Adrian Hojan

Historia, spec. nauczycielska

Grupa: czwartek, godz. 9:45

Temat: Thomas Jefferson - działalność dyplomatyczna przed prezydenturą i w czasie jej trwania.

Urodzony 17 kwietnia 1743 roku w miasteczku Shadwell

znajdującym się w stanie Wirginia, Thomas Jefferson je dzisiaj

uznawany za jednego z „ojców założycieli” Stanów Zjednoczonych

Ameryki. Był to człowiek niezwykle wykształcony, szczególnie w

prawie, dzięki któremu mógł tak mocno zaistnied w polityce

amerykaoskiej kooca XVIII wieku. Jako jednego z twórców

Uniwersytetu stanowego Wirginii oraz osobę która współtworzyła

Deklarację Niepodległości USA z 1776 r. trzeba uznad tę postad za

jedną z najwybitniejszych i jedną z tych, która najbardziej się

przyczyniła do powstania nowego, wolnego paostwa na kontynencie

odkrytym przez Kolumba. Jednak ta postad będzie mnie interesowad z

innego powodu. Otóż w mojej pracy mam zamiar zająd się jego działalnością na polu

międzynarodowym w czasie gdy już wkroczył na amerykaoskie salony polityczne oraz w

najważniejszym w jego życiu okresie, czyli w czasie sprawowania przez niego prezydentury. Chcę w

swojej pracy pokazad to, co dla większości jest mniej znanym elementem życiorysu tego wybitnego

prawnika i polityka nawet dla wielu jego dzisiaj żyjących rodaków. W przedstawieniu tego

zagadnienia posłużyłem się takimi pracami naukowymi jak jego życiorysem napisanym przez Zofię

Libiszowską pt. „Tomasz Jefferson”. Na temat jego działalności politycznej pomocne okazały się prace

Longina Pastusiaka „Prezydenci Stanów Zjednoczonych” oraz Wacława Szyszkowskiego „Twórcy

Stanów Zjednoczonych”. Całośd została przeze mnie uzupełniona pracą panów Georga Browna

Tindalla oraz Davida E. Shi „Historia Stanów Zjednoczonych” w tłumaczeniu Anny Bartkowicz, Hanny

Jankowskiej i Janusza Ruszkowskiego oraz pracą Bernarda W. Sheeham i Irminy Wawrzyczek „Historia

Stanów Zjednoczonych Ameryki”. Dodatkowo jeszcze posłużyłem się „Encyklopedią Stanów

Zjednoczonych Ameryki” tomem: Dzieje Polityczne oraz Słownikiem Historycznym. Pracę swoją

oparłem na kolejności chronologicznej czyli od wydarzeo najwcześniejszych do najpóźniejszych, gdyż

uznałem, że inne rozwiązanie byłoby zbyt skomplikowane i zagmatwane dla osoby mniej

interesującej się historią, a która chciałaby ją przeczytad. Postanowiłem również, że rozpocznę

Thomas Jefferson

pisanie jej od momentu, gdy Jefferson pojawia się na międzynarodowej scenie politycznej z

pominięciem wcześniejszych, zresztą również bardzo mało znanych wydarzeo z jego życiorysu.

1. Sytuacja polityczna w momencie pojawienia się Jeffersona w życiu politycznym.

1.1. Współautorstwo Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych

1.2. Wielokrotne wysłanie na delegacje Jeffersona do Izby Delegatów stanu Wirginia i

Zgromadzenia Narodowego Wirginii.

1.2.1. Przygotowanie wielu ustaw stanowych przez Jeffersona.

1.3. Wojna amerykaosko-brytyjska o niepodległośd Stanów Zjednoczonych.

1.4. Wybranie na urząd gubernatora Wirginii.

2. Pierwsze próby wysłania do Paryża na negocjacje pokojowe.

2.1. Rozgoryczenie po niedocenieniu jego działao w stanie Wirginia.

2.2. Odmowa przyjęcia misji dyplomatycznej.

2.3. Przyjęcie młodego makiza de Chatellux.

2.4. Choroba i śmierd żony i związane z nią przeżycia

1

.

2.5. Podjęcie przez kongres decyzji o wysłaniu Jeffersona do Francji na misję dyplomatyczną i

szybka zgoda Jeffersona.

2.6. Opóźnienie wyjazdu z powodu mroźnej zimy.

2.7. Rezygnacja ze służby dyplomatycznej po otrzymaniu informacji o sfinalizowaniu traktatów

pokojowych we Francji.

2.8. Naleganie Jeffersona by jak najszybciej ratyfikowad i odesład traktaty pokojowe.

2.9. Decyzja kongresu o powołaniu Jeffersona do trójosobowej komisji do zawierania traktatów

handlowych.

3. Wyjazd Jeffersona do Europy.

3.1. Przygotowanie do podróży – poznanie możliwości gospodarczych poszczególnych stanów.

3.2. Podróż z Bostonu do Portsmouth i dalej przez Hawr do Paryża.

3.3. Przedstawienie Benjaminowi Franklinowi i Johnowi Adamsowi celów Kongresu.

3.4. Harmonijna współpraca całej trójki w negocjacjach nad traktatami handlowymi.

3.5. Pierwsze porażki dyplomatyczne z powodu braku zaufania europejczyków do młodych

Stanów Zjednoczonych i jego ustroju.

3.6. Podpisanie w 1785 roku pierwszego traktatu handlowego z Prusami – pierwszy sukces.

1

„Nie potrafię opisad gwałtownego wybuchu emocji i żalu, gdy ukradkiem niemal weszłam do jego pokoju tej nocy. Nie

opuszczał swego pokoju przez trzy tygodnie; ja stale byłam przy nim. Chodził bezustannie dniem i nocą, kładąc się jedynie,
gdy zmęczenie i wyczerpanie powaliło go na siennik podłożony mu w czasie długiej niemocy. Moja ciotka pozostawała stale
przy nim przez kilka tygodni, nie pamiętam ilu. Gdy wreszcie opuścił swój pokój, dosiadł konia i odtąd nieustannie
przemierzał konno góry, mniej uczęszczane drogi a nawet lasy.” – opis przeżyd po śmierci żony Jeffersona zawarty w
pamiętniku córki Marty (Libiszowska Z. Tomasz Jefferson, Wrocław 1984, s. 108).

3.7. Trudne negocjacje z paostwami skandynawskimi, Półwyspu pirenejskiego, Włoch i Morza

Śródziemnego, które powstały po rozpadzie Imperium Tureckiego.

3.8. Zmiany na stanowiskach dyplomatycznych w Europie – odwołanie Franklina, Adams

oddelegowany do Wielkiej Brytanii, Jefferson zostaje we Francji jako ambasador.

3.9. Choroba i depresja Jeffersona po otrzymaniu wiadomości o śmierci najmłodszej córki

2

.

3.10. Podpisanie nowego traktatu handlowego z Francją w 1786 r. i negocjacje z innymi

paostwami.

3.11. Próby rozwiązania rosnącego zadłużenia USA wobec europejczyków.

3.12. Wyjazd do Londynu i tamtejsze negocjacje.

3.13. Działania wobec zbliżającej się rewolucji francuskiej i uchwaleniu konstytucji w USA.

3.14. Prośba o urlop i powrót Jeffersona do Ameryki.

4. Jefferson jako amerykaoski sekretarz stanu.

4.1. Niespodziewana nominacja przez prezydenta Waszyngtona na stanowisko sekretarza stanu i

zwlekanie z odpowiedzią na prośbę o przyjęcie stanowiska.

4.2. Przybycie do Nowego Jorku i objęcie urzędu sekretarza stanu.

4.3. Listowne pożegnanie z Francją i zdziwienie zmianą nastrojów w Stanach.

4.4. Spór poglądowy z Alexandrem Hamiltonem o politykę zagraniczną i wewnętrzną.

4.5. Likwidacja paryskiej rezydencji i obsadzanie stanowisk nowymi ambasadorami.

4.6. Polityka Jeffersona wobec napiętej sytuacji pomiędzy Anglią a Hiszpanią.

4.7. Próba rezygnacji z gabinetu w razie reelekcji Waszyngtona na prezydenta i pozostanie na

nim po jej dokonaniu się.

4.8. Popieranie przez Jeffersona rewolucji we Francji.

4.9. Konflikt z Hamiltonem o zajęcie stanowiska USA wobec konfliktu angielsko-francuskiego.

4.10. Uznanie nowego republikaoskiego ambasadora francuskiego przez Waszyngtona za

namową Jeffersona.

4.11. Konflikt Jeffersona z pewnie poczynającym się ambasadorem Genetem.

4.12. Sporządzenie pism na temat celów polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych.

4.13. 31 grudnia 1793 – rezygnacja z urzędu Jeffersona mimo usilnych starao prezydenta

Waszyngtona o pozostanie na nim.

5. Jefferson jak wiceprezydent Stanów Zjednoczonych.

5.1. Brak wyraźnej odmowy Jeffersona w razie wyboru go na urząd prezydenta.

5.2. Nieznaczna przegrana z Johnem Adamsem w wyborach 1796 i otrzymanie urzędu

wiceprezydenta.

2

Libiszowska Z., Tomasz Jefferson, Wrocław 1984, s. 136.

5.3. Zorientowanie się w sytuacji międzynarodowej Stanów Zjednoczonych.

5.4. Niezadowolenie Jeffersona z prowadzonej przez prezydenta Adamsa polityki wobec Francji.

5.5. Zgoda na powołanie trzyosobowej komisji ds. negocjacji z Francją dyrektoriatu.

5.6. Obserwacja z niesmakiem przez Jeffersona działao komisji i dyrektoriatu (później konsulatu).

6. Prezydentura.

6.1. Wybranie przez republikanów Jeffersona jako oficjalnego kandydata na prezydenta.

6.2. Wygrana w wyborach i rozpoczęcie prezydentury.

6.3. Sformułowanie zasad prowadzenia polityki zagranicznej: „Handel tak, związki polityczne nie”

6.4. Wykupienie Luizjany i dążenia do izolacji Ameryki od Europy.

6.5. Rozpoczęcie likwidacji niektórych placówek dyplomatycznych USA w Europie lub obniżenie

ich rangi.

6.6. Używanie przez Amerykę siły w razie potrzebny interwencji w obronie swoich ludzi poza

Stanami Zjednoczonymi, np. zbombardowanie Trypolisu.

6.7. Walka Jeffersona o przyłączenie Florydy do Stanów w momencie walk pomiędzy Anglią a

Francja.

6.8. Sprawa okrętu „Chesapeake” i bierne działania w niej Jeffersona.

6.9. Wprowadzenie embarga handlowego na cały kontynent europejski – 22.XII.1807 r.

Oceniając działalnośd dyplomatyczną Thomasa Jeffersona trzeba przede wszystkim pamiętad o

tym, że musiał się on jej praktycznie uczyd od zera, gdyż Stany Zjednoczone dopiero co powstawały i

uczyły się wszystkiego tak jak uczy się małe dziecko. Bardzo ważną lekcję odebrał on w czasie swojego

pobytu we Francji, który nauczył go dokładnie zasad działa. Nie można również zapomnied o wpływie

odchodzącego już w tamtym okresie na emeryturę Benjamina Franklina, którego można częściowo

nazwad nauczycielem Jeffersona jeśli chodzi o działalnośd dyplomatyczną. Zarzucid 3. Prezydentowi

Stanów Zjednoczonych ciągłe sympatyzowanie z Francją, jednak należy zwrócid też uwagę, że była

ona w dobie rewolucji bliższa jemu poglądowo niż chociażby Wielka Brytania. Jefferson w swojej

polityce cechował się przede wszystkim konsekwencją i tym co będzie dobre ale jego paostwa.

Potrafił bardzo dobrze wykorzystad również momenty, które się zdarzały by zyskad dla siebie i kraju

spore korzyści (wystarczy wspomnied tutaj o dogadaniu się w sprawie długów amerykaoskich po

wojnie w obronie niepodległości czy o zakupie Luizjany z rąk Francji). Pod koniec prezydentury

zabrakło mu jednak odwagi i zdecydowania w działaniu do której wzywał go między innymi Tadeusz

Kościuszko w swoich listach. Generalnie jednakże ujmując trzeba ocenid działalnośd Jeffersona na

plus gdyż bardzo pomógł w rozwoju dyplomacji Stanów Zjednoczonych Ameryki mimo bardzo

skromnego budżetu jakim go obdarzył sekretarz skarbu Alexander Hamilton w momencie gdy

utworzony został pierwszy gabinet prezydenta Jerzego Waszyngtona. Największym jednakże jego

błędem było wprowadzenie embarga na handel zagraniczny z Europą, które to doprowadziło do

kryzysu gospodarczego w Stanach Zjednoczonych i spadnięcie jego dochodów. Jednak również bez

jego polityki oszczędności nie można by też było mówid o spłaceniu wszelkich zadłużeo wobec

wszystkich tych osób które finansowo zaangażowały się w walkę o utrzymanie wolności tworzących

się dopiero Stanów Zjednoczonych. Jego ocena w całości jest pozytywna z małym minusem, który

musi zostad uwzględniony za jego ostatnie lata prezydentury. Thomas Jefferson był wybitnym

dyplomatą i Ojcem Założycielem i tak powinien funkcjonowad w naszej świadomości mimo kilku

pomyłek.

Bibliografia

1. Opracowania:

 Bartnicki A., Michałek K., Rusinowa I., Encyklopedia historii Stanów Zjednoczonych Ameryki:

dzieje polityczne (od Deklaracji Niepodległości do współczesności), Warszawa 1992.

 Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, T. 2, 1763-1848, red. nauk. B. W. Sheehan, I.

Wawrzyniak, Warszawa 1995.

 Libiszowska Z., Tomasz Jefferson, Wrocław 1984.

 Pastusiak L., Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, Warszawa 2005.

 Słownik Historia, red. Piekarczyk Gałkowska J., Czerwioski P., Sobaś M., Nawrot A., Durska L.,

Jabłooska P., Kraków 2004.

 Szyszkowski W., Twórcy Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1980.

 Tindall G. B., Shi D. E., Historia Stanów Zjednoczonych, Poznao 2002.

2. Ilustracje:

 http://www.biographyonline.net/thomas_jefferson