EGZAMIN INŻYNIERSKI- ROŚLINY OZDOBNE

1. Rozmnażanie generatywne roślin ozdobnych



Rozmnażanie za pomocą nasion, powstałych po zapyleniu i zapłodnieniu z
przekształcenia zalążków;



W produkcji ogrodniczej nie zawsze daje dobre wyniki, ponieważ często rośliny
potomne nie powtarzają cech roślin macierzystych; u roślin mieszańcowych często
obserwuje się to zjawisko. Poza tym mieszańce wskutek degeneracji pyłku i woreczka
zalążkowego nie tworzą nasion, są bezpłodne i rozmnażane wegetatywnie przez to;



Rośliny rozmnażane z nasion są zazwyczaj żywotniejsze i zdrowsze od tych
rozmnażanych wegetatywnie.

Wybór nasion (nasiona powinny):



Pochodzić od rośliny określonej odmianowo i być czyste gatunkowo;



Odznaczać się właściwym zapachem, barwą, połyskiem, brakiem zanieczyszczeń;



Mieć energię i siłę kiełkowania zgodną z normami. W celu zbadania energii i siły
kiełkowania wykonuje się tzw. Próbę kiełkowania



Być dobrze wykształcone i dojrzałe (niedojrzałe nie kiełkują).

Zdolność kiełkowania nasion i szybkość kiełkowania jest bardzo różna i zależą od gatunku,
budowy nasiona i wieku nasiona.

Nasiona większości roślin ozdobnych w kwiaciarstwie kiełkują szybko, w ciągu kilkunastu
dni. Zdolność kiełkowania zachowują w ciągu 2-5 lat. Najwłaściwszą porą wysiewu jest
koniec zimy-wiosna: II-V oraz II połowa lata VII do IX. W pierwszym okresie wysiewa się
zazwyczaj rośliny jednoroczne, a drugim roślin dwuletnie i większość bylin.

Przygotowanie nasion do siewu: wykorzystuje się możliwość przerywania spoczynku
względnego nasion, po stworzeniu odpowiednich warunków środowiskowych, które
umożliwiają przyspieszenie kiełkowania:

a. Zaprawianie nasion preparatami chemicznymi- celem jest ochrona przed bakteriami i
grzybami chorobotwórczymi, żyjącymi na powierzchni nasion oraz szkodnikami.

Różne metody zaprawiania: na sucho, półsucho, półmokro, morko, metoda slurry;

b. Skaryfikacja- to zabiegi przyspieszające kiełkowanie nasion o twardej i grubej łupinie
nasiennej. Należą do nich:



Mechaniczne uszkadzanie łupiny nasiennej: duże nasiona- nacinanie łupiny, drobne
nasiona- przecierane pomiędzy arkuszami papieru szklanego;

Nasiona roślin z rodziny Malvaceae i Fabaceae.



Moczenie nasion w gorącej wodzi (temperatura 75-80˚C) przez okres 24 godzin;



Poddawanie nasion działaniu stężonego kwasu siarkowego przez kilka/kilkanaście
godzin.

c. Stratyfikacja – zabieg konieczny do odbycia się w nasieniu procesów biochemicznych i
wzrostowych. Nasiona roślin przechowuje się w odpowiednich warunkach: temperaturze,
wilgotności, dostępu tlenu i światła.

Nasiona umieszcza się w podłożu – piasek lub torf w skrzynkach w pomieszczeniu o temp. 2-
8˚C i kontroluje w trakcie przechowywania. Należy unikać wahań temperatury trakcie
przechowywania.

Długość okresu zależy od gatunku, wysokości temperatury i wilgotności podłoża:

Wymagają skaryfikacji nasiona: Acer, Aktinidia, Malus, Rhus, Rosa multiflora, Sambucus

Wymagają dwuletniego terminu stratyfikacji: Acercapestre, Euonymus, Juniperus, Tilia.

Techniki siewu nasion:



Do skrzynek drewnianych, pojemników, doniczek w szklarniach, inspektach, tunelach

lub bezpośrednio do gruntu;



Nasiona większe: szparag, cyklamen, groszek wysiewa się punktowo; nasiona
mniejsze: begonii, petunii, pierwiosnków – siew rzutowy;



Po wysiewie nasiona przykrywa się warstwą podłoża dobrze przesianego- nasiona
większe, i pnie przykrywa się nasion drobnych;



Podłoże do wysiewu powinno być starannie przygotowane: wolne od zanieczyszczeń,
nasion chwastów i szkodników, patogenów, wilgotne, równomiernie rozłożone, i
ubite.

2. Rozmnażanie wegetatywne roślin ozdobnych- sposoby, przykłady

a.rozmnażanie za pomocą sadzonek

Sadzonki pędowe – goździk szklarniowy, pelargonia rabatowa (sadzonki wierzchołkowe),
dracena, bluszcz (środpędowe), oprócz tego z sadzonek pędowych rozmnażamy: chryzanteme
wielkokwiatową, poinsecję, azalię, araukarię wyniosłą

Sadzonki liściowe – sępolia fiołkowa, begonia królewska, peperomia kędzierzawa, skrętnik
mieszańcowy

Sadzonki korzeniowe – za pomocą sadzonek korzeniowych rozmnaża się rośliny bylinowe,
które tworzą na korzeniach pąki odnawiające i korzenie przybyszowe

W zależności od zdolności tworzenia pąków odnawiających na korzeniach wyróżnia się 2
typy sadzonek korzeniowych:

•

Wytwarzające pąki przybyszowe przy górnej powierzchni cięcia – mak wschodni,

dziewięćsił bezłodygowy, chaber górski, przegorzan, mikołajek alpejski

•

Wytwarzające paki śpiące na całej długości korzeni – zawilec mieszańcowy i gajowy,

bodziszek

b. oddzielenie odrośli i odrostów

Odrośla to pędy wyrastające u podstawy pędu głównego

Odrosty to pędy powstałe z pąków na korzeniach (odrosty korzeniowe)

Na szeroką skalę rozmnaża się w ten sposób anturium

A ponad to: skrzydłokwiat, niektóre gatunki z rodziny ananasowatych, kaktusowatych i
gruboszowatych

c. rozmnażanie roślin tworzących się na rozłogach

Rozłogi to zmodyfikowane pędy nadziemne lub rzadziej podziemne. Wyrastają u roślin, które
mają skrócone pędy i liśce zebrane w rozetę.

Przykłady: skalnica rozłogowa, zielistka Steinberga, nefrolepis wysoki

d. rozmnażanie przez odkłady

W praktyce szkółkarskiej rozmnaża się rośliny z pomocą odkładów zwykłych, poziomych i
powtarzalnych. Polega to na przyginaniu pędów i obsypywaniu ich w różny sposób ziemią. Z
pędów mających kontakt z podłożem wyrastają korzenie przybyszowe, ukorzenione części po
odjęciu tworzą samodzielną roślinę.

Przykłady: Fikus, dracena, difenbachia, trójskrzyn, kordylina, filodendron

e. rozmnażanie przez podział karp i kłączy

Karpa – organ trwały obejmujący nasady pędów z korzeniami przybyszowy oraz korzenie
pierwotne

Przykłady: goździk, ostróżka, chaber, dzwonek, serduszka okazała, piwonia

Kłącze – to podziemny pęd, rosnący przeważnie poziomo, skośnie, rzadziej pionowo.
Czasami widoczne jest ono na powierzchni ziemi.

Przykłady: alstromeria, cantedeskia, paciorecznik, kosaciec, konwalia

f. rozmnażanie roślin przez cebule

Cebulowe jednoroczne – tulipan, kosaciec, czosnek

Cebulowe wieloletnie – narcyz, hiacynt, szachownica, cebulica, przebiśnieg, śnieżyca,
śnieżnik, puszkinia, lilia, śniedek

g. rozmnażanie przez bulwy

Bulwy to organy służce do magazynowania składników pokarm. Tworzę się z łodygi:

Tworzące się z części podliścieniowej (hipokotylowej): begonia bulwiasta, cyklamen,
glorioza

Tworzące się z części nadliścieniowej (epikotylowej): mieczyk, frezja, krokus, zimowit

Lub z korzeni: (bulwy korzeniowe): dalia, rannik, liatra

A OPRÓCZ TYCH NAJWAŻNIEJSZYCH jeszcze wyróżniamy:

In vitro – storczyki, anturium, funkia, miodunka, serduszka, gerbera, astry, figowiec

przez zarodniki – paprocie

przez rozmnóżki – lilia tygrysia i bulwkowata, zanokcica bulwkowata

szczepienie – głównie róże

3. Rozmnażanie za pomocą sadzonek (typy sadzonek, podłoża do ukorzeniania, warunki
ukorzeniania)

Sadzonkowanie roślin jest obecnie najpopularniejszym sposobem rozmnażania wielu roślin
ozdobnych. Rozmnażanie to jest możliwe dzięki zdolności roślin do regenerowania i
odtwarzania brakujących organów.

TYPY SADZONEK:

- pędowe ( np. chryzantema wielkokwiatowa, goździk szklarniowy, hortensja ogrodowa,
poinsecja, pelargonia rabatowa, figowiec sprężysty, róża chińska karłowa)

- liściowe (sępolia fiołkowa, begonia królewska, peperomia kędzierzawa, skrętnik
mieszańcowy, sansewieria gwinejska)

- korzeniowe (mak wschodni, dziewanna, chaber górski, dziewięćsił bezłodygowy,
przegorzan, mikołajek alpejski, zawilec gajowy, bodziszek)

SADZONKI PĘDOWE:

- wierzchołkowe lub śródpędowe (jednowęzłowe lub kilkuwęzłowe)

- zielne, półzdrewniałe i zdrewniałe

PODŁOŻA DO UKORZENIANIA powinny się odznaczać dobrymi właściwościami
fizycznymi: porowatością, stabilną strukturą, dużą przepuszczalnością, właściwym odczynem,
sterylnością.

•Podłoża mineralne: piasek, żwir, perlit, wermikulit, keramzyt, wełna mineralna

•Podłoża organiczne: torf wysoki, kora drzewna, węgiel brunatny, włókna kokosowe

•Podłoża syntetyczne: styromul, biolaston, pianka poliuretanowa, pianka polifenolowa.

WARUNKI UKORZENIANIA:

- podwyższona temperatura powietrza i podłoża. Szklarnie i tunele foliowe muszą być
wyposażone w elementy grzewcze. Temperatura podłoża powinna być wyższa niż powietrza
np. gdy temp. powietrza wynosi 18°C to podłoża 20-21°C

-wilgotność podłoża i powietrza (podlewanie, zamgławianie powietrza)

-ograniczanie utraty wody podczas transpiracji – przykrywanie

- doświetlanie lub zacienianie sadzonek. (Doświetlanie w okresie jesienno-zimowym
powoduje szybsze ukorzenienie i poprawia jakość sadzonek)

-opryskiwanie antytranspirantami

- stosowanie ukorzeniaczy

4.Rozmnażanie cebulowych roślin ozdobnych

SPOSOBY:

- Oddzielanie cebul przybyszowych (tulipan, narcyz, hiacynt, kosaciec, czosnek, szachownica
cesarska, szachownica kostkowana, cebulica, przebiśnieg, śnieżyca wiosenna, śnieżnik,
szafirek, śniadek, puszkinia, lilia, nerine, zwartnica)

- Sadzonki łuskowe – fragmenty składające się z dwóch łusek połączonych kawałkiem
piętki.(narcyz, szachownica cesarska, lilia, zwartnica)

- Drążenie (hiacynt)

- Nacinanie (hiacynt, szachownica cesarska, cebulica)

- Borowanie (hiacynt)

Drążenie- zabieg ten polega na usunięciu piętki wraz ze stożkiem wzrostu za pomocą
specjalnego noża lub szczepaka

Nacinanie- Cebule nacina się nożem o prostym ostrzu. Wykonuje się 3-4 cięcia prostopadle
do piętki

Borowanie- Tzw. wyrywanie piętki. Za pomocą specjalnego, metalowego cylindra przebija
się cebulę wykonując w niej otwór. Usuwa się w ten sposób piętkę i wierzchołek cebuli.

5. Dokarmianie roślin ozdobnych dwutlenkiem węgla

•Podstawowym źródłem węgla dla roślin jest C02 z powietrza.
• Zawartość C02 w atmosferze jest prawie stała i wynosi 335 cm3 na 1 m3 powietrza
(=0,03%). W szkłami może spadać do 0,005-0,01 %.
•Stężenie C02 w szklarniach bez dokarmiania: spadek do 0,01 % (0,005%).
Szczególnie: późną jesienią, zimą i wczesną wiosną (brak wietrzenia) przy uprawach
bezglebowych
•Bezruch powietrza w szklarni powoduje spadek stężenia C02 miedzy powietrzem
otaczającym liście a chloroplastami;
•wprowadzenie powietrza w ruch z szybkością 1-2 m/s podwyższa to fotosyntezę o 14-18 %,
•Optymalne stężenie CO2 dla przebiegu Fotosyntezy
0,1 -0,2% (1000-2000 ppm).
• założy od: gatunku i odmiany rośliny, fazy rozwojowej,
natężenia napromienienia, temperatury i wilgotności powietrza, lecz ma stosunkowo wąski
zakres i wynosi
•wzrost natężenia fotosyntezy netto przy stężeniu 0,1-0,15% C02, przy optymalnych
warunkach zewnętrznych, wynosi od 50 do ponad 100% w zależności od rodzaju rośliny.
•Przy stężeniach tego gazu przekraczających 0,2% następuje przymknięcie szparek
oddechowych, co osłabia fotosyntezę
netto.
•Liście młode są wrażliwe na nadmiernie wysokie stężenia 0O2 i szybciej zamykają szparki
niż liście starsze.

•Z ekonomicznego punktu widzenia dokarmianie CO2 zaleca się prowadzić jedynie
przy dobrych warunkach świetlnych w ciągu dnia, przyjmując na przykład w uprawie
wiosennej ośmiogodzinnyjego cykl.
• Jeśli gazowanie nie odbywa się w sposób ciągły, to można je przeprowadzić w godzinach
7.00-10.00 i 13.00-15.00. Podwyższone stężenie C02 utrzymuje się jeszcze przez2-4 godziny
po zakończeniu gazowania, w zależności od szczelności obiektu.
•Największą efektywność wzbogacania atmosfery szklarni w C02 uzyskuje się przy wysokiej
intensywności światła.
•Także zimą, gdy warunki świetlne są gorsze, wzbogacanie powietrza szklarni w C02 w dni
słoneczne powoduje przyrost masy i zapobiega wybieganiu" roślin (u niektórych gatunków
roślin dokarmianie C02może zrekompensować nawet 30% spadek intensywności światła.
•Dokarmianie C02 wpływa szczególnie korzystnie na wzrost roślin typu C3, czyli większości
roślin ozdobnych uprawianych w szklarniach. Rośliny typu C4 mogą pobierać C02 również w
nocy i dlatego obniżenie stężenia tego gazu nie hamuj e ich wzrostu tak silnie jak roślin typu
C3.
• Dokarmianie C02 wpływa bardzo korzystnie na wzrost roślin doniczkowych o ozdobnych
liściach, ponieważ przyspiesza wzrost liści. Sprzyja także wzrostowi roślin doniczkowych o
ozdobnych kwiatach- zwiększa liczbę kwiatowi przyspiesza kwitnienie.
• Wpływa na skrócenie okresu produkcji.
•Optymalne stężenie C02 dla roślin ozdobnych wynosi od 600 do 900 ppm (0,06-0,09%).
- dla Euphorbia pulcherrima stężenie 800 ppm (0,08%) może już powodować uszkodzenia.
- dla Codiaeum sp., Philodendron sp. i Syngonium sp. niebezpieczne jest stężenie 900 ppm
(0,09%).
- dla Begonia sp., Chrysanthemum sp. i Gerbera sp. stężenie nie powinno przekraczać 1000
ppm (0,1 %).
-Aspknium sp. znosi graniczne stężenie 1200 ppm (0,12%),
-Bouvardia sp. i Ficus sp. -1500 ppm (0,15%).
Źródła dwutlenku węgla
• fermentujący obornik i kro wieniec wykładane w różnych miejscach (to źródło ma już
znaczenie historyczne),
• spalanie gazu ziemnego, gazu propan-butan, nafty lub denaturatu,
• sprężony C02 w butlach,
• skroplony C02 w butlach lub cysternach,
• stały C02, tzw. suchy lód, uzyskany z reakcji węglanów z kwasami,
• C02 odzyskany ze spalin kotłowniczych
Źródła C02 powinny być pozbawione zanieczyszczeń:
• związków siarki (szczególnie):
- dwutlenek siarki (SO2) w powietrzu, w stężeniu 1 ppmjest już toksyczny dla wielu
roślin.
• związków azotu:
- Niebezpieczne są także tlenek (NO) i dwutlenek azotu (N02). W bardzo niskich
stężeniach niosą być dodatkowym źródłem azotu dla roślin, lecz w wyższych stężeniach
hamują wzrost roślin. ponieważ obniżają wydajność fotosyntezy. Tlenki azotu w wyższych

stężeniach mogą zatem całkowicie niwelować dodatni wpływ CO2 na intensywność
fotosyntezy. j.
- Tlenki azotu w stężeniu około 0,8 ppm powodują u roślin wrażliwych (np. Rasa sp
Sainipaułkj ionantha) uszkodzenia w formie chloroz i nekroz. A łącząc się z wodą zakwa-
szają podłoże i po wodują korozje urządzeń metalowych. Rosimy są bardziej wrażliwe na
tlenki azotu w gorszych warunkach świetlnych.
• Przy spalaniu paliw węglowodorowych powstaje także etylen (C2H4). którego stężenie nie
powinno przekraczać 0,01 ppm. Szkody powodowane etylenem to chloroza liści, opadanie
pąków i kwiatów oraz przyspieszone starzenie się kwiatów Wrażliwość roślin na etylen jest
bardzo zróżnicowana.
•Obecnie w Polsce do dokarmiania roślin uprawianych szklarniach jest stosowany płynny
C02 w butlach lub w specjalnych pojemnikach.
- Podstawowa instalacja oferowana przez firmę PRAXAIR, składa się ze zbiornika z płynnym
C02 o pojemności 6; 14; 22 i 35 ton, parownicy dobranej zależnie od oczekiwanej wydajności
źródła C02, systemu redukcji ciśnienia, układu rozprowadzenia gazowego C02 w szklarni
oraz komputerowego sterownika nadzorującego dokarmianie roślin.
•Ważny jest system rozprowadzania gazu, gwarantujący największą dostępność dla roślin i
minimalne jego straty wskutek wietrzenia.
•Zalecany jest ruchomy układ rozprowadzający, składający się z perforowanego rękawa
foliowego lub rurek plastykowych. Układ ten należy umieścić w połowie wysokości roślin, z
możliwością regulacji pionowej w miarę ich wzrostu. Zapewnia to równomierne
rozprowadzanie C02.
6. Znaczenie światła w uprawie roślin ozdobnych
Wpływ światła na rośliny;
Światło to promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od około 380 do 750 nm,
wykrywane przez ludzkie oko.

Natężenie promieniowania słonecznego docierające do Ziemi wynosi około 1050 W/m2.

Wartość ta obejmuje:
■ promieniowanie widzialne, o długości fali od 380 do 750 nm
■ promieniowanie podczerwone;
■ promieniowanie nadfioletowe,

Światło jest charakteryzowane za pomocą następujących parametrów:

1.Natężenie oświetlenia - mierzone jest w luksach-lx, jest to natężenie oświetlenia
wytworzone przez strumień świetlny 1 lm (lumen) na powierzchni 1 m2 .
2. Natężenie napromienienia (napromieniowania) - wyrażane jest w W/m2.
Jest to natężenie napromienienia występujące, gdy moc promienienia 1 W przypada na
powierzchnię 1 m2.
3. Napromienienie - wyrażane jest w J/ m2, czyli jest to napromienienie, jakie powstaje
w czasie 1 s przy natężeniu napromienienia 1 W/ m2 - 1 J/ m2 = (1 W/m2) * 1 s.
4. Natężenie napromienienia (napromieniowania) kwantowego – wyrażane jest w
umol -m2 • s-'. Pod pojęciem napromieniowania kwantowego rozumie się gęstość strumienia
fotonów (PFD) w zakresie promieniowania fotosyntetycznie czynnego (PAR)
lub krótko - gęstość strumienia fotosyntetycznych fotonów [PPFD}

5. Ilość światła – wyrażana jest w lumenosekundach - lm • s
6. Strumień świetlny - wyrażany jest w lumenach (lm),
7. Naświetlenie- wyrażane jest w luksosekundach-lx. s,

Natężenie oświetlenia
-światło słoneczne: 1 lx = 4 mW/m2 , tj. 1 W/m2 = 250 lx -sztuczne oświetlenie:
zależnie od typu i mocy lamp, 1 W/m2 = 250-500 lx;
wysokoprężne lampy sodowe 400 W - 1 lx = 2,3 W / m2
lampy rtęciowe z odbłyśnikiem 400 W -1 lx = 2,7-2,8 W/m2
lampy jarzeniowe 400 W -1 lx = 2,6-3,9 W/m2
lampy żarowe60-200 W -1 lx = 4,2 W/m1

Wpływ światła na rośliny:
-Fotosynteza - Fotomorfogeneza

Fotosynteza
Dla procesu fotosyntezy ważne jest PAR, czyli promieniowanie fotosyntetycznie czynne.
PAR obejmuje światło z zakresu 400 do 700 nm

Podział roślin ze względu na metabolizm:

• C3
• C4
• CAM

Fotomorfogeneza
To całokształt procesów wzrostu i rozwoju roślin, które są indukowane przez światło, a
niezależne od fotosyntezy. Procesy te obejmują dojrzewanie i kiełkowanie nasion, zielenienie
roślin (deetiolację), kwitnienie, wytwarzanie owoców i proces starzenia.

Zakres długości fali światła aktywnego morfogenetycznie wynosi 300 - 800 ran
Regiony spektralne, najistotniejsze dla rozwoju roślin: w zakresie widma niebieskiego (450
nm), czerwieni (660 nm) dalekiej czerwieni (730 nm)

Fotoreceptory roślin (poza fotoignitetycziM czynnym chlorofilem):
Filochrom(czerwień i daleka czerwień) Kryptochrom (ultrafiolet)

Fitochrom jest chromoproteiną, istniejącą w dwu, wzajemnie odwracalnych, izomerycznych
formach:
• o maksymalnej absorpcji przy 660 nm (forma Pr), czyli w zakresie czerwieni
- o maksymalnej absorpcji przy 730 nm (forma Pfi), tj. w zakresie dalekiej czerwieni

• Ogólnie przyjmuje się, że Pfr jest aktywną, a Pr nieaktywną formą fitochromu.
-Stymulowanej promieniowaniem czerwonym fotokonwersji Pr w Pfr towarzyszy
wyzwolenie wielu różnorodnych odpowiedzi morfogenetycznych.
• Najważniejszą jest reakcja fotoperiodyczna

Rośliny dnia krótkiego
Jednoroczne o reakcji jakościowej:
szarłat zwisły (Amarantkus caudatus L.%

wilec bluszczowy (Ipomea hede-racea Jacq.),
tytoń oskrzydlony (Nicoiiana alata Link et Otto)
Sanders (N. xsanderae Sand.)
słonecznik zwyczajny (Helianthus annus L.).
Reakcję ilościową wykazują:
kosmos podwójnie pierzasty,
szałwia błyszcząca (Salvia splendens Sello),
niecierpek balsamina
cynia wytworna.
Rośliny dwuletnie:
prawoślaz różowy (Althaea rosea Cav.l
stokrotkę trwałą (Bellis perennis L.)
bratek ogrodowy (Viola xwittrochana Gams).


Rośliny uprawiane pod osłonami na kwiat cięty:
chryzantema wielkokwiatowa (Dendranthema xgrandiflorum (Ramat.)
Kitam.)
wilczomlecz piękny (Euphorbiapulcherrima Willd.).

Rośliny doniczkowe o ozdobnych kwiatach:
begonia zimowa (Begonia xelatior Maatsch),
azalia doniczkowa (Rhododendron sim-siiPlanch.),
wrzos pospolity [Calluna vulgaris (L.) Hull),
kolumnea keweriska(Columnea xkewensis hört.),
wrzosiec delikatny (Erica graci/is Salisb.),
kalanchoe Biosfelda z odmianami (Kalanchoe b/ossfeldiana Poetin.)
kaktus szlumbergera ucięta [Schlumbergera truncata (Haw.) Maran].

Rośliny w dużym stopniu niewrażliwe na długość dnia
Kwitną prawie przy każdym fotopenodzie w przedziale od 5 do 24 godzin,
Są to, min.:
fuksja mieszańcowa (Fuchsia xhybrida Voss),
groszek pachnący (Lathyrus odoratush.),
miesiącznica dwuletnia (Luna-ria biennisL.),
koleus Blumego (Solenostemon scutellarioides (L.) Codd,
bodziszek (Geranium sp.), róża (Rosa sp.)
różanecznik (Rhododendron sp. div.)

Kryptochrom
absorbuje ultrafiolet daleki (280 - 320 nm; UV-B),
a zwłaszcza bliski (320 - 400 run; UV-A)
Odpowiada za: hamowanie podziałów i wzrostu komórek, zmniejszenie
intensywności fotosyntezy, stymulowanie tempa akumulacji flawonoidów i antocyjanów.

Natężenie światła;
Najbardziej wysunięte punkty: -na północy
54*50 szer geogr. N
(Przylądek Rozewie)
- na południu 49*00 szer geogr. N (szczyt Opołonek lub Przełęcz Użocka)

Długość dnia od wschodu do zachodu słońca i kąt padania promieni słonecznych w południe
w Warszawie
Dzień

Długość dnia Kąt padania promienisłonecznych

21 marca

12 h 13 min

37° 44'

22 czerwca 16 h 42 min

59° 27'

23 września 12 h 12 min

37° 47'

22 grudnia 7 h 37 min

14° 20

Optymalizacja wykorzystania naturalny warunków świetlnych;
-usytuowanie szkłami
-przezroczystość materiału użytego do budowy szklarni
• czystość powłok-zanieczyszczenie powietrza
• budowa elementów konstrukcyjnych i rur grzewczych
• barwa elementów konstrukcyjnych i wyposażenia
• ściółkowanie materiałami refleksyjnymi
• zagęszczenie roślin

Doświetlanie światłem sztucznym
• doswietlanie fotoperiodyczne 5-10 umol /m2 x s
• doswietlanie asymilcoyjne

Sytuacje, w których doświetlanie asymilacyjne bywa uzasadnione ekonomicznie:
-w rejonach północnych
polepszenie jakości roślin, np. u róż
mateczniki, w celu poprawy jakości sadzonek, np. u goździka
poprawa kwitnienia
produkcja rozsady i młodych roślin
Uwaga, w niektórych przypadkach energia cieplna może ograniczyć koszt ogrzewania

Doświetlanie asymilacyjne:
•zwiększanie plonu: gerbera, róża, anturium
•lepsze rozłożenie kwitnienia w czasie
•poprawienie jakości plonu (gerbera, róża)
•skrócenie uprawy( doniczkowej)

Oświetlanie asymilacyjne jest drogie więc:
•odp. dobrane lampy i odp. rozstawienie
•doświetl. należy używać w czasie intensywnego wzrostu roślin (nast. wtedy lepsze zużycie i
wyk. tego światła przez rośliny)
•w czasie gdy doświetlanie jest najważniejsze (noc)
•w zaintegrownym systemie :-optym. Temp, -wilgotność, -nawożenie, - CO2.

Doświetlanie światłem sztucznym
Rodzaje lamp:
• fluorescencyjne lub jarzeniowe (świetlówki)
• żarowe
• rtęciowe lub rtęciowo-żarowe
• sodowe (niskopreżne)
• wysokoprężne sodowe

■ metalohalogenowe
Lampy żarowe:
100 lub 150 W, standardowe lub reflektorowe
Lampy rtęciowe:
• LRF-250i 400W
• LRFR - 250 i 400 W
• HPL-N-400W
• HQL-R-250/NDL
■ HQL-R-125 De LUXE
Lampy sodowe
WLS-400 lub 600 W
Lampy metalohalogenowe:
• LRJD-400W - POWER STAR HQJ MASTER SON-T PIA Green Power
MASTER SON-T PIA Green Power 600 W 400 V

Cieniowanie
Sposoby cieniowania:
• Preparaty cieniujące do pokrywania powierzchni szklarni lub tunelu
- Cieniówki w formie kurtyn montowane wewnątrz
- Zamgławianie
Preparaty cieniujące:
Parasolex - do szklarni
Parasolex Plastic - do tuneli foliowych
Transolex - uniwersalny
Resolex - o trwałości do 30 dni
Preparaty cieniujące powinny:
• Zapewniać maksimum światła przy zachmurzeniu
• Zatrzymywać promieniowanie UV
• Przeciwdziałać nadmiernej temperaturze
• Wytrzymywać ulewne deszcze

Cieniówki;
Przepuszczalne dla ultrafioletu - typu SLS
Absorbujące ultrafiolet - typu ULS
-cieniująco-termoizolacyjne cieniowanie od 45% do 85 %
energooszczędność od 52% do 68%
-cieniujące
-cieniowanie od 13-23 % do 75- 80%

Zamgławianie
Woda rozpylana pod ciśnieniem 3-6 tys. kPa
Średnica kropel 0,005-0,05 mm
Rozpylanie przez 5 sek. co 10 min.
Zaciemnianie

Włókniny
• ObscuraA/B + B
• ObscuraA/B + B/W
Oznaczenia:
• A/B - warstwa zewnętrzna z aluminiowo-plastikowych pasków

• B - warstwa wewnętrzna z czarnych pasków plastikowych
• B/W - warstwa wewnętrzna pokryta białą farbą refleksyjną

7. Potrzeby wodne roślin ozdobnych- wymagania wodne, jakość wody, sposoby i systemy
nawadniania
Woda w uprawie roślin ozdobnych
1 g s.m. - 0,5-0,6 dm3 wody
Wyróżnia się cztery zasadnicze typy roślir różniące się gospodarką wodną:
• hydrofity
• higrofity,
• mezofity
• kseroflty.

Hydrofïty ;
grzybień biały (Nymphaeaalba L.) i północny (N. candida Presi.)
grąźelżółty[Nupharluteum(L.) Sm] i drobny ßt. pumilum (Timm) OC]

Higrofity;
Obrazki plamiste Arum maculatum
Obrazki włoskie Arum i talicum
Mezofity
Kserofity;
• sklerofíty
• sukulenty
• kriofíty
• psychrofity
Sukulenty
•

Łodygowe

•

Liściowe

•

Korzeniowe

Sukulenty łodygowe
• kaktusowate (Cactaceae)
• wilczomleczowate (Euphorbiaceai
• trojeściowate (Asclepiadaceae)
• astrowate (Asteraceae)
Sukulenty liściowe
• gruboszowate (Crassulaceae)
• liliowate (Liliaceae)
• amarylkowate (Amaryllidaceae)
• pryszczarnicowate (Aizoaceae)
Sukulety korzeniowe;
Ceropegia Wooda - Ceropegia woodii

Kriofity;
Fyllodoce błękitne- Phyllodoce coerulea
Śmiałek pogięty - Deschampsia flexuosa


Rola wody we wzroście i rozwoju roślin

• utrzymywanie protoplazmy, co pozwala na aktywność enzymów i podtrzymuje inne funkcje
komórki.
•udział w fotosyntezie
•transport składników mineralnych z podłoża w górę przez korzenie do pędów
•umożliwianie prostej, wzniesionej pozycji -niezdrewniałe komórki nie potrafią bez wody
zachować kształtu.
•wydalanie wody poprzez transpirację chłodzi rośliny
Niedobór wody prowadzi do:
• Okresowego więdnięcia roślin:
- żółknięcie liści
- zrzucanie kwiatów, owoców i niżej rosnących liść
- obniżona fotosyntezą i pobieranie soli mineralnych
- uszkodzenie liści przez słońce,
- zwiększona podatność na choroby.
• Punktu trwałego więdnięcia roślin

Jakość wody
-właściwości organoleptyczne
-właściwości chemiczne
-obecność patogenów
-temperatura
Właściwości organoleptyczne
Wygląd, czyli barwa
- Woda do podlewania, spryskiwania i zamgławiania roślin powinna być przezroczysta i
bezbarwna Zmianę barwy mogą powodować związki
humusowe, żelazo, glin, mangan, zawisamy.
•

Osad glebowy (ziemisty)

- Woda nie powinna zawierać osadu ziemistego.
•

Zapach

Woda nie powinna mieć zapachu. Woda o zapachu stęchlizny lub innym me nadaje się do
użytku (najczęściej zapach wody wywoływany jest chlorowaniem lub obecnością fenolu, ale
także siarkowodoru i metanu).
•

Smak

Czysta i dobrej jakości woda nie ma w zasadzie smaku. Tzw. smak świeży nadaje wodzie
dwuwęglan wapnia; itechlizny - wolny dwutlenek węgla: gorzki siarczany; metaliczny - glin.


Właściwości chemiczne
•

Twardość węglanowa

•

Zawartość soli

•

Odczyn wody

Twardość węglanowa
•

Wywołują ją węglany i wodorowęglany wapnia oraz sodu i magnezu.

•

do oznaczania twardości wody służy jednostka uniwersalna zwana milivalem,

określająca
zawartość dowolnego składnika w dm3 wody [mval/dm3]
•

W praktyce ogrodniczej przyjęto niemiecką jednostkę twardości l°n.

•

1 °n równa się koncentracji jonów wyrażonej w mg CaO lub MgO w 1 dm3 wody.

•

l°n = 10 mg CaO w 1 dm3 wody = 17,8 mg CaC03/dm3 lub 1 °n = 7,19 mg MgO/dm3

wody.

•

Stopnie niemieckie można przeliczać na milivale: 1

mval = 2,8°n.

Według stopnia twardości wodę podzielono na 6 rodzajów:
Rodzą twardościͦ n

Bardzo miękka0-4
Miękka

4,1-8

Srcdmo twarda

8,1-12

Dość twarda 12,1-18
Twarda

18,1-30

Bardzo twarda
>30

Zawartość soli
przewodnictwo elektryczne (EC) w mS/cm (dS/m)
Optymalnie: 0,1-0,5 mS /cm
pH 5,0-7,0
Zależność pomiędzy pH gleb mineralnych, aktywnością mikroorganizmów i przyswajalnością
składników pokarmowych.

Poprawa jakości wody
Chemiczne zmiękczanie wody:
- kwas szczawiowy (COOH)2
- kwas siarkowy
- kwas ortofosforowy kwasy: azotowy kwas cytrynowy
• Odwrócona osmoza
Zmiękczanie wody za pomocą jonitów
• Odstojniki wody

Metody kontroli patogenów w wodzie
• Światło ultrafioletowe
• Ozon
• Ultrafiltracja
• Chlorowanie
• Wysoka temperatura

Wymagania niektórych roślin ozdobnych do jakości wody-wrażliwość na jakość wody
Bardzo wrażliwe:

niektóre paprocie, ananasowate; większość storczyków

Wrażliwe:

azalie, kamelie, gardenia, wrzośce, Cymbidium, niektóre paprocie, hortensja

ogrodowa, pierwiosnki, ukorzeniane sadzonki pędowe
Średni wrażliwe:

cyklameny, begonie, gerbera, róże, drzewa i krzewy ozdobne

uprawiane w pojemnikach
Mało wrażliwe:

Asparagus densiflorus, chryzantemy, goździki

Zapotrzebowanie na wodę



gatunek i odmiana faza wzrostu/rozwoju



pora roku; promieniowanie słoneczne, temperatura podłoża i powietrza



stężenie soli w pożywce lub podłożu



wilgotność podłoża i powietrza

Strategie nawadniania;



nawadnianie standardowe (według potrzeb)



nawadnianie cykliczne

Nawadnianie standardowe
Rośliny nawadniane są zanim widoczne są objawy stresu wodnego
-trudności w ustaleniu właściwego terminu nawadniania (na podstawie: ciężaru doniczek,
subiektywnej wilgotności podłoża, czasu od ostatniego nawadniania, temperatury, pogody,
barwy liści
lub wskazań tensjometru)

Nawadnianie cykliczne
Zalety:
•

intensywniejszy wzrost roślin

•

mniejsze dawki nawozów

Wady;
•

zbyt wybujały wzrost słabe i łamliwe pędy

(można wzmocnić rośliny 3-4 tyg. przed sprzedażą)

Sposoby nawadniania
•

deszczownia rozpryskowa,

•

nawadnianie kroplowe,

•

nawadnianie podsiąkowe.

Nawadnianie kroplowe; dostarcza indywidualnie każdej roślinie wody za pomocą kapilar o
średnicy wewnętrznej od 0,3-0,5 do 1 mm. Nawadnianie kroplowe stosowane jest w produkcji
roślin doniczkowych oraz w systemach bezglebowych, np. w wełnie mineralnej.

Linie kroplujące
odbywa się za pomocą węża polietylenowego, perforowanego, o średnicy 3-5 cm.
Otwory o średnicy 0,5-0,8 mm co 15-30 cm (w zależności od rozstawy i gatunku rośliny)

• Nawadnianie podsiąkowe:
podpowierzchnio we i wgłębne.
Rozmieszczenie w podłoża (głębokość) :
• 5-10 cm przy nawadnianiu podpowierzchniowvm
• 30-40 cm przy nawadnianiu wgłębnym.

Metody oznaczania potrzeb wodnych roślin;
•

pomiar potencjału wodnego gleby lub podłoża, tj. siły z jaką zatrzymywana jest woda

w glebie. Pomiaru tego dokonuje się za pomocą tensjometru.
•

na podstawie pomiaru energii słonecznej:

ET = a x RS,
Gdzie:
ET - podstawowe zużycie wody, czyli ewapotranspiracja,
a - współczynnik zależny od rośliny,
RS - suma energii słonecznej przeliczona na transpirację rośliny w mm na 1 dzień (z ang. RS
= Solar Radiation).

Oszczędna gospodarka wodą
• uprawa roślin ozdobnych na stołach zalewowych
• stosowanie mat podsiakowych
• supersorbenty

Uprawa na stołach zalewowych
polega na ustawieniu doniczek z roślinami na wodoszczelnych stołach i okresowym, w miarę
potrzeby zalewaniu pożywką, której cześć nie pobrana przez rośliny wraca z powrotem do
zbiornika.

•

Stężenie soli powinno być niższe od zalecanego do nawożenia roślin doniczkowych

uprawianych w sposób tradycyjny (pożywkę sporządza się z nawozów dobrze
rozpuszczalnych).
•

W wyniku kapilarnego podsiąkania pożywki, składniki pokarmowerne są

wypłukiwanei ich nadmiar kumuluje się w górnej warstwie podłoża.
•

Doniczki zanurzone są w pożywce tylko 15-20 minut, dlatego powinny one mieć

otwory w dnie i na dolnej krawędzi, aby umożliwić szybkie podsiąkanie oraz
odpływ nadmiaru pożywki.
•

W trakcie podlewania doniczki muszą być zanurzone w pożywce do wysokości 2-3

cm (eto nawodnienia roślin na 500 m2 potrzeba jednorazowo około 10m3 pożywki).
Podłoża używane do uprawy roślin na stolach zalewowych powinny zawierać co najmniej
70% objętościowych torfu wysokiego.
•

Komponentami poprawiającymi właściwości fizyczne podłoża są: perlit, kora

sosnowa, granule wełny mineralnej czy styropianu. Podsiąkanie polepsza dodatek piasku,
gliny, drobnego keramzytu lub hydrofilnych granuli wełny mineralnej.

Zalety
• W podłożach strukturalnych i o wysokiej pojemności wodnej pożywkę podsiąkając zwilża
całą bryłę korzeniową i nie powoduje zalania podłoża
• szybki i wyrównany jej wzrost (pożywka dociera równomiernie do każdej doniczki)
• obieg zamknięty - oszczędność wody i nawozów może sięgać 30-40% i względy
ekologiczne
• Na liściach nie tworzą się białe osady, a porażenie roślin przez niektóre choroby jest
mniejsze (rośliny nie są zraszano).
• Temperatura pożywki w zbiornikach zbliżona jest do temperatury szklarni.
• Automatycznie steruje się częstotliwością i czasem nawadniania oraz
kontroluje stężenie (EC) i pH pożywki,
• Modułowa budowa stołów (stoły łączy się w sekcje, która stopniowo są nawadniane. Jedna
sekcja to 10-14 stołów (około 150-250 m2) umożliwia ich transport wraz z roślinami i ułatwia
wykonanie zabiegów agrotechnicznych i ekspedycję towaru - zmniejszone nakłady na praca.

Uprawa roślin doniczkowych na matach podsiąkowych
Opiera sie na podsiąkaniu wody z mat do podłoża w doniczce.
Doniczki powinny mieć płaskie dno z dużymi otworami
Do podłoża w doniczkach dodaje się torfu co najmniej 75% objętościowych, gdyż zapewnia
on dobre podsiąkanie wody.
Mary muszą być stale wilgotne. Przy słonecznej pogodzie trzeba je podlewać kilkakrotnie w
ciągu dnia Nawadnianie mat można zautomatyzować Mary mogą być nawadniane za pomocą

węża lub linii kroplujących, tj. taśm z wtopionymi kroplownikami lub węży
dwukomorowych.
Można także stosować fertygację. Pożywki powinny mieć niskie stężenie (około 200 ppm
azotu i potasu oraz 100 ppm fosforu, wraz z mikroelementami).
Przy tym sposobie nawożenia wzrasta stężenie soli w doniczce, zwłaszcza w górnej części
podłoża. Mat polipropylenowych można używać wielokrotnie.

Supersorbenty; (sorbenty, hydrożele, akrygele lub akryżele)
-to polimery, które w stanie suchym mają formę proszku lub granulek, a po na pęcznieniu
tworzą żel lub galaretkę.
- tj. wielkocząsteczkowe, częściowo usieciowane kopolimery, zbudowane z alkoholu
poliwinylowego. politlenku etylenu lub poliakrylanów, rzadziej.skrobiowe lub dekstrynowe.
-Ponad 80% sorbentów to pochodne kwasu akrylowego.

Supersorbenty mają zdolność wchłaniania , niektóre olbrzymich jej ilości; np 1 g niektórych
supersorbcntów może wchłonąć aż 700 g wody! Oprócz wchłaniania dużych ilości wody są
one nietoksyczne dla roślin i trwałe.

Dostępne w handlu preparaty;
(często mają nazwy odzwierciedlające niekiedy ich właściwości bądź naturę chemiczną):
• Waler Lock
• Liqua-Gel
• Aqua-Lox
• Vitterra
• Terrasorb

• Ekożel
• Agrosoke
• Alco-sorb
• Supresorb
• Akrygel

•

Zdolność wchłaniania wody lub roztworów zależy od odczynu (pH), stężenia

elektrolitów i środowiska, w jakim zdyspergowany jest sorbent.
•

Największą zdolność wchłaniania wody mają sorbenty przy wysokim pH.

Zakwaszenie środowiska znacznie zmniejsza zdolności sorpcyjne i może powodować
przejście sorbentu z fazy żelowej w fazę płynną lub "wypuszczenie" nadmiaru
wody do otoczenia.
•

Identycznie wpływa wzrost zasolenia (dodanie nawozów do podłoża powoduje

konieczność zwiększenia ilości sorbentów dla skompensowania spadku sorpcji).
Największe znaczenie mają kationy dwuwartościowe, np.
wapń. Niektóre kationy jednowartościowe, np. potas, znoszą częściowo niekorzystny wpływ
dwuwartościowych.

• Dawki supersorbentów wynoszą 2-10 g/dm3 podłoża.
Sorbenty moga być wykorzystywane jako nośniki:
• nawozów,
• pestycydów
• regulatorów wzrostu,
Zastosowanie:
w rolnictwie - do poprawy stosunków wodnych na glebach przepuszczalnych i suchych
• do poprawiania terenu pod trawniki,
• zaprawiania dołków przed sadzeniem drzewek,
• w uprawie pojemnikowej roślin,
• tworzenia jałowych podłoży dla rozmnażania in vitro

• jako nośniki nawozów, pestycydów i regulatorów wzrostu,

Przeprowadzone w Polsce doświadczenia dotyczyły stosowania supersorbentów:
a) jako komponentów podłoży, np. dla:
• aksamitki wyniosłej (Tagetes erecta'Alaska1)
• żeniszka meksykańskiego odmiany 'Lazur' (Ageratum houstonianum 'Lazur')
• begonii stale kwitnącej odm. 'Agata' (Begonia semperflorens 'Agata']
• lobelii przylądkowej odm. "Cambridge Blue'
• petuni ogrodowej odm. 'Winnetou' (Petunia xhybrida 'Winnetou')
• szałwi błyszczącej odm. 'Scarlet Piccolo' (Salvia splendent 'Scarlet Piccolo')
• aksamitki rozpierzchłej niskiej odm. 'Mikrus' (Tagetes patula nana 'Mikrus');

b) jako substancji poprawiającej korzenienie się i wzrost sadzonki
-gerbery odmiany 'Ferrari' ; 'Melody*
-goździków
-chryzantem
- pelargonii wielkokwiatowej
- santoliny cyprysikowatej (Santolina chamatcypartosut L. )

W doświadczeniach z wymienionymi roślinami supersorbenty dały wyniki korzystne.

Przeprowadzone zostaną doświadczenia określające warunki ich zastosowania w:
•

zabezpieczeniach przeciwerozyjnych skarp drogowych, składowisk odpadów, wałów

przeciwpowodziowych oraz naturalnych stoków,
•

uprawach sadowniczych, kwiaciarskich, szkółkarskich i założeniach urbanistycznych

•

uprawie roślin fitoremediacyjnych i energetycznych, konstrukcjach na tzw. „zielonych

dachach"

8. Zbiór kwiatów ciętych i dalsze postępowanie

Czynniki wpływające na trwałość kwiatów ciętych:
- warunki uprawy
-pora zbioru kwiatów
- faza rozwojowa cięcia kwiatów
- sposób cięcia i postępowanie bezpośrednio po ścięciu

Główne problemy
-równowaga wodna
-równowaga regulatorów wzrostu
- równowaga węglowodanowa.

Równowaga wodna
-Kwiaty magazynują niewiele wody w łodygach, liściach i pąkach. Należy więc im pomóc w
pobraniu odpowiedniej ilości wody.
-w wazonie może nastąpić zakażenie bakteriami, spowodowane zainfekowanymi łodygami
lub brudną wodą i zablokowanie systemu naczyniowego oraz przedwczesne więdnięcie
kwiatów.
-stosowanie samej wody nie jest wystarczające.. Zawsze do wody powinny być dodane środki
zapobiegające rozwojowi mikroorganizmów i stymulujące pobór wody.

ŚRODKI HAMUJĄCE ROZWÓJ MIKROORGANIZMÓW
Obowiązkowe:
Aster novi belgii
Bouvardia
Cotinus
Campanula
Carthamus
Ceiosia
Chrysantemum Gentiana Mathiola Rosa

pozostałe kwiaty letnie
Achillea
Astilbe
Anthirrhinum
Zalecane:
Gerbera
Solidaster
Syringa

Równowaga regulatorów wzrostu
Wpływ etylenu na kwiaty cięte:
-kurczenie się, zniekształcanie i zasychanie pąków
-żółknięcie liści,
Kwiaty wrażliwe na etylen powinny być traktowane środkiem zapobiegającym wydzielaniu
etylenu, tj. takimi, które zawiera STS (tiosiarczan srebra) lub AOA (kwas aminooksyoctowy).
Czynnikiem zapobiegającym żółknięciu liści są giberyliny.

ŚRODKI HAMUJĄCE POWSTAWANIE ETYLENU
Obowiązkowe Zalecane
• Aconitum • Alstroemeria
• Aquilegia • Antininum
• Asclepias

• Bouvardia

• Delphinium • Campanula
¦ Dianthus

• Freesia

• Dicentra

• Scabiosa

Euphorbia fulgens

Gypsophila

Lathyrus

Lavatera

Lilium
Physostegia
Veronica

ŚRODKI HAMUJĄCE ŻÓŁKNIĘCIE LIŚCI: Alstroemeria, Euphorbia fulgens
ŚRODKI WYMUSZAJĄCE KWITNIENIE: Gypsophila

Zabezpieczanie kwiatów przed działaniem etylenu polega na:
-przetrzymywaniu ich z dala od źródeł wydzielania tego gazu, np. z dala od kotłowni,
silników spalinowych i przechowalni owoców; nieprzewozeniu razem z owocami;
-niełączeniu kwiatów rozwiniętych z pozostającymi w fazie pąka;
-usuwaniu kwiatów uszkodzonych mechanicznie i przez szkodniki oraz pora-źonych przez
choroby, gdyż są one źródłem intensywnej produkcji etylenu;
-przechowywaniu w chłodniach;
-składowaniu bezpośrednio po zbiorze i przed transportem:
-przepuszczaniu powietrza otaczającego kwiaty cięta przez filtry pochłaniające etylen;
-dobrej wentylacji pomieszczeń:
-stosowaniu substancji blokujących syntezę lub działanie, np. azotanu srebra, tiosiarczanu
sodu. estrów 8-hydroksychinoliny;

-hodowaniu odmian pełnokwiatowych bez pręcików lub wyposażonych w mechanizmy
uniemożliwiające kiełkowanie pyłku na znamionach słupków. -

Równowaga węglowodanowa
-Większość kwiatów, ścinanych w odpowiednim stadium rozwoju ma wystarczającą ilość
węglowodanów dla zapewnienia pełnego rozwoju pąka i zapobieżeniu utraty barwy - na ok.3-
4 dni (w zależności od warunków handlu).
-Różnice mogą występować między kwiatami uprawianymi w okresie letnim i zimowym.

Najważniejsze zadania preparatów do przedłużania trwałości kwiatów
-Zapobieganie blokowaniu naczyń przewodzących (Chrysal-FVB. Chrysal-RVB, Chrysal-
OVB i Chrysal-CVB, Siarczan 8-hydroksychinoliny (8HQS)),
-Zapobieganie żółknięciu liści u alstremerii, wilczomleczu błyszczącego (Euphorbia fulgens)
i lilii (Chrysal-SVB, gibereliny),
-Blokowanie etylenu (Chrysal-EVB, Chrysal-AVB, tiosiarczan srebra, AOA)
-Poprawianie rozwoju pąków (Chrysal-AKC i Chrysal-GVB),
-Blokowanie wydzielania śluzu u narcyzów (Chrysal CVBn, Chrysal Anti-
Slime. Chrysal Narcissus)
-zapobieganie wydłużaniu się łodyg tupilanów (Chrysal BVB plus)
-środki uniwersalne Chrysal-Universal, Chrysal Professional, Chrysal Clear

Postępowanie z kwiatami po ścięciu
-usuwanie dolnych liści i krótkie przycięcie nasadypędu,- umieszczenie (bezzwłocznie) w
naczyniu z wodą lub z roztworem preparatu przedłużającego ich trwałość
-schładzanie (0-4 lub 8-13 st.C)
-kondycjonowanie

Kondycjonowanie
wstępne traktowanie kwiatów bezpośrednio po zbiorze
głównym celem kondycjonowania jest zabezpieczenie kwiatów przed działaniem etylenu oraz
uodpornienie ich na warunki przechowywania transportu

Zabieg ten powoduje również:
- szybsze i lepsze otwieranie się pąków,
- lepsze ich wy barwienie i zwiększa trwałość
- zapobiega nadmiernej utracie wody z tkanek,
- poprawia jej pobieranie przez odcięty pęd,
- hamuje rozwój bakterii w naczyniach przewodzących
Zabieg kondycjonowania można prowadzić w niskiej i wysokiej temperaturze, od kilku do
kil-kudziesięciu godzin

Pożywka amatorska
- pół łyżeczki kwasku cytrynowego w proszku,
- pół łyżeczki roztworu zawierającego podchloryn sodu, np. Bielnaru
-jedna łyżka stołowa cukru

Przechowywanie kwiatów ciętych
Na mokro, czyli w wodzie lub roztworze odpowiedniej odżywki
- goździki z rozwiniętymi pąkami
- gerbery,

- mieczyka,
- wyżlinu większego, - lilii,
- gipsówki wiechowatej,
- frezji i inne.
Temperatura komory powinna wynosić 1-5°C. Kwiaty i nie mogą być przechowywane dłużej
niż kilka tygodni (rozwijają się )

Przechowywanie kwiatów ciętych
Przechowywanie na sucho
Goździki: kwiaty zebrane w fazie zamkniętego, całkowicie
wypełnionego pąka lub w tzw fazie krzyżyka, można przechowywać nawet do 3-5 miesięcy:
- po ścięciu kwiaty przenosi się do pomieszczenia sąsiadującego z chłodnią i przygotowuje do
przechowania (sortowanie, związanie w pęczki i przycięcie pędów na jednakową długość).
-pedyzanurza się na chwilę w roztworze fungicydu, a potem kondycjonuje przez 20-24
godziny. W tym czasie kwiaty sie schładzają (temperatura kwiatów przeznaczonych do
zapakowania musi być taka sama, jaka będzie panować w chłodni),
• osuszone pędy zawija się w papier chłonący wodę i pakuje do toreb foliowych zgrzewanych
na gorąco, które umieszcza się na półkach pionowo. Temperaturę w komorze chłodniczej
utrzymuje się na poziomie 0 st.C. Wyjmuje się je w miarę potrzeby.
-po wyjęciu z komory pozostawia sie na kilka godzin w pomieszczeniu o temperaturze około
10°C, kwiaty wyjmuje się z toreb, przycina końce pędów, umieszcza w odżywce
przyspieszającej rozwój paków.
-Przechowywanie w kontrolowanej atmosferze polega na obniżeniu w komorze chłodniczej
stężenia tlenu, a podwyższeniu koncentracji dwutlenku węgla W takich warunkach
zahamowane jest oddychanie i synteza etylenu. Kwiaty jednak rzadko przechowuje się w tego
typu chłodni.
-Przechowywanie kwiatów ciętych możliwe jest także w warunkach podciśnienia (101.3 hPa),
lecz w praktyce bywa stosowane bardzo rzadko.

Transport
- 0-1 °C wymagają róże, tulipany i frezja,
- 2°C - gerbera i goździki,
- 4 °C - gipsówka wiechowata, mieczyki i glorioza,
- 7 °C - strelicja,
- 7-10° C-storczyki,
- 120 C - helikonia,
- 13 ° C - anturium.

9. Regulatory roślinne w uprawie roślin ozdobnych

Fitohormony - hormony roślinne - endogenne regulatory roślinne, które są transportowane w
roślinie od miejsca, gdzie są wytwarzane, do miejsca, gdzie wywierają swoje działanie.

Są to związki organiczne, które w bardzo małych ilościach - wykluczających ich działanie
żywieniowe - pobudzają, hamują lub w inny sposób modyfikują procesy fizjologiczne roślin.

Ważniejsze regulatory roślinne



Auksyny



Gibereliny



Cytokininy



Inhibitory wzrostu(Inhibitory wzrostu są to związki organiczne, które w stężeniach
fizjologicznych hamują takie procesy, jak wydłużanie łodygi oraz jej wycinków,
wzrost korzeni, kiełkowanie nasion, otwieranie pąków i kwitnienie. Hamowanie tych
procesów ma charakter odwracalny, a więc obniżenie poziomu inhibitora w roślinie
wznawia zahamowany poprzednio proces.)

- etylen
- kwas abscysynowy
- kwasjasmonowy
- inne

Auksyny
•

Wytwarzane głównie w młodych częściach pędu i transportowane są dopodstawowo,

czyli do nasadowej części pędu lub liścia.
•

Pobudzają wzrost wydłuźeniowy łodyg,

•

biorą udział w hamowaniu rozwoju pąków bocznych na łodydze,

•

pobudzają działanie kambium (=miazgi) i współdziałają z innymi regulatorami w

tworzeniu systemu przewodzącego roślin.
•

pobudzają powstawanie korzeni przybyszowych na sadzonkach,

•

W pewnym stopniu przeciwdziałają starzeniu się organów, zrzucaniu liści i innych

części rośliny.

Ważniejsze naturalne (endogenne) auksyny:
• Kwas indolilo-3-octowy, w skrócie IAA
• Kwas indolilo-3-masłowy, w skrócie IBA
Ważniejsze auksyny syntetyczne (egzogenne):
• Kwas naftylo-1-octowy, w skrócie NAA
• Kwas 2-naftoksyoctowy, w skrócie NOA
• Kwas 2.4-dichlorofenoksyoctowy, w skrócie

Kofaktory ukorzeniania
• polifenole, np. kwas kawowy, kwas salicylowy, rutyna, pirogalol i katechol,
• indol i naftol,
• witaminy (BI, B2, B3, B6, C, D),
• poliaminy

Gibereliny
• W roślinach powstają one głównie w częściach wierzchołkowych korzeni i
najmłodszych
liściach.
• Stymulują zawiązywanie się paków kwiatowych i przyspieszają kwitnienie niektórych
gatunków roślin ozdobnych.
• Warunkują kwitnienie roślin dnia długiego.
• Przyspieszają wychodzenie nasion i paków ze stanu spoczynku bezwzględnego.

Cytokininy
• Wytwarzane są głównie w systemie korzeniowym i stamtąd transportowane są do części
nadziemnej.
• Pobudzają podziały komórkowe w merystemach,
• przeciwdziałają starzeniu się organów roślinnych,
• przeciwdziałają auksynom w zjawisku dominacji

wierzchołkowej, stymulując rozwój paków i pędów bocznych.
• W kulturach in vitro powodują tworzenie się
pąków i pędów przybyszowych.
Cytokininy naturalne:
• zeatyna,
• pochodne adeniny:
- kinetyna,
- benzyloadenina - w skrócie BA (lub BAP),
- 6-izopenryloadenina, w skrócie 2iP lub IPA
Cytokininy syntetyczne
• benzyloadenina (6-benzyloaminopuryna, > skrócie BA lub SAP),
• kinetyna (6-furfuryloaminopuryna),
• pochodne mocznika:
- tidiazuron
- forchlorfenuron (CPPU).

Etylen
• stymulacja starzenia się i zrzucania organów,
• pobudza kiełkowanie nasia i rozwój zarodków,
• działa hamująco na podziały komórkowe i wzrost wydłużeniowy komórek.

Kwas abscysynowy (ABA)
• syntetyzowany jest przez wszystkie organy roślinne: liście, nasiona, korzenie, kwiaty i
owoce (także podczas ich przechowywania).
• indukcja spoczynku nasion i hamowanie kiełkowania,
• hamowanie lub skracanie poszczególnych faz rozwoju wegetatywnego
• przyśpieszanie dojrzewania, tworzenia nasion oraz starzenia się.
• bierze udział w sterowaniu kwitnieniem
• zwiększanie odporności na chłód i stres wodny oraz przyspieszenie adaptacji do
zmienionych poziomów zasolenia.

Kwas jasmonowy (JA) i jego związki pokrewne, np. ester metylowy (JA-Me)
• silnie przyspieszają starzenie się liści,
• działają antagonistycznie do cytokinin - głównie hamowanie stymulowanych przez nie
podziałów komórkowych.
• powodują lepsze wybarwienie owoców, np. jabłek.
• stymulują wydzielanie etylenu przez rośliny,
• stymulują lub indukują tworzenie się bulw i cebul.
• indukują reakcje obronne roślin przeciwko owadom.

Inne związki działające hamująco na wzrost roślin
• Retardanty: ancymidol, chloromekwat, daminozyd, paklobutrazol i flurprimidol

Zastosowanie regulatorów wzrostu w uprawie roślin ozdobnych
-Stymulowanie ukorzeniania sadzonek
- Formowanie roślin doniczkowych i rabatowych
-Wpływ na zawiązywanie i rozwój kwiatów Przerywanie spoczynku roślin Zastosowanie w
nasiennictwie
-Stosowanie w kulturach in vitro
-Przeciwdziałanie stresom

-Defoliacja

Formowanie roślin doniczkowych i rabatowych
Skarlanie (hamowanie wzrostu)
-Pobudzanie rozkrzewiania
-Produkcja form piennych
-Ograniczenie epinastii

Skarlanie:
-ancymidol do opryskiwania w stężeniu 5-150 mg/dm3 lub do podlewania w dawce 0,05-2
mg w doniczkach średnicy 10 cm
-chloromekwat do opryskiwania w stężeniu 50-10000 mg/dm3 lub 100-800mg do podlewania
-damizyd do opryskiwania w stężeniu 1000-10000 mg/dm3
-paklobutrazol do opryskiwania w stężeniu 10-100 mg/dm3 lb podlewania 0,05-250mg
-fluprimidol do opryskiwania w stężeniu 15-500mg/dm3

Ancymidol w stężeniu 0,025% jest substancją czy preparatu handlowego Reducymol
Stosowany jest do hamowania wzrostu np. :
begonii (Begonia tp.%
-bugenwilli
-cissusa (Cissus sp.),
-chryzantemy (Dendranthematp.X
wilczomleczu pięknego (Euphorbiapulchemma Willd. H figowca (Ficus sp.).
fuksji (Fuchsia xhybrida '
róży chińskiej (Hibiscus rosa-sinensis L)
hortensji ogrodowej (Hydrangea macrophylla
kolenchoe
pelargonii (Pelargonium sp.),
azalii doniczkowej, czyli indyjskiej (Rhododendron simsii Planch.),
roży (Rosa sp.)

Paclobutrazol (PP333) jest substancją czynną prepara Bonzi, w którym występuje w formie
zawiesiny w dawce 4 g/dm3.
W formie opryskiwania używany jest w produkcji m.in.: azalii, begonii, chryzantem w
doniczkach, fuksji, hortensji ogrodowej, pelargonii, wilczomleczu pięknego.
Do podlewania może być używany w uprawie, np.
chryzantem w doniczkach, starca popielnika, fuksji, róży chińskiej,
pelargonii, pierwiosnka ślimakowatego (Primula malacoides Franch.), tulipanów (Tulipa sp.)
pędzonych w doniczkach itd.

Flurprimidol jest substancją preparatów użytkowych Cutless WP (500 g/kg) i Topflor 015
SL(15%).
Stosowany może być do skarlania m.in.:
begonii,
bugenwilli,
chryzantem,
koleusa,
wilczomleczu pięknego,
fuksji,

kalanchoe,
pelargonii,
petunii,
róży,
tulipana itd

.

W Polsce do uprawy roślin ozdobnych zarejestrowane są dwa preparaty, tj.:
-B-Nine 85 SP (daminozyd) (dawn. Alar-85)
- Topflor 015 SL (chryzantemy wielkokwiatowe, kalanchoe, liliie i gożdziki karłowe)

Związku pobudzające rozkrzewianie
-cytokiny, które pobudzają rozwój pąków bocznych
-dikegulak, który poza stymulacją rozkrzewienia hamuje także wydłużanie pędów
-niektóre retardanty pobudzają rozkrzewienia
Związki pobudzające rozkrzewienianie stosuje się zwykle w formie opryskiwania.

Produkcja form pienny
-Pelargonia: 5-krotne opryskiwanie roślin GA3 w stężeniu 250 mg/L
-Srebrzeń krzewiasty 3-krotnie (co 10 dni) opryskiwanie roślin GA3 w stężeniu 500 mg/L
-Wilczomlecz piękny: - 3-krotne opryskiwanie GA3

Ograniczenie epinastii
*inhibitory syntezy lub działanie etylenu, jak:
-jony srebra - tiosiarczan srebra (STS)
-AVG (aminoetoksywinyloglicyna)

Wpływ na zawiązywanie i rozwój kwiatów:
-pobudzanie zawiązywania i rozwoju kwiatów
-wpływ na wydłużanie szypułki kwiatowej
-zapobieganie zamieraniu oraz zrzuceniu pąków i kwiatów
-hamowanie starzenia się kwiatów i poprawa ich jakości

Pobudzanie zawiązywania i rozwoju kwiatów
-Gibereliny (u wielu roślin długiego dnia oraz u roślin wymagających do inicjacji kwitnienia
przejścia okresu chłodu)
-Retardanty
- Etefon
-Cytokininy (w fazie doświadczeń)

W PRAKTYCE OGRODICZEJ GA3 jest stosowany:
-u roślin dnia długiego :
Chrysanthemum x superbum, Gypsophila paniculata, Limonium sinuatum.
-niektórych roślin dnia krótkiego, np. cynii wytwornej (Zinnia elegans Jacq.) i niecierpka
balsaminy (Impatiens balsamina L.)
-oraz roślin obojętnych fotoperiodycznie z rodziny obrazkowatych (Araceae), np. aglaonemy
(Aglaonema commutatum SChott), skrzydłokwiatu (Spathiphllum)i diffenbachii pstrej [D.
maculata

Pod wpływem GA3 szybciej zakwitają cyklameny (Cyclamen persicum)
Jednorazowe opryskiwanie 15 mg/dm3 w dawce 8 ml na roślinę, 150 dni po wysiewie
przyspiesza kwitnienie i zapewnia jednoczesny rozwój pąków kwiatowych, nie powodując
nadmiernego wydłużenia szypułek kwiatowych.

Etefon (preparat Etrel 4%):

-inicjacja kwitnienia roślin z rodziny ananasowatych (Bromeliaceae), np. echmea wstęgowata
(Aechmea fasciata Baker.) - 1000 mg/dm3. Kwitnienie następuje po 8-11 tygodniach od
zabiegu.
- stymulowanie kwitnienia kosaćców cebulowych,
np. żyłkowanego (Iris reticulata M.B.) i holenderskiego (I. x hollandica. Hoog). Rośliny
opryskiwane są roztworem etefonu (2 g/dm3) na polu przed zbiorem cebul.

Wydłużanie szypułki kwiatowej
-GA3 u:
-cyklamenów doniczkowych
-kwiatowe groszku pachnącego
-stokrotek

Zapobieganie zamieraniu oraz zrzucaniu pąków i kwiatów
-tiosiarczanem srebra (STS), który hamuje syntezę etylenu w stężeniu 0,1 do 1,0 mmol/dm3,
1-3 tygodni przed sprzedażą roślin.
-Preparat podnosi jakość m.in. begonii, pantofelnika, cyklamenów, wilczomleczu pięknego,
fuksji, róży chińskiej, pelargonii,
pierwiosnka, azalii indyjskiej i sępoli (Samtpaidia ionantha).

Hamowanie starzenia się kwiatów i poprawa ich jakości
-tiosiarczan srebra (STS) u roślin wrażliwych na etylen,
-retardanty wzrostu, np. cloromekwat (CCC) i daminozyd (Alar 85),
-auksyny, cytokininy i gibereliny.

Przerywanie spoczynku roślin
Gibereliny GA3 lub GA4+7
-u azalii doniczkowej: pięciokrotnie w stężeniu 1000mg/dm3 lub trzykrotnie w stężeniu 2000-
3000 mg/dm3., w zależności od odmiany
-konwalii majowej: moczenie pąków w 0,05-0,1%, roztworze gibereliny wciągu 12-24 godzin
-do preparowania tulipanów

Zastosowanie w nasiennictwie
-Stymulowanie kiełkowania nasion
GA3 w stężeniu 400-800 mg/dm3 (min. wyżlinu większego, begonii, dzwonka
(Campanulasp.), naparstnicy (Digitalis sp.), syningii ogrodowej, kalanchoe, stroiczki (Lobelia
sp.), petunii (petunia sp.), rozchodnika (Sedum sp.), dziewanny (Verbascum sp.) i
przetacznika e fonica sp.).
-Stymulowanie rozwoju nasion na roślinie matecznej auksyny, gibereliny, cytokininy, kwas
abscysynowy, retardanty

Auksyny:
-stymulują podział komórek eksplantatów prowadzący do tworzenia tkanki kalusowej
-indukują powstawanie korzeni przybyszowych na pędach, gdy znajdują się w stężeniu
optymalnym
-stymulują biosyntezę etylenu w tkankach, który jest jedną z przyczyn starzenia się kultur

Cytokininy
-pobudzają podział komórek,
-stymulują wyrastanie pędów bocznych,

-hamują tworzenie korzeni,
-zmniejszają długość pędów,
-opóźniają starzenie się kultur.
Szczególne znaczenie mają w namnażaniu pędów z pąków pachwinowych (kątowych).

Gibereliny:
-pobudzają wydłużanie międzywęźli
-hamują ukorzenianie pędów

Przeciwdziałanie stresom
-w czasie transportu-środki hamujące syntezę etylenu
-ancymidol lub CCC zwiększa odporność poinsecji i chryzantem na zanieczyczenia powietrza
-etefon ogranicza porażenie bulw mieczyków przez Fusarium
-daminozyd hamuje rozwój mączlika szklarniowego u petuni, podobnie jak ancymidol lub
CCC u poisencji

Defoliacja
-Opryskiwanie hortensji etefonem w stężeniu 1000-5000 mg/L powoduje całkowitą defoliację
w ciągu 8-9 dni,


10. Podłoża stosowane w uprawie roślin ozdobnych

TORFY-bardzo kwaśne pH 2,4-4,5, ubogie w składniki pokarmowe, duża pojemność
sorpcyjna i powietrzna



Torf wysoki- jest aseptyczny, lekki-dobry do transportu łatwy do wymiany, wadą jest

szybka utrata wł.fizycznych- zmniejszenie pojemności powietrznej,szybko ulega
zakażeniu patogenami



Substrat torfowy-to torf wysoki zwapnowany np. CaCO3 i wzbogacony odp ilością

makro i mikroskładników.



Torf niski- zasobniejszy w skł. mineralne, wyższe pH 4,5-7,2.Mniej substancji

organicznej. Ma duże zdolności sorpcyjne i zatrzymywania wody. Wadą jest szybka
utrata dobrej struktury i niewielka odporność mechaniczna

KORA- z drzew iglastych, stosowana jako jeden ze składników podłoży mieszanych.
Wykorzystywana są także komposty korowe, trociny drzew iglastych.

Wykorzystywane są także:



Włókna drzewne



Włókna kokosowe



Ziemia kompostowa-zróżnicowany skład w zależności od zawartości subst. org.

Przygotowuje się ją z odpadków organicznych np. chwasty które nie wytworzyły
jeszcze nasion zdolnych do kiełkowania.



Ziemia darniowa- powst. Z kompostowania warstwy darni z łąki, pola



Ziemia gnojowa- obornik układa się w pryzmy i przykrywa warstwą ziemi żeby nie

wysechł, po 2 latach-> ziemia o dużej zawartości próchnicy i skł pokarmowych o
odczynie obojętnym



Ziemia liściowa- przekompostowane liście drzew i krzewów np. klonów topoli lip
brzóz buków. Zasobna w skł mineralne, pH obojętne.

Podłoża inertne-nie wchodzą w reakcję z pożywką, stwarzają optymalne warunki wodno-
powietrzne.



Wełna mineralna- zastosowanie znalazły: paluszki do wysiewów i ukorzeniania,
doniczki, maty uprawowe,



Perlit- produkowany z glinokrzemianów pochodzenia wulkanicznego. Stosowany do

ukorzeniania sadzonek, tworzenia podłoże mieszanych



Pumeks-szkliwo wulkaniczne. Stosowany w miesznakch z torfem, korą



Pianka poliuretanowa- podobne właściwości jak wełna mineralna



Wata szklana- ma o 20% mniejszą pojemnośc wodną niż wełna- bardziej wydajne i

precyzyjne systemy nawadniające



Keramzyt- aseptyczny, łatwy do wymiany, dezynfekcji, stosowany w systemach

zamkniętych

Zalety podłoży inertnych:
1.

Pełna kontrola dopływu tlenu, wody, skł. Pokarmowych

2.

Łatwe do nasączenia, zachowują optymalne proporcje wody i powietrza

3.

Lekki, łatwe do rozłożenia w szklarni

4.

Na początku uprawy wolne od patogenów, tanie do odkażania

5.

Obojętne chemicznie

6.

Jednorodne- korzenie rozwijają się w takich samych warunkach

7.

Umożliwiają fertygację w systemie zamkniętym

8.

Plony często wielokrotnie wyższe, o optymalnej jakości, zmniejszenie zużycia

nawozów

Wady podłoży inertnych:
1.

Wysokie nakłady w 1 roku uprawy

2.

Dodatkowa wiedza

3.

Pojawiła się choroba gerbery uprawianej w wełnie- cukrowa zgnilizna gerbery, a na

różach grzyb Gnomoniaradicicola- powoduje zgniliznę korzeni.
Jeden z decydujących czynników o powodzeniu uprawy.
▪dawniej: ziemie zbliżone do tych jakich rośliny rosły w stanie naturalnym
▪dzisiaj: zależy od metody uprawy a ta związana jest z wielkością i przyrządzeniem
technicznym w gospodarstwie.
▪podłoże: pojęcie b. szerokie. Jest to środowisko wzrostu korzeni, odizolowane od skały
macierzystej.

Podłoża dzieli się na:
▪organiczne:
Torf, kora, włókno kokosowe, słoma (węgiel brunatny, łuski kokosowe, ziemie org.)
▪mineralne:
Wełna mineralna, keramzyt, perlit (pumeks, pianka, zeolit)
▪syntetyczne:
Pianka poliuretanowa , pianka polifenolowa, styropian.

Charakterystyka dobrego podłożą;
▪odp. Właściwości fizyczne i chem.
▪wolne od patogenów
▪łatwe do utylizacji

Właściwości fizyczne: (trwała struktura- stabilne)
▪wysoka porowatość
▪duża poj. Wodna
▪dobra podsiąkliwość
▪duża poj. cieplna
Właściwość fizyczne to układ trzech faz: stałej, ciekłej, gazowej.

Właściwości chemiczne:
▪odczyn
▪stężenie soli
▪zawartość składników pokarm.
Właśc. chem. mają mniejsze znaczenie gdyż łatwiej jest je zmienić w trakcie uprawy
wyjątkiem odczynu.

Ziemie ogrodnicze;
-liściowa
-kompostowa
-na zachodzie zmiotki uliczne ( u nas nie bo jest w nich za dużo soli)

Cechy ziemi liściowej:
-najlepsza jest z liści brzozy, najgorsza z liści dębu
-ziemia ta ma dobre stosunki powietrzne
-dużo próchnicy
-mało skład. pokarm
-dobra ziemia do wysiewu nasion
-ziemia liściowa może być kompostowana nie krócej niż rok i nie dłużej niż 2 lata.

Ziemia kompostowana:
-kompostowanie odpadów (resztki np. drobiu)
-kompostowanie trawy
-kompostowanie chwastów ale bez nasion
-kompostowanie roślin wyrzucanych z szklarni ale wtedy gdy nie są chore.

Torf wysoki:
-zastosowanie
◦Subst. torfowa najczęściej stos. Odkwaszony i wzbogacony w makro i mikroelementy
◦jest to składnik innych podłoży (do obniżenia pH lub do zwiększenia subst. I itp.)
◦do wyrobu doniczek
◦do ściółkowania (frezja)na zagonach

Kora:
◦najlepsza z drzew iglastych może być nie lub kompostowana. Anturium dodatek przy
storczykach, najlepsza jest kora granulowana 0,5-1,00mm.
◦kora jest dobra do ściółkowania: krzewów, drzew, bylin.
◦kora utrzymuje dużą wilgotność w podłożu
◦jeśli chcemy używać korę jako samo podłoże Ti musi być ona b. drobna.
◦jeśli chcemy używać jako dodatek do jakiegoś podłoża musi być już troszkę w większych
kawałkach i nie może wtedy przekraczać 30%.

Słoma:( mniej ważne podłoże)

-do uprawy ogórków, pomidorów, gerber
Trociny: (też mniej ważne podłoże)
-jako duże kawałki do hodowli anturium.

Włókno kokosowe:
-drobna granulacja tzw. Pył kokosowy
-właściwe włókna
Zalety:
-dobre stosunki powietrze
-tani
Wady:
-wysokie stężenie soli (dlatego ze korzenie drzew kokosowych pobierają wodę z oceanu)
-wysoko zawartość NA i K
-gorsze odprowadzanie wody
-zróżnicowana wilgotność

Perlit:
-zmielona lawa wulkaniczna
-3-8mm do ukorzeniania sadzonek
-2-5mm do poprawienia właśc.. fizycznych
-lekki i obojętny odczyn
-brak skład. pokarm
-może być stosowany jako podłoże inertne.

Keramzyt:
-granule wypalonej gliny
-różne granulacje
-na keramzycie uprawi się anturium i gerberę
-jest b. dobrym podłożem do uprawy hydroponicznej w doniczkach

Styropian:
-granule o śr. 2-4mm
-podłoże lekkie
-zamknięte pry
-nie wpływa na wymianę gazowa podłożą
-nie wchłania wody
-poprawia przewiewność podłoża

Podłoże żelowe „agryżel”
-różne kolory(bezbarwny, różowy, zielony, niebieski itp.)
-nie jest przeznaczony do rozmnażania
-skład identyczny jak pożywka w In vitro
Podłoże inertne:
*powodzenie uprawy w podłożach inertnych zależy od:
-jakości wody
-pożywki: składniki, pH, EC
-mat roślinny użyty do sadzenia
-częstotliwość ferdygacji
-nawożenie CO2

Podłożę inertne to wełna mineralna:
-sprasowana
-granulaty z wełny
-prasowane maty
-kostki (służą do hodowli mat wyjściowego)

11. Kształtowanie pokroju roślin ozdobnych
Odbywa się za pomocą temp. (rośliny doniczkowe)
1)metoda DIF (z ang. Difference)
Polega na różnicy temp. Dnia i nocy. Niskie zwarte rośliny otrzymuje się przy uprawie w
wys. Temp nocnej a niskiej podczas dnia. Stosuje się tylko w fazie intensywnego wzrostu.
2)metoda CM (z ang. Cool morning)
Oznacza kilkugodzinne obniżenie temp. Nad ranem. Hamuje ona silny wzrost pędów które są
wtedy szczególnie wrażliwe na działanie niskiej temp. Temp. W nocy utrzymuje się zwykle
na poziomie 18˚c, a godz. Lub dwie przed wschodem słońca wyłącza się ogrzewanie i
uruchamia się wentylatory aby obniżyć temp. Do 4-8˚c jaką utrzymuje się przez 2godz.
3) Retardanty:ancymidol, chloromekwat, daminozyd, paklobutrazol i flurprimidol. Hamują
one wydłużanie międzywęźli, dzięki czemu rośliny są zwarte i niższe. Stosuje się je głównie
w produkcji roślin doniczkowych i rabatowych. Pod wpływem retardantów liście mają
intensywniejszą barwę, często większą liczbę kwiatów, wcześniej kwitną oraz zajmują mniej
miejsca w szklarni.
4) Przycinanie roślin

Wykorzystuje się je na Zachodzie dla uzyskania niskiego wzrostu i zwartego pokroju
pelargonii, bez używania tradycyjnych retardantów. DIF (skrót od słowa angielskiego
difference) polega na odpowiednim zróżnicowaniu temperatury dnia i nocy w szklarni.
Ujemne DIF w zakresie od –2°C do –3°C (czyli temperatura nocy wyższa o 2–3°C niż w
ciągu dnia), powoduje trwałe zahamowanie wzrostu pędów i ogonków liściowych pelargonii.
Jest ono wynikiem przewagi oddychania nocnego roślin (i związanego z nim rozkładu
asymilatów w tkankach) nad fotosyntezą, której intensywność w niskiej temperaturze
gwałtownie maleje. Strategię DIF stosuje się dla pelargonii w fazie wegetatywnej, u roślin z
dobrze wykształconym systemem korzeniowym, w warunkach wysokiego natężenia światła.
Wdrożenie tej strategii w fazie pąków kwiatowych powoduje natomiast zmniejszenie
rozmiarów kwiatów i słabsze ich wybarwienie oraz obniżenie trwałości, na skutek spadku
zawartości cukru w tkankach roślin.
"Chłodny poranek", inaczej Cool Morning lub Cool Drop jest modyfikacją DIF i polega
na obniżeniu temperatury nad ranem. Pod koniec nocy, na godzinę lub dwie przed wschodem
słońca, temperaturę powietrza zmniejsza się z 14–16°C do 4–8°C, utrzymując ją na tym
ostatnim poziomie przynajmniej przez 2 godziny. Efekt zahamowania wzrostu roślin jest tym
większy, im istotniejszy spadek temperatury i dłuższy okres oddziaływania chłodu. Tempo
obniżania ostateczną wysokość roślin. W praktyce strategia chłodnego poranka polega na
wyłączeniu ogrzewania i wietrzeniu. Po zakończeniu wietrzenia temperaturę powietrza należy
podnieść do poziomu wyjściowego, a w godzinach wieczornych zwiększyć ją do 20–22°C, w
celu uzyskania średniej temperatury dobowej. Tego typu termiczne skarlanie może być
skuteczne tylko w dobrze wyposażonych szklarniach, w których są ekrany energooszczędne
oraz urządzenia umożliwiające kontrolę klimatu, w przypadku odmian o niezbyt intensywnym
wzroście. Dla silnie rosnących grup pelargonii efekty przynosi jedynie połączenie strategii
DIF i Cool Morning.

12. Znaczenie i etapy rozmnażania in vitro

Mikrorozmnażanie- wegetatywne rozmnażanie roślin w sterylnych warunkach
laboratoryjnych na sztucznych pożywkach (in vitro).
Zaletą tej metody jest niewątpliwie jej wysoki współczynnik rozmnażania (proporcja liczby
uzyskanych roslin do wyjściowej liczby uzytych roślin).
Mikrorozmnażanie prowadzi się w dokładnie kontrolowanych warunkach laboratoryjnych, a
ścisla izolacja hodowanego materiału od środowiska zewnętrznego pozwala na otrzymanie
roślin wolnych od patogenów i szkodników, a także uniezależnia produkcję od warunków
geograficznych i klimatycznych.
Metoda in vitro znajduje zastosowanie przede wszystkim w produkcji roślin, które trudno
rozmnażają się wegetatywnie i metodami tradycyjnymi.

Etapy:



Etap wstępny:



Etap pierwszy:Inicjacja kultur in vitro-izolacja eksplantatu, inokulacja eksplantatu,

restytucja rosliny



Etap drugi: Namnażanie zregenerowanych roślin



Etap trzeci: Ukorzenianie mikrosadzonek



Etap czwarty: Adaptacja do warunków in vivo

W skład pożywek wchodzą: sole mineralne, cukry, witaminy, regulatory wzrostu, dodatki
organiczne i substancje zestalające pożywkę - np. agar. Całkowita sterylność środowiska jest
warunkiem powodzenia rozmnażania i wzrostu roślin in vitro na pożywkach zawierających
wszystkie konieczne do tego celu składniki. Pożywki sterylizuje się termicznie (w
autoklawie) lub przez filtrację, materiał roślinny odkaża się środkami chemicznymi
zawierającymi aktywny chlor lub tlen oraz antybiotykami i innymi substancjami
wspomagającymi odkażanie.

Etap wstępny- obejmuje wybór rośliny matecznej i jej przygotowanie in vivo do pobierania
eksplantatu. Przygotowanie polega na uwolnieniu rośliny matecznej od chorób i szkodników,
oberwaniu lub odcięciu organów utrudniających dostęp do miejsca izolacji eksplantatu oraz
odtłuszczeniu rosliny przez zanurzenie w roztworze szarego mydła lub w 70% alkoholu
etylowym (na kilka sekund)

Do inicjacji kultur używa się pąków wierzchołkowych, bocznych, szypułek kwiatowych,
czasem fragmentów pędów z pąkami bocznymi.

Etap pierwszy: trwa 4-8 tygodni

1. Izolacja eksplantatu- połaczona z jego zewnetrzna sterylizacją. Polega na sterylizacji

w wodzie utlenionej, bromowej, podchlorynu wapnia lub sodu, formaldehydzie.
Nastepnie płucze się eksplantat 3-4 krotnie w sterylnej wodzie destylowanej. W takiej
wodzie pozostaje do czasu wyłożenia na pożywkę.

2. Inokulacja- polega na wyłożeniu eksplantatu na pożywkę, tzw. wszczepianie
3. Restytucja rośliny- może być częściowa, gdy sprowadza się tylko do regeneracji

jednego lub kilku pędów, lub całkowita, kiedy obejmuje odtworzenie pędu i korzeni

Etap drugi- namnażanie nazywane proliferacją lub multiplikacją trwa 3-4 yugodnie. Polega
na dzieleniu zregenerowanych pędów na mniejsze fragmenty i przenoszeniu na świeżą
pożywkę. Przenoszenie roślin lub ich części z pożywki na pożywkę nazywa się
pasażowaniem.

Etap trzeci- ukorzenianie mikrosadzonek, trwające ok. 2 tygodni. Bywa odrębnym etapem
lub stanowi część etapu drugiego. Obecnie coraz cześciej ukorzenianie mikrosadzonek
przenosi się do szklarni-mnożarki i przeprowadza w warunkach in vivo- jest to tańsze.

Etap czwarty-adaptacja(aklimatyzacja) obejmuje przygotowanie mikrosadzonek do
warunków in vivo. Może przebiegac w laboratorium lub od razu w szklarni-mnożarce. W tym
etapie należy przywrócić roślinom zdolność autotroficzną i uodpornić na stresy: świetlny,
wodny, termiczny. Zwieksza się natężenie światła (w laboratorium), zmniejsza w szklarni,
obniża się temperaturę i zwieksza wilgotność powietrza. Sadzonki wypłukuje się z agaru,
sadzi do sterylnego podłoża i przykrywa osłonami foliowymi w szklarni. Mikrosadzonki są
bardzo delikatne, ich szparki są otwarte, a liście nie maja kutikuli, dlatego konieczne jest
stosowanie procedur pielęgnacyjnych.

Rośliny rozmnażane in vitro: róże, cymbidium, chryzantema, jaskier azjatycki, gerbera,
anturium uprawne, alstromeria ogrodowa, Gożdzik, strelicja królewska, glorioza Rotsztylda,
eustoma wielkokwiatowa, zwartnica

Gerbera- rozmnażanie in vitro, dla celów produkcyjnych

1. Wyizolowanie z roślin wierzchołków pędow wielkości 1 cm
2. Odkażanie i skracanie do 0,5cm
3. Umieszczanie na pożywce zestalonej agarem
4. Szalki umieszczamy w fitotronie, w temp. 20- 26

°C, 16 h dzień, 8 h noc, oświetlenie

2700 luxów

5. Po 5-6 tygodniach wieloroślinki (bez korzeni) rozdzielamy i umieszczamy na szalce z

agarem

6. Po 3-4 tygodniach kolejne
7. Powtarzamy czynność kilkakrotnie, dopóki nie osiągniemy odpowiedniej ilości
8. Ukorzeniamy na pozywce (więcej auksyn niż cytokinin)
9. Przenosimy do podłoża (torf+ perlit) z nawozem wieloskładnikowym 0,5g/l, pH

podłoża 5

10. Podłożem napełniamy wielodoniczki, ustawiamy w mnożarkach, gdzie panuje duża

wilgotność powietrza, ale umiarkowana podloża, temperatura powietrza 20-22°C,
temperatura podłoża 18- 20°C

11. Po 8-10 tygodniach rośliny są gotowe do sprzedaży
12. Przed posadzeniem rośliny muszą być zahartowane

13. Nowoczesne technologie uprawy roślin ozdobnych pod osłonami- podłoża,
nawadnianie, kontrola klimatu

Nowoczesne metody uprawy
1.PODŁOŻA:
Hydroponika, kultura wodna – bezglebowa uprawa roślin na pożywkach
wodnych, umożliwiająca produkcję roślinną w sztucznych warunkach na
skalę przemysłową, głównie w szklarniach. Szczególnie przydatna do
uprawy warzyw i kwiatów. W porównaniu z uprawą ziemną korzyści z
uprawy hydroponicznej to:



możliwość zakładania upraw na terenach nieprzydatnych pod uprawę

ziemną, np. na terenach suchych



brak ograniczeń w zakresie zmianowania roślin – można uprawiać po

sobie dowolne rośliny, w tym również w monokulturze, ponieważ nie
występuje zjawisko zmęczenia gleby



wyższe plony, dzięki gęstszemu siewowi oraz szybszemu wzrostowi i

rozwojowi roślin



niższe skażenie produktów z uwagi na niestosowanie pestycydów oraz

niepobieranie z gleby metali ciężkich



możliwość przesunięcia kwitnienia i owocowania poza normalny sezon



wyeliminowanie niektórych ciężkich prac ręcznych (wymiana ziemi,

kopanie, motyczenie i in.)



oszczędność wody

Podłoża inertne:
•

wełna mineralna

•

wermikulit

•

keramzyt

•

trociny

•

włókna kokosowe

•

żwir

Precyzyjne poziomy składników pokarmowych uzyskiwane są dzięki
fertygacji, przy czym w podłożach inertnych - z powodu braku kompleksu
sorpcyjnego - łatwiej jest je uzyskać i utrzymać. Jeżeli zapewni się
właściwy skład i prawidłowy odpływ nadmiaru pożywki ze środowiska
korzeniowego (zwykle 20-30%), to w podłożach inertnych, nawet przy
ciągłym, całodobowym jej podawaniu nie nastąpi uszkodzenie roślin z
powodu toksycznego nagromadzenia składników. W takich samych warunkach
dochodzi do uszkodzenia roślin w podłożach tradycyjnych - po pierwsze z
powodu nadmiernej zawartości soli, po drugie - z braku tlenu.
Podłoża organiczne:
•

torf wysoki,

•

kora drzew iglastych,

•

włókna łuska kokosowa.

•

węgiel brunatny

2. WYPOSAŻENIE
•

Wysokie szklarnie, z kontrolowaną atmosferą

•

Cienówki – możliwość zacienienia

•

Deszczownie

•

Kroplowe

•

Stoły zalewowe – ograniczają ilość wody

•

Maty podsiąkowe

•

Stoły przesuwowe

3.KONTROLA KLIMATU
•

Doświetlanie: lampy fluorescencyjne, rtęciowe, sodowe, ultra

sodowe2000lx przez 20h / dobę, noc od 22 do 2 w nocy, 9000 lx doświetlamy
przez 10h, doświetlenie połaszczyć z dokarmianiem CO2 (optymalne
stężenie700-900ul x1, bez doświetlania jest nieskuteczne dokarmianie
CO2, komputer klimatyczny w nowoczesnych szklarniach. W uprawie na zagonach
gruntowych, poziom wody gruntowej nie powinien przekraczać 1,5-2,0m.

•

Dokarmianie CO2

•

Fertygacja - sposób nawożenia roślin nawozami mineralnymi,

rozpuszczonymi w wodzie kroplowniki znajdujące się przy każdej roślinie
dozują roztwór
4.ROZMNAŻANIE IN VITRO

13. Uprawa roślin dwuletnich

Rośliny dwuletnie- ich cykl uprawowy trwa dwa sezony wegetacyjne. W 1 roku tworzą
rozetę liściową, w 2 pedy kwiatowe, kwiatostanowe, kwitna i zawiązują nasiona.
Rozmnażanie: Z nasion, termin siewu



k. V-poł.VIII



poł. VIII - k.IX (bratki heterozyjne)

Rosliny dwuletnie:
Prawoślaz różowy, naparstnica purpurowa, dzwonek ogrodowy, dziewanna fioletowa,
goździk brodaty, niezapominajka leśna, lak pachnący, miesiącznica roczna, szczeć siewna,
bratek wielkokwiatowy, stokrotka trwała

Rozmnażanie bratka:



wysiew od 15 VIII do k.IX (kwitnienie wiosenne)



15 VII- 55 VIII (uprawa w tunelu)



5- 15 VII (kwitnienie jesienne)



Podłoże: substrat torfowy



Wysiew do skrzynek lub palet wielokomorowych



Nasiona przykrywa się cienką warstwą podłoża i przenosi do pomieszczenia o temp.
15-18

°C



Utrzymywanie wilgotności na stałym poziomie (przesuszenie powoduje bezpowrotne

zahamowanie kiełkowania)



Kiełkowanie trwa 7-10 dni



Po 4-6 tygodniach doniczkujemy do 8 lub 9, podłoże substrat torfowy z ziemią

kompostową



Temp. 14- 18

°C



Po wytworzeniu systemu korzeniowego 5-8

°C w szklarni, w tunelu do 2°C



W trakcie kiełkowania podlewanie nawozem Peters Professional co 2 tyg.



Dokarmianie co 7 dni Universalem Niebieskim( okres wegetacji) i Universalem

Fioletowym (zawiązywanie pąków i kwitnienie)



pH 5,8 – 6,0



150 mg/l podloża N



150 mg/ l podloża P



180-200 mg/l podłoża K

14. Zastosowanie bylin (przykłady)

Byliny mają szerokie zastosowanie:



Rabaty: Primula denticulata- Pierwiosnek ząbkowany, Primulaceae, Dianthus

plumarius- Goździk pierzasty, Caryophyllaceae, Aquilegia vulgaris- orlik
pospolity, Ranunculaceae, Paeonia officinalis- Piwonia lekarska,
Paeoniaceae, Aconitum napellus- tojad mocny, Ranunculaceae, Echinaceae

purpurea- jeżówka purpurowa, Asteraceae, Heliopsis helianthoides-
słoneczniczek szorstki, Asteraceae



Ogrody skalne:Armeria maritima- Zawciąg nadmorski, Plumbaginaceae,

Aster alpinus- Aster alpejski, Asteraceae, Aubrieta x cultorum- Żagwin
ogrodowy, Brassicaceae, Dianthus plumarius- Goździk pierzasty,
Caryophyllaceae



Obwódki: Dianthus plumarius- Goździk pierzasty, Caryophyllaceae,

Alchemilla mollis- przywrotnik ostro klapowy, Rosaceae, Euphorbia
polychroma- wilczomlecz pstry, Euphorbiaceae



Murki: Euphorbia myrsinites- wilczomlecz mirtowaty, Euphorbiaceae



Grupy ogrodowe: Aquilegia vulgaris- orlik pospolity, Ranunculaceae,

Aconitum napellus- tojad mocny, Ranunculaceae, Bergenia cordifolia -
Bergenia sercowata, Saxifragaceae, Adonis vernalis- Miłek wiosenny,
Ranunculaceae, Anemone nemorosa- Zawilec gajowy, Ranunculaceae



Solitery: Paeonia officinalis- Piwonia lekarska, Paeoniaceae, Achillea

filipendulina- krwawnik wiązówkowaty, Asteraceae, Aruncus dioicus-
parzydło leśne, Rosaceae, Centaurea macrocephala- chaber wielko
główkowy, Asteraceae, Dictamnus albus- dyptam jesionolistny, Rutaceae-
rutowate, Gypsophila paniculata- gipsówka wiechowata, Caryophyllaceae,
Delphinium x cultorum- ostróżka ogrodowa, ranunculaceae, Hosta -funkia,
Funkiaceae, Iris sibirica- Kosacieć syberyjski, Irydaceae, Ligularia dentata-
języczka pomarańczowa, Asteraceae



Pojemniki: Dicentra spectabilis- Serduszka okazała, Dymnicowate-

Fumariaceae, Astilbe x arendsii- tawułka Arendsa, Saxifragaceae, Hosta -
funkia, Funkiaceae



Kwiat cięty: Campanula perisifolia- Dzwonek brzoskwinio listny,
Campanulaceae, Dicentra spectabilis- Serduszka okazała, Dymnicowate-
Fumariaceae, Paeonia officinalis- Piwonia lekarska, Paeoniaceae, Papaver
orientale- Mak wschodni, Papaveraceae, Achillea millefolium- krwawnik
pospolity, Asteraceae, Aconitum napellus- tojad mocny, Ranunculaceae,
Aruncus dioicus- parzydło leśne, Rosaceae, Astilbe x arendsii- tawułka
Arendsa, Saxifragaceae, Centaurea macrocephala- chaber wielko główkowy,
Asteraceae, Echinaceae purpurea- jeżówka purpurowa, Asteraceae, Echinops
ritro- pogorzan pospolity, Asteraceae, Heliopsis helianthoides- słoneczniczek
szorstki, Asteraceae, Delphinium x cultorum- ostróżka ogrodowa,
ranunculaceae



Suche bukiety: Achillea filipendulina- krwawnik wiązówkowaty, Asteraceae,

Achillea millefolium- krwawnik pospolity, Asteraceae, Aruncus dioicus-
parzydło leśne, Rosaceae, Astilbe x arendsii- tawułka Arendsa,
Saxifragaceae, Centaurea macrocephala- chaber wielko główkowy,
Asteraceae, Echinaceae purpurea- jeżówka purpurowa, Asteraceae, Echinops
ritro- pogorzan pospolity, Asteraceae, Gypsophila paniculata- gipsówka

wiechowata, Caryophyllaceae, Heliopsis helianthoides- słoneczniczek
szorstki, Asteraceae



Szpalery: Paeonia officinalis- Piwonia lekarska, Paeoniaceae, Delphinium x

cultorum- ostróżka ogrodowa, ranunculaceae, Iris germanica- Kosacieć
bródkowy, Irydaceae



Okrywowe:Ajuga reptans- Dąbrówka rozłogowa, Lamiaceae, Alchemilla

mollis- przywrotnik ostro klapowy, Rosaceae, Lysimachia nummularia-
tojeść rozesłana, Primulaceae, Hosta -funkia, Funkiaceae, Hepatica nobilis-
Przylaszczka pospolita, Ranunculaceae

16. Znaczenie okrywowych roślin ozdobnych (przykłady)

Rola roślin ozdobnych okrywowych:
•

stanowią żywą ściółkę

•

ograniczają wzrost chwastów

•

zapobiegają nadmiernemu nagrzewaniu się gleby

•

ograniczają straty ciepła i przemarzanie przyziemnych części roślin

•

ograniczają parowanie wody zawartej w glebie

•

obumierające na zimę części roślin (liście) wzbogacają glebę w składniki organiczne

•

stanowią atrakcyjne wypełnienie pustych przestrzeni

•

są tłem dla wielu roślin

Przykłady:

Byliny okrywowe miejsc cienistych:
1

Bergenia sercowata – Bergeniacordifolia – Saxifragnaceae – skalnicowate

2

Brunera wielkolistna – Brunerramacrophylla – Boraginaceae – ogórecznikowate

3

Bodziszek korzeniasty – Geranium macrorrhizum– Geraniaceae – bodziszkowate

4

Barwinek pospolity – Vinca minor- Apocynaceae - toinowate

5

Pragnia syberyjska - Waldsteinaternata - Saxifragnaceae

6

Funkia ogrodowa – Hosta hybrida – Funkiaceae – funkiowate

7

Funkia Siebolda – Hosta sieboldiana

8

Funkia Fortunego – Hosta fortunei

9

Konwalia majowa – Convallariamajalis – Convalariaceae – konwaliowate

10

Kopytnik pospolity –Asarumeuropeum – Aristolochiaceae - aristolochiowate

11

Miodunka pstra – Pulmonariasaccharata – Boraginaceae - -ogórecznikowate

12

Miodunka plamista – Pulmonariaofficinalis

13

Jasnota plamista – Lamiummaculatum – Lamiaceae - jasnotowate

14

Dąbrówka rozłogowa – Ajugareptans – Lamiaceae

Byliny okrywowe miejsc słonecznych:
1

Bodziszek czerwony – Geranium sanguineum – Geraniaceae – bodziszkowate

2

Bodziszek korzeniasty – Geranium macrorrhizum

3

Bodziszek wielkopłatkowy – Geranium platypelatum

4

Ułudka wiosenna – Omphalodeswerna – Boraginaceae - ogórecznikowate

5

Płomyk szydlasty –Phloxsubulata – Polemoniaceae – wielosiłowate

6

Rogownica kutnerowata –Cerastiumtomentosum – Caprifoliaceae - goździkowate

7

Rozchodnik ościsty –Sedumreflexum – Crassulaceae - gruboszowate

8

Rojnik ogrodowy – Sempervivumhybridum

9

Czyściec wełnisty – Stachysbyzantica – Lamiaceae – jasnotowate

10

Dzwonek karpacki –Campanulacarpatica – Campanulaceae – dzwonkowate

11

Dzwonek Poszalskiego –Campanulaposcharskyana

12

Karmnik ościsty – Saginasubulata – Caprifoliaceae

13

Gęsiówka kaukaska –Arabiscaucasica – Brassicaceae – kapustowate

14

Żagwin ogrodowy – Aubrietacultorum

17. Znaczenie i zastosowanie pnączy ozdobnych

Pnącza porastające różne podpory mają szerokie zastosowanie w miastach, w ogrodach
przydomowych oraz w lasach i parkach:
•

Pnącza stanowią dużą masę zieloną w miejscach w których nie możemy zastosować

drzew lub krzewów, a spełniają podobne do nich funkcje np. filtrują powietrze, tworzą
mikroklimat oraz stanowią atrakcyjny „dodatek” do betonowego środowiska miejskiego
•

Atrakcyjność pnączy jest duża i stanowią wspaniały dodatek do ogrodów

przydomowych porastając: trejaże, bramki, ogrodzenia, łuki, pergole i stojaki.
•

Pnącza są w stanie ukryć nieładne miejsca w ogrodzie jak np. kompostownik

porastając jego ściany i zasłaniając jego zawartość
•

Pnącza porastające ściany budynków mają właściwości izolujące termicznie ściany i

zmniejszają one straty ciepła o 6%
•

Pnącza zacieniają i osłaniają przed wiatrem więc występowanie dużej ilości pnączy

tworzy zaciszne miejsca w ogrodzie.
•

Pnącza porastają murki i balustrady okwiecając je

Sposoby stosowania pnączy:
•

powierzchniowo – z konstrukcją lub bez niej;

•

cokołowo – nisko 1-2m;

•

liniowo – w wolnych przestrzeniach

•

jako rośliny pojemnikowe zwisające z dachu lub balkonów

•

na podporach otaczających wejście

Przykłady:



Jednoroczne:Fasola wielokwiatowa, Groszek pachnący, Tunbergia oskrzydlona,

Wilec purpurowy



Wieloletnie:bluszcz pospolity, Winobluszcz pięcolistkowy, Winobluszcz trójklapowy,

Wiciokrzew pomorski, Wiciokrzew japoński, Hortensja pnąca, Milin amerykański,
Powojniki: alpejski, wielkokwiatowy, pnący, Jackmana, Róże pnące

18. Zadania żywopłotowych roślin ozdobnych

Żywopłot – forma zieleni tworząca żywe, zwarte ogrodzenie będące dekoracją.
Funkcja żywopłotu zależy od jego formy, rodzaju i wysokości.
Żywopłoty dzielimy na:

Żywopłoty niskie (40 – 100 cm) – pełnią funkcje dekoracyjne i ozdobne; często jako
obwódki rabat, ścieżek, ziołowników;
Gatunki dobre na niskie żywopłoty:



berberysThunberga – Berberisthunbergii (formy ‘Nana’)



bukszpan wiecznie zielony – Buxussempervirens



ligustrpospolity – Ligustrum vulgare ‘Lodense’



pięciornik krzewiasty – Potentilla fruticosa ‘Kobold’, ‘Sommerflor’



tawuła japońska – Spirea japonica ‘Anthony Waterer’, ‘Froebelli’, ‘Goldflame’



cispospolity – Taxusbacata ‘Brzeg’, ‘Repandens’, ‘Summergold’



lawenda wąskolistna – Lavandulaangustifolia

Żywopłoty średnie (100 – 200 cm) – pełnią funkcję dekoracyjną i użytkową (osłaniająca,
wyciszająca, zacieniająca, oddzielająca, zasłaniająca oraz jako bariera akustyczna)
Gatunki dobre na żywopłoty średnie:



irga błyszcząca – Cotoneasterlucidus



ligustr pospolity – Ligustrumvulgare



grab pospolity – Carpinusbetulus



buk pospolity – Fagussilvatica



dereń jadalny – Cornus mas



dereń biały – Cornus alba ‘Siberian Pearls’, ‘Elegantissima’



ostrokrzew kolczasty – llexaquifolium



cis pospolity – Taxusbaccata ’Hessei’, ‘Hicksi’



żywotnik zachodni – Thujaoccidentalis ‘Brabant’, ‘Holmstrup’, ‘Smaragd’



jałowiec pospolity – Juniperuscommunis ‘Suecica’

Żywopłoty wysokie – szpalery (400 – 600 cm) – pełnią funkcję dekoracyjną ale przede
wszystkim użytkową; są barierą akustyczną, chronią przed wiatrem, śniegiem, opadami
deszczu oraz zanieczyszczeniami powietrza; wyznaczają granicę prywatności, zakrywają
elementy krajobrazu bądź nieładną architekturę.
Gatunki szpalerowe:



grab pospolity – Carpinusbetulus ‘Columnaris’, ‘Fastigiata’



buk pospolity – Fagussilvatica



olsza Spaetha – Alnus x spaethii ‘Spaeth’



olsza czarna – Alnusglutinosa



olsza sercolistna – Alnuscordata



świerk serbski – Piceaomorica



choina kanadyjska – Tsugacanadensis



modrzew europejski – Larixdecidua



świerk pospolity – Piceaabies ‘Cupressina’



Innymi roślinami, z których można uformować żywopłot są:



mietelnik żakula – Kochia scoparia



aster krzaczasty – Aster dumosus



chryzantema –Dendranthema

19. Cieniolubne rośliny ozdobne uprawiane w gruncie



Bluszcz pospolity,



przylaszczka,



kopytnik,



funkie,



podagrycznik,



dabrówka rozlogowa,



konwalia,



serduszka okazała,



miodunka pstra,



tojeść rozesłana

Rośliny zadarniające, które najlepiej znoszą zacienienie:
Bluszcz pospolity, kopytnik europejski i barwinek pospolity, Dąbrówka rozłogowa, Marzanka
wonna, Runianka japońska, Skalnica cienista
Niskie byliny lubiące cień:
Fiołek wonny, miodunka pstra, Przylaszczka pospolita, konwalie, ciemiernik ogrodowy,
pierwiosnek ząbkowany, omieg kaukaski
Byliny wyższe, które mogą rosnąć w cieniu:
Funkia japońska, parzydło leśne, pluskwica groniasta, języczka pomarańczowa, tawułka,
zawilec japoński
Rośliny pod drzewa:
Przylaszczka pospolita, przebiśniegi, konwalie, barwinki, dąbrówka rozłogowa, niecierpki
Waleriana, niezapominajki, fiołki
Krzewy dobrze rosnące w cieniu:
Fuksje, rododendrony, wawrzynek wilcze łyko, hortensje, ostrokrzew kolczasty
Drzewa dobrze znoszące zacienienie:
Buk pospolity, jesion wyniosły, jarząb pospolity, wiąz pospolity, wiąz szypułkowy, wiąz
górski, grab pospolity, choina kanadyjska

20. Rośliny ozdobne miejsc słonecznych- ogólna charakterystyka

1) drzewa – (różne odmiany, pokroje, itd.)
- nagozalążkowe:
Jodła koreańska - Abies koreana
Chameocyparis lawsoniana - Cyprysik Lawsona
Juniperus chinensis – Jałowiec chiński
Picea abies – Świerk pospolity
Pinus sylvsertis – Sosna pospolita
Taxus baccata – Cis pospolity ( toleruje wszystkie stanowiska od słonecznego po pełen cień)
- okrytozalążkowe
Acer campestre – Klon polny
Betula pendula – Brzoza brodawkowata
Carpinus bretulus – grab pospolity
Fagus sylvatica – buk pospolity
Fraxinus excelsior – Jesion wyniosły
Gleditsia triacanthos – Glediczia trójcierniowa
Juglans cinerea – Orzech szary
Populus nigra – Topola czarna
Prunus serrulata – Wiśnia piłkowana
Quercus robur – Dąb szypułkowy
Quercus rubra – Dąb czerwony
Salix babylonica – Wierzba babilońska
2) krzewy
Berberis thunbergii – Berberys Thunbergia
Budleja davidii – Budleja Dawida
Buxus sempervirens – Bukszpan wieczniezielony

Cornus alba – Dereń biały
Cotoneaster horizontalis – Irga pozioma
Deutzia scabra – Żylistek szorstki
Euonymus fortunei – Trzmielina Fortune’a
Forsytha x intermedia – Forsycja pośrednia
Keria japonica – Złotlin japoński
Lavendula angustifolia – Lawenda wąskolistna
Magnolia x soulangeana – Magnolia Soulange’a
Potentilla fruticosa – Pięciornik krzewiasty
Prunus triloba – Migdałek trójklapowy
Ribes alpinum – Porzeczka alpejska
Salix Kaprea – Wierzba iwa
Sambucus nigra – Bez czarny
Spirea japonica – Tawuła japońsk Syrynga vulgaris – Lilak pospolity Weigela floribunda –
Krzewuszka cudowna

3) jednoroczne
- uprawiane z siewu bezpośredniego

Szarłat zwisły Amarnathus caudatus
Szarłat wiechowaty Amaranthus paniculatus
Nagietek lekarski

Calendula officinalis

Klarkia wytworna

Clarkia elegant

Godecja wielkokwiatowa

Clarkia amoena ssp. grandiflora

Złocień trójbarwny Chrysanthemum carinatum
Kosmos podwójnie pierzasty, Onętek

Cosmos bipinnatus

Kosmos żółty, siarkowy

Kosmos sulphureus

Dimorfoteka zatokowa

Dimorphoteca sinuata

Maczek kalifornijski Eschscholzia californica
Gipsówka wytworna Gypsophila elegans
Ubiorek tarczowy

Iberis umbellata

Smagliczka nadmorska

Lobularia maritima

Maciejka dwurożna Matthiola longipetala ssp. bicornis
Rezeda wonna Reseda odorata
Ślazówka ogrodowa, letnia Lavatera trimestris
Ślęzawa

Malope trifida

Mietelnik Żakula Kochia scoparia
Titonia okrągłolistna Tithonia rotundifolia

- uprawiane z rozsady

Aksamitka rozpierzchła

Tagetes patula

Aksamitka wąskolistna

Tagetes teunifolia

Aksamitka wyniosła Tagetes erecta
Aster chiński Callistephus chinensis
Cynia wytworna

Ziania elegant

Gazania błyszcząca Gazaina x splendens
Rudbekia szorstka, R. owłosiona

Rudbekia hirta

Sanwitalia rozesłana Sanvitalia procumbens
Słonecznik drobnokwiatowy Helianthus annuus

Żeniszek meksykański

Ageratum houstonianum

Celozja srebrzysta

Celosia cristata

- plumosa – pierzasta
- cristata - grzebieniasta
Begonia stale kwitnąca

Begonia semperflorens

Heliotrop peruwiański

Heliotropium arborescens

Lewkonia letnia

Matthiola incana

Lobelia przylądkowa Lobelia erinus
Goździk chiński

Dianthus chinensis

Goździk ogrodowy Dainthus caryophyllus
Dzwonek irlandzki
Dzwony irlandzkie

Molucella laevis

Szałwia błyszcząca Salvia splendens
Dziwaczek Jalapa

Mirabilit jalapa

Płomyk Drummonda Phlox drummondi
Nemezja powabna

Nemesia strumosa

Wyżlin większy

Antirrhium majus

Tytoń Sandera Nicotiana x sanderae
Petunia ogrodowa

Petunia hybrida

Werbena ogrodowa Werbena hybrida

4) rosliny dwuletnie

Alacea rosea Prawoślaz różowy

Malvaceae

Dianthus barbathus Goździk brodaty

Caryophyllaceae

Bellis perennis

Stokrotka pospolita Asteraceae

Viola x wittrockiana Bratek ogrodowy

Violaceae

5) byliny

6) cebule

Allium aflatuense

Czosnek aflatueński Alliaceae

Allium christophii

Czosnek Krzysztofa Alliaceae

Allium giganteum

Czosnek olbrzymi

Alliaceae

Narcissus sp. Narcyz Amaryllidaceae
Galanthus nivalis

Przebiśnieg pospolity Amaryllidaceae

Leucojum vernum

Śnieżyca wiosenna Amaryllidaceae

Scilla sibirica Cebulica syberyjska Hyacinthaceae
Hyacinthoides hispanica
Scilla campanulata

Hiacyncik hiszpański Hyacinthaceae

Hiacinthus orientalia Hiacynt wschodni

Hyacinthaceae

Puschkinia scilloides Puszkinia cebulicowata

Hyacinthaceae

Muscari armeniacum Szafirek armeński

Hyacinthaceae

Chionodoxa luciliae Śnieżnki lśniący

Hyacinthaceae

Lilium candidum

Lilia biała

Liliaceae

Lilium tigrinum

Lilia tygrysia Liliaceae

Tulipa Tulipan

Liliaceae

Fritillaria imperialis Szachownica cesarska

Liliaceae

Fritillaria persica

Szachownica perska Liliaceae

7) bulwy nie zimujące w gruncie

Acidantera dwubarwna

Acidanthera bicolor Kosaćcowate Iridaceae

Crocosmia crocosmiflora

Monbrecja, Cynobrówka

Kosaćcowate Iridaceae

Gladiolus

Mieczyk

Kosaćcowate Iridaceae

Freesia hybrida

Frezja mieszańcowa Kosaćcowate Iridaceae

Glorioza superba x Rothschildiana Glorioza

Zimowitowate Colchicaceae

Dahlia Dalia

Asteraceae

Ranunculus asiatus

Jaskier azjatycki

Jaskrowate

Ranunculaceae

Anemone coronaria Zawilec wieńcowy

Jaskrowate

Ranunculaceae

21. Znaczenie jednorocznych roślin ozdobnych (przykłady)

Roślina jednoroczna- roślina przechodząca cały cykl rozwojowy (od wykiełkowania z
nasienia do wydania własnych nasion) w ciągu jednego okresu wegetacyjnego, później
ginąca. Obumierają zarówno nadziemne pędy, jak i części podziemne. Niesprzyjającą
wegetacji porę roku przetrwają tylko nasiona. Rośliny jednoroczne należą do roślin
monokarpicznych. Są roślinami zielnymi - mają zielne, niezdrewniałe pędy.

Rośliny jednoroczne stosowane są głównie na kwietniki, prosto mówiąc po jednym roku
zamierają, można resztki usunąć i posadzić nowe  dlatego się tam nadają,

Przykłady typowych roślin kwietnikowych: aksamitka rozpierzchła i wąskolistna, begonia
stalekwitnąca, żeniszek meksykański, heliotrop peruwiański, złocień trójbarwny, lobelia,
nachyłek

Jednoroczne na obwódki: aksamitki, gazania błyszczące, dimorfoteka ogrodowa, złocień
trójbarwny, gailardia

Jednoroczne pnącza: wilec purpurowy, groszek pachnący, fasola wielkokwiatowa, nasturcja
większa

Oprócz tego nadają się do nasadzeń do ogrodu, na rabaty itp.

22. Charakterystyka roślin do dekoracji balkonów i tarasów

Pelargonia ogrodowa, pelargonia bluszczolistna, petunie, surfinie, fuksje, maciejka, bluszczyk
kurdybanek, lobelia zwisająca, scewola wachlarzowata, szczawik, werbena, bratki

O czym trzeba pamiętać:
Ponieważ są to rośliny w pojemnikach należy: podlewać szczególnie w czasie upałów, nie
mówiąc już gdy mamy balkon od strony południowej – to w lecie nawet codziennie,
nawożenie – nawozami w płynie lub po prostu dołożenie kompostu a nawet krowienca (tak
mówiła Regina) do ziemi ogrodniczej, można dodać również do podłoża supersorbenty –
wtedy dłużej utrzymana będzie wilgotność podłoża, pamiętać o odpowiednim drenażu donic,
przesadzać, wymieniać podłoże, szczególnie u petunii ważne jest usuwanie uschniętych
kwiatostanów.

23. Uprawa roślin cebulowych zimujących i nie zimujących w gruncie

wydaje mi się,ze trzeba wymienić które zimują a ,które nie. I podać terminy sadzenia.
zimujące (wszystkie które byly na ostatnim kole z ozdobnych ) amatorsko : sadzimy X i
wykopujemy co 3 lata jesli nam się zagęściły cebule,a kwiaty drobnieją. Produksyjnie:
sadzienie X, wykopywanie latem np tulipan jak mu zwiędną liście , przechowywane w
odpowiednich warunkach w skrzynkach ażurowych itd. przechodzą 2 spoczynki: letni jak
przechowujemy i zimowy w glebie te które nie zimują (np sprekelia urodziwa, koronówka
dwubarwna,galtonia bialawa, nerina, błączatka) sadzi się na miejsc stałe wiosną ( IV - V)
wykopuje jesienią i przechowuje w odpowiednich warunkach .

Rośliny cebulowe: hiacynt, tulipan, czosnek, szafirek, narcyz, iksjirion, cebulica, sniedek,
puszkinia, przebiśnieg, lilie, irys, kamasja, szachownica cesarsk i kostkowa, śnieznik,
sniezyca wiosenna, amaryslis.

Budowa cebuli: jest to przekształcony ped, pietka to łodyga, łuski suche i mięsiste, pak
szczytowy, paki kwiatowe.

Zadania cebuli: organ spichrzowy, do rozmnazania

Podziały cebul:
Wg wielkości łusek – otwarte (nie zrastają się, lilia, szachownica), zamknięte (obejmuje cała)
Wg obecności tuniki – tunikowe (hiacynt, narcyz, tulipan, szafier), nagie (lilia, szachownica,
hiacyncik hiszpański)
Wg dlugosci zycia cebuli – jednoroczne (tulipan), wieloletnie (reszta)
Wg teminu kwitnienia

Cykle uprawowe
Tulipan (zimująca) i wszystkie które kwitna wiosna – okres suszy na lato, cebule bardzo zle
reagują w okresie suszy na deszcz (wykopywanie w lato), kwitna w maju, wysadzamy
jesienią 9koniec września, pocz paz), po kwitnieciu rosliny asymilują, jeśli produkujemy
cebule usuwamy kwiaty recznie, aby lepiej odzywic cebule, asymilacja trwa do końca
czerwca, liscie zolkną – wykopujemy, przechowujemy w temp pokojowej, sadzimy jesienią

Lilia i kwiatnace latem oraz jesienią – wysadzamy jesienią (jeśli zimuja), wiosna ruszają z
wegetacja, latem pedy zakwitają, wykopujemy jesienią, sortujemy, oczyszczamy, wysadzamy
tej samej jesieni, spoczynek tylko zimowy, przechowywanie w temp: latem 17-20st, zima 8-
10st, zawsze maja żywe korzenie (korzenie nie zasychają, przechowujemy w torfie,
trocinach), nie maja spoczynku letniego

Nie zimujące w gruncie: blonczatka, nerina, eukomis dwubarwna, galtonia biaława, śniedek
wiechowaty, tygrysowka pawia, zwartnica.

Zimotrwałe: hiacynt wschodni, szafirek armienski groniasty miękkolistny, snieznik lsniacy,
puszkinia cebulicowata, cebulica syberyjska, hiacyncik hiszpański, tulipan, sniedek
baldaszkowaty, lilia biała tygrysia złotogłów, szachownica kostkowata cesarska preska,
czosnek główkowaty olbrzymi karatawski Krzysztofa aflatuenski kazachstański, irysek
żyłkowany, irys Danforda holenderski angielski, narcyz, przebiśnieg pospolity, sniezyca
wiosenna,
Wszystkie kwiatna wiosna, oprócz lilia i irysow, które kwiatna latem

24. Rośliny ozdobne uprawiane na kwiat ciety w gruncie i pod osłonami

Na kwiat cięty w gruncie: mieczyki, piwonie, lilie, irysy, narcyzy, lewkonie, łubin, konwalie,
szafirki, cynie, tulipany
(Na kwiat cięty pod osłonami – większość, która była na wykładach)

25. Rośliny ozdobne uprawiane na suche bukiety- charakterystyka, przegląd gatunków

Charakterystyka:

Gatunki: Zatrwian wrębny, zatrwian suworowa, kraspedia kulista, gomfrena, celozja
srebrzysta, kocanki piaskowe, suchlin różowy, suchołuska, krokosz barwierski, drakiew
gwiaździsta, można suszyć też czosnki, miesiącznice, Szarłat zwisły, Sz, wiechowaty,
Dzwony irlandzkie, Celozja srebrzysta, Czarnuszka damasceńska, Cz. orientalna, Gomfrena
kulista, Ktokosz barwierski, Kraspedia kulista, Lonas żółty, Kocanki ogrodowe, Suchokwiat
roczny, Suchlin różowy, Driakiew gwieździsta, Złociszek oskrzydlony, Zatrwian wrębny i
Suworowa, Anafalis, Lebiodka pospolita, Dmuszek jajowaty, Łyszczec wiechowaty,
Miechunka

26. Drzewa i krzewy kwitnące wiosną- zastosowanie

Drzewa: Magnolie, jabłoń, śliwa, wiśnia piłkowana, pospolita, migdałek

Krzewy: Pigwowiec, forsycje, rokitnik zwyczajny, wawrzyn szlachetny, wiciokrzew, szakłak
wiecznie zielony, szałak pospolity, porzeczka krwista, tawuła wczesna, tamaryszek
czteropręcikowy

27.Drzewa i krzewy kwitnące późną wiosną i latem- charakterystyka

Krzewy: Budleja Dawida, dereń, irgi, żarnowiec, ketmia syryjska, hortensja, złotokap
zwyczajny, ligustr, mirt, oleander, jaśminowiec wonny, granatowiec właściwy, ognik
szkarłatny, śnieguliczka, bez czarny, krzewuszka cudowna

Drzewa: Kasztanowiec biały, robinia akacjowa, głóg jednoszyjkowy, lipy, jarząb

28. Zastosowanie drzew i krzewów z gromady nagozalążkowych- gatunki i odmiany

Jalowce: płożący ‘golden carpet’, sabiński, chiński ‘obelisk’, pospolity, wirginijski, pfitzera
‘gold star’ – do nasadzeń parkowych do dużych ogrodów, pospolity np. odmiana ‘arnold’
można z niego stworzyć coś na styl żywopłotu, sadząc jednen przy drugim

Cis pospolity – swietny do formowania, na zimozielony żywopłot czy inne formy, np. kuliste

Sosny – Sosna gorska nadaje się nawet do małych ogrodów, szczególnie sosny do ogrodów w
stylu orientanym, wieksze sosny tylko do dużych ogrodów, parków

Jodły – parki, ogrody, jodła koreańska bardzo dekoracyjna ze względu na szyszki

Świerki – parki, ogrody, np. świerk kłujący, czy biały

Żywotniki zachodnie – ogrody, a wszcególności CMENTARZE!! Nadaje się do
formowania, można tez kupc rozne odmiany i roznej formie np. ‘Globosa’. ‘Golden globe’

Cyprysiki lawsonia ‘columnaris’, nutkajski ‘glauca’ – do ogrodow, parkow

Modrzew – małe formy, szczepione na pniu np. ‘diana’ nawet do malych ogrodow, gatunek
nadaje się tylko do parkow z dala od miejskiego powietrza

Miłorząb – nawet do nasadzen przyulicznych, bo jest to gat odporny na war. miejskie, sa też
odmiany małe do ogrodów

29. Drzewa do nasadzeń alejowych i przy ulicach- kryteria doboru i przykłady

Drzewa tolerancyjne na:
- przesuszenie powietrza i gleby.
- silne zasolenie gleb, związane z zimowym odladzaniem jezdni.
- Ograniczenie przestrzeni rozwoju korzeni drzew i mała przestrzeń, w jakiej może rozwijać
się system korzeniowy
- zanieczyszczenie powietrza pyłami i toksycznymi gazami
- Ograniczenia w dostępie światła, spowodowane między innymi zacienieniem przez wysokie
budynki
- Silne zróżnicowanie warunków termicznych w ciągu roku, co wyraża się dużą amplitudą
temperatur
- Zła jest struktura gleby, co wynika ze zniszczenia i przemieszania warstw glebowych w
trakcie budowy dróg, a najczęściej z ich ubicia
Przykłady:



Lipy



Acer campestreiA. campestre‘Nanum’



Corylus colurna



Robinia pseudoacacia



Sorbus intermediaiS. intermedia‘Brouwers’



Quercus rubra



Platanus×hispanicai P. ×hispanica‘Pyramidalis



Crataegus monogyna



Crataegus prunifolia



Crataegus ×media



Glediczia trójciernowa



Ginkgo biloba



bożodrzew



morwa biała

30. Zabiegi pielęgnacyjne w uprawie szklarniowych roślin ozdobnych



Podewanie,



zraszanie,



zamgławianie,



dokarmianie (nawożenie),



zakładanie siatek wspierających,



cieniowanie,



zaciemnianie,



doświetlanie



zakładanie siatek na kwiaty (chryzantema),



odchwaszczanie,



usuwanie liści starych,



dosypywanie podłoża,



utrzymanie odpowiedniej temp. powietrza i podłoża

Gerbera: dokarmianie, doświetlanie i cieniowanie, czyszczenie roślin co 2-3 tygodnie (
usuwanie najstarszych żółknących liści), prześwietlanie (usunięcie najstarszych liści, aby
spowodować wzrost pedów kwiatostanowych); POW 20-22 PODL 18-20

Anturium: usuwanie liści (1 raz w mc), usuwanie odrośli bocznych, uzupełnianie podłoża,
czyszczenie szkła, podlewanie, dokarmianie, opryski stymulatorami wzrostu; POW 22-25
PODL 23

Alstremeria: zakładanie siatek, wietrzenie szklarni, usuwanie słabych i płonych pedów;
POW9-17 PODL 14-18

Frezja: zakładanie siatek, wyłamywanie pędów u odmian tworzących kilka z jednej bulwy,
przycinanie liści przy silnym wzroście, wietrzenie i cieniowanie szklarni; POW 8-10 PODL
15-16n/17-18p