Zaburzenia jedzenia, takie jak jadłowstręt psychiczny ( anoreksja nervosa) i żarłoczność psychiczna 

(bulimia  nervosa)  zagrażają  zdrowiu psychicznemu, zdrowiu fizycznemu, a czasem nawet życiu. We 

wszystkich  tych  przypadkach  chorzy  są  całkowicie 

zaabsorbowani żywnością,  zaburzonym 

wizerunkiem własnego ciała oraz zachowaniami żywieniowymi, które wymykają się spod ich kontroli. 

Jadłowstręt psychiczny

 

Jadłowstręt psychiczny jest chorobą zagrażającą życiu, podczas której dochodzi do zainicjowanego samorzutnie 
przez  chorego  głodzenia  się  oraz  odmowy  przyjmowania  posiłków  pozwalających  utrzymać  prawidłową  wagę 

ciała  w  stosunku  do  wzrostu.  Chorzy  na  anoreksję  mają  łaknienie,  ale  jest  ono  tłumione  poprzez ścisłą  kontrolę  jedzenia, 
ponieważ  obsesją  staje  się  obawa przed przytyciem. Ponad 90% chorych to kobiety, w populacji których anoreksja występuje z 
częstością  od 0,5 do 3,7% (1).  Anorektycy są zwykle perfekcjonistami, osobami, które dążą do osiągania dalekosiężnych celów. 
Często  są  również  osobami  z  obniżonym  nastrojem,  wyobcowanymi  społecznie  i  niechętnie  ujawniającymi  swoje  uczucia. 
Stosowanie  silnych  ograniczeń  dietetycznych  prowadzi  u  nich  do  powstania  wrażenia  panowania  nad  sytuacją.  Chorzy  często 
spełniają  dziwne  rytuały  dotyczące  żywienia  się,  często  odmawiają  jedzenia  w  obecności  innych  osób.  Pacjenci  charakteryzują 
się  utratą  masy  ciała  przekraczającą  15%  ich  wagi.  Objawy  niedożywienia  przejawiają  się  pod  postacią  nadmiernej  łamliwości 
paznokci i włosów, suchością skóry, uczuciem zimna oraz, u kobiet, zaburzeniami miesiączkowania. 

Żarłoczność psychiczna

 

Bulimia  jest  częstszym  zaburzeniem  jedzenia,  które  występuje  2 ­  3  krotnie  częściej  niż  anoreksja.  Osoby  cierpiące  na 
żarłoczność  psychiczną  zwykle  spożywają  olbrzymie  ilości  jedzenia  (do  5  000  kcal)  a  następnie  zmuszają  organizm  do  utraty 
nadmiaru  kalorii  poprzez  prowokowanie  wymiotów,  nadużywanie  środków przeczyszczających lub odwadniających. Często takie 
zachowanie  ma  charakter  ukryty,  ponieważ  chorzy  w  obecności  innych  osób  jedzą  w  normalny  sposób  a  istnienie  zaburzeń 
jedzenia  trzymają  w  ukryciu.  Objawy  fizyczne  to  nadżerki  szkliwa  zębów  spowodowane  kwaśnym  odczynem  wymiocin, 
napuchnięta twarz  z powodu obrzmiałych ślinianek, uszkodzenia palców spowodowane prowokowanymi samodzielnie wymiotami 
i odwodnienie. 

W poszukiwaniu przyczyny

 

Początek  wystąpienia  zaburzeń  jedzenia  jest  zwykle  związany  ze  stresującym  wydarzeniem,  takim  jak  rozpoczęcie  nauki  w 
nowej  szkole,  poczucie  braku  niezależności  lub  zaburzone  emocjonalnie środowisko rodzinne. Bardziej zagrożone wystąpieniem 
zaburzeń  jedzenia  niż  ogólna  populacja  są  sportsmenki,  szczególnie  te,  które  uprawiają  takie  dyscypliny  sportowe,  w  których 
niska  waga  i  niska  zawartość tłuszczu mają korzystne znaczenie dla osiąganych wyników sportowych, na przykład gimnastyczki, 
baletnice i biegaczki na długich dystansach.    

Przyczyną  zaburzeń  jedzenia  jest  przede  wszystkim  sfera  psychiczna.  Osoby  mające  zaburzenia  jedzenia  eksperymentują  z 
różnymi  dietami  odchudzającymi  i  przypuszczano  nawet, że  odchudzanie  się  samo  w  sobie  może  mieć znaczenie przyczynowe. 
Obecnie przyjmuje się, że stosowanie diety jest objawem choroby a nie jej przyczyną. 

W  niektórych  badaniach  wykazano, że  znaczenie  dla  wystąpienia  anoreksji  i  bulimii  mogą  mieć  czynniki  genetyczne  (2). 
Naukowcy  badają  obecnie  różne  geny,  które  mogą  oddziaływać  wzajemnie  z  czynnikami środowiskowymi  i  innymi  czynnikami, 
zwiększając  podatność  na  wystąpienie  tych  chorób.  Istotne  mogą   być  również  zaburzenia  równowagi  dotyczące  substancji 
chemicznych znajdujących się w mózgu nazywanych neurotransmiterami, które biorą udział w kontroli łaknienia, nastroju i snu. 

Podstawowe  znaczenie  ma  wczesne  rozpoznanie  choroby  a  leczenie  polega    na  wszechstronnych  działaniach  obejmujących 
opiekę  lekarską,  interwencję  psychospołeczną,  porady  żywieniowe  a  czasem  również  stosowanie  leków.  Podstawowym  celem 
leczenia    jest  stopniowe  i łagodne  przywrócenie  prawidłowych  zachowań  żywieniowych  i  wagi  ciała  oraz  zapewnienie  poczucia 
panowania  nad  własnymi  zachowaniami  i  poprawy  samooceny.  Pomimo  dużego  stopnia  złożoności  tych  chorób,  osoby  chore 
mają olbrzymie szanse na całkowite wyleczenie, zwłaszcza jeśli choroba zostanie odpowiednio wcześnie wykryta.  

Piśmiennictwo:

 

l

National Institute of Mental Health (2001) Eating disorders: Facts about Eating Disorders and the Search for Solutions. NIH 
Publication No. 01­4901  

l

Strober M, Freeman R, Lampert C, Diamond J, Kaye W. (2000). Controlled family study of anorexia nervosa and bulimia 
nervosa: evidence of shared transmission of partial syndromes. Amer J. Psych. 157(3): 393­401. 

FOOD TODAY (Żywność Dzisiaj) 12/2001 

Nowe wiadomości dotyczące zaburzeń jedzenia

www.eufic.org