background image

Adam Zaborski – matematyka stosowana i metody numeryczne – metoda różnic skończonych 

Metoda różnic skończonych 

1. Postawienie problemu 

Metodą różnic skończonych określmy ugięcie wspornika, obciążonego na końcu siłą 
skupioną: 

w(0)=0 

w’(0)=0 

w’’(L)=0 

w’’’(L)=P 

 

Dane: L = 4 [m], P = 100 [kN], E = 210 [GPa], I = 1·10

-4

 [m

4

]. 

2. Zapis matematyczny 

Jak wiadomo, zagadnienie brzegowe składa się z równania różniczkowego i warunków 
brzegowych. Dla belki są to: 

  równanie różniczkowe linii ugięcia (liniowe 4. rzędu) 

 

)

(

)

(

x

q

x

EIw

vi

=

 

  kinematyczne warunki brzegowe 

 

0

)

0

(

'

)

0

(

=

=

w

w

 

  statyczne warunki brzegowe 

 

0

)

(

'

'

=

L

EIw

, (moment, a więc i krzywizna

1

, na wolnym końcu są równe zero) 

 

P

L

EIw

=

)

(

'

'

'

, (siła poprzeczna w belce) 

3. Dyskretyzacja problemu 

Dyskretyzacja polega na poszukiwaniu rozwiązania równania jedynie w określonych 
punktach (jest to tzw. metoda kollokacji). Ponieważ mamy równanie różniczkowe 4. rzędu, 
posłużymy się aproksymacją 4-go stopnia za pomocą 5-cio węzłowej gwiazdy (five-point 
stencil): 

 

 

Rozwijając funkcję aproksymacyjną w szereg Taylora, otrzymujemy wzory na pochodne: 

 

[

]

)

5

(

1

8

0

8

1

12

1

'

w

=

h

w

 

 

[

]

)

5

(

2

1

16

30

16

1

12

1

'

'

w

=

h

w

 

 

[

]

)

5

(

3

1

2

0

2

1

2

1

'

'

'

w

=

h

w

 

 

[

]

)

5

(

4

1

4

6

4

1

1

w

=

h

w

iv

 

                                                 

1

 Związek między momentem a krzywizną ma postać: 

EI

M

=

κ

 

background image

Adam Zaborski – matematyka stosowana i metody numeryczne – metoda różnic skończonych 

4. Program obliczeniowy 

4.1. Dzielimy belkę na n przedziałów, wprowadzając dodatkowo po dwa węzły fikcyjne na 

obu końcach belki: 

n+1 

1,  2,  3 

m-2,m-1,m 

m = n+5 

 

4.2. Tworzymy macierz współczynników a, uwzględniającą warunki brzegowe dla węzłów 

zewnętrznych i równanie różnicowe dla wewnętrznych węzłów 

 

a(i,i-2:i+2) = [1 -4 6 -4 1] % r. różn. 

4.3. Tworzymy wektor prawych stron b, (tylko jedna składowa różna od zera) 
4.4. Dokonujemy standaryzacji równań, starając się aby rezidua wszystkich równań były 

podobnego rzędu (np. poprzez wprowadzenie wielkości bezwymiarowych) 

4.5. Rozwiązujemy układ równań 
 

w = a \ b 

 

ugięcie pod siłą 

1016

.

0

2

=

m

w

[m] 

4.6. Rysujemy wykres ugięć 
 

plot(h*(0:n),w(3:m-2)) 

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

-0.12

-0.1

-0.08

-0.06

-0.04

-0.02

0

ugięcia wspornika

x [m]

w

 [

m

]

 

4.7. Wynik sprawdzamy metodą analityczną 
 

(obliczenia metodą Mohra: belka fikcyjna – odwrócony wspornik – obciążona trójkątnym 
momentem dzielonym przez EI): 

 

1016

.

0

10

1

10

210

3

4

10

100

3

3

2

2

1

)

(

4

9

3

3

3

=

=

=

=

EI

PL

L

L

EI

PL

L

w

[m] 

(rozwiązanie numeryczne jest dokładne z uwagi na przyjęty stopień aproksymacji).