I wykład Polityka pieniężna

Forma zaliczenie: 10 stycznia 2015 (niedziela) 17:00
Test jednokrotnego wyboru

26 września 2015



Pieniądz i jego funkcje



Kreacja pieniądza



Baza monetarna i podaż pieniądza



Popyt na pieniądz (przegląd najważniejszych teorii)



Rynek pieniężny



Stopa procentowa



Geneza i rozwój bankowości centralnej



Funkcje banku centralnego



Niezależność i odpowiedzialność banku centralnego



Transmisja impulsów pieniężnych

Polityka pieniężna



Cele polityki pieniężnej



Strategie polityki pieniężnej



Instrumenty polityki pieniężnej



Integracja walutowa w Unie Europejskiej



Polityka pieniężna Europejskiego Banku Centralnego



Polityka pieniężna NBP

Efekty kształcenia



Rozumienie mechanizmów kształtowania podaży i popytu na pieniądz, kreacji pieniądza ora z
krążenia pieniądza w gospodarce



Rozumienie zagadnień inflacji i czynników ją kształtujących



Rozumienie zależności między polityką pieniądza i polityką makroekonomiczną



Rozumienie instrumentów polityki pieniężnej i ich wpływ na sytuację pieniężną i gospodarczą

DAWNE FORMY PIENIĄDZA

A Pieniądz- towar



Towary, które zaspokajają potrzeby społeczności



Towary mające charakter ozdób



Towary będące narzędziami pracy



Towary wymienione w innymi społecznościami

Pieniądz- towar podwójną funkcję:



Jest wykonywany w celu zaspokojenia poszczególnych potrzeb



Jest powszechnie zaakceptowany

B Pieniądz metalowy

1. Zalety metali szlachetnych:



Podzielność



Trwałość



Plastyczność



Rzadkość



Rozpoznawalność

2. Ewidencja form pieniądza w formie metali szlachetnych:



Pieniądz ważony



Równe kształty pieniądza



Różna waga



Pieniądz "bity"

System menniczy otwarty- każdy co miał złoto mógł do takiej mennicy pójść wyrobić pieniądz
za zapłata

System menniczy zamknięty - mennica własnościowa podwładnego i tylko on mógł bić monety
(duchowni, władza każdy miał własną)

3. Od bimetalizmu do monometalizmu



Złoto i srebro (Augentus - srebro) Argentyna



Niedogodności bimetalizmu

/ 1. Od certyfikatu depozytowego do pieniądza pierwotnego

2. Kontrowersja pieniądza : szkoła bankowa (Banking School) i szkoła obiegowa ( Curvency

School)

D.

Wykształcenie się pieniądza wkładowego

AKTUALNE FORMY PIENIĄDZA:

I.

Pieniądz gotówkowy:



Bilety bankowe



Pieniądz zdawkowy- jest emitowany przez Skarb Państwa

II.

Pieniądz bezgotówkowy

Pieniądz wkładowy
Pieniądz zdecentralizowany- tworzony przez banki komercyjne na podstawie wkładu
pierwotnego

III.

Instrumenty obiegu pieniądza bezgotówkowego



Karta bankowa



Czek



Polecenie przelewu



Polecenie pobranie itp.

Przykład 1

Bank A

Aktywa

Pasywa

Kasa

1000zł

Wkład pierwotny Klienta K1

1000zł

10% rezerwa z kredytu od kwoty na koncie 1000 zł = 900zł


Bank B

Aktywa

Pasywa

Kasa

1000 zł

Wkład pierwotny Klienta K1

1000zł

Kredyt klienta K2

900zł

Wkład pochodny Klienta K3

9000zł

1900zł

1900zł

Przykład 2

Bank A

Aktywa

Pasywa

Kasa

190 zł

Wkład pierwotny Klienta K1

1000zł

Kredyt Klienta K2

900zł

Wkład pochodny Klienta K3

900zł

Kredyt Klienta K4

810zł

1900zł

1900zł

Bank A

Aktywa

Pasywa

Kasa

810 zł

Wkład pierwotny klienta K5

810zł

Schemat kreacji pieniądza przez banki handlowe

Faza

Wkłady

Rezerwy kasowe

Udzielone kredyty

I

1000zł

100zł

900zł

II

900zł

90 zł

810zł

III

810 zł

81zł

729zł

Razem

10 000zł

1 000zł

9 000zł

Liczbę przez którą należy pomnożyć wkład pierwotny, aby otrzymać łączną sumę wkładu nazywany
mnożnikiem

m

1

=1:r 1:0,1=10

IV PIENIĄDZ I JEGO FUNKCIE

Frederic S Mishin: Pieniądz to wszystko co jest powszechnie akceptowalne w formie zapłaty za
dobra i usługi lub spłąty długu

Rynek pieniężny :



Rynek , na którym się lokuje środki na krótkie terminy (do 1 roku)



Rynek instrumentów finansowy o bardzo wysokim poziomie płynności i bezpieczeństwa



Instrumenty właścicielskie (dłużne) wyrażające zobowiązanie emitenta wobec posiadaczy
takich instrumentów do spełnienia określonego świadczenia



Rynek OTC- zdecentralizowany

W języku finansów pojęcie "gotówka" rozumie się nie tylko pieniądz gotówkowy , ale całość
posiadanych przez daną instytucję środków płatniczych w związku z czym tak naprawdę chodzi
głównie o posiadane przez tą instytucję środki na rachunku bankowym

Płynność rynku oznacza przede wszystkim łatwość zawierania transakcji.

Instrumenty finansowe- są to umowy , które określają należności i zobowiązania.


Rynek pieniężny spełnia następujące funkcje:



Wyrównuje na krótki termin płynności banków w drodze refinansowania nadmiarów środków
pochodnych z operacji klientów bądź też pokrywa niedobór środków powstałych z tych
operacji



Umożliwia bankom zabezpieczenie koniecznych rezerw pieniężnych



Zapewnia bankom optymalne rozwiązanie problemu, dążenie do zmniejszenia ryzyka utraty
płynności i ryzyka stopy procentowej, a także umożliwia optymalizację zysku poprzez zmianę
struktury aktywów



Określa wysokość procentu w krótko- i średnioterminowych operacjach z klientami



Stwarza bankowi centralnemu możliwości wywierane wpływu na koniunkturę poprzez
oddziaływanie na wielkość podaży pieniądza ( polityka rezerwy obowiązkowej, polityka
otwartego rynku)

INSTYTUCJE WYSTEPUJĄCE NA RYNKU



Bank Centralny- NBP



Skarb Państwa



Banki Komercyjne



Fundusze Inwestycyjne (w tym fundusze rynku pieniężnego)



Fundusze emerytalne



Firmy ubezpieczeniowe



Przedsiębiorstwa

DILER- to pośrednik działający we własnym imieniu, który kupuje i sprzedaje instrumenty
finansowe na własny rachunek czerpiąc przychody z uzyskanej marży. Często w tej roli
występują banki np. jako dealerzy (dilerzy) rynku pierwotnego (bony skarbowe)

BROKER/MAKLER- odpłatnie uczestniczy w zawieraniu transakcji pieniężnej . Działa na cudzy
rachunek w zaleconych mu indywidualnie transakcjach za co pobiera prowizję. Pośrednicząc na
rynku pieniężnym broker łączy partnerów , który chcą zawrzeć transakcję.


Papiery wartościowe na rynku pieniężnym



Bony pieniężne



Bony skarbowe



Krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw (KPD)



Certyfikaty depozytowe



Inne instrumenty

BONY PIENIĘŻNE NBP
,



Emitowane od VII 1990 do XII 191 połowa 1995r.



*Instrument dyskontowy (sprzedanym poniżej wartości nominalnej)s.



*Na okaziciela, wartość nominalna 10 tys. Zł



Terminy zapadalności 1-364 dni (aktualnie najczęściej emitowane są bony 7 dniowe)



Mogą być nabywane wyłącznie przez banki krajowe oraz BFG



Sprzedaż- co tydzień, w piątek na przetargu NBP



Cel emisji:

-ograniczono nadpłynności sektora bankowego
-interwencje na rynku międzybankowym



Systematyczny spadek wielkości emisji

BONY SKARBOWE



Emitowany przez MF w celu finansowania deficytu budżetowego



Podstawa prawna- zarządzenie MF z 19.08.1999r. w sprawie emitowania bonów skarbowych



Instrument dyskontowy na okaziciela, wartość nom.10 tys. zł



Terminy zapadalności od 1 do 52 tygodni



Bony mogą być nabywane przez osoby krajowe zagraniczne



Rynek pierwotny- dealerzy rynku SPW



Agent emisji- NBP prowadzi Centralny Rejestr Bonów Skarbowych

Krótkoterminowe Papiery Dłużne KPD



emitent dłużny niezabezpieczony emitowany przez przedsiębiorstwo, które za jego pomocą
zaciąga kredyt



Emitowany na okres do roku na oskarżyciela, główna podstawa emisji- ustawa o obligacjach,
oprocentowane - indeksowe

ZALETY DLA EMITENTA :



Szybkość i prostota w uzyskaniu kapitału (uruchomienie programu mniej pracochłonne i
czasochłonne niż np. emisja akcji)



Możliwość sprzedaży dla szerokiej rzeszy inwestorów



Elastyczność- dopasowanie wielkości emisji do potrzeb emitenta



Niższa koszty pożyczki niż w tradycyjnych formach pozyskania funduszu



Możliwość przeznaczony na dowolny cel

ZALETY DLA INWESTORA:



Istnienie rynku stanowi o płynności instrumentu czyli możliwość jego zbycia



Konkurencyjna rentowość inwestycji



Ograniczone ryzyko kredytowe



Emisja jest bardzo często gwarantowana przez zagraniczną centralę firm , która jest



Ceniona przez agencję ratingowe

CERTYFIKAT DEPOZYTOWY

Jest zbywalnym instrumentem finansowych rynku pieniężnego zaliczany, obok bonów
komercyjnych przedsiębiorstw , do niepublicznych instrumentów dłużnika . Wystawcą jest
bank komercyjny , który poprzez ich emisję ma możliwość zgromadzenia funduszy potrzebnych
do finansowania bieżącej działalności, a zwłaszcza kontynuacji akcji kredytowej.

Funkcje pieniądza:



Miernik wartości



Środek wymiany



Środek płatniczy



Środek przechowywania wartości

ZALETY:



Brak kosztów transformacji (płynność)



Stała wielkość nominalna

WADY:



Brak dochodu z wartości przechowywania w formie pieniężnej



Zmniejszenie się wartości realnej, mierzonej siłą nabywcy

Forma pieniądza:



Pieniądz towarowy



Pieniądz metalowy



Monety metalowe



Banknoty



Pieniądz papierowy



Weksle



System waluty złotej



System dewizowo- złoty



Zdecentralizowany pieniądz wkładowy



Pieniądz elektroniczny

MIARY PIENIĄDZA (APREGATY):



Mo- pieniądz banku centralnego tj. pozostające w cyrkulacji bilety bankowe , bilon oraz
depozyty banków komercyjnych na rachunkach w banku centralnym , baza monetarna
"pieniądz o najwyższej sile"



M1- pieniądz w ścisłym znaczeniu tego słowa , bilety bankowe bilon i depozyty na rachunkach
bankowych , płatne na każde żądanie



M2- M1 plus "potencjalny : pieniądz tj. depozyty krótkoterminowe , depozyty zwrotne na
każde żądanie, ale nie podlegające dysponowaniu za pomocą czeków lub przelewów



M3- najszerzej pojęte zasoby pieniężne tj. M2 plus wszelkiego rodzaju depozyty
długoterminowe i inne , nie zaliczone do M2



M4- (oznaczane również L) zasoby płynności gospodarki tzn. M3 plus aktywa finansowe w
postaci papierów wartościowych podlegających w sprzedaży bonów narodowych, obligacji itp.
z wyjątkiem tych, które nie mogą być ….

Rynek pieniężny

Funkcje systemu finansowego

Finansowanie bezpośrednie

Pożyczkodawcy Rynek finansowy Pożyczkobiorcy
-gospodarstwo domowe

pieniądz

-rynek pieniężny

pieniądz

- przedsiębiorstwa

-przedsiębiorstwa -rynek kapitałowy - państwo
-państwa - gospodarstwa
domowe
-nie rezydenci

pieniądz

- nie rezydenci

pieniądz

Pośrednicy finansowy

pieniądz

-instytucje kredytowe
-inne instytucje pieniężno - finansowe
-Inne

Finansowanie pośrednie :

Z punktu widzenia główna rola rynków finansowych polega na tym, że umożliwiają one
przepływ oszczędności gospodarstw domowych do przedsiębiorstw

Na szczeblu mikro- podstawową rolę rynków finansowych

Rynki finansowe dobrze spełniają swoje funkcje, gdy są płynne . Oznacza to sytuację w której
duża liczba uczestników obrotów zapewnia łatwość i niskie koszty zatwierdzonych transakcji

Płynność- zdolność do terminowego regulowania swoich zobowiązań

II wykład Polityka pieniężna

10 października 2015

Rynek między bankowy to rynek wolnych środków płynnych systemu bankowego


DEPOZYT MIĘDZYBANKOWY- jest transakcją polegającą na przyjęciu lub udzieleniu przez jeden bank
drugiemu określonej kwoty środków pieniężnych na określony czas przy określonej stopie
procentowej


DEPOZYTY :



Krótkoterminowe (do 1 miesiąca)



Długoterminowe (od 1 do 12 miesięcy)

Ze względu na charakter prowadzonych transakcji wyróżnia się :



Transakcje typu

RYNEK LOKAT MIĘDZYBANKOWYCH (HURTOWY RYNEK PIENIĘŻNY)



Lokaty międzybankowe:

-lokaty overnight
-lokaty tomoviw- next
-lokaty spot- next



Operacje otwartego rynku :

-transakcje odwracalne (repo i vererse repo)
-transakcje bezwarunkowe (outringt)
-emisja certyfikatów dłużnych
-swapy walutowe



Kredyty refinansowe (operacje banku centralnego na koniec dnia )

Off shore- z dala od brzegu

STOPA PROCENTOWA:

Punkt widzenia pożyczkodawcy: stopa procentowa to zapłata za czasową rezygnację

Punkt widzenia pożyczkobiorcy: stopa procentowa to cena użyczenia pieniedzy na określony
czas

CZYNNIKI OKREŚLAJĄCE POZIOM STOPY PROCENTOWEJ :



…

KRZYWA DOCHODOWOŚCI :
Wysokość i strukturę występujących w danej gospodarce stóp procentowych odzwierciedla ,
która mówi o wysokości oprocentowania pożyczek zaciąganych na różne terminy

CENY LOKAT MAJĄ CHARAKTER CENY WIDEŁKOWEJ:



Cena kupna (przyjęcia depozytu)



Cena sprzedaży ( udzielenia lokaty)

WIBID- średnia arytmetyczna stóp procentowych po jakich najważniejsze banki są skłonne
przyjmować lokaty

WIBOR- średnia arytmetyczna stóp procentowych po jakich najważniejsze banki są skłonne
sprzedać swoje nadwyżki

LIBID I LIBOR -( stopy londyńskie)
EURIBID i EURIBOR - (stopy w strefie euro)
STBID i

Kolejną stawką procentową funkcjonującą na rynku między bankowym jest stara POLONIA . Jej
zadaniem jest odzwierciedlenie

STAWKA POLONIA:



Stawka dla depozytów O/N w PLN



Średnia ważona z transakcji O/N zawartym przez banki w danym dniu



Publikowana o 17:00 przez NBP



Stawka liczona od 24.01.2005r.

GENEZA I ROZWÓJ BANKOWOŚCI CENTRALNEJ:



Pojawienie się banknotu



Pierwsze banki



Od banku emisyjnego do centralnego



Wzrost gospodarczej roli państwa i rozwój funkcji banku centralnego

Bank centralny w rozwiniętej gospodarce rynkowej odgrywa zasadniczą rolę. Pełni

on trzy podstawowe funkcję :

Funkcja emisyjna polega na tym , że bank centralny emituje znaki pieniężne , które sa
prawnym środkiem płatniczym w Polsce oraz organizuje obrót gotówkowy

Bank centralny wycofuje także uszkodzone znaki pieniężne oraz zaopatruje banki i instytucje
w te znaki , przeciwdziała tak zwanemu praniu brudnych pieniędzy

Bank centralny określa wielkość emisji znaków pieniężnych , a także monet wprowadzenie do
obiegu oraz reguluje ilość pieniądza w obiegu

Biorąc pod uwagę bank centralny jako bank banków można powiedzieć , że oddziałuje on na
system bankowy. Bank komercyjny – zgodnie z podstawowymi założeniami polityki pieniężnej
, prowadzi politykę refinansowania banków.

Jako bank centralny państwa, bank centralny zajmuje się czynnościami takimi jak:



Prowadzenie rachunków jednostek budżetowych oraz bieżącą obsługą budżetu państwa



Pełnienie roli agenta rządu w zakresie długu państwowego



Pełnienie roli depozytariusza rządu i jego agenta



Administrowanie rezerwami dewizowymi oraz złotem



Realizowanie polityki kursu walutowego oraz rezerw walutowych państwa



Pełnienie roli doradcy oraz koordynatowa rządu jego jednostek organizacyjnych

NARODOWY BANK POLSKI



Bank centralny Rzeczypospolitej Polskiej



Podstawowym celem NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym
wspieraniu polityki gospodarczej rządu o ile nie ogranicza to podstawowego celu - zgodnie z
ustawą o NBP z 1997r. (Art. 3)

ORGANY NBP:



Prezes NBP



Zarząd NBP



Rada Polityki Pieniężnej

Prezes NBP:



Powołany przez Sejm na wniosek Prezydenta



6-letnia kadencja



Przewodniczący :

-Rady Polityki Pieniężnej
-Zarząd NBP
-Członek Komisji Nadzoru Finansowego

Zarząd NBP:



Kieruje działalnością NBP



Podejmując uchwały w sprawach nie zastrzeżonych w ustawę o NBP do wyłącznej kompetencji
innych organów NBP



Realizuje uchwały RPP



Uchwalanie i realizowanie planu działalności NBP wykonywanie zatwierdzonego przez RPP
planu finansowego

Rada polityki Pieniężnej :



Organ NBP



Skład:

-Przewodniczący - Prezes NBP
-9 członków powoałnych w równej liczbie przez Prezydenta RP, Sejmu i Senatu
-Członkowie Rady powoływani są na 6-letnie kadencje
-Członkowie RPP są niezależni od rządu

Zadania:



Określenie głównych granic zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i
kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych



Zatwierdzenie planu finansowego NBP oraz sprawozdań



Ustalenie corocznych założeń polityki pieniężnej



Składanie Sejmowi sprawozdań z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od
zakończenia roku budżetowego



Ustalenie wysokości stóp procentowych NBP



Ustalenie zasad i wysokości stopy rezerwy obowiązkowej banków



Ustalenie zasad operacji otwartego rynku