortykoidy Nieprawidłowe żywienie
Glikokortykoidy
Nieprawidłowe żywienie
Aplazja jajników Cysty ciałek żółtych
Aplazja jajników
Cysty ciałek żółtych
Wiek
po wykluczeniu chorób systemowych lub
błędów w chowie i utrzymaniu
Wiek
Leczenie
Przypadek kliniczny 6 Przypadek kliniczny 6
Patologia ciąży Patologia ciąży
Sally, mastiff tybetaoski, 4 lata Sally, mastiff tybetaoski, 4 lata
Wywiad
Niewyraz
ne objawy rujowe
Hypotyreoza
Wywiad,
Skóra, słaba okrywa
Ronienia nawykowe
b. kliniczne
włosowa, otłuszczenie
Przyczyna zaburzeo rozrodu
Cholesterol fT4 2,65
387 mg% = 10,062 mmol/l pmol/l
Leczenie
L-tyroksyna
K=0,7 x 2,65  10,062 = -8,207
Poprawa jakości
Regularne,
okrywy włosowej
prawidłowe cykle
Dopuszczad do rozrodu?
Hypotyreoza prawdopodobna
Wiele ras: tendencje do dziedziczenia
2
2011-10-17
Przed podjęciem terapii
Brak rui może byd
hormonami płciowymi należy wykluczyd !!!
pozorny
Cytol. pochwy
Fizjologiczne wydłużenie przerw
Test PRG
Ciche ruje !!!
Samiec
Cechy rasowe
+
Brak doświadczenia
Schorzenia ogólne, funkcja tarczycy
hodowlanego!
Po wykluczeniu  pozareprodukcyjnej Po nieefektywnej terapii
Indukcja rui często
przyczyny anoestrus  pozareprodukcyjnego stanu
patologicznego
nieskuteczna
- nie jest znany mechanizm
Rozważad należy
pojawienia się proestrus
terapię hormonalną
- skrócenie czynności ciałka
żółtego nie prowadzi bezpo-
średnio do proestrus
Zróżnicowane efekty Czasem ryzyko
Korzystniejsze wyniki
przy wtórnym braku rui
Decyzja należy do właściciela
Skracanie fazy lutealnej
Indukacja rui i owulacji w fazie anoestrus
Wcześniejsza cieczka
dioestrus anoestrus
anoestrus
cieczka dioestrus
cieczka dioestrus ano estrus
50-100 pg/ml
15-85 ng/ml
50 -1 0 0 pg /ml
1 5- 8 5 ng /ml
20-30 pg/ml
2 0- 3 0 pg /ml 5-10 pg/ml
estrogeny
5- 1 0 pg /ml
estrogen y
4- 1 6 ng /ml p roges teron
cieczka 4-16 ng/ml progesteron
1 - 2 ng /ml
1-2 ng/ml
20 ng /ml
p rolaktyn a
20ng/ml
prolaktyna
LH
LH
-10 0 1 0 20 30 4 0 50 60 70 80 90 1 00 1 10 1 20 130
Schemat po ziomu w yb ran ych ho rmo nó w w przeb ieg u po szczegó lnych faz cyklu p łcio w eg o u su k
(w g. P.W . Con can no n 19 86 ).
-10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130
Schemat poziomu wybranych hormonów w przebiegu poszczególnych faz cyklu płciowego u suk
(wg. P.W. Concannon 1986).
3
2011-10-17
Metoda Skuteczność
Objawy rujowe i owulacje u
Środki indukujące
-PMSG 2-50 IU/kg m.c. i.m. przez 9-14 dni 50-100% suk
Odsetek suk szczennych 0-20%
ruję
-PMSG 250-500 IU s.c. (lub 20 IU/kg m.c.) przez 9 dni
Uzyskano owulacje
i 500 IU hCG s.c. 10 dnia
-PMSG 44 IU/kg m.c. i.m. przez 9 dni i hCG 500 IU i.m.
PMSG
10 dnia Uzyskano owulacje u 60%
-PMSG 44 IU/kg m.c. i.m. przez 9 dni i hCG 500 IU i.m. poddanych terapii suk
hCG drugiego dnia rui
Estrogeny
Objawy rujowe i owulację
-PMSG 20 IU/kg m.c. i.m. przez 5 dni i hCG 500 IU i.m.
uzyskano u 80-100% samic
pierwszego dnia rui
Odsetek suk szczennych 50%
FSH GnRH
Potwierdzono skuteczność przy
-PMSG 50 IU/kg m.c. i.m. jednorazowa dawka
skracaniu okresu międzyrujowego
Antagoniści
prolaktyny
-Preparaty FSH oraz FSH, póz
niej LH Uzyskano ruje i owulacje Preparaty antyprolaktynowe
Próby unasienniania nieskuteczne
-PMSG 20-50 IU/kg m.c. i.m. przez 9 dni i 50 g GnRH
i.m. 2 razy co 6 godzin pierwszego dnia rui Bromokrypyna
-estradiol 0,1-0,5 mg i.m. 2-4 razy co 2-3 dni i 25-50 IU
PMSG i.m. co drugi dzień rozpoczynając od 4-8 dnia Skuteczność unasienniania 84%
Parlodel
proestrus aż do pojawienia się oestrus
BRK
Proestrus pojawia się po 3-6
-GnRH infuzja pulasacyjna co 90 min. (40-400 ng/ml)
dniach. Skuteczność unasienniania
przez 6-12 dni 2 razy dziennie po 50 g.kg mc per os 18-28 dni
37%-85%
Ruja pojawiała się w ciągu 9-11
-analogi GnRH s.c. 1 g/kg 3 razy dziennie przez 11 dni
dni. Skuteczność unasienniania
i 0,5 g/kg 3 razy dziennie przez 3 następne dni
80%
Do pojawienia się cieczki Do do rozpoczęcia fazy anoestrus
(jeśli podawana jest w anoestrus) czyli progesteron <1-2 ng/ml
(jeśli jest podawana w dioestrus)
Preparaty antyprolaktynowe Prostaglandyna F 2
Dinolytic
Cabergolina
3 razy dziennie po 20-200 g.kg mc
Galastop
1 raz dziennie po 5 g.kg mc (15-20 dni)
Podawanie prowadzi zwykle do luteolizy i
skrócenia dioestrus
Do pojawienia się cieczki Do do rozpoczęcia fazy anoestrus
Taki efekt obserwuje się przy terapii
(jeśli podawana jest w anoestrus) czyli progesteron <1-2 ng/ml
endometritis
(jeśli jest podawana w dioestrus)
4
2011-10-17
Suprelorin?
Implant 4,7 mg (skóra miedzy łopatkami, pępek)
Suprelorin?
Downregulation - densybilizacja
receptorów GnRH
Efektywny
Wyciszenie osi podwzgórze-
przysadkam -gonady
Pierwsze
obserwacje
Suprelorin?
Cicha ruja
Potencjalne zastosowania
Odwracalna kastracja psów, kotów, tchórzofretek 6
Definicja Występowanie
tyg-6 m-cy
Ograniczenie zachowao płciowych i inne
Rozpoznanie
 obskakiwanie znaczenie dominacja zapalenia prącia i napletka
.cytologia.test PRG.pies.
Blokowanie rui u suk, kotek, tchórzofretek
Postępowanie
Indukcja rui u suk, kotek
Nie jest wskazane podawanie środków hormonalnych!
Pokastracyjne nietrzymanie moczu u suk
Osłabiona aktywnośd jajników Podwójna cieczka
Definicja Rozpoznanie Definicja Rozpoznanie
Cytologia Test PRG
Postępowanie
Postępowanie
Monitorowanie cieczki
Monitorowanie krwawieo Ewent. terapia u suk >3lat
Stosowanie PMSG
Wyznaczenie optymalnego
terminu krycia
5
2011-10-17
proestrus oestrus dioestrus/anoestrus
Brak owulacji
progesteron
1. Cykl
owulacjny
LH
Efekt  puste krycia
Rozpoznanie
15-60 ng/ml
Test PRG
dzieo 0
2-3 tyg
Postępowanie
2. Cykl
LH
nieowulacjny
progesteron
Ewent. terapia u suk >3lat
2-3 ng/ml
hCG przed lub po kryciu
dzieo 0 2-3 tyg.
Hypoluteoidyzm
Skrócony okres międzyrujowy
proestrus oestrus dioestrus/anoestrus
proestrus oestrus dioestrus/anoestrus
progesteron
progesteron
1. Cykl
1. Cykl
Krótszy niż 4 m-ce
owulacjny LH
owulacjny LH Predyspozycje
rasowe
15-60 ng/ml
15-60 ng/ml
- owczarek niemiecki
dzień 0
dzień 0
2-3 tyg
2-3 tyg
- rottweiler
- basset
Postępowanie - cocker spaniel
- labrador retriever
2. Zaburzenia
2. Zaburzenia
LH
LH
fazy lutealnej
fazy lutealnej
progesteron
progesteron
Schorzenia macicy
2-3 ng/ml
2-3 ng/ml miboleron
testosteron
dzień 0 2-3 tyg.
dzień 0 2-3 tyg.
Przedłużona faza proestrus i oestrus
Przedłużona faza proestrus
- powyżej 28 dni
- obrzęk sromu, wypływ
- proestrus cytologiczny
- niski poziom PRG
Mogą ustąpid samoistnie
Nie ustępują
- brak akceptacji samca
Przedłużona faza oestrus
Po diagnozie różnicowej
Terapia
- powyżej 21 dni - egzogenne hormony
- obrzęk sromu, wypływ - guzy jajnika
- oestrus cytologiczny
OVH - syndrom odprysków
- podwyższanie poziomu PRG - cysty pęcherzykowe
- akceptacja samca
Suki hodowlane
Inne suki
- hCG
- progestageny
6
owulacja
brak
owulacji
owulacja
owulacja
i
i
!!!
!!!
Lub
Lub
brak
brak
owulacji
owulacji
owulacja
owulacja
resorpcja
resorpcja
2011-10-17
Cysty pęcherzykowe Cysty pęcherzykowe
Rasy predysponowane
Pęcherzyki >6 mm utrzymujące się Często twory mnogie i towarzyszące
dłużej niż faza proestrus metropatiom i nowotworom
- alaskan malamut
- owczarek niemiecki
Diagnoza
- golden retriever
- bouvier des flandres
- labrador retiever
Poziom estrogenów
USG
>20 pg/ml
Nie stwierdzono uwarunkowao dziedzicznych
IE >80%
Cysty pęcherzykowe-terapia Inne zaburzenia cyklu
Cysty ciałek żółtych Hypoplazja jajników
Suki nie hodowlane Suki hodowlane
- OVH
Indukcja owulacji
- MGA 2 mg/kg
- GnRH lub hCG
- inne gestageny
Wydłużenie okr. międzyrujowego Coraz słabsze objawy rujowe
estrogenizacji estrogenizacji
PRG >2-5 ng/ml przez >10 tyg. Wysokie stężenia FSH i LH
~ stężenia PRG stężenia PRG
PGF2 lub OVH
Rokowanie Rokowanie
pomyślne niepomyślne
Syndrom odprysków jajnikowych
Pozostawienie tkanki jajnika
Rewaskularyzacja
Jajnik w nietypowym miejscu
Objawy - cykl płciowy
Bad. kliniczne
Cytologia pochwy Stężenie estrogenów Stężenie PRG
Diagnoza różnicowa
Urazy, nowotwory, Pyometra Estrogeny Nadczynnośd Zab.
zapalenia pochwy kikutowa nadnerczy krzepliwości
Rozwiązanie problemu: zabieg chirurgiczny, progestageny, hCG, GnRH
7