N

o w o c z e s N y

T

e c h N i k

D

e N T y s T y c z N y

72

C A D / C A M

Nowoczesne odlewnictwo

łatwe i ergonomiczne w obsłudze.
Jest to odlewnia kompaktowa, któ-
rej niewielkie wymiary powodują,
że bez najmniejszych problemów
można umieścić ją na zwykłym sto-
le. Urządzenie jest gotowe do pracy
natychmiast po włożeniu wtyczki
do gniazdka zasilającego. Parame-
try techniczne Fornax

®

T powodu-

ją, że każdy technik dentystyczny,
który zamierza wyposażyć swoją
pracownię w podstawową odlew-
nię, powinien poważnie rozważyć
ten model. Fornax

®

T to urządze-

nie dysponujące bardzo dużą mocą
nagrzewnicy indukcyjnej, sięgają-
cą 3600 VA i temperaturą topienia
do 1550°C. Dzięki temu kostki sto-
pów metali nieszlachetnych, jak
i szlachetnych (za wyjątkiem tyta-
nu) topione są i odlewane w bardzo
szybki sposób. Urządzenie ma po-
nadprzeciętne rezerwy mocy po to,
aby odlewać najbardziej wymagają-
ce stopy.

Szybkość nagrzewania do żądanej

temperatury topienia ma duże zna-
czenie w przypadku powstawania
tlenków. Im krótszy czas nagrzewa-
nia, tym mniej tlenków powstaje
na powierzchni odlewu. Minimali-
zacja tego zjawiska ma oczywiste za-
lety podczas obróbki odlanej pracy.
Firma BEGO stworzyła system cera-
micznej podkładki pod tygle, która
ma za zadanie chronić urządzenie
podczas procesu odlewania. W mo-
mencie uszkodzenia tygla rozgrza-
ny metal nie wydostaje się wprost
do urządzenia, lecz na specjalną
ceramiczną podkładkę. Zwiększa
to żywotność odlewni i tworzy sku-

Firma BEGO, znana od ponad 100 lat
na rynku techniki dentystycznej, po-
kazuje, że warto rozwijać się w stro-
nę technologii CAD/CAM. Jest to kie-
runek, w którym prawdopodobnie
będą podążali inni producenci sprzę-
tu i materiałów stomatologicznych.
Firma z Bremy także obrała ten kie-
runek, ale nie zapomniała o techni-
kach, którzy preferują konwencjo-
nalną metodę pracy, aby także oni
mogli pracować w sposób nowocze-
sny. Konwencjonalnie nie oznacza
wcale przestarzale. Często technicy
z długim stażem twierdzą, że nic nie
zastąpi ich wyczucia oraz doświad-
czenia przy wykonywaniu bardziej
lub mniej skomplikowanych prac
protetycznych z wykorzystaniem
stopów metali. Wolą własnoręcznie
wykonywać wszystkie etapy pracy,
a w szczególności kwestie związane
z odlewnictwem. Firma BEGO posia-
da w swojej ofercie kilka propozycji
odlewni protetycznych – kompakto-
wą odlewnię indukcyjną Fornax

®

T

czy inteligentny „system” odlewni-
czy Nautilus

®

CC Plus.

F

ornax

®

T

Fornax

®

T to urządzenie stworzone

przez techników dentystycznych
dla techników dentystycznych.
Konstrukcja urządzenia opiera się
na tradycyjnej koncepcji wirówko-
wego odlewania. To sprawdzona
i ceniona na całym świecie metoda
charakteryzująca się niską awaryj-
nością, która spełnia wszystkie wy-
magania techniczne i ekonomiczne.
Niemieccy konstruktorzy stworzyli
urządzenie, które jest niezmiernie

TITLE



Modern casting

Słowa kLuczowE



odlewnictwo

próżniowe, odlewnictwo wirówkowe
Fornax

®

T, Nautilus

®

cc Plus

STrESzczENIE



artykuł traktuje

o nowoczesnych metodach odlewnictwa
i dwóch odlewniach protetycznych firmy
BEGo. opisuje urządzenia Fornax

®

T

oraz Nautilus

®

cc Plus.

kEy wordS



vacuum casting,

centrifugal casting, Fornax

®

T, Nautilus

®

cc plus

SuMMary



The article is about the

modern methods of casting and two
devices produced by BEGo company.
It describes a devices called Fornax

®

T

and Nautilus

®

cc plus.

mgr tech. dent. Tomasz Musiał

Ż

yjemy i pracujemy
w czasach, w któ-

rych dynamicznie
rozwijane są technologie
typu CAD/CAM. Metody

wykonywania uzupełnień

protetycznych wspierane
komputerowo powodują,
że część prac wykony-

wanych przez techników

dentystycznych przejmuje
komputer lub/i inteligentna
maszyna. Wydawać się
może, że w związku z tym
część zaplecza sprzętowego

w pracowni może stać się

zbędna na przestrzeni
lat. Ale czy na pewno?

6

/ 2 0 1 3

73

C A D / C A M

teczną ochronę przed uszkodzenia-
mi. Fornax

®

T to urządzenie, które

zostało wyposażone w wielofunk-
cyjny wyświetlacz. Oprócz informa-
cji o czasie nagrzewania na ekranie
pojawiają się także wszelkie komu-
nikaty dotyczące prac serwisowych,
które w szybki sposób umożliwiają
identyfikację i rozwiązanie ewentu-
alnego problemu.

Odlewnia wyposażona jest w zin-

tegrowany system chłodzenia o du-
żej wydajności. Dodatkowe podłą-
czenie do instalacji wodnej jest więc
zbędne. W porównaniu z urządze-
niami innych producentów For-
nax

®

T jest uniezależniony od jako-

ści wody stosowanej podczas proce-
su odlewania. System wewnętrznego
chłodzenia daje ponadto możliwość
wykonania z rzędu ponad 50 odle-
wów. Oznacza to także redukcję
kosztów związanych z przygotowa-
niem pomieszczenia do odlewania
prac. W związku z wewnętrznym,
niezależnym systemem chłodzenia
nie występuje zjawisko skraplania
się wody, szczególnie w chłodniej-
szych okresach roku. Zimna woda
powoduje powstawanie skroplin
wewnątrz urządzenia, co może pro-
wadzić do „wybuchów”, pęknięć ty-
gli i niepowodzeń podczas procesu
odlewania. W związku z tym żywot-
ność urządzenia zdecydowanie się
wydłuża. Prawidłowe ustawienie
przeciwwagi do pierścieni jest bar-
dzo proste – wystarczy przesunąć

odważnik po prowadnicy z wyraź-
nymi oznaczeniami dopasowanymi
do odpowiedniej wielkości pierście-
nia.

Podsumowując, Fornax

®

T to pro-

ste i niezawodne urządzenie o wy-
sokiej jakości wykonania. Jest zde-
cydowanym liderem jeśli chodzi
o odlewnie wirówkowe na polskim
rynku.

N

autilus

®

CC P

lus

Drugie z urządzeń to Nautilus

®

CC

Plus. Pod tym określeniem kryje się
nowoczesny i inteligentny system
odlewniczy. To kombinacja koncep-
cji topienia o wysokiej częstotliwo-
ści z odlewaniem ciśnieniowo-próż-
niowym, która łączy ich najlepsze
cechy. Podczas topienia metalu z ca-
łej komory topienia wydajna pompa
próżniowa usuwa tlen do możliwie
najniższego poziomu. Kostki metalu
są topione przy zastosowaniu pola
magnetycznego o wysokiej częstotli-
wości. Ciekły metal wpływa bezpo-
średnio do pierścienia bez żadnych
strat temperatury w środowisku
próżni. Dzięki temu płynny metal
jest rozprowadzany równomiernie
we wszystkich obszarach pierście-
nia i zapływa nawet w najbardziej

delikatne elementy pracy. Dzięki ta-
kiej metodzie odlewania oszczędza
się także ilość wykorzystywanego
metalu – nie ma konieczności wyko-
nywania leja. Krótkie cykle topienia
w próżni minimalizują powstawa-
nie tlenków i ułatwiają późniejszą
obróbkę pracy. Przy wykonywaniu
prac ze stopów metali szlachetnych
stosuje się dodatkowo tygiel grafito-
wy lub węglowy. Zbierane są w nich
nadmiary stopu oraz dodatkowo re-
dukują powstawanie tlenków.

Urządzenie wyposażone zostało

w pełni automatyczny system po-
miaru temperatury z dokładnością
ponad 99%. Podobnie jak w przy-
padku Fornax

®

T, możemy wykony-

wać prace ze wszystkich dostępnych
na rynku stopów dentystycznych,
za wyjątkiem tytanu. Zakres tempe-
ratur topienia w przypadku Nautilu-
sa wynosi od 700°C do 1550°C. Pro-
ces topienia jest przeprowadzany
z możliwie najniższą temperaturą.
Użytkownik nie musi samodziel-
nie rozpoznawać punktu topienia
– dzięki wielokanałowemu pomia-
rowi temperatury wewnątrz komory
system w pełni automatycznie roz-
pozna odpowiedni moment do roz-
poczęcia cyklu odlewania. Dzięki

Najważniejszym kryterium
dla technika jest jakość
samego odlewu.
Doświadczony technik
dentystyczny sprawnie
będzie posługiwał się
zarówno zwykłymi

wirówkami indukcyjnymi

,

jak i odlewnią sterowaną
mikroprocesorem.

fo

t. ar

chiwum autor

a

N

o w o c z e s N y

T

e c h N i k

D

e N T y s T y c z N y

C A D / C A M

74

temu użytkownik nie musi się oba-
wiać zbyt wczesnego odlewu lub
przegrzania stopu. Urządzenie zo-
stało także wyposażone w specjalny
tryb Eco – wyłącza on wszystkie nie-
używane elementy systemu w cza-
sie bezczynności. Przejście z trybu
Eco do pełnej gotowości zajmuje
niespełna 1 sekundę. Powoduje
to zdecydowane oszczędności. Zu-
życie energii w trybie Eco to tylko
1 W w porównaniu z 3700 W w try-
bie pełnej gotowości. Urządzenie
Nautilus

®

CC Plus wyposażone jest

także w zintegrowany, niezależny
system chłodzenia wodą. Zalety
jego są takie same jak w przypadku
Fornax

®

T. W urządzeniu nie mo-

gło zabraknąć także dużego, wielo-
funkcyjnego, kolorowego wyświe-
tlacza dotykowego, dzięki któremu
użytkownicy są w stanie sterować
wszystkimi funkcjami urządzenia.
Obsługa odlewni jest dzięki temu
niezwykle prosta. Oprócz wyświe-
tlacza o przekątnej 5,7 cala urzą-
dzenie komunikuje się z użytkow-
nikiem sygnałami dźwiękowy-
mi. Nautilus

®

CC Plus został

wyposażony w wewnętrz-
ną pamięć, dzięki której
urządzenie może zapisać
do 1000 protokołów z od-
lewów. Dzięki przenośnej

rowaną mikroprocesorem. Różni-
ce w odlewaniu będą niewidoczne
na pierwszy rzut oka. W obu przy-
padkach odlewy będą miały gładką
powierzchnię, a wszystkie, nawet
najbardziej delikatne i szczegółowe
elementy, będą prawidłowo odlane
(fot. 1, 2). To, co różnicuje prace wy-
konane tymi dwoma metodami, tkwi
m.in. w strukturze odlanego metalu.
Można zaobserwować to tylko przy
użyciu mikroskopu. Metoda ciśnie-
niowo-próżniowa powoduje, że roz-
grzany metal jest bardziej jedno-
rodny, tak samo jak gotowy odlew.
Ma to szczególne znaczenie np. przy
wykonywaniu protez szkieletowych
z klamrami lanymi. Praca wykonana
z metalu odlewanego przy użyciu
wirówki indukcyjnej jest mniej ho-
mogeniczna. W efekcie tego klamry
mogą szybciej ulec odkształceniu
czy złamaniu. Protezy klamrowe od-
lewane próżniowo mogą być cieńsze
i delikatniejsze, ponieważ struktura
metalu jest bardziej spójna. Oczy-
wiście prawidłowy dobór metalu
ma także ogromne znaczenie. De-
likatniejsze elementy retencyjne
mają wpływ na estetykę gotowej
pracy w ustach pacjenta, a co się
z tym wiąże – na jego zadowolenie,
a także zadowolenie lekarza. Łącze-
nie dwóch elementów metalowych
o wysokiej homogeniczności przy
użyciu lasera również zagwarantuje
trwalsze i bardziej wytrzymałe po-
łączenia. Różnica w trwałości nie
dotyczy wyłącznie samych odlewów.
Nie należy zapomnieć o tym, że ty-
gle stosowane do odlewania w wi-
rówce zużywają się zdecydowanie
szybciej niż ma to miejsce w drugim
przypadku. Trwałość tygli węglo-
wych stosowanych w odlewniach
próżniowych sięga ponad 100 od-
lewów. Jeżeli weźmiemy także pod
uwagę to, że zużycie samego stopu
jest mniejsze, to należy dobrze roz-
ważyć opcję wyposażenia pracow-
ni w ten właśnie model odlewni.

pamięci USB w łatwy sposób moż-
na przenieść szczegółowe informa-
cje dotyczące przeprowadzonych
odlewów do komputera. Informa-
cje zebrane w ten sposób można
przekazać do specjalistów BEGO
i weryfikować poprawność prze-
prowadzenia odlewów. Do każdego
odlewu można dodać zapis proto-
kołu, podnosząc tym samym jakość
usług oferowanych przez pracow-
nię. Może stanowić to dodatkową
zaletę dla lekarzy, którzy cenią sobie
najwyższą jakość usług. W pamięci
urządzenia zapisane są fabrycznie
parametry odlewania wszystkich
stopów BEGO. Powoduje to, że nie
trzeba pamiętać wszystkich tem-
peratur i czasów topienia metalu.
Urządzenie dobiera automatycznie
najlepsze parametry. Informacje
dotyczące odlewania przy zastoso-
waniu metali innych producentów
użytkownik może samodzielnie
wprowadzić do urządzenia i zapisać
w jego pamięci.

O

dlewnictwO

próżniOwe

Najważniejszym jednak kryterium
dla technika jest jakość samego od-
lewu. Doświadczony technik denty-
styczny sprawnie będzie posługiwał
się zarówno zwykłymi wirówkami
indukcyjnymi, jak i odlewnią ste-

6

/ 2 0 1 3

75

C A D / C A M

Jeżeli w danym laboratorium tech-
niki dentystycznej odlewa się dużo
prac ze stopów metali szlachetnych,
zwrot z inwestycji w ten sprzęt może
nastąpić szybciej, niż mogłoby to się
wydawać.

P

odsumowanie

Dwa nowe urządzenia oferowa-
ne przez firmę BEGO to odlewnie
o różnych sposobach odlewania
w zróżnicowanych cenach, przezna-
czone dla użytkowników o różnych

potrzebach i wymaganiach. Dla ma-
łych pracowni w pełni wystarczają-
cy będzie Fornax

®

T. Prostota obsłu-

gi, niezawodność oraz przystępna
cena to główne cechy tej odlewni.
Dla pracowni, które wykonują dużo
prac o szczególnie wysokiej precy-
zji, odlewnia Nautilus

®

CC Plus

jest najlepszym wyborem. Powta-
rzalne rezultaty, najwyższa jakość
odlewów czy prowadzenie pełnej
dokumentacji doceni każdy wła-
ściciel nowoczesnej pracowni pro-

tetycznej. Oba urządzenia cechuje
najwyższa jakość produktów „made
in Germany”. Przy odpowiedniej
trosce i pielęgnacji oba urządzenia
będą funkcjonowały przez wiele lat.
Niezależnie od tego, czy pracownia
wybierze drogę CAD/CAM, czy tra-
dycyjną metodę wykonywania uzu-
pełnień protetycznych, odlewnia
protetyczna stanowić będzie jesz-
cze przez kilkanaście lat niezbędny
element wyposażenia każdej pra-
cowni.

q

1

Prawidłowo odlana i wykończona praca kombinowana – struktury metalowe odlewane zostały przy użyciu odlewni Nautilus

®

CC Plus

2

Prawidłowo wyko-

nany odlew protezy szkieletowej przy wykonywaniu pracy kombinowanej z zastosowaniem odlewni wirówkowej

3

Przykład odlanej korony metodą ciśnieniowo-

-próżniową

1

2

3