plik

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

1/13

Teorie Osobowości

Kurs przekazany przez psyche.com.pl

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

2/13

Teorie Osobowości

Kurs przekazany przez psyche.com.pl

Spis treści:

L01 Wstęp – historia psychologii

L02 Teorie osobowości

Teoria psychodynamiczna Freuda

L03 Teoria psychodynamiczna Freuda cd.

Spojrzenie na Psychoanalizę

L04 Co się stało po śmierci Z. Freuda?

L05 Teoria C.G. Junga

L06 Teoria pola Kurta Goldsteina

L07 Teorie czynnikowe Guillforda, Cattela i Eysencka

L08 Teoria uczenia się społecznego –Alberta Bandury

Teorie psychologii humanistycznej C. Rogersa i A. Maslowa

L10 Behawioryzm

L11 Motywacja do pracy a środowisko

L12 Parę słów o sukcesie

L13 Zakończenie, cytaty i piękna opowieść

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

3/13

Psychologia humanistyczna

Psychologia humanistyczna to kierunek psychologii współczesnej, kładący nacisk na

zagadnienia rozwoju osobowości, zdrowia psych. rozumianego jako realizowanie

potencjalnych możliwości jednostki (samorealizacja), a także na specyficzne dla

egzystencji człowieka zagadnienia odpowiedzialności, lęku przed śmiercią, woli

i miłości; postuluje zajmowanie się człowiekiem jako całością (psychika, ciało,

duchowość), akcentuje wartość intuicji i osobistego przeżycia jako narzędzi poznania;

twórcy i gł. teoretycy: A. Maslow, A. Sutich, C. Rogers, R. May, V. Frankl,

S. Jourard, T. Szasz. Nurt ten nawiązuje w swoich założeniach do egzystencjalizmu

i fenomenologii. Dla podkreślenia swojej odrębności i przeciwstawienia się

behawioryzmowi

i psychoanalizie,

wobec

których

sformułowano

zarzut

niedocenienia właściwych człowiekowi możliwości samookreślenia się, autonomii

i twórczości, przedstawiciele psychologii humanistycznej określali siebie jako

„trzecią siłę” w psychologii. Rozwój i popularność tego podejścia, wykraczające poza

psychologię, przypadają na lata 60. i 70. Przyczyniło się ono do zmian w rozumieniu

normy i patologii psych., a także do zwrócenia większej uwagi na podmiotowość

pacjenta instytucji psychiatrycznych (wyraża to m.in. postulat C. Rogersa

posługiwania się określeniem „klient” — ang. client — zamiast „pacjent”).

Sformułowane przez Rogersa postulaty dotyczące warunków sprzyjających

rozwojowi, obejmujące bezwarunkową akceptację, empatyczne rozumienie

i autentyczność ze strony osoby wspomagającej rozwój, dotyczyły zarówno

psychoterapii, jak i procesów nauczania i wychowania. Pod wpływem psychologii

humanistycznej rozwinęły się formy grupowych spotkań dla osób chcących

zwiększyć swoją świadomość dotyczącą własnego funkcjonowania w kontakcie

z innymi ludźmi i uczynić je bardziej satysfakcjonującym (human potential

movement). W dziedzinie psychoterapii dorobek psychologii humanistycznej wiąże

się przede wszystkim z publikacjami i działalnością C. Rogersa, twórcy podejścia

określanego jako „terapia skoncentrowana na kliencie” i F. Perlsa, twórcy terapii

Gestalt. Współcześni kontynuatorzy tych tradycji, określający uprawiane przez siebie

podejście jako „terapię opartą na doświadczaniu” (experiential therapy) skupiają się

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

4/13

na zwiększaniu uświadamiania sobie przez klienta aktualnie przeżywanych uczuć,

spostrzeżeń i stanu fiz. oraz podkreślają tworzenie się opartej na akceptacji

podmiotowej relacji Ja–Ty (w rozumieniu M. Bubera) pomiędzy klientem i terapeutą.

Terapeuta widzi klienta jako osobę dysponującą potencjałem rozwojowym, będącą

ekspertem w dziedzinie własnych przeżyć, nie interpretuje więc ich przyczyn, ani nie

radzi, jak rozwiązać problemy; raczej ukierunkowuje i robi sugestie mające

stymulować nowe doświadczenia, w odzwierciedlający sposób symbolizuje przeżycia

klienta i zwrotnie mu je przekazuje; zachęca go do wspólnego uczestniczenia

w terapii dla odkrycia czegoś nowego w jego funkcjonowaniu.

Główni twórcy nurtu humanistycznego

Abraham Harold Maslow (1908–70), psycholog

amerykański 1951–69 prof. Brandeis University

w Waltham.

Jeden

z twórców

psychologii

humanistycznej.

Sformułował teorię, wg której potrzeby człowieka tworzą

pewną stałą hierarchię, decydującą o kolejności ich

zaspokajania: potrzeby zajmujące wyższą pozycję

w hierarchii aktualizują się dopiero wówczas, gdy zostają

zaspokojone potrzeby „niższego” szczebla (bardziej elementarne); wg Maslowa do

wrodzonych, naturalnych potrzeb człowieka należą nie tylko „potrzeby braku”, jak

potrzeba pokarmu, bezpieczeństwa czy miłości, ale także — zajmujące wyższe

miejsca w hierarchii — „potrzeby wzrostu”: samorealizacji, twórczości,

transcendencji (przekraczania granic własnego ja); człowiek w pełni zdrowia psych.

to człowiek „samorealizujący się”, dążący do urzeczywistnienia pełni swoich wewn.,

potencjalnych możliwości;

Główne prace:

Motywacja i osobowość (1954, wyd. pol. 1990)

W stronę psychologii istnienia (1962, wyd. pol. 1986)

Religions, Values and Peak Experiences (1964)

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

5/13

The Farther Reaches of Human Nature (1971)

Teoria zaprezentowana przez Maslowa w latach 50-tych XX wieku wywodzi się

z humanistycznego trendu w psychologii. Maslow uważał, że ludzie są motywowani

przez 5 typów potrzeb:

- potrzeby fizjologiczne - podstawowe potrzeby życiowe, takie jak pokarmu,

wody, snu, reprodukcji (seksu)

- potrzeby bezpieczenstwa - zawierają potrzebę porządku i prawa, braku

zagrożenia przed fizyczną krzywdą

- potrzeby socjalne - łaczą się ze związkami emocjonalnymi takimi jak

milość i przyjaźń

- potrzeby ego - poczucie własnej godności i szacunku; mogą być skupione

do wewnątrz i na zewnątrz człowieka

- potrzeby samorealizacji - potrzeby związane z rozwojem osobistym

Potrzeby te układają się w hierarchie ważności: wyższe potrzeby nie są ważne dopóki

niższe nie zostaną zaspokojone.

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

6/13

Większość ludzi potrzeby niższego rzędu zaspokaja o wiele częściej niż wyższego

rzędu. Tak wiec potrzeby pokarmu, seksu są częściej zaspakajane niż potrzeba relacji

z innymi ludźmi.

Jedynym wyjątkiem od tej zasady wg. badacza jest samorealizacja, która nigdy nie

może być zaspokojona, ponieważ to proces rozwijający się przez cale życie.

Chociaż Maslow nigdy nie przedstawiał swojej teorii jako teorii motywacji do pracy,

była ona stosowana w organizacjach. Według tej teorii jeśli pracownicy główne

znaczenie przykładają do bezpieczeństwa to nie będą dążyć do zaspokojenia własnej

potrzeby szacunku. Jeśli firmy spełniłyby podstawowe potrzeby pracowników, to ci

powinni później zwracać się w kierunku potrzeb wyższego rzędu. Tak więc

wprowadzano zmiany w organizacji tworząc przyjemnych warunków pracy,

zarządzanie skierowane na pracownika i wzbogacania pracy.

Motywacja [łac.] to proces regulacji psych. nadający energię zachowaniu

człowieka i ukierunkowujący je; może mieć charakter świadomy lub

nieświadomy; różne szkoły psychol. zwracają uwagę na odmienne źródła

motywacji: w behawioryzmie i współcz. teoriach uczenia się za gł. czynniki

motywujące uważa się bodźce zewn. i stany popędowe, powodujące wzrost

wewn. napięcia — organizm dążąc do redukcji napięcia inicjuje zachowanie;

W psychoanalizie

i kierunkach

pokrewnych

decydującą

rolę

w dynamizowaniu ludzkiego zachowania przypisuje się nieuświadamianym

(na skutek działania mechanizmów obronnych) impulsom i konfliktom wewn.;

Twórca psychologii pola K. Lewin i jego kontynuatorzy zwrócili uwagę na

motywacyjną funkcję zadania — wyobrażenie jego końcowego wyniku

wytwarza w jednostce system napięć motywujący ją do kontynuowania prób

wykonania zadania aż do jego ukończenia; tzw. podejście poznawcze

akcentuje motywacyjną rolę stanu niezgodności (dysonansu) między

strukturami poznawczymi (przekonaniami) podmiotu. Pojęciem motywacji

określa się nie tylko przejściowy stan jednostki, ale także względnie stałą

strukturę motywacyjną człowieka; w tym ostatnim znaczeniu mówi się

o motywacyjnych funkcjach systemu wartości przyjętego przez jednostkę lub

hierarchii jej potrzeb.

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

7/13

Motywacja jest procesem regulacyjnym, który steruje zachowaniem tak, aby

doprowadziło ono do określonego efektu (celu); wzbudzając energię do

działania i ukierunkowując je na cel, motywacja organizuje pojedyncze

reakcje w zintegrowany wzorzec oraz podtrzymuje aktywność podmiotu

dopóki nie zostaną zmienione warunki, które ją zapoczątkowały; siła dążenia

do określonego celu (siła motywacji) zależy zarówno od spostrzeganej

wartości (atrakcyjności) celu, jak i subiektywnego prawdopodobieństwa

(przekonania o możliwości) jego osiągnięcia. Warunkiem uruchomienia

procesu motywacyjnego jest istnienie napięcia motywacyjnego (motywu) —

wewn. stanu „niespełnienia” lub zakłócenia, połączonego z gotowością do

działania oraz szczególnym uwrażliwieniem człowieka na bodźce mające

zdolność redukowania tego napięcia; im napięcie motywacyjne jest wyższe,

tym wyższa atrakcyjność bodźca i siła związanej z nim motywacji.

W rozmaitych dziedzinach ludzkiej aktywności rozwijają się rozmaite rodzaje

motywacji; tak np. w sferze aktywności zadaniowej i pracy twórczej istotną

rolę odgrywa motywacja do osiągnięć (potrzeba osiągania sukcesów

i unikania niepowodzeń), tzw. motywacja wewnętrzna (gotowość do

niezależnego od oczekiwanych zewn. wzmocnień angażowania się w jakieś

działanie) oraz dążenie do rozwoju własnych sprawności i kompetencji.

W dziedzinie kontaktów z innymi ludźmi rozwijają się różnorodne motywacje

służące podtrzymaniu więzi z innymi i wzajemnej pomocy, regulowaniu

interakcji społ. i działaniu w warunkach konfliktu interesów, takie jak

potrzeba afiliacji (kontaktu z innymi), aprobaty, konformizmu, władzy

(kontroli nad innymi), a także motywacja prospołeczna (dążenie do

bezinteresownego pomagania innym, nastawienie kooperacyjne itd.), ale także

motywacja indywidualistyczna, rywalizacyjna, agresywna. Istotną rolę

w działaniach człowieka odgrywają dążenia związane z „ja”, czyli obrazem

własnej osoby; najważniejsze z nich to dążenie do podtrzymania lub

podwyższenia poczucia własnej wartości, tożsamości (ciągłości w czasie

i przestrzeni i odrębności od innych) oraz wpływu na bieg wydarzeń (poczucia

wolności działania i kontroli nad rzeczywistością); innym ważnym motywem

związanym z „ja” jest dążenie człowieka do ustalenia własnej tożsamości

społ., tj. do określenia siebie przez identyfikację z pewnymi grupami,

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

8/13

kategoriami i rolami społ.; niebagatelną rolę w motywowaniu zachowań

odgrywają też wyobrażenia dotyczące własnej przyszłości.

Teoria Maslowa nie została podparta empirycznie, dlatego tez inny badacz - Alderfer

kilka lat później zaproponował zmodyfikowana wersję hierarchii Maslowa -. teoria ta

zwana jest teorią ERG.

Na poniższej stronie możesz sprawdzić jak wygląda Twój osobisty trójkąt hierarchii

potrzeb, porównać go z trjkątem Maslowa by zobaczyć w którym miejscu rozwoju

jesteś:

http://portal.wsiz.rzeszow.pl/probki_zajec/dl/kier_zas_ludzk/motywowanie/cwi_3.htm

Carl

Ranson

Rogers

(1902–87),

amer.

psycholog, psychoterapeuta; 1940–44 prof. Ohio

State University w Columbus, 1945–57 —

University of Chicago, współzałożyciel Center for

Studies of the Person w La Jolla (Kalifornia);

jeden z głównych przedstawicieli psychologii

humanistycznej.

Twórca systemu niedyrektywnej psychoterapii

„skoncentrowanej na osobie”, opartej na bezwarunkowej akceptacji, empatii

i okazywaniu zrozumienia klientowi, umożliwiającej mu stanie się osobą w pełni

świadomą siebie, zdolną do rozwoju i doświadczającą samoakceptacji;

w późniejszych pracach rozwinął koncepcję tzw. grup spotkaniowych (ang. encounter

groups), mających na celu rozwój osobowości uczestników dzięki intensywnym

doświadczeniom interpersonalnym; udowodnił możliwość pomiaru zjawisk

zachodzących w procesie psychoterapii.

Główne prace:

Counseling and Psychotherapy (1942),

Client-Centered Therapy (1951)

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

9/13

Psychotherapy and Personality Change (1954P)

On Becoming a Person (1961)

A Way of Being (1980).

Jego teoria wyrasta z doświadczeń zdobywanych w pracy terapeutycznej. Jak sam

twierdzi,

podstawowym

źródłem

określającym

jego

sposób

myślenia

psychologicznego jest stałe doświadczenie kliniczne w pracy z osobami, które

potrzebują osobistej pomocy. Swoją Teorię osobowości przedstawił w swej książce

„Terapia skoncentrowana na kliencie- 1951” oraz opisał w sposób mniej formalny

w książkach „O stawianiu się osobą” i „Carl Rogers o własnych możliwościach”.

Struktura osobowości

Występują tutaj dwa konstrukty teoretyczne o podstawowym znaczeniu, stanowiące

podwalinę całej teorii. Są to pojęcia: „organizm” i „ja”:

- organizm czyli umiejscowienie doświadczenia, które obejmuje to, co dzieje

się w obrębie organizmu w każdym momencie i jest potencjalnie dostępne

świadomości. Całość doświadczenia tworzy pole fenomenologiczne, które

stanowi indywidualny układ odniesienia, znany jedynie samej jednostce

- pojęcie „ja”- czyli część pola fenomenologicznego stopniowo

wyodrębniające się z całości. „Ja” czy obraz „ja” oznacza zorganizowaną

spójną postać pojęciową, składają się ze spostrzeganych własności „ja”, czyli

samego siebie ze spostrzeganych relacji między „ja” a innych.

- organizm a ja strukturalne - pojęcia te mają podstawowe znaczenia dla

teorii Rogersa, a ich rola uwidacznia się w jego rozważaniach nad problemem

zgodności i niezgodności między spostrzeganym ja a rzeczywistym

doświadczeniem organizmu.

Jeśli doświadczenia jakiejś osoby, tworzące jej „ja” odzwierciedlają wiernie

doświadczenia organizmu, to osobę tą możemy określić jako przystosowaną,

dojrzałą i funkcjonującą w sposób pełny. Nniezgodność między nimi

prowadzi do poczucia zagrożenia i niepokoju.

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

10/13

Dynamika osobowości

Istnieje jedyna podstawowa tendencja organizmu - dążenie do

urzeczywistnienia, podtrzymania i udoskonalenia doświadczającego

organizmu. Tendencja rozwojowa może się przejawiać jedynie wtedy, kiedy

jednostka jasno spostrzega wybory stojące przed nią i nadaje im właściwą

formę symboliczną. Zachowanie jest przede wszystkim ukierunkowanym na

cel dążeniem organizmu w spostrzeganym polu.

Rozwój osobowości

Rogers nie wyodrębnia specjalnych stadiów, przez które przechodzi jednostka

od dzieciństwa do dojrzałości. Koncentruje się natomiast na wpływie, jaki

wywiera ocenianie jednostki przez innych ludzi, szczególnie w czasie jej

dzieciństwa na powstawanie rozbieżności między doświadczeniami „ja”.

Wg niego rozdźwięk między „ja” a organizmem powoduje nie tylko przyjęcie

postaw obronnych i skłania do zniekształcenia swych doświadczeń, lecz

wpływa także na relacje z innymi ludźmi. Osoby nastawione obronnie skłonne

są odczuwać wrogie uczucia wobec osób, których zachowanie, ich zdaniem,

wyraża ich własne wyparte uczucia.

W jaki sposób można zlikwidować lub zmniejszyć rozdźwięk między ja

a organizmem i między ja i innymi ludźmi? Rogers przedstawia w tej kwestii

trzy twierdzenia:

- w trakcie terapii, w warunkach bezpieczeństwa, jakie stwarza

terapeuta, dotychczas zagrażające uczucia mogą zostać zasymilowane

i włącznie do struktury „ja”. Asymilacja tych uczuć może wymagać

dość drastycznej reorientacji „ja” w celu przybliżenia go do

rzeczywistości doświadczeń organizmu.

Asymilacja - socjol. całość zmian, którym podlegają jednostki

odłączając się od swojej grupy i przystosowując się do życia

w innej grupie, różniącej się od niej swą kulturą; a. oznacza

pełne wchłonięcie jednej grupy przez drugą; w szczególności

Asymilacja jest to proces przyswajania sobie przez członków

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

11/13

mniejszościowych grup etnicznych kultury dominującej grupy

narodowej.

- zaakceptowanie i zasymilowanie doświadczeń, których

symboliczna forma była dotychczas zniekształcona, daje ważne

korzyści społeczne, ponieważ osoba taka zaczyna lepiej rozumieć

innych ludzi i w większym stopniu ich akceptuje.

- dla zdrowego przystosowania wielkie znacznie ma stałe

sprawdzanie swych wartości.

Badania i metody badawcze

Badania Rogersa w dziedzinie poradnictwa i psychoterapii miały charakter pionierski.

Celem jego badań empirycznych było przede wszystkim wyjaśnianie i zrozumienie

istoty psychoterapii oraz ocena jej efektów. Do najbardziej charakterystycznych

badań należy:

- Badania jakościowe - wiele swych poglądów na osobowość Rogers

wyjaśnia za pomocą przykładów przedstawiając te fragmenty nagranych na

taśmę wypowiedzi klientów, które ukazują jaki jest ich obraz samych siebie

i jakie w nim zaszły zmiany w trakcie terapii.

- Analiza treści - metoda ta polega na utworzeniu zbioru kategorii, za których

pomocą można klasyfikować, a następnie zliczać wypowiedzi pacjenta.

- Skale ocen - Ocena rezultatów psychoterapii jest sprawą bardzo istotną,

jednak Rogers sądzi, iż badanie postaw i zachowań terapeuty w powiązaniu ze

zmianami zachodzącymi u klienta (pacjenta) może nam więcej powiedzieć

o tym, od czego zależy efektywność psychoterapii. W tym celu opracowano

dwa rodzaje skal: skalę do pomiaru postaw terapeuty oraz skalę służącą do

pomiaru zmian zachodzących u klienta.

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

12/13

- Badania z zastosowaniem techniki Q Stephensona.

Jest to metoda służąca do systematycznego badania wyobrażeń jednostki

o sobie samej. Osoba badana dostaje plik twierdzeń i ma je posortować od

twierdzeń najlepiej ją charakteryzujących do twierdzeń najmniej do niej

pasujących.

Dla empirycznego podejścia Rogersa do badań nad osobowością najbardziej

charakterystyczne jest wykorzystanie opisów jakościowych analiza treści

protokołów terapeutycznych i stosowanie techniki Q-sort.

Terapia Rogersa skoncentrowana na kliencie jest już ustaloną i szeroko

stosowaną metodą terapeutyczną, a sformułowana przez niego teoria

skoncentrowana na osobie stała się wspaniałym bodźcem do aktywności

badawczej. W 1977r. Rogers zmodyfikował swój pogląd na nieświadomość,

uważając, że nieświadome procesy organizmu powinny kierować i kierują

w rzeczywistości wieloma naszymi zachowaniami.

Nieświadomość - 1) w psychoanalizie i pokrewnych kierunkach

psychologii głębi obszar psychiki, w którym tkwią pierwotne popędy,

nie akceptowane społecznie (a tym samym przez świadome „ja”

jednostki) impulsy i pragnienia, a także wyparte ze świadomości ślady

dawnych, sięgających na ogół wczesnego dzieciństwa, przeżyć

jednostki; treści te, wskutek działania swoistej wewn. cenzury, nigdy

nie są dopuszczane do świadomości, a mimo to wywierają silny, nie

kontrolowany przez podmiot wpływ na jego życie psych.

i zachowanie; w formie symbol. dają znać o sobie w marzeniach

sennych,

czynnościach

pomyłkowych,

a także

w objawach

nerwicowych, takich jak lęk, myśli i czynności przymusowe,

zaburzenia psychosomatyczne itd.; termin często używany zamiennie

z terminem podświadomość;

2) procesy nieświadome — wszelkie czynności psych. przebiegające

poza progiem świadomości jednostki; mogą to być zarówno procesy

przetwarzania informacji (spostrzegania, uczenia się, rozwiązywania

Kurs z Teorii Osobowości przekazany przez psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

13/13

problemów), jak i ustosunkowania się, motywacji i regulacji przebiegu

czynności.

Teoria Rogersa przyczyniła się z dobrym skutkiem do rozwoju badań empirycznych

nad obrazem „ja”. Wielu psychologów uznawało teoretycznie znaczenie obrazu „ja”,

ale zasługa Rogersa jest sformułowanie twierdzeń dotyczących „ja”

fenomenologicznego w sposób umożliwiający wypowiedzenie przewidywań

empirycznych i prowadzenie badań.

Ciąg dalszy w następnej lekcji już jutro!

Korzystano z materiałów zawartych w Wolnej Encyklopedii Wikipedii

www.wikipedia.pl

której treść udostępniana jest na licencji

http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html

, GNU Free

Documentation License

www.gnu.org/copyleft/fdl.html

, Informacje prawne na ten temat

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Zrzeczenie_się_odpowiedzialności

haseł

Encyklopedii PWN dostępnych na stronie

http://encyklopedia.pwn.pl/0_3.html

, materiałów

archiwalnych serwisu psychobaza

http://www.psychobaza.prv.pl

oraz materiałów własnych

http://psyche.com.pl

Otrzymujesz kurs ponieważ zapisałeś się na niego poprzez formularz zgłoszeniowy dostępny

pod adresem

http://psyche.com.pl

Nie udostępniam nikomu Twoich danych osobowych.

W każdej chwili możesz wypisać się z listy mailingowej. Szczegóły znajdziesz

http://psyche.com.pl/?p=polityka_prywatnosci