Lekcja 2:

indicativus parasmaipadam

1

czasownik – system praesentis (czasu teraźniejszego)

Ind.praes.P. – indicativus praesentis parasmaipadam
(tryb oznajmujący czasu teraźniejszego, strona parasmaipada – czynna „dla innego”)

√vad (1P) vadati – mówić (

1 klasa: temat = rdzeń+a)

√khād khādati – jeść
√car carati – iść, chodzić, poruszać się
√jīv jīvati - żyć
√tyaj tyajati – porzucać, opuszczać
√dhāv dhāvati – biec, gnać, uciekać
√nam namati – schylać się, kłaniać się
√paṭh paṭhati – czytać, studiować
√pat patati – lecieć, (s)padać
√yaj yajati – składać ofiarę
√rakṣ rakṣati – chronić, bronić
√vas vasati – mieszkać
√vah vahati – nieść, wieźć, płynąć, wiać
√śaṃs śaṃsati – chwalić, wielbić, adorować

rzeczownik

Nominativus, Accusativus, Vocativus (mianownik, biernik, wołacz)
rzeczowników r. męskiego (m) i nijakiego (n) na

–a

deva (m) – bóg; vana (n) – las

deva (m)

vana (n)

sg

dl

pl

sg

dl

pl

N.

देवः

devaḥ

देवौ

devau

देवाः

devāḥ

वनम्

vanam

वने

vane

वनािन

vanāni

Acc.

देवम्

devam

देवौ

devau

देवान्

devān

वनम्

vanam

वने

vane

वनािन

vanāni

V.

देव

deva

देवौ

devau

देवाः

devāḥ

वन

vana

वने

vane

वनािन

vanāni

pismo

nieregularne samogłoski:

रु

ru

रू

rū

हृ

hr̥

हॄ

hr̥̄

ऋर्

rr̥

singularis

(l.poj.)

dualis

(l.podw.)

pluralis

(l.mn.)

1

वदािम

vadāmi

वदावः

vadāvaḥ

वदामः

vadāmaḥ

2

वदिस

vadasi

वदथः

vadathaḥ

वदथ

vadatha

3

वदित

vadati

वदतः

vadataḥ

वदिन्त

vadanti

Lekcja 2:

indicativus parasmaipadam

2

sandhi:

(międzywyrazowe)

-m + C- = -ṃ C-

-m na końcu wyrazu, jeśli następny wyraz zaczyna się od spółgłoski (C=consonant),

zamienia się w anuswarę (nosówkę):

फलम्

(phalam)

+ पतित

(patati)

= फलं पतित

(phalaṃ patati)

(owoc spada)

składnia:

spójniki: stają w postpozycji, tj. po słowie (zdaniu), które łączą:

सुखं दुःखं च

।

(sukhaṃ duḥkhaṃ ca)

(szczęście i nieszczęście)

वदित पठित वा ।

(vadati paṭhati vā)

(mówi albo czyta)

mogą powtarzać się po każdym z łączonych słów:

नराः वा शृगालाः वा गजाः वा ।

(narāḥ vā śr̥gālāḥ vā gajāḥ vā)

(ludzie, szakale, lub słonie)

jeśli łączą zdania, mogą wystąpić po pierwszym słowie drugiego zdania:

बालः तृणं वहित गजः च खादित ।

(bālaḥ tr̥ṇaṃ vahati gajaḥ ca khādati)

(chłopiec niesie

trawę, a słoń zjada)

partykuły wzmacniające lub podkreślające także stoją w postpozycji:

त िह वसािम ।

(tatra hi vasāmi)

(tam właśnie / dokładnie tam mieszkam)

बालः एव वदित ।

(bālaḥ eva vadati)

(tylko chłopiec mówi)

ćwiczenia:

१

. przetłumacz:

1. atra vasāmaḥ
2. gr̥haṃ tyajāmi
3. evaṃ vadati
4. vanaṃ caratha
5. mitre vadataḥ
6. ācāryaṃ vahanti
7. pattraṃ paṭhāmaḥ
8. nr̥paṃ śaṃsasi
9. bālau dhāvataḥ
10. prāsādaṃ hi vasāmi
11. adhunā jīvāvaḥ
12. rathaṃ vahasi

13. hr̥dayāṇi vadanti
14. nr̥paḥ rakṣati
15. phalāni vahathaḥ
16. devān śaṃsanti
17. ācāryaṃ namāmi
18. tatra dhāvatha
19. nagaraṃ carāvaḥ
20. nr̥paḥ tatra vasati
21. sadā satyaṃ vadasi
22. pattrāṇi phalāni ca patanti
23. śiśyaḥ sarvatra paṭhati
24. putrau janakaṃ tyajataḥ

Lekcja 2:

indicativus parasmaipadam

3

25. tatra mitrāṇi jīvanti
26. he nr̥pa narān rakṣasi
27. phale māṃsaṃ vā khādāmaḥ
28. sarvatra narāḥ jīvanti
29. śiṣyau ācāryaṃ namataḥ
30. śr̥gālaḥ khādati dhāvati ca
31. adya phalāni eva khādāmi
32. devāḥ grāmaṃ rakṣanti

33. gajaḥ pattre khādati
34. narāḥ nr̥paṃ namanti
35. adhunā nagaraṃ carāmi
36. devān janakaṃ ca namāmaḥ
37. he nr̥pa gr̥haṃ carasi
38. vātaṃ mitraṃ śaṃsati
39. gajau vanaṃ vasataḥ
40. janakaḥ devān yajati

२

. przepisz na transkrypcję i przetłumacz:

फलािन खादिस । नृपः वदित । जीवामः । देवं शंसथः । गजौ चरतः ।
अधुना पठामः । गृहं वसािम । हृदयं यजािम । शृगालः गजः च धावतः ।
चरावः पतावः वा । पुरुषः देवान् शंसित । वातः वहित कुसुमे च नमतः ।
हे गज मांसं तृणं वा खादिस । सदा दुःखम् एवं वदथ । नरौ रथं वहतः ।

Słówka:

(nieodmienne:)

atra – tutaj
adya – dzisiaj
adhunā – teraz
eva – tylko, właśnie,
dokładnie
evam – tak, w ten
sposób, właśnie
ca – i
tatra – tam
vā - albo
sadā – zawsze
sarvatra – wszędzie
hi – właśnie, naprawdę
he – o! (wykrzyknik do
wołacza)

(rzeczowniki:)

ācārya (m) – nauczyciel
kusuma (n) - kwiat
gaja (m) – słoń
gr̥ha (n) – dom
grāma (m) – wieś
janaka (m) – ojciec
tr̥ṇa (n) - trawa
duḥkha (n) -
nieszczęście
nagara (n) – miasto
nara (m) – człowiek
nr̥pa (m) – król
pattra (n) – liść, list
putra (m) – syn

puruṣa (m) - człowiek
prāsāda (m) – pałac
phala (n) – owoc
bāla (m) – chłopiec
māṃsa (n) – mięso
mitra (n) – przyjaciel
ratha (m) – wóz, rydwan
vāta (m) - wiatr
śiṣya (m) – uczeń
śr̥gāla (m) - szakal
satya (n) – prawda
sukha (n) – szczęście
hr̥daya (n) - serce