zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista 2010/2011, BLOK PRZYRODNICZY

Arkusz zatwierdzony przez WKK str. 1

Zadania za 1 punkt

Tabela odpowiedzi

Zakreśl X właściwą odpowiedź.

W każdym zadaniu tylko jedna odpowiedź jest poprawna.
W razie pomyłki otocz błędnie zaznaczoną odpowiedź
kółkiem i jeszcze raz zaznacz X dobrą odpowiedź.

1. Chloroza

polega

na

zaburzeniu

syntezy

chlorofilu (C

55

H

72

O

5

N

4

Mg). Chorob

ę

t

ę

wywołuje

niedostateczna ilo

ść

ś

wiatła lub brak w glebie

pewnych składników.
Wska

ż

pierwiastek,

którego

brak

mo

ż

e

doprowadzi

ć

do chlorozy.

A. W

ę

giel.

B. Wodór.

C. Azot.

D. Magnez.

2. Spo

ś

ród wymienionych ni

ż

ej gatunków jeden

ró

ż

ni si

ę

od pozostałych pokryciem ciała.

Tym gatunkiem jest
A. salamandra plamista.
B. padalec zwyczajny.
C. traszka górska.
D. kumak nizinny.

3. Wska

ż

owoc.

A. Pestka słonecznika.
B. Zarodnia paproci.
C. Ziarno grochu.
D. Szyszka sosny.

4.

Ś

lepota zmierzchowa (potocznie nazywana

„kurz

ą

ś

lepot

ą

”) jest wad

ą

wzroku, polegaj

ą

c

ą

na

zaburzeniu

widzenia

w

warunkach

słabego

o

ś

wietlenia.

Powodowana

jest

uszkodzeniem

czynno

ś

ci pr

ę

cików siatkówki. Przyczyn

ą

tej

choroby mo

ż

e by

ć

niedobór

A. witaminy A.

B. witaminy B.

C. witaminy C.

D. witaminy D.

5. Wybierz substancj

ę

, któr

ą

opisuj

ą

wszystkie

poni

ż

sze okre

ś

lenia:

−

otrzymywana

z

krwi

zwierz

ą

t

czynnie

uodpornionych.

−

zawiera gotowe przeciwciała.

−

działa natychmiast po podaniu do organizmu.

−

stosowana w celu szybkiego zwalczania

toksyn.

A. Szczepionka.

B. Surowica.

C. Antybiotyk.

D. Insulina.

6. Wszystkie poni

ż

sze stwierdzenia dotycz

ą

chorób skóry

człowieka. Wska

ż

prawdziwe.

A. Do cz

ę

stych chorób bakteryjnych skóry nale

ż

y opryszczka.

Rozwija si

ę

zwykle na wargach.

B. P

ę

cherze pojawiaj

ą

ce si

ę

na skórze w wyniku oparzenia II

stopnia nale

ż

y przekłu

ć

, gdy

ż

to przyspieszy proces

gojenia si

ę

skóry.

C. Czerniak jest nowotworem skóry. Nie stwierdzono zwi

ą

zku

miedzy wyst

ą

pieniem czerniaka a bardzo cz

ę

stym

korzystaniem z solariów.

D. Zaka

ż

eniu grzybicami skóry sprzyja u

ż

ywanie wspólnej

odzie

ż

y, r

ę

czników, butów oraz przyrz

ą

dów do piel

ę

gnacji

ciała i włosów.

Rysunek przedstawia fragment układu okresowego
pierwiastków. Wykorzystaj informacje do rozwi

ą

zywania

zada

ń

z chemii w cz

ęś

ci A, B i C.

1

2

13

14

15

16

17

18

1

1

H

wodór

1,000

2

He

hel

4,003

2

3

Li

lit

6,94

4

Be

beryl

9,01

5

B

bor

10,81

6

C

w

ę

giel

12,01

7

N

azot

14,01

8

O

tlen

15,99

9

F

fluor

18,99

10

Ne

neon

20,18

3

11

Na

sód

22,99

12

Mg

magnez

24,30

13

Al

glin

26,98

14

Si

krzem

28,09

15

P

fosfor

30,97

16

S

siarka

32,07

17

Cl

chlor

35,45

18

Ar

argon

39,95

4

19

K

potas

39,09

20

Ca

wap

ń

40,07

31

Ga

gal

69,72

32

Ge

german

72,64

33

As

arsen

74,92

34

Se

selen

78,96

35

Br

brom

79,90

36

Kr

krypton

83,80

zDolny Ślązak Gimnazjalista

BLOK PRZYRODNICZY

XI DOLNO

Ś

L

Ą

SKI KONKURS DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH

II ETAP - POWIATOWY

23.11.2010 r., godz. 12

00

Czas trwania 90 minut

TWÓJ KOD

Cz

P

A

B

C

D

∑

∑

∑

∑

W

y

n

ik

s

u

m

a

ry

c

z

n

y

(w

y

p

e

łn

ia

W

K

K

)

Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej

CZĘŚĆ A

Tabela odpowiedzi do cz

ęś

ci A

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

A A A A A A A A A A A A A A A A A A
B B B B B B B B B B B B B B B B B B
C C C C C C C C C C C C C C C C C C

D D D D D D D D D D D D D D D D D D

Poprawność odpowiedzi. Wypełnia WKK

zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista 2010/2011, BLOK PRZYRODNICZY

Arkusz zatwierdzony przez WKK

str. 2

Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej

7. Spo

ś

ród podanych tlenków:

3

2

3

2

2

3

2

,

,

,

,

,

,

,

O

Al

ZnO

O

Fe

FeO

CO

CO

SO

SO

wybierz

te,

o

których

mowa

kolejno

w punktach 1, 2 i 3.

1. Pierwiastek tworz

ą

cy ten tlenek ma trzy

elektrony

walencyjne

i

trzy

powłoki

elektronowe.

2. Pierwiastek tworz

ą

cy ten tlenek ma mas

ę

atomow

ą

12 u, a tlenek jest składnikiem

powietrza.

3. Pierwiastek

tworz

ą

cy

ten

tlenek

ma

maksymaln

ą

warto

ś

ciowo

ść

VI,

a

masa

cz

ą

steczkowa tlenku jest równa 80 u.

8. Stosunek masy miedzi do masy tlenu w tlenku
miedzi (II) wynosi.
A. 4 : 1

B. 4 : 5

C. 2 : 1

D. 2 : 5

Wykorzystaj dane z tabeli do rozwi

ą

zania zada

ń

9.

i 10. Wybierz wła

ś

ciwe doko

ń

czenia zda

ń

w tych

zadaniach.

9. Nasycony

roztwór

azotanu

(V)

potasu

w temperaturze

50

0

C,

Jacek

ochłodził

do

temperatury

20

0

C

i

zaobserwował,

ż

e

wykrystalizowało
A. 35 g soli.

B. 50 g soli.

C. 85 g soli

D. 30 g soli

10. Nasycony roztwór azotanu (V) potasu w
temperaturze 20

0

C ma st

ęż

enie

A. 25,9%

B. 35%

C. 45,9%

D. 85%

11. Wodór tworzy trzy izotopy: prot

H

1

1

, deuter

H

2

1

i tryt

H

3

1

. W j

ą

drze deuteru wyst

ę

puj

ą

:

A. 2 protony i 1 neutron,
B. 1 neutron i 2 protony
C. 1 proton i 1 neutron,
D. 1 proton i 1 elektron.

12. Tabela zawiera zapis obserwacji dokonanych
przez

Jacka

w

do

ś

wiadczeniu:

Badanie

wła

ś

ciwo

ś

ci poznanych gazów.

Które z badanych gazów – amoniak, tlenek w

ę

gla

(IV), siarkowodór – znajduj

ą

si

ę

w probówkach

oznaczonych numerami 1, 2, 3?

A.

3

2

2

,

,

NH

S

H

CO

B.

S

H

NH

CO

2

3

2

,

,

C.

2

3

2

,

,

CO

NH

S

H

D.

3

2

2

,

,

NH

CO

S

H

13. Za

ć

mienie Ksi

ęż

yca ma miejsce wtedy, gdy

A. Ksi

ęż

yc jest w nowiu.

B. Ksi

ęż

yc ustawiony jest w jednej linii pomi

ę

dzy Ziemi

ą

a Sło

ń

cem.

C. Sło

ń

ce ustawione jest w jednej linii pomi

ę

dzy Ziemi

ą

a Ksi

ęż

ycem.

D. Ziemia ustawiona jest w jednej linii pomi

ę

dzy Sło

ń

cem

a Ksi

ęż

ycem.

14. Spo

ś

ród zaznaczonych punktów (X, Y, W, Z) wska

ż

wszystkie, które le

żą

w tej samej strefie czasowej.

A. X, Y, Z
B. X, W, Z
C. X, Y
D. X, Z




15. Wybierz prawidłowe zako

ń

czenie zdania:

Skala 1:20 000 oznacza,

ż

e

A. 1 cm na mapie to 2 km w terenie.
B. odległo

ść

w terenie jest 20 000 razy mniejsza od odległo

ś

ci

na mapie.

C. rzeczywistej odległo

ś

ci 5 km odpowiada na mapie odcinek

długo

ś

ci 25 cm.

D. powierzchnia na mapie jest 20 000 razy mniejsza od

powierzchni rzeczywistej.

16. Wybierz

zestaw,

który

tworzy

logiczny

szereg

bezpo

ś

rednio

nast

ę

puj

ą

cych

po

sobie

procesów,

składaj

ą

cych si

ę

na obieg wody w przyrodzie.

A. Transpiracja,

kondensacja,

opad,

infiltracja,

spływ

powierzchniowy.

B. Parowanie, opad, sublimacja, kondensacja, odpływ

podziemny.

C. Parowanie,

kondensacja,

opad,

infiltracja,

odpływ

podziemny.

D. Parowanie, skraplanie, opad, transpiracja, wsi

ą

kanie

17. Który z wymienionych surowców mineralnych nie
wyst

ę

puje w pasie Wy

ż

yn Polskich?

A. Sól kamienna.
B. W

ę

giel kamienny.

C. Rudy cynku i ołowiu.
D. Wapienie i dolomity.

Tlenek

Odp.

1.

2.

3.

A.

3

2

O

Al

CO

3

SO

B.

3

2

O

Al

2

CO

3

SO

C.

ZnO

2

CO

3

SO

D.

FeO

CO

3

SO

Temperatura [

0

C]

0

10

20

30

40

50

60

Rozpuszczalno

ść

[g KNO

3

/100 g

H

2

O]

20

25

35

48

64

85

110

Nr

prob.

Zabarwienie

wyci

ą

gu

z czerwonej

kapusty

Woda

wapienna

Zapach

1.

czerwona

zm

ę

tnienie

bez zapachu

2.

zielona

brak
objawów
reakcji

ostry,
charakterystyczny

3.

czerwona

brak
objawów
reakcji

ostry,
charakterystyczny

zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista 2010/2011, BLOK PRZYRODNICZY

Arkusz zatwierdzony przez WKK

str. 3

Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej

18. Najwi

ę

ksz

ą

g

ę

sto

ś

ci

ą

zaludnienia

charakteryzuje si

ę

województwo

A. mazowieckie.

B. małopolskie.

C. dolno

ś

l

ą

skie.

D.

ś

l

ą

skie.

Zadania za 2 punkty

19. Porównaj

wymienione

w

tabeli

cechy

odnosz

ą

ce si

ę

do komór serca ssaka. W pustych

rubrykach wpisz znak < (mniejszy), > (wi

ę

kszy) lub

= (równy).

grubo

ść

ś

ciany serca

komora
lewa

komora
prawa

warto

ść

ci

ś

nienia krwi

komora
lewa

komora
prawa

zawarto

ść

dwutlenku

w

ę

gla we krwi

komora
lewa

komora
prawa

20. Zidentyfikuj sole na podstawie podanych
informacji. Zapisz ich wzory i nazwy.
A. Sól sodowa kwasu beztlenowego, którego reszt

ę

kwasow

ą

stanowi pierwiastek le

żą

cy w 17 grupie

układu okresowego. Słu

ż

y ona miedzy innymi do

konserwowania potraw.

wzór ……………… nazwa ……………………..……

B. Sól kwasu fosforowego (V) i metalu le

żą

cego w 4.

okresie grupy berylowców. Jest składnikiem ko

ś

ci.

wzór ……………… nazwa ……………………………

21. Do ka

ż

dego z opisów dopasuj nazw

ę

wiatru,

wybran

ą

spo

ś

ród nast

ę

puj

ą

cych:

blizzard, bryza, fen, mistral, monsun, pasat,
samum, tajfun

A. Wiatr sezonowo zmienny, przynosz

ą

cy latem

obfite opady nad l

ą

dem – …………………………

B. Stały wiatr strefy mi

ę

dzyzwrotnikowej, ciepły

i suchy – …………………………………………….

C. Mro

ź

ny, silny wiatr w Ameryce Północnej,

przynosz

ą

cy zamiecie

ś

nie

ż

ne – …………………..

D. Lokalny wiatr zmienny w cyklu dobowym,

wyst

ę

puj

ą

cy w strefie wybrze

ż

y mórz i jezior –

………………………………………………………...

Zadania za 3 punkty

22. Pies Jarka od pół roku ma pchły. Korzystaj

ą

c

z tego przykładu podaj:
A. nazw

ę

populacji,

o

której

mowa

w zdaniu……………………………………………..

B. dwa

organizmy,

które

ł

ą

cz

ą

stosunki

nieantagonistyczne ………………………………..

C. dwa

organizmy,

które

konkuruj

ą

ze

sob

ą

…………………………………………………….…

23. Wykorzystaj

swoj

ą

wiedz

ę

i

fragment

układu

okresowego do zebrania informacji o atomie pierwiastka
zapisanego symbolicznie:

]

[

45

,

35

35

17

u

Cl

24. Uzupełnij tabel

ę

, wpisuj

ą

c w ka

ż

dej kolumnie po dwie

formy

rze

ź

by,

wybrane

spo

ś

ród

nast

ę

puj

ą

cych:

barchan, faleza, kaldera, kar, kem, lido, łacha, meander,
mogot

1.

Charakter chemiczny pierwiastka

2.

Liczba atomowa Z

3.

Liczba masowa A

4.

Liczba protonów w j

ą

drze

5.

Liczba neutronów w j

ą

drze

6.

Liczba elektronów w atomie

7.

Liczba elektronów walencyjnych

Formy rze

ź

by powstaj

ą

ce

na skutek działalno

ś

ci:

rzek

lodowców

wód morskich

19 P

1

2

20 P

1

2

21 P

1

2

24 P

1

2

3

22 P

1

2

3

23 P

1

2

3

CZĘŚĆ B

CZĘŚĆ C

zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista 2010/2011, BLOK PRZYRODNICZY

Arkusz zatwierdzony przez WKK str. 4

Zadania za 4 punkty

25. Ka

ż

dy z poni

ż

szych zapisów A, B i C składa si

ę

z dwóch zda

ń

: zdania I i zdania II. W przypadku

ka

ż

dego zapisu masz stwierdzi

ć

czy zdania I i II s

ą

prawdziwe czy fałszywe i wpisa

ć

w ramk

ę

liter

ę

P

(prawda) lub F (fałsz). Je

ś

li cały zapis tworzy prawdziw

ą

i logiczn

ą

cało

ść

wpisz w ostatniej kolumnie

liter

ę

P.

I zdanie

II zdanie

I

zdanie

II

zdanie

cały
zapis

A

Ptaki

utrzymuj

ą

stał

ą

temperatur

ę

ciała

poniewa

ż

pióra i zawarte mi

ę

dzy

nimi powietrze ogrzewaj

ą

ich organizm

B

Pot wydzielany przez skór

ę

chroni

ssaki

przed

przegrzaniem

poniewa

ż

woda

paruj

ą

c

na

powierzchni

skóry

pochłania ciepło

C

W

historii

kr

ę

gowców

stałocieplno

ść

okazała

si

ę

korzystnym przystosowaniem

dlatego

ptaki i ssaki posiadaj

ą

skuteczne mechanizmy
regulacji

temperatury

ciała

26. Przyporz

ą

dkuj poznanym reakcjom chemicznym, które oznaczono cyframi od 1 do 4, towarzysz

ą

ce im efekty

(jeden lub wi

ę

cej) spo

ś

ród wymienionych i oznaczonych literami od A do F .

Uzupełnij poni

ż

sz

ą

tabel

ę

wpisuj

ą

c du

ż

e litery oznaczaj

ą

ce efekt towarzysz

ą

cy pod numerem reakcji.

Przykłady reakcji chemicznych:
1. Wdmuchiwanie powietrza wydychanego z płuc do

wody wapiennej.

2. Wprowadzenie etenu do wody bromowej.
3. Działanie octu na osad (kamie

ń

) w czajniku.

4. Palenie si

ę

ś

wiecy.

Efekty towarzysz

ą

ce:

A. Powstawanie ciepła.
B. Wydzielanie si

ę

gazu.

C. Emisja

ś

wiatła.

D. Odbarwianie roztworu.
E. Zanikanie osadu i syczenie.
F. Powstawanie osadu.

27. Uzupełnij schemat, wpisuj

ą

c w pustych ramkach nazwy brakuj

ą

cych procesów lub utworów.

25

P

1

2

3

4

26

P

1

2

3

4

Numer

reakcja

1.

2.

3.

4.

Efekty

reakcji

27

P

1

2

3

4

SKAŁA

MAGMOWA

GŁ

Ę

BINOWA

Transport

Akumulacja

Scementowanie

LAWA

SKAŁA

MAGMOWA

WYLEWNA

MAGMA

Zastyganie

Krzepni

ę

cie

SKAŁA

METAMORFI-

CZNA

Zastyganie

Krzepni

ę

cie

Wietrzenie

ZWIETRZELINA

CZĘŚĆ D

Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej