zDolny Ślązak hum etap powiatowy

„zDolny

zak Gimnazjalista” 2010/2011, blok humanistyczny, etap powiatowy Arkusz zatwierdzony przez WKK

Zagubiona cnota honoru

Honor jest poj

ciem janusowym. Ma dwa oblicza, zewn

trzne i wewn

trzne, wspólnotowe i prywatne, reputacj

wiadomo

ść

. Aspekt

zewn

trzny jest dawniejszy: jak

wiadczy etymologia wyrazów greckich (timé) i rzymskich (honos), pocz

tkowo chodziło o materialne

dowody uznania dla heroicznych czynów i cech osobowo

ci bohaterów.

Na pocz

tku było to równie

poj

cie klasowe: tylko „dobrze urodzeni” mogli by

lud

mi honoru. Ale ju

w staro

ytnej Grecji

pojawiała si

e skoro wywy

szenie szlachty oparte jest na jej cnotliwo

ci, a honor stanowi uwie

czenie cnoty to ka

dy człowiek

zdobywaj

cy honorowe laury staje si

równy szlachcicowi. Trzeba było dopiero rewolucji francuskiej, by ta my

l przyj

ła si

szeroko

w Europie. […]

Jakie s

wymogi honoru? Ulegały one historycznym i społecznym przemianom. Tak znacznym,

e ju

Montaigne odró

niał

honor „prawdziwy” od „fałszywego”, opartego na zewn

trznych rytuałach. […]

Były jednak wymogi honoru stałe i niepodwa

alne: odwaga, wierno

ść

, słowno

ść

, wielkoduszno

ść

. S

to postulaty sztywne,

kodeksowe, nie oparte na przewidywanych skutkach naszych czynów, a nawet wobec nich oboj

tne. A wi

c normy, obowi

zuj

niezale

nie od konwencji, czyli mówi

c najpro

ciej - normy niepraktyczne. Wojownik czy rycerz (przez wieki ich głównie dotyczyło

poj

cie honoru) mieli walczy

otwarcie, nie uciekaj

c si

do podst

pów, nie wykorzystuj

c przewagi, jak

daje np. nierówny grunt czy

utrata konia przez przeciwnika. Wahanie si

, rozwa

anie szans, było uznawane za haniebny przejaw tchórzostwa. Wierno

ść

danej

sprawie albo przyjacielowi obowi

zywała nawet w sytuacjach beznadziejnych. Danego słowa nale

ało dotrzyma

bez wzgl

du na

okoliczno

ci.

Ta zasada ignorowania wzgl

dów praktycznych jest zapewne najistotniejsz

cech

ideału honoru, gdy si

go rozpatruje jako warto

ść

wyst

puj

yciu zbiorowym.

Wynalazek prochu i wprowadzenie do walki armat - które zabijały z daleka, bez rozró

nienia mi

dzy dzielnymi a tchórzami -

spotkał si

z gwałtownym pot

pieniem pisarzy, przywi

zanych do idei honoru. […]

Honor był pocz

tkowo głównie ideałem, odnosz

cym si

do jednostek, i to wybitnych; ale ju

na wojn

troja

patrzono

niekiedy w kategoriach obra

onego honoru Achajów, którzy musieli pom

odebranie Agamemnonowi przez Parysa jego

ony

Heleny. O zespołowej czci Franków słyszymy w „Pie

ni o Rolandzie” i wła

nie od

redniowiecza trwa tradycja mówienia o honorze

narodów, armii czy poszczególnych oddziałów. […]

Element bezinteresownej słu

by sprawie, gotowo

ci do ofiary i oboj

tno

ci na praktyczne skutki, przetrwał w poj

ciu honoru

zbiorowego a

do naszej współczesno

ci i pot

ęż

nie podbudował poczucie wi

zi wspólnotowych, a zwłaszcza narodowych. Był

podstaw

patriotyzmu, polegaj

cego nie na wrogo

ci wobec innych, ale stawianiu sobie samemu wymaga

. Działo si

tak zwłaszcza

w narodach, które musiały walczy

o swoj

wolno

ść

Zadaniem wodza jest wszak

e nie tylko zdobywanie sławy i honoru, własnego i zespołowego, ale odniesienie zwyci

stwa.

W czasach nowo

ytnych osi

gni

cie sukcesu uwa

a si

za naczelne zadanie polityka. Ma on by

skuteczny - uczy Machiavelli –

i powinien dobiera

rodki u

cane przez cel. Mniej wi

cej od XVI wieku poj

cie honoru zbiorowego ewoluuje, odchodz

c (czasem

bardzo daleko) od ideału opartego na przestrzeganiu surowych zasad kodeksu i odnosz

c si

coraz bardziej do wojskowych i innego

rodzaju materialnych sukcesów. Honor zbiorowy uto

samiany jest coraz cz

ęś

ciej z rozgłosem, a rozgłos wynika ze zwyci

skiej siły. To

nadu

ycie wielkiego słowa: naprawd

honor oznacza nie skuteczno

ść

, ale odwag

i dotrzymanie słowa.

Od ko

ca wieku XVIII nast

puje inny jeszcze proces: nacjonalizacja honoru, uto

samienie honoru zbiorowego z interesami

danego narodu. Honor Francuzów czy Prusaków polega ju

nie tyle na zachowaniu przez nich okre

lonych reguł „uczciwego”

wojowania, ile na tym,

e maj

odnosi

zwyci

stwa. Jak dzisiaj w sporcie: „honor” dru

yny sprawdza si

nie tyle w przestrzeganiu fair

play, ile w pokonywaniu innych.

ród Polaków te procesy przebiegały inaczej. Przez kilka pokole

owa „polska wyj

tkowo

ść

” była dla nas przedmiotem

chluby, hasłem spajaj

cym narodow

zbiorowo

ść

, a tak

e obiektem zarówno szyderstw, jak i skrywanego czasem podziwu innych.

Przypisywane Poniatowskiemu słowa o honorze Polaków nie odnosiły si

do zwyci

stw, ale do polskiego przywi

zania do

niepodległo

ci - czyli do zbiorowej wolno

ci woli.

Odpowied

Zdzisława Najdera na pytanie: Czy honor jest warto

do której mo

na si

dzi

odwoła

w kulturze, w

yciu społecznym,

gospodarczym i politycznym?, zawarta w tek

cie Zagubiona cnota

honoru, w: Wi

ęź

9 (491)/1999

ĘŚĆ

1. Wyja

nij znaczenie zwi

zku frazeologicznego janusowe oblicze w kontek

cie pierwszego akapitu tekstu. (1 pkt)

...........................................................................................................................................................................................................

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

zDolny Ślązak Gimnazjalista

BLOK HUMANISTYCZNY

XI DOLNO

SKI KONKURS DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH

II ETAP - POWIATOWY

18.11.2010 r., godz. 12

Czas trwania 90 minut

TWÓJ KOD

Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej

∑

„zDolny

zak Gimnazjalista” 2010/2011, blok humanistyczny, etap powiatowy Arkusz zatwierdzony przez WKK

Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej

2. Czym zajmuje si

etymologia jako dział j

zykoznawstwa? ( 1 pkt)

trzy ró

ne cechy rycerza, które składały si

redniowieczny kodeks honorowy. Zachowaj form

przymiotników.

(1 pkt.)

..............................................................................................................................................................................................................

4. Uzasadnij, dlaczego zwrot dobrze urodzeni został uj

ty w cudzysłowie. (1 pkt)

5. Czemu słu

y w tek

cie przywołanie mitu o wojnie troja

skiej i Pie

ni o Rolandzie? (1 pkt)

6. Korzystaj

c z tekstu, wyja

nij poj

cie makiawelizmu (1 pkt)

7. Co jest istot

patriotyzmu, którego elementem jest honor w wymiarze zbiorowym? Odpowiedz, odnosz

c si

do akapitu 8.

(1 pkt)

8. Na czym polega, według autora wypowiedzi, zasada fair play we współczesnym sporcie? (1 pkt)

9. O jakim zjawisku j

zykowym

wiadczy u

ycie w tek

cie zwrotu fair play? (1 pkt)

p synonimem wyraz ewoluuje w zdaniu. Mniej wi

cej od XVI wieku poj

cie honoru zbiorowego ewoluuje,

odchodz

c od ideału opartego na przestrzeganiu surowych zasad kodeksu i odnosz

c si

coraz bardziej do wojskowych

i innego rodzaju materialnych sukcesów. (1 pkt)

11. Podaj antonim wyrazu: nacjonalizacja (1 pkt)

12. Wyja

nij pisowni

wyrazu wahadło. (1 pkt)

13. Wymie

cztery zwroty obecne w potocznym j

zyku polskim, które odnosz

do honoru. (2 pkt.)

14. Wyja

nij sposób rozumowania, który pozwolił honor przypisa

nie tylko przedstawicielom stanu szlacheckiego (akapit

2.). (2 pkt.)

„zDolny

zak Gimnazjalista” 2010/2011, blok humanistyczny, etap powiatowy Arkusz zatwierdzony przez WKK

Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej

15. Czym - według Montaigne - zasadniczo ró

ni si

honor prawdziwy od honoru fałszywego? Odpowiedz jednym zdaniem

wielokrotnie zło

onym. (2 pkt.)

16. Narysuj wykres zdania: Wymogi honoru, na który tak ch

tnie si

powołujemy, s

tylko wzgl

dnie stałe, poniewa

zmieniaj

w czasie i uzale

nione s

od kr

gu kulturowego. (2 pkt.)

17. Postaw tez

do cz

ęś

ci wypowiedzi Zdzisława Najdera, odnosz

cej si

do honoru Polaków. (2 pkt.)

18. Wypisz z podanego fragmentu tekstu trzy ró

ne przykłady

rodków artystycznego wyrazu, ilustruj

c je cytatami. (3 pkt.)

Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie

ty i czysty jak pierwsze kochanie,

Nie zaburzony bł

dów przypomnieniem,

Nie podkopany nadziei złudzeniem
Ani zmieniony wypadków strumieniem.

......................................... ..........................................................................................................................................

ĘŚĆ

Tabela odpowiedzi do zadań 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25

Zakre

l X wła

ciw

odpowied

. W ka

dym zadaniu tylko jedna odpowied

jest poprawna.

W razie pomyłki otocz bł

dnie zaznaczon

odpowied

kółkiem i jeszcze raz zaznacz X dobr

odpowied

19. Na pocz

tku swojego panowania Bolesław Krzywousty musiał stawi

czoła najazdowi niemieckiemu. W którym roku miała

miejsce spektakularna obrona Głogowa?

A. 1017.

B. 1109.

C. 1118.

D. 1226.

20. Rok 1320 był symbolicznym momentem zjednoczenia Polski po rozbiciu dzielnicowym.

Z jakim wydarzeniem nale

y go wi

A. Wst

pieniem na tron Kazimierza Wielkiego.

B. Traktatem pokojowym z Krzy

akami.

mierci

Wacława III.

D. Koronacj

Władysława Łokietka.

21. W 1610 roku Polacy pokonali pod Kłuszynem

A. wojska rosyjskie.
B. wojska tureckie.

C. armi

austriack

D. wojska kozackie.

22. Wska

bł

informacj

na temat konfederacji barskiej:

A. przeciwstawiała si

reformom w Polsce.

B. była przeciwna mieszaniu si

Rosji

w wewn

trzne sprawy Polski.

C. wyst

powała przeciw królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu.

D. była za zniesieniem liberum veto i wolnej elekcji.

23. Podczas wojny w obronie Konstytucji 3 Maja Stanisław August Poniatowski ustanowił order

A. Virtuti Militari.
B.

w. Stanisława.

C. Orła Białego.
D. Polonia Restituta.

Poprawno

ść

odpowiedzi

Suma

„zDolny

zak Gimnazjalista” 2010/2011, blok humanistyczny, etap powiatowy Arkusz zatwierdzony przez WKK

Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej

24. W 1797 r. wydano odezw

do rodaków: „Przybywajcie koledzy, rzucajcie bro

, któr

was nosi

przymuszono, bijemy si

za spraw

wspóln

wszystkich narodów, za wolno

ść

pod walecznym Bonaparte, zwyci

Włoch”. Jej autorem był

A. Adam Mickiewicz.
B. Józef Wybicki.

C. Gen. Jan Henryk D

browski.

D. Adam Jerzy Czartoryski.

25. „Wojna partyzancka” dominowała podczas

A. powstania listopadowego.
B. powstania styczniowego.

C. wojny francusko – pruskiej.
D. wojny krymskiej.

26. Do poni

szych opisów dopisz wła

ciwe poj

cie (2 pkt.)

A. Zbrojne powstanie szlachty przeciw królowi w celach politycznych. W Polsce miały miejsce w XVI i XVII wieku.
B. Ceremonia przekazania lenna przez seniora wasalowi, odbywaj

ca si

po zło

eniu hołdu lennego przez wasala.

A. ……………………………………………………………………………….….

B. …………………………………………………………………………………..

27. Rozwi

skróty (2 pkt.)

SDKPiL

……………………………………………………………………………………………………………………

PPS

…………………………………………………………………………………………………………………………

28. Oto fragmenty wa

nych w dziejach Polski dokumentów. Podaj ich nazwy. (3 pkt.)

„Przyrzekamy równie

e ani nowych ustaw nie wydamy, ani nie polecimy wzywa

ziemian na wojn

bez zgody sejmiku ziemskiego”

ywota naszego nie mamy mianowa

ani obiera

króla, aby zawdy wiecznymi czasy

wolne obieranie zostało wszem stanom koronnym”.

....................................................................................................................................................................................................................

„Wszystko i wsz

dzie wi

kszo

głosów udecydowane by

powinno. Przeto liberum veto, konfederacje wszelkiego gatunku i sejmy

konfederackie(…), rz

d obalaj

ce, społeczno

ść

niszcz

ce, na zawsze znosimy.”

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

29. Podanym ni

ej wydarzeniom, zwi

zanym z zawartymi traktatami pokojowymi lub rozejmowymi, przyporz

dkuj wła

ciwe

terytoria, które pa

stwo polskie na mocy tych traktatów zyskiwało lub traciło. (3 pkt.)

A. pokój w Budziszynie

1. Galicja

B. II pokój toru

ski

2. cz

ęść

Ukrainy

C. rozejm w Andruszowie

3. Milsko i Łu

yce

4. Pomorze Gda

skie

A…….,

B……..,

C…..…,

30. Dopasuj odpowiedni

posta

do miejsca bitwy . Odpowiedzi wpisz w wykropkowane miejsca, ł

c litery z cyframi.

(4 pkt.)

A. Jan Karol Chodkiewicz

1. Beresteczko

B. Stanisław

ółkiewski

2. Psków

C. Jeremi Wi

niowiecki

3. Ziele

D. Ksi

ążę

Józef Poniatowski

4. Kircholm
5. Kłuszyn

A……..,

B……… ,

C……… ,

D………

31. Do podanych wydarze

dopisz dat

(4 pkt.)

A. Bitwa pod Płowcami

………………………

B. Konstytucja Nihil novi

…………………..…..

C. Trzeci rozbiór Polski

………………………

D. Wybuch powstania styczniowego

………………………

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
zDolny Ślązak hum etap powiatowy klucz
zDolny Ślązak hum etap szkolny
zDolny Ślązak przyr etap powiatowy
zDolny Ślązak przyr etap powiatowy klucz
zDolny Ślązak przyr etap szkolny
zDolny Ślązak mat fiz etap powiatowy
zDolny Ślązak mat fiz etap powiatowy klucz
zDolny Ślązak mat fiz etap szkolny
zDolny Ślązaczek etap powiatowy klucz
zDolny Ślązaczek etap powiatowy
zDolny Ślązak mat fiz etap szkolny klucz
klucz zdolnyslazaczek powiatowy
zDolny Ślązaczek etap szkolny klucz
zDolny Ślązaczek etap szkolny
praca z uczniem zdolnym i słabym 2
Miłosz Gromada Zakopane i powiat zakopiański Centrum polskiej turystyki

więcej podobnych podstron