jacekptak nazwa pl zeromski html

Pasja i zauroczenie. Oficjalna strona Jacka Ptaka.

Tatry na starej fotografii.

LICZNIK ODWIEDZIN

strona główna

kontakt

Podróż w Tatry w XIX wieku

W epoce odkrywania Tatr.
Turysta w Tatrach w XIX
wieku

Dawno temu w Zakopanem

Krupówek dawnych czar

Spacer po starych
Kuźnicach

"Szkoła Życia" w Kuźnicach.
Szkoła Domowej Pracy
Kobiet

"Szkoła Snycerska" - Szkoła
Przemysłu Drzewnego

W Tatrach lat minionych

Z historii ratownictwa w
Tatrach

Zakopane w okresie II wojny
światowej 1939 - 1945

Z kart historii kolejki linowej
na Kasprowy Wierch

Kasprowy i jego ludzie

Józef Stolarczyk. Pierwszy
zakopiański proboszcz i
pionier taternictwa

Władysław hrabia Zamoyski i
jego zasługi dla Zakopanego

Tytus Chałubiński - "Król
Tatr".

Walery Eljasz - Radzikowski
w epoce odkrywania Tatr

Pierwsze przewodniki
Walerego Eljasza

Oni kochali góry

Ludzie, kultura, zwyczaje

Wierzenia i obrzędy. Magia
świętojańskiej nocy

Wierzenia i obrzędy. Noc
czarownic

Wierzenia i obrzędy. Magia
ludzkiego domostwa

Wspomnienie o Bartku

Pasterstwo w Tatrach

Oscypek - Król serów

Życie codzienne na hali

Na czym pasterze grywali

Z historii łowiectwa w

Dawne Tatry w kolorze

Zakopiański styl

Adam Asnyk i jego

Kazimierz Przerwa-

Mieczysław Karłowicz.

Stefana Żeromskiego

Schroniska Tatr Polskich

strona główna

Stefana Żeromskiego spotkanie z Tatrami.

Wątłe zdrowie nie pozwalało Żeromskiemu dołączyć do grona wielkich zdobywców szczytów tatrzańskich. Ten
szczególnie wrażliwy na przyrodę artysta chodził po górach turystycznie, zawsze dla „pięknego widoku”.
Zwiedził wszystkie atrakcyjne doliny i hale oraz łatwiejsze szczyty. Związki Żeromskiego z Tatrami opierały się
na wielkim przezywaniu czaru gór, związanych z nimi ludzi i ich spraw, a także były miejscem przemyśleń
dotyczących ogólniejszych problemów narodowo – społecznych. Także Zakopane odegrało ważną rolę w
biografii pisarza. Żeromski pozostawił tu trwały pomnik swej pracy społecznej w postaci biblioteki, którą
nazwano jego imieniem, a także wielu innych inicjatyw, w które angażował się w czasie wieloletnich pobytów w
kurorcie pod Giewontem.

Poznał także Tatry od strony słowackiej. Żeromski nie był jednak, tak charakterystycznym dla tamtej epoki,
typem działacza z kręgu ludzi Towarzystwa Tatrzańskiego. Swoją górską pasję przeżywał bardzo intymnie, bez
pośrednictwa stowarzyszeń i rozbudowanych struktur organizacyjnych. Pomimo tego indywidualizmu w
obcowaniu z Tatrami Polskie towarzystwo Tatrzańskie nadało mu tytuł członka honorowego.

Pomimo różnicy wieku szczególna więź łączyła Żeromskiego ze Stanisławem Witkiewiczem. To właśnie twórca
stylu zakopiańskiego wprowadził go w estetykę górskiego krajobrazu, sztuki podhalańskiej, mentalności ludu
góralskiego. Pan Stefan był zauroczony całokształtem twórczości Witkiewicza, szczególną zaś czcią darzył jego
książkę „Na przełęczy”. Żeromski zdążył poznać księdza Józefa Stolarczyka, był świadkiem różnorodnych działań
Władysława Zamoyskiego, wiódł spory polityczne z Józefem Piłsudskim. Oczywiście był stałym bywalcem
restauracji Karpowicza, ulubionego miejsca spotkań młodopolskiej cyganerii, wśród której wodził rej Kazimierz
Tetmajer, Jan Kasprowicz.

Chociaż Żeromski przybył do Zakopanego w trzy lata po śmierci Tytusa Chałubińskiego, opiekuńczo –
wychowawcza postawa króla Tatr w stosunku do ludu góralskiego była dla niego wzorem. Sprowadził do
Zakopanego kilka skrzyń książek i pomógł stworzyć na ich podstawie Bibliotekę i Czytelnię Publiczną. Pisarz
zajmował się także teatrem, wygłaszał odczyty, z jego inicjatywy powołano w 1909 roku Towarzystwo Pisarzy
Polskich, które zrzeszało literatów z wszystkich trzech zaborów.

Po wybuchu I wojny światowej pan Stefan zainicjował z Janem Kasprowiczem powstanie tajnej organizacji
niepodległościowej. Po wojnie gdy 31 października 1918 roku rozbrojono wojsko i żandarmerię austriacką
ukonstytuowała się w Zakopanem Rzeczpospolita Zakopiańska z Żeromskim jako prezydentem na czele. Parę lat
później pisarz tak wspominała tamte czasy:

„Powierzono mi niemal dyktaturę nad Zakopanem i przyległymi

dolinkami. Sprawowałem ten niezapomniany, wzniosły i śmieszny urząd przez jedenaście dni, gdy się mama
Austria waliła w gruzy. Zaprzysięgłem uroczyście wojsko, szpiclów, gminę, pocztę i telegraf, a nawet
prowadziłem wojnę o odzyskanie wsi Głodówka i Sucha Góra od inwazji czeskiej. Mile wspominam te moje
przewagi wojenne, gdyż zawierają morze wesela.

”

W rzeczywistości był to raczej trudny czas: władze centralne jeszcze nie funkcjonowały i zakopiańska
Rzeczpospolita musiała sobie sama dawać radę z aprowizacją, porządkiem, , a nawet „wojną” o dwie
przygraniczne wsie. Poza tym Żeromskiemu dokuczały ciągłe spory polityczne, waśnie między góralami oraz
ataki osobiste: wielu nie wybaczyło mu powtórnego małżeństwa i faktu , że przez parę lat miał w Zakopanem
dwie rodziny. Mieszkał tu na stałe od 1912 roku i był w Zakopanem bardzo popularny. Większość
zakopiańczyków z sympatią obserwowała , jak w czasie wojny ten „skandalista” jeździł z plecakiem do Nowego
Targu po prowiant dla swych obu rodzin. Z powszechnym współczuciem spotykał się po śmierci syna z
pierwszego małżeństwa, który zmarł na gruźlicę latem ostatniego roku wojny. Pod koniec 1919 roku Żeromski
opuścił Zakopane. Czy był zmęczony wspomnieniami i aż nazbyt gęstą atmosferą „duchowej stolicy” Polski? A
może wręcz przeciwnie: czuł, że „stołeczność” tej wciąż nieskanalizowanej mieściny (a formalnie nadal wsi) była
już tak niegdysiejsza i tak nienaturalna jak sytuacja narodu podzielonego przez zaborców. Po wojnie zmieniła
się nagle aura Zakopanego: wraz z odzyskaniem niepodległości odpłynęli inteligenci, ideowcy, a masowo
napłynęli kombinatorzy wzbogaceni na wojennej i powojennej spekulacji. Zakopane jakby opustoszało. W
Tatrach rodziły się pomysły wielu utworów pisarza. Znaczące fragmenty jego dzieł powstały w Zakopanem.
Podpisy „Zakopane” widnieją przy

Ludziach bezdomnych

Nawracaniu Judasza.

Jacek Ptak

Źródło:

Wojciech Wilczek, Tatry w twórczości Żeromskiego, Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane 2010.

Jarosław Skowroński, Tatry międzywojenne, Galaktyka, Łódź 2003.

Imię:

Adres e-mail:

Wiadomość:

Wyślij

Reset

Napisz do autora strony

Page 1 of 3

Tatry na starej fotografii. Oficjalna strona Jacka Ptaka. Żeromski Stefan.

2016-11-17

http://jacekptak.nazwa.pl/zeromski.html

Obrochcie

Prawda o Janosiku

Page 2 of 3

Tatry na starej fotografii. Oficjalna strona Jacka Ptaka. Żeromski Stefan.

2016-11-17

http://jacekptak.nazwa.pl/zeromski.html

Page 3 of 3

Tatry na starej fotografii. Oficjalna strona Jacka Ptaka. Żeromski Stefan.

2016-11-17

http://jacekptak.nazwa.pl/zeromski.html