zDolny
Ś
l
ą
zak Gimnazjalista 2010/2011, BLOK PRZYRODNICZY
Arkusz zatwierdzony przez WKK str. 1
Zadania za 1 punkt
Tabela odpowiedzi
Zakreśl X właściwą odpowiedź.
W kaŜdym zadaniu tylko jedna odpowiedź jest poprawna.
W razie pomyłki otocz błędnie zaznaczoną odpowiedź
kółkiem i jeszcze raz zaznacz X dobrą odpowiedź.
1. Chloroza
polega
na
zaburzeniu
syntezy
chlorofilu (C
55
H
72
O
5
N
4
Mg). Chorob
ę
t
ę
wywołuje
niedostateczna ilo
ść
ś
wiatła lub brak w glebie
pewnych składników.
Wska
Ŝ
pierwiastek,
którego
brak
mo
Ŝ
e
doprowadzi
ć
do chlorozy.
A. W
ę
giel.
B. Wodór.
C. Azot.
D. Magnez.
2. Spo
ś
ród wymienionych ni
Ŝ
ej gatunków jeden
ró
Ŝ
ni si
ę
od pozostałych pokryciem ciała.
Tym gatunkiem jest
A. salamandra plamista.
B. padalec zwyczajny.
C. traszka górska.
D. kumak nizinny.
3. Wska
Ŝ
owoc.
A. Pestka słonecznika.
B. Zarodnia paproci.
C. Ziarno grochu.
D. Szyszka sosny.
4.
Ś
lepota zmierzchowa (potocznie nazywana
„kurz
ą
ś
lepot
ą
”) jest wad
ą
wzroku, polegaj
ą
c
ą
na
zaburzeniu
widzenia
w
warunkach
słabego
o
ś
wietlenia.
Powodowana
jest
uszkodzeniem
czynno
ś
ci pr
ę
cików siatkówki. Przyczyn
ą
tej
choroby mo
Ŝ
e by
ć
niedobór
A. witaminy A.
B. witaminy B.
C. witaminy C.
D. witaminy D.
5. Wybierz substancj
ę
, któr
ą
opisuj
ą
wszystkie
poni
Ŝ
sze okre
ś
lenia:
−
otrzymywana
z
krwi
zwierz
ą
t
czynnie
uodpornionych.
−
zawiera gotowe przeciwciała.
−
działa natychmiast po podaniu do organizmu.
−
stosowana w celu szybkiego zwalczania
toksyn.
A. Szczepionka.
B. Surowica.
C. Antybiotyk.
D. Insulina.
6. Wszystkie poni
Ŝ
sze stwierdzenia dotycz
ą
chorób skóry
człowieka. Wska
Ŝ
prawdziwe.
A. Do cz
ę
stych chorób bakteryjnych skóry nale
Ŝ
y opryszczka.
Rozwija si
ę
zwykle na wargach.
B. P
ę
cherze pojawiaj
ą
ce si
ę
na skórze w wyniku oparzenia II
stopnia nale
Ŝ
y przekłu
ć
, gdy
Ŝ
to przyspieszy proces
gojenia si
ę
skóry.
C. Czerniak jest nowotworem skóry. Nie stwierdzono zwi
ą
zku
miedzy wyst
ą
pieniem czerniaka a bardzo cz
ę
stym
korzystaniem z solariów.
D. Zaka
Ŝ
eniu grzybicami skóry sprzyja u
Ŝ
ywanie wspólnej
odzie
Ŝ
y, r
ę
czników, butów oraz przyrz
ą
dów do piel
ę
gnacji
ciała i włosów.
Rysunek przedstawia fragment układu okresowego
pierwiastków. Wykorzystaj informacje do rozwi
ą
zywania
zada
ń
z chemii w cz
ęś
ci A, B i C.
1
2
13
14
15
16
17
18
1
1
H
wodór
1,000
2
He
hel
4,003
2
3
Li
lit
6,94
4
Be
beryl
9,01
5
B
bor
10,81
6
C
w
ę
giel
12,01
7
N
azot
14,01
8
O
tlen
15,99
9
F
fluor
18,99
10
Ne
neon
20,18
3
11
Na
sód
22,99
12
Mg
magnez
24,30
13
Al
glin
26,98
14
Si
krzem
28,09
15
P
fosfor
30,97
16
S
siarka
32,07
17
Cl
chlor
35,45
18
Ar
argon
39,95
4
19
K
potas
39,09
20
Ca
wap
ń
40,07
31
Ga
gal
69,72
32
Ge
german
72,64
33
As
arsen
74,92
34
Se
selen
78,96
35
Br
brom
79,90
36
Kr
krypton
83,80
zDolny Ślązak Gimnazjalista
BLOK PRZYRODNICZY
XI DOLNO
Ś
L
Ą
SKI KONKURS DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH
II ETAP - POWIATOWY
23.11.2010 r., godz. 12
00
Czas trwania 90 minut
TWÓJ KOD
Cz
P
A
B
C
D
∑
∑
∑
∑
W
y
n
ik
s
u
m
a
ry
c
z
n
y
(w
y
p
e
łn
ia
W
K
K
)
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
CZĘŚĆ A
Tabela odpowiedzi do cz
ęś
ci A
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
A A A A A A A A A A A A A A A A A A
B B B B B B B B B B B B B B B B B B
C C C C C C C C C C C C C C C C C C
D D D D D D D D D D D D D D D D D D
Poprawność odpowiedzi. Wypełnia WKK
zDolny
Ś
l
ą
zak Gimnazjalista 2010/2011, BLOK PRZYRODNICZY
Arkusz zatwierdzony przez WKK
str. 2
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
7. Spo
ś
ród podanych tlenków:
3
2
3
2
2
3
2
,
,
,
,
,
,
,
O
Al
ZnO
O
Fe
FeO
CO
CO
SO
SO
wybierz
te,
o
których
mowa
kolejno
w punktach 1, 2 i 3.
1. Pierwiastek tworz
ą
cy ten tlenek ma trzy
elektrony
walencyjne
i
trzy
powłoki
elektronowe.
2. Pierwiastek tworz
ą
cy ten tlenek ma mas
ę
atomow
ą
12 u, a tlenek jest składnikiem
powietrza.
3. Pierwiastek
tworz
ą
cy
ten
tlenek
ma
maksymaln
ą
warto
ś
ciowo
ść
VI,
a
masa
cz
ą
steczkowa tlenku jest równa 80 u.
8. Stosunek masy miedzi do masy tlenu w tlenku
miedzi (II) wynosi.
A. 4 : 1
B. 4 : 5
C. 2 : 1
D. 2 : 5
Wykorzystaj dane z tabeli do rozwi
ą
zania zada
ń
9.
i 10. Wybierz wła
ś
ciwe doko
ń
czenia zda
ń
w tych
zadaniach.
9. Nasycony
roztwór
azotanu
(V)
potasu
w temperaturze
50
0
C,
Jacek
ochłodził
do
temperatury
20
0
C
i
zaobserwował,
Ŝ
e
wykrystalizowało
A. 35 g soli.
B. 50 g soli.
C. 85 g soli
D. 30 g soli
10. Nasycony roztwór azotanu (V) potasu w
temperaturze 20
0
C ma st
ęŜ
enie
A. 25,9%
B. 35%
C. 45,9%
D. 85%
11. Wodór tworzy trzy izotopy: prot
H
1
1
, deuter
H
2
1
i tryt
H
3
1
. W j
ą
drze deuteru wyst
ę
puj
ą
:
A. 2 protony i 1 neutron,
B. 1 neutron i 2 protony
C. 1 proton i 1 neutron,
D. 1 proton i 1 elektron.
12. Tabela zawiera zapis obserwacji dokonanych
przez
Jacka
w
do
ś
wiadczeniu:
Badanie
wła
ś
ciwo
ś
ci poznanych gazów.
Które z badanych gazów – amoniak, tlenek w
ę
gla
(IV), siarkowodór – znajduj
ą
si
ę
w probówkach
oznaczonych numerami 1, 2, 3?
A.
3
2
2
,
,
NH
S
H
CO
B.
S
H
NH
CO
2
3
2
,
,
C.
2
3
2
,
,
CO
NH
S
H
D.
3
2
2
,
,
NH
CO
S
H
13. Za
ć
mienie Ksi
ęŜ
yca ma miejsce wtedy, gdy
A. Ksi
ęŜ
yc jest w nowiu.
B. Ksi
ęŜ
yc ustawiony jest w jednej linii pomi
ę
dzy Ziemi
ą
a Sło
ń
cem.
C. Sło
ń
ce ustawione jest w jednej linii pomi
ę
dzy Ziemi
ą
a Ksi
ęŜ
ycem.
D. Ziemia ustawiona jest w jednej linii pomi
ę
dzy Sło
ń
cem
a Ksi
ęŜ
ycem.
14. Spo
ś
ród zaznaczonych punktów (X, Y, W, Z) wska
Ŝ
wszystkie, które le
Ŝą
w tej samej strefie czasowej.
A. X, Y, Z
B. X, W, Z
C. X, Y
D. X, Z
15. Wybierz prawidłowe zako
ń
czenie zdania:
Skala 1:20 000 oznacza,
Ŝ
e
A. 1 cm na mapie to 2 km w terenie.
B. odległo
ść
w terenie jest 20 000 razy mniejsza od odległo
ś
ci
na mapie.
C. rzeczywistej odległo
ś
ci 5 km odpowiada na mapie odcinek
długo
ś
ci 25 cm.
D. powierzchnia na mapie jest 20 000 razy mniejsza od
powierzchni rzeczywistej.
16. Wybierz
zestaw,
który
tworzy
logiczny
szereg
bezpo
ś
rednio
nast
ę
puj
ą
cych
po
sobie
procesów,
składaj
ą
cych si
ę
na obieg wody w przyrodzie.
A. Transpiracja,
kondensacja,
opad,
infiltracja,
spływ
powierzchniowy.
B. Parowanie, opad, sublimacja, kondensacja, odpływ
podziemny.
C. Parowanie,
kondensacja,
opad,
infiltracja,
odpływ
podziemny.
D. Parowanie, skraplanie, opad, transpiracja, wsi
ą
kanie
17. Który z wymienionych surowców mineralnych nie
wyst
ę
puje w pasie Wy
Ŝ
yn Polskich?
A. Sól kamienna.
B. W
ę
giel kamienny.
C. Rudy cynku i ołowiu.
D. Wapienie i dolomity.
Tlenek
Odp.
1.
2.
3.
A.
3
2
O
Al
CO
3
SO
B.
3
2
O
Al
2
CO
3
SO
C.
ZnO
2
CO
3
SO
D.
FeO
CO
3
SO
Temperatura [
0
C]
0
10
20
30
40
50
60
Rozpuszczalno
ść
[g KNO
3
/100 g
H
2
O]
20
25
35
48
64
85
110
Nr
prob.
Zabarwienie
wyci
ą
gu
z czerwonej
kapusty
Woda
wapienna
Zapach
1.
czerwona
zm
ę
tnienie
bez zapachu
2.
zielona
brak
objawów
reakcji
ostry,
charakterystyczny
3.
czerwona
brak
objawów
reakcji
ostry,
charakterystyczny
zDolny
Ś
l
ą
zak Gimnazjalista 2010/2011, BLOK PRZYRODNICZY
Arkusz zatwierdzony przez WKK
str. 3
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
18. Najwi
ę
ksz
ą
g
ę
sto
ś
ci
ą
zaludnienia
charakteryzuje si
ę
województwo
A. mazowieckie.
B. małopolskie.
C. dolno
ś
l
ą
skie.
D.
ś
l
ą
skie.
Zadania za 2 punkty
19. Porównaj
wymienione
w
tabeli
cechy
odnosz
ą
ce si
ę
do komór serca ssaka. W pustych
rubrykach wpisz znak < (mniejszy), > (wi
ę
kszy) lub
= (równy).
grubo
ść
ś
ciany serca
komora
lewa
komora
prawa
warto
ść
ci
ś
nienia krwi
komora
lewa
komora
prawa
zawarto
ść
dwutlenku
w
ę
gla we krwi
komora
lewa
komora
prawa
20. Zidentyfikuj sole na podstawie podanych
informacji. Zapisz ich wzory i nazwy.
A. Sól sodowa kwasu beztlenowego, którego reszt
ę
kwasow
ą
stanowi pierwiastek le
Ŝą
cy w 17 grupie
układu okresowego. Słu
Ŝ
y ona miedzy innymi do
konserwowania potraw.
wzór ……………… nazwa ……………………..……
B. Sól kwasu fosforowego (V) i metalu le
Ŝą
cego w 4.
okresie grupy berylowców. Jest składnikiem ko
ś
ci.
wzór ……………… nazwa ……………………………
21. Do ka
Ŝ
dego z opisów dopasuj nazw
ę
wiatru,
wybran
ą
spo
ś
ród nast
ę
puj
ą
cych:
blizzard, bryza, fen, mistral, monsun, pasat,
samum, tajfun
A. Wiatr sezonowo zmienny, przynosz
ą
cy latem
obfite opady nad l
ą
dem – …………………………
B. Stały wiatr strefy mi
ę
dzyzwrotnikowej, ciepły
i suchy – …………………………………………….
C. Mro
ź
ny, silny wiatr w Ameryce Północnej,
przynosz
ą
cy zamiecie
ś
nie
Ŝ
ne – …………………..
D. Lokalny wiatr zmienny w cyklu dobowym,
wyst
ę
puj
ą
cy w strefie wybrze
Ŝ
y mórz i jezior –
………………………………………………………...
Zadania za 3 punkty
22. Pies Jarka od pół roku ma pchły. Korzystaj
ą
c
z tego przykładu podaj:
A. nazw
ę
populacji,
o
której
mowa
w zdaniu……………………………………………..
B. dwa
organizmy,
które
ł
ą
cz
ą
stosunki
nieantagonistyczne ………………………………..
C. dwa
organizmy,
które
konkuruj
ą
ze
sob
ą
…………………………………………………….…
23. Wykorzystaj
swoj
ą
wiedz
ę
i
fragment
układu
okresowego do zebrania informacji o atomie pierwiastka
zapisanego symbolicznie:
]
[
45
,
35
35
17
u
Cl
24. Uzupełnij tabel
ę
, wpisuj
ą
c w ka
Ŝ
dej kolumnie po dwie
formy
rze
ź
by,
wybrane
spo
ś
ród
nast
ę
puj
ą
cych:
barchan, faleza, kaldera, kar, kem, lido, łacha, meander,
mogot
1.
Charakter chemiczny pierwiastka
2.
Liczba atomowa Z
3.
Liczba masowa A
4.
Liczba protonów w j
ą
drze
5.
Liczba neutronów w j
ą
drze
6.
Liczba elektronów w atomie
7.
Liczba elektronów walencyjnych
Formy rze
ź
by powstaj
ą
ce
na skutek działalno
ś
ci:
rzek
lodowców
wód morskich
19 P
1
2
20 P
1
2
21 P
1
2
24 P
1
2
3
22 P
1
2
3
23 P
1
2
3
CZĘŚĆ B
CZĘŚĆ C
zDolny
Ś
l
ą
zak Gimnazjalista 2010/2011, BLOK PRZYRODNICZY
Arkusz zatwierdzony przez WKK str. 4
Zadania za 4 punkty
25. Ka
Ŝ
dy z poni
Ŝ
szych zapisów A, B i C składa si
ę
z dwóch zda
ń
: zdania I i zdania II. W przypadku
ka
Ŝ
dego zapisu masz stwierdzi
ć
czy zdania I i II s
ą
prawdziwe czy fałszywe i wpisa
ć
w ramk
ę
liter
ę
P
(prawda) lub F (fałsz). Je
ś
li cały zapis tworzy prawdziw
ą
i logiczn
ą
cało
ść
wpisz w ostatniej kolumnie
liter
ę
P.
I zdanie
II zdanie
I
zdanie
II
zdanie
cały
zapis
A
Ptaki
utrzymuj
ą
stał
ą
temperatur
ę
ciała
poniewa
Ŝ
pióra i zawarte mi
ę
dzy
nimi powietrze ogrzewaj
ą
ich organizm
B
Pot wydzielany przez skór
ę
chroni
ssaki
przed
przegrzaniem
poniewa
Ŝ
woda
paruj
ą
c
na
powierzchni
skóry
pochłania ciepło
C
W
historii
kr
ę
gowców
stałocieplno
ść
okazała
si
ę
korzystnym przystosowaniem
dlatego
ptaki i ssaki posiadaj
ą
skuteczne mechanizmy
regulacji
temperatury
ciała
26. Przyporz
ą
dkuj poznanym reakcjom chemicznym, które oznaczono cyframi od 1 do 4, towarzysz
ą
ce im efekty
(jeden lub wi
ę
cej) spo
ś
ród wymienionych i oznaczonych literami od A do F .
Uzupełnij poni
Ŝ
sz
ą
tabel
ę
wpisuj
ą
c du
Ŝ
e litery oznaczaj
ą
ce efekt towarzysz
ą
cy pod numerem reakcji.
Przykłady reakcji chemicznych:
1. Wdmuchiwanie powietrza wydychanego z płuc do
wody wapiennej.
2. Wprowadzenie etenu do wody bromowej.
3. Działanie octu na osad (kamie
ń
) w czajniku.
4. Palenie si
ę
ś
wiecy.
Efekty towarzysz
ą
ce:
A. Powstawanie ciepła.
B. Wydzielanie si
ę
gazu.
C. Emisja
ś
wiatła.
D. Odbarwianie roztworu.
E. Zanikanie osadu i syczenie.
F. Powstawanie osadu.
27. Uzupełnij schemat, wpisuj
ą
c w pustych ramkach nazwy brakuj
ą
cych procesów lub utworów.
25
P
1
2
3
4
26
P
1
2
3
4
Numer
reakcja
1.
2.
3.
4.
Efekty
reakcji
27
P
1
2
3
4
SKAŁA
MAGMOWA
GŁ
Ę
BINOWA
Transport
Akumulacja
Scementowanie
LAWA
SKAŁA
MAGMOWA
WYLEWNA
MAGMA
Zastyganie
Krzepni
ę
cie
SKAŁA
METAMORFI-
CZNA
Zastyganie
Krzepni
ę
cie
Wietrzenie
ZWIETRZELINA
CZĘŚĆ D
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej