monter instalacji gazowych 713[07] z1 09 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Zygfryd Gajewski

Wykonywanie instalacji na gaz płynny
713[07].Z1.09

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Władysława Maria Francuz
mgr inż. Anna Kusina

Opracowanie redakcyjne:
inż. Zygfryd Gajewski

Konsultacja:
mgr inż. Jarosław Sitek

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej
713[07].Z1.09. Wykonywanie instalacji na gaz płynny zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu monter instalacji gazowych 713[07].

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska obowiązujące podczas wykonywania i uruchamiania instalacji na gaz
płynny

5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Urządzenia i instalacje gazowe na gaz płynny

5.2.1. Ćwiczenia 15
5.3. Materiały i armatura stosowana w instalacjach na gaz płynny

5.3.1. Ćwiczenia 18
5.4. Wykonywanie instalacji gazowej na gaz płynny

5.4.1. Ćwiczenia 20
5.5. Uruchamianie instalacji gazowych na gaz płynny

5.5.1. Ćwiczenia 24
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu „Poradnik” dla nauczyciela, który będzie pomocny

w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole zawodowej kształcącej w zawodzie monter
instalacji gazowych 713[07] oraz w przyswajaniu przez uczniów wiedzy, a także
w kształtowaniu umiejętności z zakresu wykonywania instalacji na gaz płynny.

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne określające umiejętności, jakie powinien posiadać uczeń, by mógł

bez problemów rozpocząć pracę ze swoim poradnikiem,

− cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

− wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
− przykładowe scenariusze zajęć,
− przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-

uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

− ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,
− wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, by zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami, ze

szczególnym uwzględnieniem:
− metody tekstu przewodniego,
− pokazu z objaśnieniami,
− metody projektów,
− ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierających
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

− plan testu w formie tabelarycznej,
− punktacje zadań,
− propozycje norm wymagań,
− instrukcję dla nauczyciela,
− instrukcję dla ucznia,
− kartę odpowiedzi,
− zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

713[07].Z1

Technologia montażu instalacji gazowych

713[07].Z1.01

Wykonywanie prac przygotowawczo-zakończeniowych

podczas montażu instalacji gazowych

713(07).Z1.02

Wykonanie połączeń rur stalowych

w instalacjach gazowych

713[07].Z1.03

Wykonywanie połączeń rur miedzianych

w instalacjach gazowych

713[07].Z1.04

Wykonywanie połączeń rurociągów gazowych

z tworzyw sztucznych

713[07].Z1.05

Wykonywanie przyłączy do budynku

713[07].Z1.06

Instalowanie armatury i aparatury pomiarowej

713[07].Z1.07

Instalowanie szafek gazowych

i ich wyposażenia

713[07].Z1.08

Wykonywanie instalacji na gaz ziemny

713[07].Z1.09

Wykonywanie instalacji na gaz płynny

713[07].Z1.10

Wykonywanie konserwacji i napraw instalacji gazowych

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji jednostki modułowej „Wykonywanie instalacji na gaz płynny”
uczeń powinien umieć:
− organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
− współpracować w zespole,
− dobierać i obsługiwać odpowiednie narzędzia do wykonywanych prac monterskich,
− stosować bezpieczne zasady obsługi narzędzi stosowanych przy wykonywaniu połączeń

rur w instalacji na gaz płynny,

− dokonywać pomiarów elementów składowych instalacji gazowej,
− dobierać odpowiednie materiały i łączniki stosowane przy połączeniach rur w instalacjach

na gaz płynny,

− wykonywać prace przygotowawczo-zakończeniowe podczas montażu instalacji

gazowych,

− wykonywać połączenia rur i kształtek instalacyjnych ze stali, miedzi i tworzyw

sztucznych,

− wykonywać przyłącze do budynków,
− instalować armaturę i aparaturę pomiarową stosowaną w instalacjach gazowych,
− instalować szafki gazowe wraz z ich wyposażeniem,
− uczestniczyć w dyskusji i wymieniać doświadczenia,
− korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej „Wykonywanie instalacji na gaz

płynny” uczeń powinien umieć:
− zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska, obowiązujące podczas

wykonywania i uruchamiania instalacji na gaz płynny,

− zorganizować i zlikwidować stanowisko wykonania instalacji na gaz płynny,
− posłużyć się dokumentacją techniczną dotyczącą instalacji na gaz płynny,
− wykonać szkice instalacji na gaz płynny,
− zaplanować kolejność prac,
− dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do wykonania instalacji na gaz płynny,
− ocenić stan techniczny materiałów stosowanych do wykonania instalacji na gaz płynny,
− wyznaczyć przebieg przewodów instalacji gazowej,
− zastosować wymagania dotyczące rur i ich połączeń,
− zastosować wymagania dotyczące prowadzenia przewodów gazowych,
− wykonać instalację na gaz płynny: z rur miedzianych, stalowych,
− zamontować rury ochronne na przewodzie instalacji gazowej,
− wykonać połączenie rurociągów z armaturą stosowaną w instalacjach gazowych

i zbiornikach na gaz płynny,

− zainstalować reduktor gazu płynnego,
− wyznaczyć lokalizację i zainstalować zbiorniki na gaz płynny,
− wyznaczyć lokalizację i zainstalować butle na gaz płynny,
− udrożnić instalację,
− przeprowadzić próbę szczelności instalacji gazowej,
− odpowietrzyć instalacje gazowe,
− napełnić instalacje gazem,
− wykonać obmiar prac, rozliczyć robociznę, materiały oraz sprzęt,
− przygotować wykonaną instalację do odbioru,
− wykonać prace zgodnie z warunkami technicznymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Monter instalacji gazowych 713[07]
Moduł: Technologia montażu instalacji gazowych 713[07].Z1.
Jednostka modułowa: Wykonywanie instalacji na gaz płynny 713[07].Z1.09

Temat: Sytuowanie przewodów gazowych w budynku mieszkalnym.

Cel ogólny:

ształtowanie umiejętności w prawidłowym rozmieszczeniu przewodów

gazowych zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi w tym zakresie.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− rozmieścić przewody w mieszkaniu zgodnie z obowiązującymi warunkami technicznymi,

jakim powinny odpowiadać wewnętrzne instalacje gazowe

− dobrać odpowiednie zamocowania tych przewodów
− rozmieścić uchwyty zachowując odpowiednie odległości między nimi.

Metody nauczania–uczenia się:

− metoda przewodniego tekstu
− pokaz z objaśnieniami

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna.
Czas: 2 godziny lekcyjne (90min).

Środki dydaktyczne:

− materiał nauczania
− foliogramy
− rzutnik
− ekran

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja tematu:
- Każdy uczeń otrzymuje materiał nauczania w zakresie warunków technicznych, jakim

muszą odpowiadać instalacje gazowe w budynkach mieszkalnych.

- Uczeń dokonuje analizy materiału pod kątem obowiązujących zasad prowadzenia

przewodów gazowych w pomieszczeniach mieszkalnych.

- Nauczyciel prezentuje film dydaktyczny z zakresu montażu i rozmieszczenia przewodów

gazowych wewnętrznych oraz pomaga w zrozumieniu obowiązujących zasad przy tego
rodzaju pracach.

- Uczeń wykonuje ćwiczenia korzystając z wiedzy nabytej z materiału nauczania i filmu

dydaktycznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

- Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów.
5. Po wykonaniu wszystkich ćwiczeń uczeń dokonuje analizy wykonanego zadania.
6. Uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony.
7. Nauczyciel analizuje prace ucznia i stwierdza, czy praca wykonana jest starannie i na

temat.

8. Uczniowie prezentują swoje prace wśród innych uczniów.
9. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Sposób łączenia przewodów instalacji gazowej
z kurkami kulistymi. Opisz te zasady w zeszycie i przynieś na zajęcia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Wykonywanie instalacji na gaz płynny 713[07].Z1.09

Temat: Wykonanie złącza lutowanego rury miedzianej ze złączką gładką.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wykonywania złącza rur miedzianych lutem
twardym.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia zgodnie z zasadami bhp
− dobrać materiały i sprzęt do wykonania lutowania twardego
− dobrać środki ochrony osobistej
− wykonać prace przygotowawcze konieczne dla prawidłowego położenia lutu
− wykonać złącze rury i złączki lutem twardym
− sprawdzić poprawność wykonanego złącza
− wykazać zasadność stosowania tej technologii przy łączeniu rur i złączek miedzianych

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne
− metoda przewodniego tekstu

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna
− grupowa
Strategia: uczenie się przez doświadczenie

Środki dydaktyczne:

− materiał nauczania,
− foliogramy, przeźrocza,
− rzutnik,
− ekran,
− imadło,
− rury miedziane, złączki, luty,
− sprzęt, narzędzia i środki pomocnicze dla prac przygotowawczych przy lutowaniu,
− butle i palniki propanowi,
− instrukcje obsługi sprzętu do lutowania.
Czas: 4 godziny lekcyjne (180min).

Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia
Przedmiotem zadania jest wykonanie złącza lutowanego lutem twardym rury ze złączką
gładką wykonaną z miedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą
metodą przewodniego tekstu.

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
1. Rodzaje rur miedzianych i złączek.
2. Metody łączenia rur i złączek miedzianych.
3. Technologie wykonania połączenia lutem twardym.
4. Sprzęt i narzędzia niezbędne do wykonania złącza lutowanego.
5. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas lutowania.
6. Ochrona stanowiska w razie pożaru.

PLANOWANIE
1. Przygotuj stanowisko pracy,
2. Ustal wymiary planowanego złącza,
3. Dobierz łączne elementy,
4. Zaplanuj kolejność wykonywanych czynności zgodnie z technologią,
5. Dobierz materiały i sprzęt do lutowania twardego.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Dokonaj pomiarów łącznych elementów
2. Przygotuj łączone elementy do wykonania lutowania
3. Dokonaj uruchomienia sprzętu do wykonywania lutu
4. Wykonaj połączenie zgodnie z zaplanowaną kolejnością wykonywanych czynności
5. Zwróć uwagę na estetykę i dokładność złącza
6. Uporządkuj stanowisko pracy
7. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów wyznaczają lidera

grupy, który dokonuje prezentacji ćwiczenia.

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawie zastały dobrane elementy łączone ?
2. Czy poprawnie zostało wykonane złącze ?
3. Czy jakość tego złącza jest dobra ?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: łączenie rozłączne rur miedzianych

i złączek mosiężnych w instalacjach gazowych. Na podstawie nabytych wiadomości opisz
sposoby ich łączenia i przynieś na zajęcia.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.ĆWICZENIA

5.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska obowiązujące
podczas wykonywania i uruchamiania instalacji na gaz
płynny

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj instrukcję wykonywania złącza spawanego rury stalowej aby były zachowane

warunki p.poż.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem dot. przepisów p.poż. obowiązującym podczas wykonywania

instalacji na gaz płynny (poz. 4.1.1),

2) dokonać analizy materiału jednostki modułowej dotyczącej przepisów p.poż.

obowiązujących przy wykonywaniu instalacji na gaz płynny,

3) wykonać ćwiczenie,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem

Środki dydaktyczne:

– stolik,
– krzesło,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– plansze sprzętu p.poż.,
– instrukcja postępowania w razie zauważenia pożaru,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ warunki techniczne, jakie muszą spełnić węże do gazów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas

wykonywania instalacji na gaz płynny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem dot. przepisów bhp obowiązującymi podczas lutowania

i spawania instalacji na gaz płynny (poz. 4.1.1),

2) dokonać analizy materiału jednostki modułowej dotyczącej przepisów bhp, p.poż.

i ochrony środowiska obowiązujących przy lutowaniu i spawaniu instalacji na gaz
płynny,

3) wykonać ćwiczenie,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny ćwiczenia

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem

Środki dydaktyczne:

– stolik,
– krzesło,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– plansze rodzajów i zastosowania wężów do gazów palnych,
– instrukcja obsługi butli tlenowej, acetylenowej i na propan-butan,
– plansze zamocowań wężów gazowych do butli i palników,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Narysuj i podaj wymiary barierki zabezpieczającej montera przed upadkiem z wysokości.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas

wykonywania instalacji na gaz płynny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem dot. przepisów bhp obowiązującym podczas montażu instalacji

na gaz płynny,

2) naszkicować barierkę zgodną z obowiązującymi wymaganiami,
3) nanieść prawidłowe wymiary barierki,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

– stolik,
– krzesło,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– plansze pomostów i rusztowań stosowanych w robotach budowlanych,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Urządzenia i instalacje gazowe na gaz płynny

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na schemacie jednobutlowej instalacji gazowej zwymiaruj najistotniejsze wymiary

związane z lokalizacją butli 11 kg i odbiornika gazowego. Określ warunki dla podłączenia
butli do odbiornika oraz warunki, jakie musi spełniać to pomieszczenie.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 12.04.2002 w sprawie

warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U.
Nr 75 poz. 690 z 2002 r.) wraz z późniejszymi zmianami z dnia 7.04.2004 (Dz. U. Nr 109
poz. 1156 z 2004 r),

3) dokonać analizy materiału w zakresie instalacji gazowej jednobutlowej,
4) na arkuszu papieru wypisać warunki jakie musi spełniać pomieszczenie, w którym

zainstalowano butlę gazową na gaz płynny,

5) zaznaczyć miejsce zainstalowania butli w pomieszczeniu i warunki jej usytuowania

względem urządzeń gazowych,

6) zwymiarować lokalizację butli w pomieszczeniu,
7) dokonać analizy wykonanego ćwiczenia,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

– stół,
– krzesło,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– plansza typowych schematów instalacji gazowych,
– Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 roku wraz z późniejszymi

zmianami,

− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Dobierz osprzęt, który musi posiadać zbiornik stały gazu płynnego.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z warunkami technicznymi wykonania i eksploatacji zbiorników stałych

gazu płynnego (warunki techniczne DT-UC-90/ZP- Zbiorniki przenośne),

2) dokonać analizy materiału w zakresie osprzętu i zabezpieczeń zbiorników ciśnieniowych

na gaz płynny,

3) wykonać ćwiczenie,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać analizy wykonanego ćwiczenia,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

– stolik,
– krzesło,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– katalog urządzeń zabezpieczających przed nadmiernym wzrostem ciśnienia,
– katalog sprzętu i armatury gazowej,
– Warunki Techniczne DT-UC-90/ZP – Zbiorniki przenośne,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Określić warunki jakie muszą spełniać kurki gazowe montowane w instalacjach na gaz

płynny.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w zakresie warunków technicznych sytuowania

instalacji gazowej w budynkach (materiały nauczania pkt. 4.2.1),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) dokonać analizy materiału dot. warunków technicznych jakie muszą spełniać kurki

gazowe odcinające,

3) wykonać ćwiczenie,
4) dokonać analizy wykonanego ćwiczenia,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

– stolik,
– krzesło,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– plansze z typowymi instalacjami gazowymi na gaz płynny,
– katalog armatury gazowej odcinającej,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Materiały i armatura stosowana w instalacji na gaz płynny

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj zestawienie materiałowe niezbędne do wykonania fragmentu instalacji

gazowej na gaz płynny przedstawionego w dokumentacji będącej częścią instrukcji.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wiadomościami z zakresu rodzajów materiałów stosowanych

w instalacjach gazowych (materiał nauczania pkt 4.3.1),

2) dokonać analizy materiału nauczania w zakresie rur, złączek i materiałów

uszczelniających,

3) wykonać ćwiczenie,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne, metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem

Środki dydaktyczne:

– stolik,
– krzesło,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– dokumentacja techniczna fragmentu instalacji gazowej,
– przykład typowego zestawienia materiałowego,
– plansze schematów instalacji gazowej,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Dobierz uzbrojenie i aparaturę kontrolno-pomiarową dla instalacji gazowej zasilanej

z instalacji zbiornikowej zasilającej kilku odbiorców. Wykonaj zestawienie i oszacuj koszty
materiałowe.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wiadomościami z zakresu uzbrojenia i stosowanej w instalacji na gaz

płynny aparatury kontrolno-pomiarowej (materiał nauczania pkt. 4.3.1),

2) dokonać analizy materiału nauczania w zakresie armatury, aparatury kontrolno-

pomiarowej i regulacyjnej stosowanych w instalacjach na gaz płynny,

3) dobrać uzbrojenie instalacji na gaz płynny,
4) dobrać aparaturę kontrolno-pomiarową i regulacyjną,
5) na arkuszu papieru wykonać zestawienie dobranej armatury, aparatury kontrolno-

pomiarowej i regulacyjnej,

6) sporządzić wycenę materiałów według wykonanego zestawienia,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

– stolik,
– krzesło,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– katalog producentów osprzętu i armatury gazowej,
– plansze schematów instalacji gazowych,
− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Wykonanie instalacji gazowej na gaz płynny

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż miejsca w pomieszczeniach mieszkalnych, w których nie wolno prowadzić

przewodów gazowych z połączeniami skręcanymi.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem dotyczącym warunków technicznych jakim powinny

odpowiadać instalacje gazowe wewnętrzne(mat. nauczania pkt 4.5.1),

2) przeanalizować materiał nauczania w zakresie warunków prowadzenia przewodów

w pomieszczeniach mieszkalnych,

3) wykonać ćwiczenie,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania i uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− stolik,
− ołówek,
− zeszyt,
− gumka,
− Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12.IV.2002 (Dz. U. Nr 75 z 2002 r. wraz

z późniejszymi zmianami),

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wykonaj połączenie rur Ø20mm za pomocą złącznika długi gwint i sprawdź szczelność

tego połączenia

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczeń,
2) założyć ubranie robocze i dobrać odpowiedni sprzęt ochrony osobistej,
3) dobrać narzędzia niezbędne do wykonania ćwiczenia,
4) dobrać materiały podstawowe i pomocnicze do wykonania połączenia,
5) zapoznać się z instrukcją użytkowania narzędzi i ewentualnie elektronarzędzi,
6) zapoznać się z materiałem nauczania w zakresie sposobu wykonywania połączeń

gwintowanych na długi gwint,

7) sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi,
8) ocenić jakość rur i złączki,
9) wykonać gwintowanie zwracając uwagę na długość gwintu i jego jakość,
10) wykonać połączenie rur złączką nakrętną i przeciwnakrętką i uszczelnić taśmą teflonową,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− stół monterski,
− imadło rurowe,
− gwintownica ręczna lub elektryczna,
− 2 odcinki rur Ø 20mm,
− 1 złączka nakrętna Ø 20mm,
− 1 złączka przeciwnakrętka,
− taśma uszczelniająca teflonowa,
− kpl. kluczy monterskich,
− butla z gazem obojętnym zaopatrzona w manometr o zakresie 0÷0,6 MPa,
− rękawice ochronne,
− suwmiarka,
− metrówka,
− zeszyt,
− ołówek,
− gumka,
− ołówek,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Wykonaj połączenie dwóch odcinków rury stalowej Ø32 za pomocą spawania gazowego

w pozycji podolnej.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) założyć ubranie robocze i dobrać sprzęt ochrony osobistej,
3) dobrać narzędzia niezbędne do wykonania tego ćwiczenia,
4) wybrać i odmierzyć 2 odcinki pół metrowych rur Ø 32,
5) zapoznać się z instrukcjami użytkowania narzędzi i sprzętu do wykonania ćwiczenia,
6) przygotować krawędzie rur stalowych do spawania,
7) ułożyć łączone odcinki rur w pozycji podolnej,
8) uruchomić sprzęt do spawania gazowego zgodnie z instrukcją obsługi bhp,
9) wykonać spawanie odcinków rur,
10) wyłączyć sprzęt spawalniczy, odciąć gazy od palnika i ostudzić go,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− stół monterski,
− podkładki metalowe pod rury spawane,
− butle z tlenem i acetylenem wraz z reduktorami,
− 2 odcinki rur Ø 32 mm,
− drut do spawania gazowego,
− kombinerki,
− rękawice ochronne,
− okulary do spawania gazowego,
− literatura rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Zamocuj 5-cio metrowy odcinek przewodu gazowego Ø18mm do przegrody budowlanej.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) założyć ubranie robocze i dobrać sprzęt ochrony osobistej,
3) dobrać narzędzia i elektronarzędzia do wykonania ćwiczenia,
4) zapoznać się z instrukcją użytkowania narzędzi i sprzętu do wykonania ćwiczenia,
5) sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi,
6) ocenić jakość rur i uchwytów mocujących, wadliwe wyeliminować,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7) wytrasować odcinek na przegrodzie budowlanej i oznaczyć na niej odległości uchwytów

mocujących,

8) dobrać uchwyty do mocowania instalacji gazowych,
9) powiercić otwory w przegrodach budowlanych pod kołki rozporowe,
10) zamocować uchwyty w przegrodach budowlanych,
11) zamocować odcinek instalacji na przegrodzie budowlanej,
12) uporządkować stanowisko pracy,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− stół monterski,
− suwmiarka,
− metrówka,
− wiertarka udarowa,
− uchwyty do mocowania rur,
− kołki rozporowe,
− kombinerki,
− komplet kluczy płaskich,
− rękawice i okulary ochronne ,
− literatura rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Uruchamianie instalacji gazowych

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj najczęściej występujące nieprawidłowości w instalacjach gazowych.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w zakresie nieprawidłowości występujących

podczas montażu instalacji gazowych (poz.4.6.1),

2) dokonać analizy materiału pod względem najczęściej występujących nieprawidłowości

w pomieszczeniach mieszkalnych,

3) wykonać ćwiczenie,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania i uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

− stolik,
− krzesło,
− zeszyt,
− ołówek,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Zmontuj fragment instalacji gazowej wykonanej z miedzi i wykonaj sprawdzenie

szczelności tej instalacji ciśnieniem 2 kPa.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej,
3) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) dobrać materiały do wykonania instalacji ,
5) wykonać instalację z rur miedzianych według dokumentacji,
6) podłączyć manometr do pomiaru ciśnienia próbnego,
7) napełnić gazem obojętnym instalację gazową,
8) wykonać próbę szczelności,
9) uporządkować stanowisko pracy,
10) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
11) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania i uczenia się:

– metoda projektów, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– stół monterski,
– butla 11 kg na gaz propan-butan,
– palnik propanowi,
– rury miedziane, łączniki, luty, topniki,
– giętarki ręczne,
– materiały czyszczące,
– obcinarki krążkowe i gratowniki,
– narzędzia ślusarskie (klucze płaskie, młotek, kombinerki)
– przyrządy pomiarowe
– zapalacz do gazu
– butla z gazem obojętnym
– okulary i odzież ochronna
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Napełnij gazem propan-butan instalację miedzianą wykonaną w ćwiczeniu 2. Pracę

wykonaj pod nadzorem osoby uprawnionej do tego typu prac.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy podczas
wykonywania instalacji na gaz płynny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem dotyczącym wykonywania napełniania instalacji gazem ze

szczególnym uwzględnieniem zagadnień bezpieczeństwa pracy,

3) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
4) przygotować pomieszczenie pod kątem sprawnej wentylacji,
5) podłączyć butlę gazową z reduktorem do instalacji,
6) wykonać ćwiczenie,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania i uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− stół monterski,
− butla 11 kg na gaz propan-butan,
− przewód elastyczny do gazu,
− naczynie z roztworem mydła,
− narzędzia ślusarskie (klucze płaskie, kombinerki),
− zapalacz do gazu,
− odzież i okulary ochronne,
− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie instalacji na
gaz płynny”.

Test składa się z 21 zadań, z których:

− zadania 1-16 są z poziomu podstawowego,
− zadania 17-21 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. c, 4. c, 5. a, 6. d, 7. d, 8. c, 9. a, 10. a, 11. a,
12. b, 13. c, 14. c, 15. c, 16. c, 17. b, 18. a, 19. c, 20. c, 21. c

Plan testu

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia

ucznia)

Kateg

celu

Poziom

wymaga

Poprawna

odpowiedź

Rozpoznać warunki wymagane do pracy na
wysokościach.

A P

Określić zastosowanie materiałów do
wykonania instalacji.

C P

Rozróżnić warunki pracy butli.

Rozróżnić wymagania dla urządzeń.

B P

Określić zastosowanie materiałów do
wykonania instalacji.

C P

Rozróżnić sposoby wykonania instalacji.

B P

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozróżnić warunki wykonania instalacji.

B P

Określić parametry pracy urządzeń do
lutowania.

C P

Określić parametry pracy urządzeń do
spawania.

C P

10.

Rozpoznać zastosowanie armatury
odcinającej.

A P

11.

Dobrać najpopularniejszy gazomierz.

C P

12.

Rozpoznać zastosowanie materiałów
uszczelniających.

A P

13.

Wybrać sposób działania przy pojawieniu
się nieprawidłowej pracy palnika.

C P

14. Posługiwać się jednostkami miar.

15.

Dobrać materiał do konserwacji urządzenia
do lutowania twardego.

C P

16.

Wybrać uchwyty mocujące dla instalacji
gazowej.

C P

17.

Zanalizować warunki dostawy gazu
płynnego.

D PP

18. Dobrać lut do lutowania twardego.

19.

Zastosować urządzenie do wymaganych
warunków eksploatacyjnych.

C PP

20.

Zanalizować warunki techniczne
wykonania instalacji gazowej.

D PP

21.

Określić sposób prowadzenia przewodów
miedzianych instalacji gazowej w budynku.

C PP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję zanim zaczniesz rozwiązywać zadania.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Przed wykonaniem każdego zadania lub udzieleniem odpowiedzi na pytania przeczytaj

bardzo uważnie polecenia.

5. Test zawiera 21 pytań o różnym stopniu trudności. Są to pytania: zamknięte,

wielokrotnego wyboru.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając kółeczkiem

prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź przekreślić
znakiem X i otoczyć kółkiem prawidłową odpowiedź.

7. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymasz jeden punkt.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:

I część – poziom podstawowy.
II część – poziom ponadpodstawowy.

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,

– zestaw pytań i zadań testowych,

– karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część
1. Praca na wysokości to praca powyżej:

a) 0,5 m,
b) 1,0 m,
c) 1,1 m,
d) 0,4 m.

2. Do montażu instalacji gazowych używamy rur miedzianych:

a) R220,
b) R170,
c) R250,
d) R290.

3. W pomieszczeniach, których instaluje się butle z gazem płynnym należy zachować

temperaturę niższą niż.
a) 20

b) 30

c) 35

d) 37

4. Zbiorniki ciśnieniowe gazu płynnego podlegają pod stały dozór:

a) Urzędu Regulacji Energetyki,
b) Transportowego Dozoru Technicznego,
c) Urzędu Dozoru Technicznego,
d) Wojewódzkiej Straży Pożarnej.

5. Do wykonania instalacji gazowej używa się rury stalowe:

a) bez szwu walcowane na gorąco ogólnego stosowania,
b) ze szwem,
c) ze szwem gwintowane,
d) bez szwu gwintowane,

6. Połączenia kapilarne rur i złączek miedzianych to:

a) połączenia rozłączne,
b) połączenia skręcane,
c) połączenia kołnierzowe,
d) połączenia nierozłączne.

7. Lutowanie twarde zachodzi w temperaturze powyżej:

a) 400

b) 300

c) 600

d) 450

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Palniki propanowi pozwalają osiągnąć temperaturę:

a) 650

b) 1000

c) 1800

d) 2300

9. Palniki acetylenowo-tlenowe pozwalają osiągnąć temperaturę:

a) 3100

b) 2300

c) 1800

d) 1000

10. Podstawowa armatura odcinająca w instalacjach gazowych to:

a) zawory zwrotne,
b) kurki stożkowe dławikowe,
c) kurki kuliste,
d) zawory redukcyjne.

11. Typ najpopularniejszego gazomierza obecnie stosowanego to:

a) G4,
b) 3G 2,5,
c) 4G6,
d) 3G6.

12. Do uszczelniania połączeń gwintowanych używa się:

a) suchych włókien konopnych,
b) taśmy teflonowej,
c) mieszaniny pokostu i kredy,
d) mieszaniny farby miniowej i włókien konopnych.

13. Podczas cofnięcia się płomienia w palniku gazowym należy:

a) natychmiast zamknąć zawór tlenowy na butli,
b) natychmiast zamknąć zawór acetylenowy na butli,
c) natychmiast zamknąć obydwa zawory,
d) przystąpić do ostudzenia palnika.

14. Rura stalowa o średnicy 1½” to rura o średnicy:

a) 25 mm,
b) 50 mm,
c) 40 mm,
d) 32 mm.

15. Zawory do tlenu ze względów bezpieczeństwa konserwuje się:

a) towotem,
b) olejem maszynowym,
c) trójchlorkiem etylenu,
d) benzyną ekstrakcyjną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Do zamocowań rur gazowych stosujemy:

a) kołki z tworzywa sztucznego,
b) uchwyty z tworzywa sztucznego,
c) uchwyty ze stali nierdzewnej,
d) uchwyty ze stali węglowej.

II część
17. Instalacje gazowe na gaz płynny mogą być zasilane z:

a) autocysterny z gazem płynnym,
b) butli z gazem płynnym zainstalowanej w pomieszczeniu budynku,
c) baterii składającej się z 12 butli,
d) zbiornika naziemnego w odległości 4m od budynku.

18. Do lutowania twardego łączników z miedzi stosuje się:

a) luty fosforowe (CuP) bez topnika,
b) luty fosforowe (CuP) z topnikiem,
c) luty srebrne (AgCuZn) bez topnika,
d) luty ZnP.

19. Reduktory na zewnątrz budynku instalujemy kiedy ciśnienie zasilania wynosi powyżej:

a) 5 kPa,
b) 400 kPa,
c) 500 kPa,
d) 2 kPa.

20. Przewodów gazowych z rur stalowych spawanych nie można prowadzić:

a) przez pomieszczenia mieszkalne,
b) po elewacyjnej stronie zewnętrznych ścian budynku,
c) w kanałach wentylacyjnych,
d) w bruzdach.

21. Przewodów miedzianych nie można prowadzić:

a) przez pomieszczenia mieszkalne,
b) w bruzdach,
c) po elewacyjnej stronie zewnętrznych ścian budynku,
d) w piwnicach i suterenach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie instalacji na gaz płynny

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

pytania

ODPOWIEDŹ

Punktacja

a b c d

10.

a b c d

11.

a b c d

12.

a b c d

13.

a b c d

14.

a b c d

15.

a b c d

16.

a b c d

17.

a b c d

18.

a b c d

19.

a b c d

20.

a b c d

21.

a b c d

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie instalacji na
gaz płynny”.

Test składa się z 21 zadań, z których:

− zadania 1-16 są z poziomu podstawowego,
− zadania 17-21 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający- za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny- za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

dobry- za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry- za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. b, 4. b, 5. b, 6. c, 7. c, 8. a, 9. d, 10. b, 11. b,
12. b, 13. c, 14. c, 15. c, 16. c, 17. c, 18. d, 19. c, 20. d, 21. c

Plan testu

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kateg

celu

Poziom

wymaga

Poprawna

odpowiedź

Określić zastosowanie urządzeń do gaszenia
pożaru.

C P

Dobrać materiały do wykonywania instalacji
gazowej.

C P

Dobrać rodzaj miedzi przeznaczonej do
wykonywania instalacji gazowej.

C P

Zastosować wytyczne dla pomieszczeń,
w których magazynowana jest butla gazowa.

C P

Rozróżnić niezbędne wyposażenie zbiornika
gazowego.

B P

Wymienić warunki pracy zastosowanej
armatury.

A P

7. Dobrać urządzenie do spawania.

C P

Zastosować wytyczne prowadzenia instalacji
gazowych w pomieszczeniach mieszkalnych.

C P

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić sposób wykonania połączenia na
miedzi.

C P

10. Określić parametry pracy podczas lutowania.

11. Rozpoznać sposoby wykonania łączeń rur.

A P

12.

Wybrać sposób wykonania uszczelnienia
kołnierzy.

C P

13. Określić warunki wykonania armatury.

14.

Zastosować odpowiedni rodzaj materiału do
lutowania twardego.

C P

15.

Określić warunki zastosowania armatury
spawalniczej.

C P

16. Określić warunki mocowania instalacji gazowej.

17.

Zanalizować warunki techniczne wykonania
instalacji gazowej z miedzi ukrytej w bruździe.

D PP

18.

Zanalizować warunki techniczne wykonania
instalacji gazowej ze stali ukrytej w bruździe.

D PP

19.

Zanalizować warunki techniczne montażu kurka
odcinającego kulistego.

D PP

20.

Wybrać sposób wykonania próby szczelności
instalacji.

C PP

21.

Wybrać sposób wykonania odpowietrzenia
szczelności instalacji.

C PP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie

będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

9. dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

14. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

15. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

bardzo uważnie polecenia.

5. Test zawiera 21 pytań o różnym stopniu trudności. Są to pytania: zamknięte,

wielokrotnego wyboru.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając kółeczkiem

prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź przekreślić
znakiem X i otoczyć kółkiem prawidłową odpowiedź.

7. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymasz jeden punkt.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:

I część – poziom podstawowy
II część – poziom ponadpodstawowy.

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Część I
1. Do gaszenia pożarów grupy A służą gaśnice:

a) pianowa,
b) śniegowa,
c) proszkowa,
d) halonowa.

2. Do montażu instalacji gazowej z rur stalowych stosuje się:

a) rury czarne,
b) rury ocynkowane,
c) rury kwasoodporne,
d) rury polietylenowe.

3. Do montażu instalacji gazowej stosuje się rury miedziane:

a) R250,
b) R290,
c) R220,
d) R300.

4. W jednym warsztacie nie należy instalować więcej niż:

a) 1 butli,
b) 2 butli,
c) 3 butli,
d) 4 butli.

5. Na zbiorniku naziemnym na gaz płynny nie musi być zamontowany:

a) zawór bezpieczeństwa,
b) zawór redukcyjny,
c) wskaźnik procentowego zatankowania zbiornika,
d) manometr.

6. Kurki kuliste o średnicy 25mm powinny wytrzymać następującą liczbę cykli otwarcia/

zamknięcia:
a) 1000,
b) 3000,
c) 5000,
d) 7000.

7. Do spawania rur stalowych stosujemy palniki:

a) propanowe,
b) na gaz ziemny,
c) acetylenowo- tlenowe,
d) propanowi-butanowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Nie przeprowadza się rur stalowych łączonych połączeniami gwintowanymi przez:

a) pomieszczenia mieszkalne,
b) pomieszczenia niemieszkalne,
c) piwnice,
d) korytarze.

9. Kształtki miedziane gładkie mogą być łączone z rurami miedzianymi za pomocą:

a) spawania gazowego,
b) złączek gwintowanych,
c) dwuzłączek,
d) lutowania twardego.

10. Temperatura lutowania twardego musi być zawsze powyżej:

a) 400

b) 450

c) 1000

d) 1200

11. Rur stalowych nie można łączyć ze sobą za pomocą

a) gwintowania,
b) lutowania twardego,
c) kołnierzy,
d) spawania.

12. Szczelność połączenia kołnierzowego zależy od :

a) rodzaju zastosowanych kołnierzy,
b) rodzaju uszczelki,
c) rozmieszczenia otworów na śruby,
d) grubości kołnierzy.

13. Zawór poboru acetylenu z butli powinien być wykonany :

a) z mosiądzu,
b) z brązu,
c) ze stali,
d) ze staliwa.

14. Spoiwa (drut) do spawania gazowego produkowany jest o grubości :

a) 1 – 4 mm,
b) 1 – 5,5 mm,
c) 1 – 6,3 mm,
d) 1 – 8 mm.

15. Zawory do acetylenu, ze względów bezpieczeństwa, nie mogą stykać się :

a) ze stalą,
b) z tworzywem sztucznym,
c) z miedzią i stopami miedzi,
d) aluminium.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Do mocowania przewodu gazowego Ø 22 z miedzi, średnia odległość uchwytów

mocujących wynosi :
a) 2,5 m,
b) 3,0 m,
c) 2,0 m,
d) 1,5 m.

Część II
17. Do przykrywania rur miedzianych prowadzonych w bruzdach używa się :

a) lekkiej masy tynkarskiej,
b) płyty kartonowo – gipsowej,
c) nie przykrywa się w ogóle,
d) zaprawy gipsowo – wapiennej.

18. Instalacje gazowe ze stali prowadzone w bruzdach powinny być:

a) przykryte płytą kartonowo – gipsową bez zabezpieczenia antykorozyjnego,
b) przykryte zaprawą gipsowo – wapienną,
c) przykryte lekką masą tynkarską,
d) zabezpieczone antykorozyjnie i przykryte lekką masą tynkarska.

19. Kurek kulisty powinien być wmontowany w instalacji :

a) na przewodzie elastycznym,
b) sztywno na przegrodzie budowlanej,
c) w stałą jej część przed przewodem elastycznym,
d) za przewodem elastycznym.

20. Próbę szczelności instalacji gazowej wykonuje się za pomocą:

a) wody,
b) gazu na jaki wykonana jest instalacja,
c) tylko azotu,
d) gazu obojętnego.

21. Proces odpowietrzania instalacji gazowej polega na :

a) usuwaniu powietrza z instalacji,
b) usuwaniu gazu palnego z instalacji,
c) usuwaniu mieszaniny powietrzno – gazowej,
d) usuwaniu gazu obojętnego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie instalacji na gaz płynny

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

pytania

ODPOWIEDŹ

Punktacja

1. a

2. a

3. a

4. a

5. a

6. a

7. a

8. a

9. a

10. a

11. a

12. a

13. a

14. a

15. a

16. a

17. a

18. a

19. a

20. a

21. a

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bąkowski K.: Gazyfikacja. WNT, Warszawa 1996
2. Bąkowski K., Bartuś J. ,Zajda R.: Projektowanie instalacji gazowych. Arkady, Warszawa

1975

3. Cieślowski S. Krygier K.: Instalacje sanitarne cz.1. WS i P, Warszawa 1998
4. Otoka W.: Konserwacja i naprawa instalacji i urządzeń gazowych. ZZDZ, Warszawa

1974

5. Praca zbiorowa: Instalacje wodociągowe, gazowe, ogrzewcze z miedzi. PCPM, Wrocław

2000

6. Praca zbiorowa: Miedź w instalacjach gazowych. WSiP, Warszawa 2000
7. Praca zbiorowa: Technologia instalacji wodociągowych i gazowych. REA, Warszawa

1998

8. Wewnętrzne instalacje wodociągowe grzewcze i gazowe z rur miedzianych. C.O.B.R.T.I,

Warszawa 1996

9. Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Gdańsk 2005
10. Zajda R. Gebhardt Z.: Instalacje gazowe oraz lokalne sieci gazów płynnych. COBO-

PROFIL, Warszawa 1995

11. Zajda R. Tymiński B.: Instalacje i urządzenia gazowe. CSG-PGNIG, Warszawa 1999
12. Zajda R.: Instalacje gazowe. Warunki techniczne z komentarzami. COBO – PROFIL,

Warszawa 2003