Elastyczne Formy Zatrudnienia Telepraca(1)

„Kampania informacyjna na rzecz promocji elastycznych form zatrudnienia”

Projekt współfinansowany przez Uni

Europejsk

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

ELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIENIA

Laboratorium elastycznych form zatrudnienia

materiały edukacyjno - szkoleniowe

Warszawa - Łód

, kwiecie

2009r.

ELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIENIA
Telepraca

Laboratorium elastycznych form zatrudnienia
materiały edukacyjno - szkoleniowe

Autor: Katarzyna Roma

ska

red. Zbigniew Olejniczak

PUBLIKACJA DYSTRYBUOWANA BEZPŁATNIE

SPIS TRE

Definicja i charakterystyka telepracy

Historia i rozwój telepracy

Polskie regulacje prawne

[Kodeks pracy] Dział drugi - stosunek pracy, Rozdział IIb - Za-
trudnianie pracowników w formie telepracy

Umowa o teleprac

– wzór umowy

Umowa o wykorzystanie przy wykonywaniu pracy sprz

tu sta-

nowi

cego własno

ść

telepraco wnika

Rodzaje telepracy

Zawody i bran

e wykorzystuj

ce system telepracy

Korzy

ci ekonomiczne z telepracy

Wady telepracy

Studia przypadków zastosowania telepracy

Rekomendacje

DEFINICJA I CHARAKTERYSTYKA TELEPRACY

Telepraca nie ma jednej definicji – jest terminem nowym i podlegaj

cym ewolucji wraz ze

zmianami, zachodz

cymi w otaczaj

cej nas rzeczywisto

ci.

Teoretycy telepracy u

ywaj

wielu nazw na jej okre

lenie: telepraca, teledojazdy, praca na

odległo

ść

, praca elastyczna, praca mobilna czy e-praca itd.

Poj

cie telepracy wi

ąż

e si

zatem z alternatywnymi stylami pracy, zwi

zanymi z wykorzysta-

niem nowoczesnych narz

dzi telekomunikacji: sieci komputerowych, szybkiej transmisji

danych, czy telefonii mobilnej.

Za twórc

telepracy uwa

a si

Jack’a M. Nilles’a, ameryka

skiego fizyka, który kierował pra-

cami projektowymi pierwszych rakiet i pojazdów kosmicznych dla NASA. Jack M. Nilles
nadał swojej idei nazw

„praca zdalna”, w oryginale angielskim – telecommute (w dosłow-

nym tłumaczeniu na polski „zdalne doje

anie” do pracy).

Jack Nilles definiuje teleprac

nast

puj

co: Ka

dy rodzaj zast

powania podró

y zwi

zanych

z prac

technik

informacyjn

(np. telekomunikacj

i komputerami); przemieszczanie pracy

do pracowników zamiast pracowników do pracy. Ostatnio bardziej popularny stał si

termin

telework (telepraca), promowany przez Komisj

Europejsk

Definicja telepracy, zaproponowana przez Komisj

Europejsk

, brzmi nast

puj

co: „Telepra-

ca jest to metoda organizowania i wykonywania pracy, w której pracownik pracuje poza
miejscem pracy pracodawcy przez znaczn

ęść

swojego czasu pracy, dostarczaj

c do

pracodawcy wyniki (rezultaty) pracy przy wykorzystaniu technologii informacyjnych oraz
technologii przekazywania danych, zwłaszcza Internetu”.

Najnowszym okre

leniem jest e-work, które nawi

zuje do

cisłego wykorzystania technologii

teleinformatycznych i telekomunikacyjnych.

Według raportu Europejskiej Fundacji ds. Poprawy Warunków

ycia i Pracy po

conego

społecznym wymiarom telepracy, definicje telepracy składaj

z dwóch elementów: miej-

sca pracy i u

ycia telekomunikacji. Miejsce pracy to ogólnie lokalizacja inna ni

tradycyjna

siedziba pracodawcy. Wył

cza to prac

w filiach, dyspozycyjno

ść

na telefon oraz telekonsul-

tantów. Czas zatrudnienia poza siedzib

pracodawcy nie ma znaczenia.

Przez u

ycie telekomunikacji rozumie si

zastosowanie

rodków telekomunikacyjnych: kom-

putera, faxu, telefonu, satelity, CD-ROM-ów, itp. Dzi

ki nim dokonuje si

telekomunikacyjna

wymiana słów, projektów itd. W odró

nieniu od tradycyjnej pracy w domu, nie s

wytwarzane

dobra materialne.

Telepraca mo

e mie

ró

norodny charakter, od prostych rutynowych prac, polegaj

cych na

uzupełnianiu danych, do bardzo skomplikowanych i kreatywnych prac badawczych, konsul-
tacyjnych i artystycznych.

Pomimo braku jednolitej definicji telepracy, wskazuje si

jednak na jej trzy podstawowe

cechy:

•

wykorzystanie technologii informatycznych i telekomunikacyjnych,

•

przebywanie pracownika poza „tradycyjnym” miejscem zatrudnienia,

•

regularno

ść

, powtarzalno

ść

takiej działalno

ci.

Telepraca to ka

dy rodzaj pracy umysłowej, wykonywanej przez pracownika poza tradycyj-

nym miejscem pracy, w efekcie której nast

puje przesłanie efektów tej pracy za pomoc

nowoczesnych technologii i narz

dzi teleinformatycznych.

Telepraca została wprowadzona do polskiego Kodeksu pracy w pa

dzierniku 2007 roku i jest

normalnym zatrudnieniem na umow

o prac

, z t

ró

nic

e wykonywana jest poza zakła-

dem pracy.

Telepraca zdefiniowana jest w Art. 67

Kodeksu pracy: Praca mo

e by

wykonywana regu-

larnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem

rodków komunikacji elektronicznej

w rozumieniu przepisów o

wiadczeniu usług drog

elektroniczn

(telepraca).

HISTORIA I ROZWÓJ TELEPRACY

Telepraca, jako forma pracy zdecentralizowanej i rozproszonej, jest kolejnym etapem zwi

zanym z ewolucj

form zatrudnienia.

Obecnie najwi

ksza liczba miejsc pracy na

wiecie (ok. 75%) tworzona jest w sektorze

usług, w tym zwi

zanych z wykorzystaniem, przekazywaniem i analizowaniem informacji.

Te zmiany maj

pozytywny wpływ na zwi

kszanie si

liwo

ci zastosowania telepracy.

Za pierwszego telepracownika, niektórzy uznaj

prezesa jednego z banków w Bostonie, któ-

ry w latach 60-tych kazał poprowadzi

lini

telefoniczn

z banku do własnego mieszkania,

poło

onego kilka pi

ter wy

ej, aby tak

e wtedy, kiedy był fizycznie nieobecny w banku, mógł

reagowa

i odpowiada

na potrzeby klientów.

Teleprac

po raz pierwszy w praktyce wprowadzono równie

w latach 60-tych, w Wielkiej

Brytanii, w firmie programistycznej F International Group. Kobiety zatrudnione w tej firmie
mogły ł

czy

prac

zawodow

z wychowywaniem dzieci, sp

dzaj

c 40% swego czasu

w domu i wykorzystuj

c do wykonywania swych zada

telefon i fax.

Jednym z wydarze

, które stały si

katalizatorem upowszechnienia telepracy na szersz

skal

był kryzys paliwowy roku 1972 i wzrost cen ropy naftowej w USA. Stany Zjednoczone

stan

ły wówczas po raz pierwszy przed problemem: „Doje

czy pracowa

w domu?”.

Za twórc

telepracy uwa

a si

Jack’a M. Nilles’a, ameryka

skiego fizyka, który kierował pra-

cami projektowymi pierwszych rakiet i pojazdów kosmicznych dla NASA, przez dłu

szy czas

zastanawiaj

c si

nad faktem – Dlaczego robimy ró

ne rzeczy w ten, a nie inny sposób?

Dlaczego nie korzystamy z osi

gni

ęć

techniki,

eby wykonywa

swoje zadania lepiej i aby

działa

sprawniej. Jack M. Nilles podkre

la, i

zacz

ło si

od pytania, jakie kiedy

zadał mu

pewien człowiek: „Je

eli ludzie potrafi

stan

ąć

na ksi

ęż

ycu, to dlaczego nie potrafi

poradzi

sobie z korkami ulicznymi?”.

Analiza problemu doprowadziła go do innego pytania: „Czy wszyscy musimy chodzi

(je

dzi

) do pracy, skoro istniej

liwo

ci techniczne, które pozwalaj

kszo

ci z nas na

wykonywanie wielu prac w domu lub w jego pobli

u?”. Takie sformułowanie od razu ustawiło

lenie o koncepcji telepracy w kontek

cie

rodków transportu.

Z tego punktu widzenia, podstawow

przyczyn

stosowania telepracy było pocz

tkowo d

enie do ograniczenia korzystania ze

rodków transportu przez pracowników, zast

puj

c je

telekomunikacj

, która umo

liwia przesyłanie efektów pracy zamiast fizycznego przemiesz-

czania ludzi maj

cych t

prac

wykona

Sam termin „telework” został u

yty po raz pierwszy w 1972r. przez Jacka Schiffa na łamach

gazety „Washington Post” i od tego czasu wszedł do powszechnego u

ycia w krajach anglo-

zycznych.

Alvin Toffler w 1980r., w swojej wizjonerskiej ksi

ąż

ce „Trzecia fala” pisał o koncepcji idei pra-

cy elektronicznej wykonywanej w domu, za

w 1994r. stwierdził,

e sercem Trzeciej Fali

dzie wła

nie telepraca, pod naporem, której z czasem upadn

tradycyjne miejsca pracy.

Uwa

ał,

e takiej zmianie organizacji pracy sprzyja

zarówno wzrastaj

ce problemy

komunikacyjne, rozwijaj

ce si

nowe technologie, jak i oczekiwania społeczne. Na razie ta

prognoza jeszcze si

nie sprawdziła, ale niewykluczone,

e stanie si

tak w niedalekiej przy-

szło

ci.

Upowszechnieniu si

telepracy sprzyjały takie warunki globalne jak:

•

wzrastaj

ca liczba ludno

ci,

•

zanieczyszczenie powietrza spalinami samochodowymi,

•

wzrost

rodków transportu i pogorszenie codziennych warunków dojazdu do pracy,

•

wzrost kosztów mieszka

w miastach, powoduj

cy szukanie przez rodziny coraz

bardziej odległych i ta

szych miejsc zamieszkania,

•

polityczna nieustabilizowana sytuacja na

rodkowym Wschodzie, wymuszaj

ca ko-

nieczno

ść

oszcz

dno

ci energii,

•

wspólne dojazdy i upowszechnienie komunikacji masowej, nieprzynosz

ce oczeki-

wanych rezultatów.

W kolejnych latach, bod

cem nap

dzaj

cym rozwój oraz rozpowszechnienie tej formy pracy

poza granicami Stanów Zjednoczonych były:

•

upowszechnienie internetu,

•

zastosowanie nowych rozwi

techniki zwłaszcza komputerowej i telekomunika-

cyjnej.

Obecnie powszechny dost

p do internetu oraz niskie koszty nowoczesnego sprz

tu teleko-

munikacyjnego tak

e sprzyjaj

zastosowaniu telepracy. Ponadto sektor biznesu odkrył

równie

rednie korzy

ci, tj. outsourcing, czyli korzystanie z zewn

trznych usług i towarów

oraz off-shore telework, która dotyczy szukania usług na terenach z du

o ta

sił

robocz

W dokumencie Komisji Europejskiej z 1993r. „White Paper of Growth, Competetiveness and
Employement” wskazano teleprac

jako narz

dzie wzrostu konkurencyjno

ci na globalnych

rynkach, a jej upowszechnienie stało si

jednym z elementów Europejskiej Strategii Zatrud-

nienia. Powołana została wówczas European Telework Online – instytucja zajmuj

ca si

monitorowaniem rozwi

stosowanych w telepracy.

Miejscem, gdzie najcz

ęś

ciej spotykaj

telepracownicy i zleceniodawcy, s

internetowe

serwisy po

rednictwa pracy na odległo

ść

Serwisy dziel

na:

•

aukcje telepracy (freelance markets) – tu mi

dzy freelancerami odbywa si

interne-

towa licytacja o prac

wystawion

przez zleceniodawc

na przetarg,

•

bazy ofert (boards) i banki talentów (talent banks) – tu nie licytuje si

telepracy, tylko

przeszukuje baz

ofert lub rejestruje si

jako wolny strzelec i czeka na zlecenie.

Takie wirtualne rynki to jedno z miejsc, na których teleprzedsi

biorca mo

e poszukiwa

od-

biorców swoich usług, czyli telepracowników. Z wielu tych serwisów mo

na korzysta

bezpłatnie, wi

kszo

ść

jednak pobiera opłat

rejestracyjn

lub prowizj

od warto

ci wykony-

wanego przez freelancera zlecenia (do 10%).

Płatne serwisy, oprócz bazy zlece

, oferuj

wiele dodatkowych narz

dzi, m.in. bezpieczne

centra płatno

ci on-line lub e-learningowe szkolenia, dzi

ki którym mo

na podwy

sza

kwali-

fikacje. Na jednej z najwi

kszych na

wiecie internetowej aukcji telepracy (freelance market)

– www.emoonlighter.com – zarejestrowanych jest ponad 350 tys. freelancerów i 33 tys. zle-
ceniodawców.

To swoiste forum wymiany informacji o najlepszych telepracownikach i najlepiej płac

cych

firmach. Próby oszustw oraz nierzetelno

ść

wykonawców s

szybko nagła

niane. Ka

dy fre-

elancer ma

wiadectwo wiarygodno

ci (tzw. rating), okre

lone przez serwis i byłych klientów.

Taki sam rating otrzymuj

zleceniodawcy (np. czy płacili w terminie umówione kwoty).

Dzi

ki szybkiemu rozwojowi usług i mo

liwo

ci telekomunikacyjnych ro

nie popularno

ść

te-

lepracy. W 1999 roku, w 15 pa

stwach Unii Europejskiej pracowało, przynajmniej 1 pełny

dzie

w tygodniu, około 6 mln stałych telepracowników, w tym samym czasie w USA

było ich 9,3 mln. Statystyki z roku 2000 pokazuj

e w Stanach Zjednoczonych liczba ta

wzrosła do ok. 16,5 mln.

Przewiduje si

e odsetek telepracowników w

ród ogółu zatrudnionych b

dzie nadal rósł.

Badanie, przeprowadzone w 2001 roku w USA, wskazało na wzrost liczby telepracowników
do 28,8 mln. Stanowili oni 17% ogółu zatrudnionych w tym kraju. Jeden na pi

ciu Ameryka-

nów wybierał prac

w systemie telepracy.

Powy

sze badanie wskazało równie

e telepracownicy w wi

kszo

ci byli bardziej usatys-

fakcjonowani prac

, efektywniejsi, a tak

e bardziej lojalni w stosunku do swoich

pracodawców.

ród krajów Unii Europejskiej telepraca podejmowana jest najcz

ęś

ciej w Skandynawii:

w Szwecji i Finlandii zatrudnieni w tej formie stanowi

około 15% całej siły roboczej, w Danii

– 11%. Uwa

a si

e przyczynia si

do tego wysoka jako

ść

i relatywnie niska cena nowych

technologii oraz sprzyjaj

ce warunki ekonomiczne.

Równie

w krajach Beneluksu telepracownicy stanowi

znacz

cy procent siły roboczej:

w Holandii – 14%, w Belgii – 11%. W obu tych krajach stosowana polityka rynku pracy rów-
nowa

y stabilno

ść

i bezpiecze

stwo zatrudnienia z elastyczno

, która ułatwia

wprowadzenie innowacyjnych form zarobkowania.

Telepraca jest najmniej popularna w Hiszpanii, Portugalii i Grecji (ok. 2% siły roboczej), gdzie
znajduje si

dopiero na etapie prób i eksperymentów. Krajem o relatywnie niewielkim odset-

ku telepracowników jest równie

Francja, gdzie mimo utworzenia w 1997r. krajowego

stowarzyszenia ds. telepracy oraz powszechnej dyskusji w prasie, przedsi

biorstwa nie do-

strzegaj

jeszcze korzy

ci z wprowadzania tego sposobu organizacji czasu i pracy.

W nowych pa

stwach UE telepraca – jak wynika z raportu Komisji Europejskiej – telepraca

jest jeszcze słabo rozwini

ta. Ocenia si

, i

rozwój tej formy zatrudnienia w Europie

rodko-

wej i Wschodniej jest obecnie na takim etapie, na jakim był w krajach Europy Zachodniej ok.
5-10 lat temu.

Raport na temat polskiego rynku telepracy, przeprowadzony w 2007r. przez Doradztwo Go-
spodarcze DGA S.A. stwierdzał,

e telepracownicy stanowili w Polsce tylko 1% wszystkich

pracuj

cych. Tym niemniej a

19% ankietowanych przedsi

biorstw zadeklarowało wówczas,

e rozwa

a wprowadzenie u siebie telepracy w najbli

szej przyszło

ci. Z bada

przeprowa-

dzonych przez PBS DGA w 2009 r. wynikało,

e liczba osób pracuj

cych w systemie

telepracy wzrosła w 2008 r. a

5-krotnie. Nadal jednak 4 na 10 Polaków w ogóle nie słyszało

o takiej formie zatrudnienia.

POLSKIE REGULACJE PRAWNE

Telepraca została wprowadzona do Kodeksu pracy w pa

dzierniku 2007 roku. Jest normal-

nym zatrudnieniem na umow

o prac

, z t

ró

nic

e wykonywana jest poza zakładem

pracy. Telepraca zdefiniowana jest w Art. 67

Kodeksu pracy. Stanowi on,

e: Praca mo

wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem

rodków komunikacji

elektronicznej w rozumieniu przepisów o

wiadczeniu usług drog

elektroniczn

(telepraca).

Telepracownikiem jest osoba, który wykonuje prac

na powy

szych warunkach, a jej wyniki

przekazuje pracodawcy, w szczególno

ci za po

rednictwem

rodków komunikacji elektro-

nicznej. Według przepisów polskiego prawa pracy aby zatrudni

telepracownika jego praca

powinna by

wykonywana poza firm

, np. przez kilka dni w tygodniu lub przez cały czas.

Telepraca mo

e by

wykonywana zarówno z inicjatywy pracodawcy jak i pracownika, od

momentu nawi

zania stosunku pracy lub w trakcie jej trwania. Obie strony mog

w ci

3 miesi

cy zadecydowa

o zaprzestaniu wykonywania telepracy.

W umowie musz

zosta

okre

lone mi.n zasady porozumiewania si

, sposób potwierdzania

obecno

ci na stanowisku pracy oraz sposób i forma kontroli wykonywania pracy. Pracodaw-

ca musi zapewni

pracownikowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy (za wyj

tkiem

telepracy w domu). Pracodawca dostarcza sprz

t na którym telepracownik b

dzie pracował:

komputer, dost

p do Internetu i telefon oraz ponosi koszty eksploatacji i konserwacji sprz

tu.

Firma mo

e kontrolowa

telepracownika „na odległo

ść

” w ka

dym przypadku, natomiast na

kontrol

w domu pracownik musi wyrazi

pisemn

zgod

Telepracownik ma takie same prawa jak pracownicy zatrudnieni w siedzibie firmy (np. w za-
kresie awansu, szkole

) oraz mo

liwo

ść

do przebywania na terenie firmy.

Trzeba podkre

e poza szczególnymi regulacjami dot. pracy w formie telepracy zastoso-

wanie do niej maj

wszystkie pozostałe przepisy Kodeksu pracy.

Wykorzystuj

c umow

o teleprac

nale

y opami

e jej postanowienia nie mog

sprzeczne z postanowieniami regulaminów obowi

zuj

cych u pracodawcy. Przepisy umowy

nie mog

równie

mniej korzystne dla pracownika ni

postanowienia regulaminów.

W zakresie samych regulaminów nie s

konieczne zmiany, je

eli wcze

niej uregulowali

w nich zadaniowy lub ruchomy czas pracy oraz mo

liwo

ść

organizacji pracy w formie tele-

pracy. Je

eli nie było takich postanowie

wcze

niej to nale

y je wprowadzi

do regulaminów

przed sporz

dzeniem oraz podpisaniem z pracownikiem umowy.

Nale

y pami

e system wynagradzania powinien by

dostosowany do charakteru tele-

pracy i spełnia

maksymalnie funkcj

motywacyjn

. Zwłaszcza w przypadku pracy na

odległo

ść

, gdzie ocena pracownika nast

powa

powinna przede wszystkim w oparciu o oce-

efektów jego pracy tak wa

ne jest ukształtowanie proefektywno

ciowego systemu

wynagradzania, gdzie cz

ęść

stała (płaca zasadnicza) powinna stanowi

niewielki element,

ęść

zmienna wynikowa powinna zawiera

szereg elementów: – premia wynikowa (po-

zana z wynikami indywidualnymi), - prowizja (je

li efekty pracy s

zwi

zane ze

sprzeda

żą

) – premia roczna, kwartalna lub miesi

czna (zwi

zane

le z zyskiem firmy) –

dodatek za dodatkowe kwalifikacje (zwi

zane z motywowaniem do rozwoju zawodowego).

[Fragment Kodeksu pracy]

Dział drugi - stosunek pracy,

Rozdział IIb - Zatrudnianie pracowników w formie telepracy

Art. 67

§ 1. Praca mo

e by

wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem

rod-

ków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o

wiadczeniu usług drog

elektroniczn

(telepraca).

§ 2. Telepracownikiem jest pracownik, który wykonuje prac

w warunkach okre

lonych w § 1

i przekazuje pracodawcy wyniki pracy, w szczególno

ci za po

rednictwem

rodków komuni-

kacji elektronicznej.

Art. 67

§ 1. Warunki stosowania telepracy przez pracodawc

okre

la si

w porozumieniu zawiera-

nym mi

dzy pracodawc

i zakładow

organizacj

zwi

zkow

, a w przypadku gdy

u pracodawcy działa wi

cej ni

jedna zakładowa organizacja zwi

zkowa - w porozumieniu

dzy pracodawc

a tymi organizacjami.

§ 2. Je

eli nie jest mo

liwe uzgodnienie tre

ci porozumienia ze wszystkimi zakładowymi or-

ganizacjami zwi

zkowymi, pracodawca uzgadnia tre

ść

porozumienia z organizacjami

zwi

zkowymi reprezentatywnymi w rozumieniu art. 241

25a

§ 3. Je

eli w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez pracodawc

projektu porozumie-

nia nie dojdzie do zawarcia porozumienia, zgodnie z § 1 i 2, pracodawca okre

la warunki

stosowania telepracy w regulaminie, uwzgl

dniaj

c ustalenia podj

te z zakładowymi organi-

zacjami zwi

zkowymi w toku uzgadniania porozumienia.

§ 4. Je

eli u danego pracodawcy nie działaj

zakładowe organizacje zwi

zkowe, warunki

stosowania telepracy okre

la pracodawca w regulaminie, po konsultacji z przedstawicielami

pracowników wyłonionymi w trybie przyj

tym u danego pracodawcy.

Art. 67

§ 1. Uzgodnienie mi

dzy stronami umowy o prac

e praca b

dzie wykonywana w warun-

kach okre

lonych w art. 67

, mo

e nast

1) przy zawieraniu umowy o prac

albo

2) w trakcie zatrudnienia.

§ 2. Je

eli do uzgodnienia dotycz

cego wykonywania pracy w formie telepracy dochodzi

przy zawieraniu umowy o prac

, w umowie dodatkowo okre

la si

warunki wykonywania

pracy, zgodnie z art. 67

§ 3. W trakcie zatrudnienia zmiana warunków wykonywania pracy, na okre

lone zgodnie

z art. 67

, mo

e nast

na mocy porozumienia stron, z inicjatywy pracownika lub praco-

dawcy. Pracodawca powinien, w miar

liwo

ci, uwzgl

dni

wniosek pracownika

dotycz

cy wykonywania pracy w formie telepracy.

§ 4. Nie jest dopuszczalne powierzenie wykonywania pracy w formie telepracy na podstawie
art. 42 § 4.

Art. 67

§ 1. W terminie 3 miesi

cy od dnia podj

cia pracy w formie telepracy, zgodnie z art. 67

§ 1

pkt 2, ka

da ze stron mo

e wyst

z wi

ążą

cym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania

pracy w formie telepracy i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy. Strony
ustalaj

termin, od którego nast

pi przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy,

nie dłu

szy ni

30 dni od dnia otrzymania wniosku.

§ 2. Je

eli wniosek telepracownika zostanie zło

ony po upływie terminu okre

lonego

w § 1, pracodawca powinien - w miar

liwo

ci - uwzgl

dni

ten wniosek.

§ 3. Po upływie terminu okre

lonego w § 1 przywrócenie przez pracodawc

poprzednich

warunków wykonywania pracy mo

e nast

w trybie art. 42 § 1-3.

Art. 67

Brak zgody pracownika na zmian

warunków wykonywania pracy, w przypadku okre

lonym

w art. 67

§ 3, a tak

e zaprzestanie wykonywania pracy w formie telepracy na zasadach

okre

lonych w art. 67

, nie mog

stanowi

przyczyny uzasadniaj

cej wypowiedzenie przez

pracodawc

umowy o prac

Art. 67

§ 1. Je

eli podj

cie pracy w formie telepracy nast

puje zgodnie z art. 67

§ 1 pkt 1, informa-

cja,

której

mowa

art.

obejmuje

dodatkowo

najmniej:

1) okre

lenie jednostki organizacyjnej pracodawcy, w której strukturze znajduje si

stanowi-

sko pracy telepracownika;

2) wskazanie osoby lub organu, o których mowa w art. 31, odpowiedzialnych za współprac

z telepracownikiem oraz upowa

nionych do przeprowadzania kontroli w miejscu wykonywa-

nia pracy.

§ 2. W przypadku, o którym mowa w art. 67

§ 1 pkt 2, pracodawca przekazuje na pi

mie

telepracownikowi informacje okre

lone w § 1 pkt 1 i 2, najpó

niej w dniu rozpocz

cia przez

niego wykonywania pracy w formie telepracy.

Art. 67

§ 1. Pracodawca jest obowi

zany:

1) dostarczy

telepracownikowi sprz

t niezb

dny do wykonywania pracy w formie telepracy,

spełniaj

cy wymagania okre

lone w rozdziale IV działu dziesi

tego;

2) ubezpieczy

sprz

3) pokry

koszty zwi

zane z instalacj

, serwisem, eksploatacj

i konserwacj

sprz

tu;

4) zapewni

telepracownikowi pomoc techniczn

i niezb

dne szkolenia w zakresie obsługi

sprz

tu - chyba

e pracodawca i telepracownik postanowi

inaczej, w odr

bnej umowie,

o której mowa w § 2.

§ 2. Pracodawca i telepracownik mog

, w odr

bnej umowie, okre

w szczególno

ci:

1) zakres ubezpieczenia i zasady wykorzystywania przez telepracownika sprz

tu niezb

dne-

go do wykonywania pracy w formie telepracy, stanowi

cego własno

ść

telepracownika,

spełniaj

cego wymagania okre

lone w rozdziale IV działu dziesi

tego;

2) zasady porozumiewania si

pracodawcy z telepracownikiem, w tym sposób potwierdzania

obecno

ci telepracownika na stanowisku pracy;

3) sposób i form

kontroli wykonywania pracy przez telepracownika.

§ 3. W przypadku, o którym mowa w § 2 pkt 1, telepracownikowi przysługuje ekwiwalent pie-
ni

ęż

ny w wysoko

ci okre

lonej w porozumieniu lub regulaminie, o których mowa w art. 67

lub w umowie, o której mowa w § 2. Przy ustalaniu wysoko

ci ekwiwalentu bierze si

pod

uwag

w szczególno

ci normy zu

ycia sprz

tu, jego udokumentowane ceny rynkowe oraz

ilo

ść

wykorzystanego materiału na potrzeby pracodawcy i jego ceny rynkowe.

Art. 67

§ 1. Pracodawca okre

la zasady ochrony danych przekazywanych telepracownikowi oraz

przeprowadza, w miar

potrzeb, instrukta

i szkolenie w tym zakresie.

§ 2. Telepracownik potwierdza na pi

mie zapoznanie si

z zasadami ochrony danych, o któ-

rych mowa w § 1, oraz jest obowi

zany do ich przestrzegania.

Art. 67

Telepracownik i pracodawca przekazuj

informacje niezb

dne do wzajemnego porozumie-

wania si

za pomoc

rodków komunikacji elektronicznej albo podobnych

rodków

indywidualnego porozumiewania si

na odległo

ść

Art. 67

§ 1. Pracodawca ma prawo kontrolowa

wykonywanie pracy przez telepraco wnika w miej-

scu wykonywania pracy.

§ 2. Je

eli praca jest wykonywana w domu telepracownika, pracodawca ma prawo przepro-

wadza

kontrol

1) wykonywania pracy;

2) w celu inwentaryzacji, konserwacji, serwisu lub naprawy powierzonego sprz

tu, a tak

jego instalacji;

3) w zakresie bezpiecze

stwa i higieny pracy - za uprzedni

zgod

telepracownika wyra

na pi

mie, albo za pomoc

rodków komunikacji elektronicznej, albo podobnych

rodków

indywidualnego porozumiewania si

na odległo

ść

§ 3. Pracodawca dostosowuje sposób przeprowadzania kontroli do miejsca wykonywania
pracy i charakteru pracy. Wykonywanie czynno

ci kontrolnych nie mo

e narusza

prywatno-

ci telepracownika i jego rodziny ani utrudnia

korzystania z pomieszcze

domowych,

w sposób zgodny z ich przeznaczeniem.

§ 4. Pierwsz

kontrol

, w zakresie okre

lonym w § 2 pkt 3, przeprowadza si

, na wniosek

telepracownika, przed rozpocz

ciem przez niego wykonywania pracy.

Art. 67

§ 1. Telepracownik nie mo

e by

traktowany mniej korzystnie w zakresie nawi

zania i roz-

zania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dost

pu do szkolenia

w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych ni

inni pracownicy zatrudnieni przy takiej sa-

mej lub podobnej pracy, uwzgl

dniaj

c odr

bno

ci zwi

zane z warunkami wykonywania

pracy w formie telepracy.

§ 2. Pracownik nie mo

e by

w jakikolwiek sposób dyskryminowany z powodu podj

cia pra-

cy w formie telepracy, jak równie

odmowy podj

cia takiej pracy.

Art. 67

Pracodawca umo

liwia telepracownikowi, na zasadach przyj

tych dla ogółu pracowników,

przebywanie na terenie zakładu pracy, kontaktowanie si

z innymi pracownikami oraz korzy-

stanie z pomieszcze

i urz

dze

pracodawcy, z zakładowych obiektów socjalnych

i prowadzonej działalno

ci socjalnej.

Art. 67

eli praca jest wykonywana w domu telepracownika, pracodawca realizuje wobec niego,

w zakresie wynikaj

cym z rodzaju i warunków wykonywanej pracy, obowi

zki okre

lone

w dziale dziesi

tym, z wył

czeniem: 1) obowi

zku dbało

ci o bezpieczny i higieniczny stan

pomieszcze

pracy, okre

lonego w art. 212 pkt 4;

2) obowi

zków okre

lonych w rozdziale III tego działu;

3) obowi

zku zapewnienia odpowiednich urz

dze

higienicznosanitarnych, okre

lonego

w art. 233.

UMOWA O TELEPRAC

/wzór/

Zawarta w dniu __-__-____ w _________________ pomi

dzy

______________________________ z siedzib

w _______________, reprezentowan

przez ______________________________

Zwan

/ zwanym dalej Pracodawc

________________ zamieszkał

/ym w ___________________, legitymuj

/ym si

dowo-

dem osobistym serii___________, NIP: ___________, PESEL: ____________

Zwan

/nym dalej Telepracownikiem

Zwanymi ł

cznie Stronami o nast

puj

cej tre

ci:

§ 1

Postanowienia ogólne

1. Pracodawca zatrudnia Telepracownika na stanowisku _____________, w pełnym

wymiarze godzin, w systemie telepracy.

2. Umowa zostaje zawarta na czas _______________

3. Rozpocz

cie pracy nast

pi w dniu ____________ (UWAGA! Mo

na zastrzec,

e termin

rozpocz

cia pracy uzale

niony jest od pozytywnego zako

czenia szkolenia)

4. Przy realizacji swoich obowi

zków Telepracownik podlega osobie odpowiedzialnej za

współprac

z Telepracownikiem, wskazanej przez Pracodawc

, zwanej dalej

Pełnomocnikiem.

5. Pełnomocnik ma prawo do przeprowadzania kontroli w miejscu pracy Telepracownika.

§ 2

Miejsce pracy

1. Praca b

dzie wykonywana w miejscu zamieszkania Telepracownika.

2. Koszty organizacji stanowiska pracy pokrywa Pracodawca. Telepracownik ma prawo

wykaza

szczegółowe koszty zwi

zane z organizacj

stanowiska pracy i umo

liwi

Pracodawcy dokonanie oceny ich zasadno

ci.

§ 3

Czas pracy

1. Czas pracy Telepracownika wyznaczany jest wymiarem jego zada

i kształtowany przez

niego samodzielnie, przy uwzgl

dnieniu przeci

tnego czterdziestogodzinnego tygodnia

pracy w przyj

tym okresie rozliczeniowym. Telepracownik ma obowi

zek konsultowa

harmonogram pracy z Pełnomocnikiem.

Lub

2. Telepracownik wykonywa

dzie prac

w godzinach od __ do __, w przeci

tnym

wymiarze 40 godzin w przeci

tnie pi

ciodniowym tygodniu pracy w przyj

tym okresie

rozliczeniowym.

3. Telepracownik ma obowi

zek potwierdzania rozpocz

cia i zako

czenia wykonywania

pracy w czasie okre

lonym w pkt 1 w sposób przyj

ty u Pracodawcy. (np. logowanie do

systemu).

§ 4

Wynagrodzenie

1. Telepracownikowi za wykonywan

prac

przysługuje miesi

czne wynagrodzenie

w kwocie _______,- PLN (słownie: ________) brutto.

2. Wynagrodzenie b

dzie wypłacane do __ dnia kolejnego miesi

ca.

3. Telepracownik wyra

a zgod

na wypłat

nale

nego mu wynagrodzenia przelewem na

jego rachunek bankowy.

§ 5

Ogólne obowi

zki pracownika

1. Telepracownik powinien rzetelnie wypełnia

swoje obowi

zki pracownicze, działa

w sposób nie nara

cy dobrego imienia Pracodawcy oraz z poszanowaniem jego

interesów.

2. Telepracownik

obowi

zek

bezwzgl

dnie

przestrzega

przepisów

prawa,

regulaminów, instrukcji i procedur wewn

trznych obowi

zuj

cych u Pracodawcy, a tak

stosowa

do dyrektyw i polece

wydawanych przez Pracodawc

oraz Pełnomocnika.

3. Telepracownik ma obowi

zek z nale

dbało

obchodzi

z powierzonym mu

mieniem oraz podejmowa

wszelkie uzasadnione działania w celu zachowania

bezpiecze

stwa powierzonego mu mienia. Telepracownik w szczególno

ci zobowi

zany

jest do u

ytkowania powierzonego mienia zgodnie z jego przeznaczeniem, instrukcjami

technicznymi, regulaminami u

ytkowania oraz poleceniami Pracodawcy.

4. Telepracownik zobowi

zany jest do natychmiastowego zgłaszania Pracodawcy, b

osobie przez niego wyznaczonej, jakichkolwiek awarii oraz innych problemów z obsług

powierzonego mu sprz

tu.

5. Telepracownik zobowi

zany jest do uczestnictwa we wszelkich szkoleniach

organizowanych przez Pracodawc

, w tym zwłaszcza w szkoleniu dotycz

cym obsługi

sprz

tu niezb

dnego do wykonywania pracy.

6. Telepracownik ma obowi

zek zachowa

w tajemnicy wszelkie informacje poufne,

o których dowiedział si

w zwi

zku z wykonywaniem obowi

zków powierzonych mu

przez Pracodawc

, w trakcie oraz po zako

czeniu stosunku pracy. Za informacje poufne

uwa

a si

w szczególno

ci wszelkie dane i informacje zawarte na dokumentach oraz

informatycznych

nikach

wykorzystywanych

przez

Pracodawc

dotycz

stosowanej przez Pracodawc

organizacji pracy oraz sposobu prowadzenia działalno

handlowej, a tak

e wszelkie poufne dane dotycz

ce jego kontrahentów i klientów.

7. Wszystkie dane i informacje zawarte na informatycznych no

nikach wykorzystywanych

przez Pracodawc

nie mog

bez wyra

nej zgody Pracodawcy gromadzone

i rozpowszechniane przez Telepracownika. Telepracownik zobowi

zuje si

nie

kopiowa

, nie przegrywa

, nie przesyła

oraz nie przetwarza

informacji poufnych bez

wyra

nej zgody Pracodawcy.

8. Telepracownik ma obowi

zek zabezpieczy

informacje poufne przed dost

pem osób

trzecich.

9. Telepracownik ma obowi

zek kontaktowa

z Pracodawc

i Pełnomocnikiem na

zasadach okre

lonych przez przepisy obowi

zuj

ce u Pracodawcy.

10. Telepracownik ma obowi

zek przedstawi

na wezwanie Pracodawcy informacje,

wyja

nienia oraz sprawozdania dotycz

ce wykonywanej pracy.

11. Telepracownik zobowi

zuje si

w okresie zatrudnienia u Pracodawcy nie prowadzi

działalno

ci konkurencyjnej w stosunku do działalno

ci prowadzonej przez Pracodawc

Za działalno

ść

konkurencyjn

uwa

ane b

12. Telepracownik zobowi

zuje si

w okresie zatrudnienia u Pracodawcy nie

wiadczy

pracy na jakiejkolwiek podstawie (w tym tak

e na podstawie umów cywilnoprawnych) na

rzecz jakiegokolwiek podmiotu prowadz

cego działalno

ść

konkurencyjn

wobec

Pracodawcy.

§ 6

Szczególne obowi

zki Telepracownika

1. ___________ do uzgodnienia pomi

dzy stronami

2. ___________

§ 7

Warunki pracy

1. Telepracownik organizuje stanowisko pracy, zapewniaj

ce bezpieczne i higieniczne

warunki pracy oraz zabezpieczenie i ochron

tajemnic Pracodawcy, według wskazówek

Pracodawcy.

2. Pracodawca ma obowi

zek dostarczy

Telepracownikowi sprz

t niezb

dny do

wykonywania pracy spełniaj

cy wymogi bezpiecze

stwa i higieny pracy, okre

lone

przepisami Kodeksu Pracy i aktów szczególnych.

3. Pracodawca pokrywa koszty zwi

zane z instalacj

, eksploatacj

, serwisem,

konserwacj

i ubezpieczeniem sprz

tu.

4. Pracodawca ponosi koszty przeszkolenia Telepracownika w zakresie obsługi sprz

niezb

dnego do wykonywania pracy.

5. Przy wykonywaniu pracy Telepracownik mo

e korzysta

ze sprz

tu stanowi

cego jego

własno

ść

, spełniaj

cego wymogi bhp, na zasadach okre

lonych w odr

bnej umowie.

6. Pracodawca

ponosi

koszty

ubezpieczenia

sprz

stanowi

cego

własno

ść

Telepracownika, o którym mowa w pkt 5 oraz koszt eksploatacji sprz

tu w formie

ekwiwalentu, na zasadach okre

lonych w odr

bnej umowie.

7. Telepracownik zobowi

zuje si

do uzyskania zezwole

niezb

dnych do rozpocz

cia

wykonywania pracy w miejscu zamieszkania, które zobowi

zany jest przedstawi

Pracodawcy na jego

yczenie.

§ 8

Kontrola

1. Pracodawca i Pełnomocnik maj

prawo przeprowadza

kontrol

a) wykonywania pracy przez Telepracownika,

b) sprz

tu obsługiwanego przez pracownika,

c) warunków bezpiecze

stwa i higieny pracy

w miejscu zamieszkania Telepracownika. Wykonywanie czynno

ci kontrolnych nie

dzie naruszało prywatno

ci Telepracownika i jego rodziny oraz nie b

dzie utrudnia-

ło korzystania z pomieszcze

domowych w sposób zgodny z ich przeznaczeniem.

2. Przed

rozpocz

ciem

kontroli,

Pracodawca

obowi

zek

uzyska

zgod

Telepracownika na rozpocz

cie kontroli w miejscu jego zamieszkania na pi

mie lub za

rednictwem

rodków komunikacji elektronicznej.

3. Pierwsza kontrola zostanie dokonana przed rozpocz

ciem pracy przez Telepracownika.

4. Pracodawca ma prawo na bie

żą

co monitorowa

wykonywanie pracy przez

Telepracownika. (chodzi tutaj o „zdalne” monitorowanie za pomoc

programów

komputerowych).

§ 9

Postanowienia ko

cowe

1. Telepracownik ma prawo, na zasadach przyj

tych dla ogółu pracowników, przebywa

na terenie zakładu pracy, kontaktowa

z innymi pracownikami oraz korzysta

z pomieszcze

socjalnych i prowadzonej przez pracodawc

działalno

ci socjalnej.

2. Strony mog

rozwi

niniejsz

umow

za uprzednim ___________ okresem

wypowiedzenia. (UWAGA! Je

eli umowa zostaje zawarta na czas okre

lony, to mo

wypowiedziana za dwutygodniowym okresem wypowiedzenia tylko, gdy strony

zastrzeg

tak

liwo

ść

. Dotyczy to tylko umów zawartych na okres ponad

6 miesi

cy).

3. Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagaj

formy pisemnej pod rygorem

niewa

ci.

UMOWA O WYKORZYSTANIE PRZY WYKONYWANIU PRACY SPRZ

STANOWI

CEGO WŁASNO

ŚĆ

TELEPRACOWNIKA

zawarta w dniu __-__-____ w ____________ pomi

dzy:

_____________, zwanym dalej Pracodawc

, a

_____________, zwanym dalej Telepracownikiem

§ 1

Telepracownik o

wiadcza,

e jest wła

cicielem komputera typ ___, nr seryjny __________

oraz telefonu komórkowego, model _________, nr seryjny ___________

§ 2

Telepracownik zobowi

zuje si

ywa

przy wykonywaniu pracy sprz

tu okre

lonego w § 1.

§ 3

Pracodawca o

wiadcza, i

znany jest mu stan techniczny sprz

tu okre

lonego w § 1.

Strony zgodnie o

wiadczaj

e sprz

t okre

lony w § 1 spełnia wymagania okre

lone w

rozdziale IV działu dziesi

tego Kodeksu pracy.

§ 4

1. Z tytułu u

ywania sprz

tu okre

lonego w § 1, przy wykonywaniu pracy,

Telepracownikowi przysługuje ekwiwalent pieni

ęż

ny, w wysoko

ci ____ zł płatny co

miesi

c, do dnia __ miesi

ca.

[wysoko

ść

ekwiwalentu zale

powinna od norm zu

ycia sprz

tu, jego ceny rynkowej,

wysoko

ci opłat zwi

zanych z u

ywaniem sprz

tu]

2. Telepracownik ma prawo

żą

zmiany wysoko

ci ekwiwalentu, o którym mowa w pkt.

1, w razie ___________________. Zmiana wysoko

ci ekwiwalentu wymaga aneksu do

niniejszej umowy.

§ 5

Pracodawca zobowi

zuje si

do ubezpieczenia sprz

tu, o którym mowa w § 1. W ramach

ubezpieczenia sprz

t zostanie obj

ty ochron

ubezpieczeniow

od zniszczenia lub uszko-

dzenia, wskutek zdarze

losowych, o charakterze nagłym i niespodziewanym.

§ 6

1. Telepracownik ma obowi

zek uprzedzi

Pracodawc

o planowanej zmianie lub zbyciu

sprz

tu, o którym mowa w § 1.

2. Telepracownik ma obowi

zek niezwłocznie zawiadomi

Pracodawc

o wszelkich

awariach i nieprawidłowo

ciach w funkcjonowaniu sprz

tu, o którym mowa w §1.

§ 7

Pracodawca ma prawo

żą

wgl

du do bilingów i rachunków z tytułu opłat zwi

zanych

z u

ywaniem sprz

tu, o którym mowa w § 1.

§ 8

Umowa obowi

zuje od dnia jej zawarcia do dnia ustania stosunku pracy. Ka

da ze stron ma

prawo wypowiedzie

niniejsz

umow

, z zachowaniem miesi

cznego terminu wypowiedze-

nia, ze skutkiem na ostatni dzie

miesi

ca nast

puj

cego po miesi

cu, którym umowa

została wypowiedziana.

RODZAJE TELEPRACY

na wyró

nast

puj

ce formy telepracy:

1. Telepraca sporadyczna – dotyczy pracowników

wiadcz

cych prac

w biurze praco-

dawcy, ale na czas okre

lonej pracy, np. realizacji konkretnego projektu wykonuj

cych

prac

w domu lub innych miejscach poza siedzib

pracodawcy.

2. Telepraca domowa zamienna – wykonywana w wi

kszo

ci poza siedzib

pracodawcy,

np. 4 dni w domu, 1 dzie

w biurze pracodawcy; taki rodzaj pracy umo

liwia pracowniko-

wi regularne osobiste kontakty z innymi pracownikami i pracodawc

oraz ogranicza

ryzyko izolacji społecznej telepraco wnika.

3. Telepraca domowa - praca całkowicie wykonywana jest w domu pracownika, bez do-

ania do biura pracodawcy.

4. Telepraca mobilna – nomadyczna – dotyczy najcz

ęś

ciej przedstawicieli handlowych,

agentów ubezpieczeniowych, którzy zatrudnieni s

w klasyczny sposób jednak ze wzgl

du na charakter pracy i konieczn

w niej swobod

, pracuj

poza biurem.

5. Telecentra - biura zlokalizowane poza miejscem głównej siedziby firmy, dla pracowników

z danego regionu, zapewniaj

ce dost

p do wszelkich urz

dze

do pracy osobom, które

nie mog

doje

do siedziby firmy.

6. Telechatki - umo

liwiaj

ce członkom społeczno

ci lokalnych podnoszenie kwalifikacji za

rednictwem internetu lub dost

p do pracy sieciowej.

Najcz

ęś

ciej spotykanym obecnie typem telepracy jest praca wykonywana w domu (home-

based telework) – pracownik cz

ęść

swojej pracy, do tej pory wykonywanej w tradycyjnym

miejscu pracy udost

pnionym przez pracodawc

, wykonuje w domu, korzystaj

c z technolo-

gii informatycznych.

Oczywi

cie ró

ny mo

e by

wymiar pracy

wiadczonej w ten sposób – od sporadycznego

i nieregularnego do przewa

cego (nawet powy

ej 50% czasu pracy) i wykonywanego

w sposób regularny.

Nale

y pami

, i

termin ten obejmuje:

•

telepracowników zatrudnionych - w tym przypadku sporz

dzana jest indywidual-

na umowa o prac

, w której uznaje si

miejsce zamieszkania za miejsce pracy

równorz

dne do siedziby firmy lub j

zast

puj

ce,

Przykład: dziennikarz wysyłaj

cy teksty do redakcji za pomoc

poczty elektronicznej lub

fotograf współpracuj

cy z agencj

i przekazuj

cy efekty swojej pracy do agencji w formie

zapisu cyfrowego.

•

telepracowników samozatrudniaj

cych si

lub kontraktowych - w tym przypad-

ku osoby prywatne dobrowolnie decyduj

na prac

w domu.

Przykład: grafik komputerowy prowadz

cy własn

działalno

ść

gospodarcz

, który

sto prezentuje swoje produkty u klientów, czy te

administrator sieci komputero-

wej.

•

telepracowników nieformalnych - osoby prywatne i zarz

d firmy, które dostrze-

gaj

c zalety telepracy stosuj

form

zatrudnienia, nierzadko wbrew oficjalnej

polityce zatrudniaj

cej instytucji lub firmy.

Według bada

przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii nieformalna telepraca jest

bardziej powszechna ni

formalnie istniej

ce programy.

Przykład: członkowie zarz

du wysyłaj

cy efekty swojej pracy za pomoc

poczty

elektronicznej, nieprzebywaj

cy w godzinach pracy w biurze; doradcy zatrudnieni

w firmie, którzy nie stosuj

do regulacji dotycz

cych telepracy w danym przed-

biorstwie.

•

telepracowników-przedsi

biorców (tzw. freelance`rzy) - specjali

ci ró

nych

dziedzin

wiadomie odrzucaj

formuł

oficjalnego biura. Rozwijaj

swoje interesy

w oparciu o sie

informatyczn

, pracuj

c w sposób najbardziej odpowiedni do indy-

widualnych predyspozycji.

Drugim indywidualnym typem telepracy jest tzw. telepraca nomadyczna (mobilna).

Pracownicy pracuj

poza siedzib

firmy, ale nie u siebie w domu – mo

e to by

praca w cza-

sie podró

y, w hotelu czy na miejscu u klienta. Telepracownik nomadyczny swoje obowi

zki

zawodowe wykonuje w podró

y, a jego warsztat pracy znajduje si

tam, gdzie akurat prze-

bywa: w samolocie, poci

gu lub pokoju hotelowym.

Za przykład niech posłu

żą

handlowcy i in

ynierowie serwisowi. Mog

to by

równie

dyrekto-

rzy firm i kierownicy działów, którzy za po

rednictwem notebooka i telefonu komórkowego

chc

korzysta

z mo

liwo

ci, jakie oferuje najnowsza technika: poczty głosowej, faksu, usług

przywoławczych i dost

pu zdalnego.

Owi „nomadzi” posiadaj

w domu co najmniej kilka urz

dze

biurowych. Główn

ich jednak

trosk

jest posiadanie „w drodze” stałego dost

pu do odpowiedniej infrastruktury. Stopniowo

ich potrzeby zaczynaj

rozumie

linie lotnicze, lotniska, sieci hoteli itp. Na przykład hotele

staraj

zapewni

pokoje typu „networker friendly” z dodatkowym gniazdkiem telefonicz-

nym do wpi

cia wtyku modemowego lub coraz popularniejsze sieci bezprzewodowe.

Kolejnym rodzajem telepracy jest praca w tzw. telecentrach.

Mog

to by

biura w pełni wyposa

one w infrastruktur

teleinformatyczn

, specjalnie zakła-

dane przez firmy dla swoich pracowników, na przykład w pobli

u miejsca zamieszkania, co

pozwala wyeliminowa

konieczno

ść

dojazdu do głównej siedziby firmy.

Tak rozumiane telecentra czasem trudno odró

od oddziałów tworzonych od dawna przez

ksze firmy, czynnikiem wyró

niaj

cym jest głównie brak przypisania konkretnego pra-

cownika do konkretnego stanowiska pracy. W tradycyjnie zorganizowanej instytucji
poszczególne działy skupiaj

swój personel w jednym miejscu. I tak dział finansów mo

znajdowa

np. w Warszawie, natomiast lokalny dział obsługi klientów w Szczecinie.

Obecnie jednak dost

pno

ść

komputerów i poprawiaj

cy si

poziom usług telekomunikacyj-

nych umo

liwiaj

dowolnemu zespołowi ludzi wspóln

prac

, niezale

nie od tego, czy

znajduj

w tym samym biurze, mie

cie lub kraju. Mo

liwo

ci te wykorzystuj

telecentra.

dy z pracowników przyje

a do biura w telecentrum, którego lokalizacja jest najbardziej

odpowiednia do potrzeb, np. jest najbli

ej lub istnieje do niego dobry dojazd komunikacj

miejsk

. Natomiast „zespołowo

ść

” pracy uzyskuje si

za po

rednictwem Internetu, Intranetu

oraz Extranetu.

Telecentra mog

własno

jednej firmy. Firma mo

e równie

posiada

kilka stanowisk

roboczych (biurek) w telecentrum nale

żą

cym do kilku instytucji.

Kiedy pracownik zmienia prac

, nie ma mowy o przenoszeniu go w inne miejsce - zmianie

ulegaj

jedynie wewn

trzne powi

zania w strukturze organizacji. Kiedy pracownik rezygnuje

z pracy lub awansuje na inne stanowisko, firma mo

e łatwo go zast

inn

, odpowiedni

na to miejsce, osob

, niezale

nie od ogranicze

, jakie narzuca geografia.

Korzy

ci telepracy s

w takim przypadku oczywiste. Rozwój sieci dobrze wyposa

onych te-

lecentrów pozwoliłby wykorzysta

na wi

ksz

skal

prac

na odległo

ść

. Na przeszkodzie

stoj

jednak te same bariery, które uniemo

liwiaj

szybki rozwój telepracy.

Drugim typem telecentrów s

centra tworzone przez niezale

ne instytucje prywatne lub pu-

bliczne, które udost

pniaj

swoje zasoby (odpłatnie lub nie) firmom i/lub osobom chc

cym

wykonywa

teleprac

. Jest to specjalny rodzaj telecentrów, nazwany z powodu ich wiejskie-

go pochodzenia telechatkami.

Idea telechatek narodziła si

w Skandynawii, a obecnie rozpowszechniła si

równie

w in-

nych cz

ęś

ciach Europy, szczególnie w Irlandii, Francji, Anglii, Walii oraz Szkocji. Telechatki

organizuje si

w adaptowanych do tego celu wiejskich domach, nieu

ywanych zabudowa-

niach gospodarczych lub wydzielonych salach szkolnych. Mog

to by

równie

tradycyjne

pomieszczenia biurowe.

Społeczno

ść

idealnej telewioski zorientowana jest na przyszło

ciowy system zatrudnienia,

jakim jest telepraca i preferuje styl

ycia w realiach gospodarki sieciowej. Ka

da wioska jest

„okablowana”. Poszczególne budynki mieszkalne posiadaj

wewn

trzn

sie

domow

, poł

czon

z sieci

wioski, która za po

rednictwem krajowej sieci szkieletowej umo

liwia ł

czno

ść

z „globaln

wiosk

”. Jest to forma atrakcyjna dla osób przedsi

biorczych, pragn

cych ł

czy

wiejski styl

ycia z profesjonalnym dost

pem do „infostrady”. Taka telewioska rozwijana jest

w pobli

u Crickhowell w Walii. Kilka projektów, w ró

nych stadiach rozwoju, rozwijanych jest

w Ameryce Północnej.

Pierwotnym przeznaczeniem telechatek było zapewnienie dost

pu do najnowszej techniki

i wyrobienie odpowiednich umiej

tno

ci teleinformatycznych u ludzi zamieszkuj

cych poza

centrum miasta.

Telechatki s

pomy

lane jako cz

ęść

systemu „odnowy” ekonomicznej regionu, gdy

poma-

gaj

mieszka

com lokalnych społeczno

ci w znalezieniu pracy odpowiedniej do ich

kwalifikacji. Pracy, któr

mog

wiadczy

zarówno w okolicznych firmach, jak i w systemie

telepracy dla pracodawców spoza regionu (nawet poza Polsk

Dotychczasowe przykłady opisywały zagadnienia telepracy „rozproszonej” – aktywno

ci za-

wodowej przedtem wykonywanej w głównej siedzibie firmy, a obecnie „rozpraszanej” po
domach, telecentrach oraz telewioskach. Technika dopuszcza tak

e proces odwrotny.

W przypadku niektórych rodzajów pracy daje to bardzo dobre wyniki. Przykładu koncentracji
telepracy dostarcza firma Dell, która wszelkie operacje zwi

zane z obsług

klientów z krajów

europejskich przeniosła w jeden rejon kontynentu: do o

rodków w Irlandii i Wielkiej Brytanii.

Podobne rozwi

zanie przyj

ł American Express.

Ciekawym aspektem zwi

zanym z teleprac

jest tzw. telepraca zamorska (off-shore

telework).

Termin ten został stworzony przez Management Technology Associates (MTA) w latach
1992-1993 na potrzeby sporz

dzonego dla Departamentu Handlu i Przemysłu Rz

du Brytyj-

skiego „Studium na temat telepracy, telehandlu i otwartych sieci elektronicznych” (ang. Study
of Telework, Teletrade and Open Electronic Networking).

W opracowaniu

wiadomie odrzucono złudzenie,

e telepraca stanowi remedium na proble-

my regionów słabo rozwini

tych ekonomicznie, a tak

e równie niebezpieczn

wizj

telepracy

jako stylu

ycia ograniczonego do wiejskiego domu i ogródka. Terminu telepraca zamorska

yto na okre

lenie zjawiska wyprowadzania pracy poza teren własnego regionu, miasta lub

kraju (tzw. zjawisko dumpingu społecznego – wyprowadzania miejsc pracy poza kraj, do
miejsc z ta

sił

robocz

). Wiele krajów bardzo cz

sto korzysta z ekonomicznych atutów,

jakie oferuje telepraca zamorska.

I tak na przykład, wytwarzanie oprogramowania staje si

domen

Indii, administracja syste-

mami i zarz

dzanie danymi przyci

gaj

Filipiny, systemami obsługi klientów interesuj

Zachodnie Indie, a w Polsce otwierane s

centra obsługi ksi

gowej poszczególnych firm.

Jednak telepraca „zamorska” nie oznacza prostego przesuni

cia pracy do krajów, gdzie

koszty pracy s

sze. Warunki sprzyjaj

ce wykorzystaniu tej formy telepracy i wynikaj

ce-

go z niej wzrostu zatrudnienia b

powstawały jedynie w rejonach, w których istnieje

odpowiednia kombinacja kosztów, umiej

tno

ci i indywidualnej przedsi

biorczo

ci.

ZAWODY I BRAN

E WYKORZYSTUJ

CE SYSTEM TELEPRACY

Telepraca mo

e by

wykorzystywana w wielu zawodach. Wyró

niamy nast

puj

ce grupy

telepracowników w wymienionych ni

ej zawodach.

Profesjonali

ci (najcz

ęś

ciej wolnych zawodów) i mened

erowie:

•

architekci,

•

ksi

gowi,

•

mened

erowie,

•

specjali

ci od marketingu i public relations,

•

zarz

dzaj

cy personelem,

•

mened

erowie projektów,

•

przedstawiciele handlowi i sprzedawcy,

•

specjali

ci z zakresu finansów.

Personel pomocniczy:

•

pomoc ksi

gowa,

•

tłumacze,

•

edytorzy,

•

badacze (researchers),

•

projektanci stron internetowych.

Pracownicy działaj

cy „w terenie”:

•

przedstawiciele handlowi,

•

ankieterzy,

•

ynierowie,

•

inspektorzy,

•

agenci nieruchomo

ci,

•

audytorzy,

•

dziennikarze,

•

brokerzy ubezpieczeniowi.

Pracownicy biurowi:

•

pracuj

cy przy wprowadzaniu danych,

•

sekretarki,

•

obsługuj

cy klientów przez telefon.

Telepracownicy na

wiecie wyst

puj

najcz

ęś

ciej w nast

puj

cych bran

ach:

•

konsulting,

•

przetwarzanie danych komputerowych,

•

programowanie komputerowe,

•

badania,

•

usługi finansowe/ksi

gowo

ść

•

sprzeda

/marketing,

•

wolne zawody (architekci, projektanci, ksi

gowi, tłumacze, archiwi

ci, naukowcy, ko-

rektorzy tekstów, redaktorzy),

•

zarz

dzanie firm

•

zarz

dzanie zasobami ludzkimi

•

usługi call centers.

KORZY

CI EKONOMICZNE Z TELEPRACY

Szersze wykorzystanie telepracy poci

ga za sob

korzy

ci w sferze ekonomicznej pod wa-

runkiem,

e nakłady na wyposa

enie telepracowników w niezb

dne technologie

teleinformatyczne zostan

zrekompensowane przez wy

efektywno

ść

pracy oraz elimi-

nacj

kosztów zwi

zanych z utrzymaniem standardowych miejsc pracy. Nale

y jednak

podkre

e niezb

dne jest powi

zanie wynagrodzenia z efektami pracy telepracownika

oraz odpowiednie regulacje w umowie o prac

Ekonomiczne uwarunkowania wdro

enia i wykorzystania telepracy w przedsi

biorstwach s

szczególnie korzystne. Do głównych zalet nale

y tu zaliczy

•

obni

enie kosztów utrzymania biura i wynajmu powierzchni biurowej (przeci

tnie

o ok. 20-30%),

•

brak konieczno

ci tworzenia nowych miejsc pracy i mo

liwo

ść

elastycznego wyko-

rzystania ju

istniej

cych przez kilku pracowników,

•

brak kosztów nadgodzin,

•

proefektywno

ciowe systemy wynagradzania,

•

zwi

kszenie produktywno

ci pracowników (brak spó

nie

, absencji chorobowej),

wzrost wydajno

ci o 10-30%,

•

ksza konkurencyjno

ść

firmy (bli

ej klienta, system obsługi 24/7),

•

liwo

ść

zatrudnienia pracowników z ró

nych regionów Polski, a nawet innych

krajów gdzie koszt ich pracy jest ni

szy, bez konieczno

ci pokrycia ich kosztów

utrzymania oraz ewentualnych kosztów dojazdu, liczy si

bowiem efekt pracy prze-

słany droga elektroniczn

;

•

sze wska

niki fluktuacji zatrudnienia i zwi

zane z nimi ni

sze koszty rekrutacji

i szkolenia nowych pracowników:

- utrzymanie wykwalifikowanego personelu – rotacje pracowników s

najwi

szym jednostkowym wydatkiem firmy; zmiana pracownika mo

e kosztowa

50% do 150% rocznych dochodów pracownika.

Kwestia ta jest szczególnie istotna w ostatnich latach, gdy obserwuje si

niedosto-

sowanie poda

y pracy do popytu na ni

. W konsekwencji popyt na

wykwalifikowan

kadr

spowodował przesuni

cie władzy w procesie zatrudnienia,

to osoby z wysokimi kwalifikacjami narzucaj

warunki zatrudnienia.

- zwi

kszenie lub zmniejszenie personelu bez

adnych zmian w strukturze or-

ganizacyjnej firmy – telepraca pozwala na wi

ksz

elastyczno

ść

podejmowania

decyzji w zakresie powierzania obowi

zków, doboru prac czy przeniesienia odpo-

wiedzialno

ci na pracownika za wykonywan

prac

niezale

nie od zajmowanego

stanowiska.

Korzy

ci dla telepracownika:

•

wykonywanie pracy w domu i ustalanie czasu pracy dogodnego dla siebie,

•

liczy si

efekt pracy a nie czas wykonywania pracy,

•

brak konieczno

ci dojazdu do siedziby firmy (oszcz

dno

ść

czasu i pieni

dzy, udo-

godnienie dla matek i osób niepełnosprawnych),

•

zredukowanie stresu zwi

zanego z „firmowym”

rodowiskiem pracy i współpracow-

nikami,

•

sze dochody - ograniczenie wydatków zwi

zanych z dojazdami,

•

sze zarobki – telepracownik zarabia przeci

tnie o 10% wi

cej,

•

liwo

ść

wykonywania pracy dla firmy z innego rejonu kraju a nawet pa

stwa.

WADY TELEPRACY

Negatywne przejawy wdro

enia telepracy w przedsi

biorstwie, w aspekcie ekonomicznym:

•

trudno

ci w oszacowaniu rzeczywistych kosztów zwi

zanych z wdro

eniem telepra-

cy, a nast

pnie kosztów koniecznych do ponoszenia w trakcie jej stosowania;

•

trudno

ci w jednoznacznym okre

leniu skali oszcz

dno

ci, jakie pojawi

dla

przedsi

biorstwa w zwi

zku z teleprac

Oszcz

dno

ci, które mog

znacz

ce dla du

ych przedsi

biorstw mog

w ogóle

nie pojawi

lub mie

marginalne znaczenie dla przedsi

biorstw małych i

rednich

(np.: oszcz

dno

ść

w kosztach utrzymania powierzchni biurowej).

•

brak umiej

tno

ci oceny produktywno

ci telepracowników.

Trudno

ść

znalezienia adekwatnych wska

ników pomiaru efektów pracy, koniecz-

ść

odej

cia od zasady kontroli nakładów pracy na rzecz rozliczania

telepracownika wył

cznie z osi

ganych efektów, w oderwaniu od nakładu pracy,

•

słabszy przepływ informacji i zwi

zane z tym nieporozumienia oraz zagro

enia do-

tycz

ce naruszenia poufno

ci danych,

•

brak do

wiadcze

w zarz

dzaniu telepracownikami.

W zwi

zku z tym przedsi

biorcy powinni rozwija

, dostosowa

przedsi

biorstwa

do zmieniaj

cej si

sytuacji oraz szkoli

siebie i pracowników.

Powy

sze trudno

ci mog

budzi

pewne obawy i zniech

do wdro

enia telepra-

cy.

Minusy dla pracowników: trudno

ci w uzyskaniu awansu, w skierowaniu na szkolenie, słab-

sza informacja zwrotna na temat jako

ci pracy, izolacja od pracowników w siedzibie firmy,

brak wsparcia innych pracowników w przypadku wyst

pienia problemów w pracy, mniejsze

zaanga

owanie w wykonywan

prac

, brak samodyscypliny i wydłu

enie czasu pracy, zatar-

cie granicy mi

dzy czasem i miejscem pracy a prywatnym.

STUDIA PRZYPADKÓW ZASTOSOWANIA TELEPRACY

Do pionierów telepracy zaliczy

na firm

Siemens-Nixdorf.

W jej szwedzkim oddziale doszło do wprowadzenia systemu telepracy, kiedy to po raz kolej-
ny pracownicy oddziału zostali zmuszeni do zmiany siedziby. Wówczas dział personalny
przypomniał, i

w wyniku poprzedniej przeprowadzki odeszła prawie 1/4 kwalifikowanego

personelu. Aby tego unikn

ąć

, postanowiono skorzysta

z systemu telepracy. Przedtem jed-

nak, zgodnie z zarz

dzeniem dyrekcji firmy, pracownicy pozbyli si

wszelkiej niepotrzebnej

makulatury, zabieraj

c ze sob

tylko po dwa niewielkie pojemniki na dokumenty.

W nowym biurze czekało ju

zmodyfikowane

rodowisko pracy, przestrze

podzielona na

apartamenty oraz ruchome wózki z segregatorami. Po zawarciu odpowiedniej umowy, okre-

laj

cej czas pracy i zakres obowi

zków, ka

dy pracownik wyposa

ony został w komputer,

modem, telefon komórkowy, dodatkow

lini

telefoniczn

(w domu) oraz stał si

integraln

ęś

specjalnego systemu komunikacyjnego, automatycznie lokalizuj

cego pracowników.

Gdy pracownik przychodził do biura, korzystał ze swojego ruchomego wózka z dokumenta-
mi, stawiaj

c go przy wybranym stanowisku komputerowym.

Szwedzki oddział firmy Siemens-Nixdorf w 1997 roku został odznaczony przez Króla Szwe-
cji, Karola Gustawa XVI główn

nagrod

konkursu innowacyjnych projektów zwi

zanych

z nowoczesnymi technologiami informatycznymi.

W efekcie opracowania i wdro

enia systemu telepracy „Flexlive” koszty firmy spadły w ci

roku o 25 tysi

cy dolarów na pracownika.

Obecnie telepraca jest cz

sto stosowana w du

ych firmach oraz korporacjach mi

dzynaro-

dowych (zarówno w postaci tradycyjnej jak i off-shore telework). Dotyczy to zwłaszcza
stanowisk mened

erskich i działów sprzeda

y. Ale, co ciekawe, rzadko nazywana jest w ta-

kich wypadkach teleprac

. Zarz

dy du

ych firm po prostu oczekuj

od swoich pracowników

ej mobilno

ci, a jednocze

nie umo

liwiaj

im dost

p do nowoczesnych i efektywnych

usług telekomunikacyjnych.

Teleprac

stosuj

równie

małe i

rednie firmy.

Przykład pełnoetatowej telepracy w call center: Automobile Association w Leeds, w Wiel-

kiej Brytanii jest serwisem napraw samochodowych czynnym 24 godziny na dob

. Osoby

ce członkami AA w przypadku problemów z samochodem mog

zadzwoni

do firmy,

a ich telefon z pro

o pomoc jest przekazywany do patroli, które udzielaj

kierowcom

pomocy.

Telepraca w AA została wprowadzona po raz pierwszy w 1997 roku. Dokonano tego w od-
powiedzi na potrzeby rynku oraz potrzeby klientów. Telepraca praktykowana w firmie,
w sekcji telefonicznej obsługi klienta była pełnoetatow

prac

w domu.

Pilota

owy program zakładał zatrudnienie maksymalnie 10 telepracowników, cz

ęść

z nich

była niepełnosprawna, a pozostali byli rekrutowani z osób ju

pracuj

cych w AA. Trening

trwaj

cy dwa tygodnie pokazał telepracownikom nowe mo

liwo

ci nieznane w firmie. Uzu-

pełniony był przez codzienne wsparcie telepracy w domu przez mentora przez okres jednego
miesi

ca oraz dodatkowe spotkania treningowe.

Sukces programu pilota

owego doprowadził do rozwoju programu i obecnie w Automobile

Association pracuje 25 telepracowników oraz 3 telepracuj

cych mened

erów, którzy zarz

dzaj

relacjami pomi

dzy telepracownikami a firm

na odległo

ść

. Mened

er ma za zadanie

budowa

wie

z telepracownikami poprzez ustawianie spotka

w taki sposób, aby odbywały

one w domach telepracowników oraz przygl

nie tylko biznesowym, ale równie

socjalnym aspektom ich pracy w domu.

Firma wskazuje na fakt,

e oddany mened

er, który sam jest telepracownikiem, dba

o wszystkie potrzeby telepracowników. Pracuje z maksimum 10 telepracownikami pełni

jednocze

nie funkcje zarz

dzania zasobami ludzkimi.

Wprowadzenie telepracy pełnoetatowej w Automobile Association doprowadziło do zmniej-
szenia nieobecno

ci pracowników w pracy oraz do konsekwentnego wzrostu produkcji.

Telepracownicy s

z pewno

bardziej zadowoleni z takiego rozwi

zania, a wielu z nich

zwraca uwag

na takie korzy

ci, jak zdrowszy tryb

ycia i bardziej zrównowa

one

ycie ro-

dzinne. Inn

korzy

tej inicjatywy jest poprawa jako

ci i wzmocnienie relacji w firmie.

Przykład mi

dzynarodowej firmy Top Jobs on the Net — Polska (publikacja ofert pracy

w Internecie) opisuje przypadek zwi

zany z tzw. job brokering – jedn

z działalno

ci dobrze

wykorzystuj

cej mo

liwo

ci i specyfik

telepracy.

Pracownik firmy wypowiada si

na forum internetowym po

conym telepracy: „Firma pro-

wadzi serwis www.topjobs.pl. Pracownicy tej firmy mog

prac

wykonywa

zarówno

w biurze, jak i w domu, ale praktycznie wi

ksza cz

ęść

pracy wykonywana jest w domu”.

Czy jest Pani zadowolona ze swojej pracy – pracy szczególnej - telepracy?
„Generalnie jestem zadowolona z tego typu rozwi

zania — pracuj

tutaj ju

prawie 3 lata!”.

Czy t

prac

e wykonywa

dy?

„Telepraca to praca w domu. Istnieje kilka jej odmian. Pracownik mo

e cał

swoj

prac

wy-

konywa

w domu lub tylko jej cz

ęść

. Obawiam si

e w pierwszym przypadku nie ka

e zosta

telepracownikiem. Osoba taka powinna posiada

odpowiednie predyspozycje,

olbrzymi

samodyscyplin

i motywacj

do pracy. Poza tym jest to praca izoluj

ca od ludzi,

co wyklucza z grona potencjalnych telepracowników osoby towarzyskie, potrzebuj

ce na co

dzie

kontaktu z innymi. Natomiast, je

eli telepraca jest cz

ęś

ciowo wykonywana w domu,

a cz

ęś

ciowo w biurze czy w podró

y, nie ma tutaj

adnych wi

kszych wymogów odno

nie

predyspozycji człowieka”.

Jak Pani znalazła t

prac

„W Top Jobs on the Net — Polska pracuj

od kwietnia 1999 roku. Po zako

czeniu współpra-

cy z poprzednim pracodawc

stworzyłam stron

internetow

zawieraj

swoje zdj

cie, CV

oraz ogólne informacje dotycz

ce obowi

zków z poprzedniego miejsca pracy. Potencjalnym

pracodawcom wysyłałam link do tej strony. W ten sposób dostałam w pierwszej kolejno

prac

na zlecenie w jednej z firm szkoleniowych, a wkrótce stanowisko w Topjobs”.

Jakimi umiej

tno

ciami musi si

Pani wykazywa

, aby wykonywa

tak

prac

? Czy s

jakie

szczególne umiej

tno

ci, szczególna wiedza, która jest wła

ciwa tylko telepracowni-

kom?
„Do pracy w domu nie byłam szkolona ani szczególnie przystosowywana. St

d wniosek,

telepracownik nie musi wykazywa

ani szczególnymi umiej

tno

ciami, ani szczególn

wiedz

. Wa

ne jest samo zrozumienie tematu — co oznacza poj

cie „telepraca” i co wchodzi

w zakres obowi

zków telepracownika”.

Co jest w tej pracy dla Pani najlepsze?
„Najbardziej cenion

dla mnie zalet

telepracy jest elastyczny czas pracy. Zadowolona je-

stem równie

z tego,

e nie musz

doje

do pracy. Zaoszcz

dzony czas mog

wykorzystywa

w bardziej efektywny sposób”.

Co jest w tej pracy dla Pani najtrudniejsze?
„Samodyscyplina. Musz

gle kontrolowa

, pami

o tym,

e mój dom to równie

moja praca”.

Komu by Pani poleciła tak

prac

„Praktycznie wszystkim ludziom, którzy chc

telepracowa

i s

e maj

do tego predys-

pozycje. Optymalnym rozwi

zaniem telepraca b

dzie dla:

•

studentów (sama jestem na V roku studiów i praca ta w du

ej mierze ułatwiła mi

pomy

lne dotrwanie do ko

ca nauki),

•

matek (kole

anka, która niedawno odeszła z pracy, była młod

matk

; pracowała

u nas zarówno przed, jak i po urodzeniu dziecka),

•

osób niepełnosprawnych (jeden z naszych pracowników jest osob

niepełnospraw-

)”.

Czy wykonywanie Pani pracy w trybie telepracy jest korzystniejsze dla klientów Pani firmy?
„Dla klientów naszego serwisu nie ma znaczenia, w jakim trybie pracuj

. Zajmujemy si

pu-

blikacj

ofert pracy w Internecie i współpraca ze mn

ogranicza si

do rozmów

telefonicznych oraz wymiany e-maili. Klienci mog

ze mn

skontaktowa

telefonicznie —

dzwoni

c na telefon komórkowy oraz do biura, (je

eli aktualnie w nim przebywam). Je

eli

jestem nieobecna w biurze, nast

puje przekierowanie rozmowy na mój telefon komórkowy.

eli jest potrzeba spotkania si

z klientem, to zazwyczaj odbywa si

ono w jego firmie.

kszo

ść

klientów nawet nie wie o tym,

e cz

ęś

ciowo pracujemy w domu”.

Czy firma musiała dokona

specjalnych zmian organizacyjnych, aby Pani mogła telepraco-

„Nie. W momencie podpisania umowy o prac

firma wyposa

yła mnie w komputer wraz

z potrzebnym oprogramowaniem i telefon komórkowy. Pó

niej zamiast komputera stacjonar-

nego dostałam laptopa. Oprócz tego kilka drobiazgów biurowych. To wszystko plus moje
prywatne biurko i telefon stacjonarny tworz

osobisty warsztat pracy. Identycznie jak w tra-

dycyjnym biurze”.

Czy jest pani jedyn

telepracowniczk

firmy?

„W naszej firmie ka

dy pracuje w domu. Zatrudniamy kilka osób w Warszawie, a tak

współpracujemy z jednym niepełnosprawnym m

ęż

czyzn

z Katowic. Mamy mo

liwo

ść

pracy

w biurze, ale praktycznie ka

dy z nas wi

kszo

ść

pracy woli wykonywa

w domu”.

Czy mo

na by usprawni

Pani prac

? Je

eli tak, to co powinno by

wzi

te pod uwag

w pierwszym rz

dzie?

„Nale

ałoby zwróci

uwag

na lepszy przepływ informacji. Jest to dosy

ym problemem,

poniewa

nie ma mo

liwo

ci zebrania w czasie rzeczywistym członków zespołu, w celu

przekazania im nowych informacji. Poza tym cz

ęś

ciej powinno si

organizowa

spotkania

z załog

— zarówno w celach integracyjnych, jak i w celach zawodowych”.

Kolejny przykład dotyczy realizacji pilota

owego projektu „Moja pierwsza firma”

w Polsce.

Program „Moja pierwsza firma” był adresowany do młodych i wykształconych osób oraz
przyszłych przedsi

biorców i miał propagowa

ide

telepracy. W realizacj

zaanga

owało

ęć

firm z bran

y teleinformatycznej: Polkomtel, Microsoft, IBM Polska, Techmex i Ma-

trix.pl. Honorowy patronat sprawowało Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.

po wst

pnych rozmowach z kandydatami okazało si

e wi

kszo

ść

nie ma poszukiwa-

nych cech. Nie chcieli zmienia

zawodu, przeprowadza

, nie byli przygotowani do

rzeczywistych potrzeb rynku pracy. Ponadto mieli zaskakuj

co mało realistyczne pomysły na

własn

karier

zawodow

Tylko niewielka cz

ęść

miejsc pracy była rzeczywi

cie zwi

zana z teleprac

. Wydawało si

e telepraca b

dzie chwytliwym hasłem, zwłaszcza,

e kandydaci zostali odpowiednio wy-

szkoleni i wyposa

eni w ramach projektu. Tymczasem pracodawcy wykazywali du

sceptycyzm, a w

tpliwo

ci mieli równie

kandydaci. Wi

zały si

one przede wszystkim z sa-

modzieln

organizacj

czasu pracy i ryzykiem zwi

zanym z własn

działalno

. Niektórzy

nie wiedzieli, czym jest telepraca. Program pozwolił zweryfikowa

wyobra

enia na ten temat.

REKOMENDACJE

Pogł

biaj

cy si

kryzys gospodarczy i spadek popytu na usługi sprawia,

e firmy szukaj

oszcz

dno

ci. Coraz cz

ęś

ciej odbywa si

to przez redukcj

zatrudnienia.

Przedsi

biorcy nie wiedz

jednak,

e koszty mo

na obni

zatrudniaj

c pracownika w for-

mie telepracy – co oznacza natychmiastowy spadek kosztów dotycz

cych utrzymania

stanowiska pracy (np. wynajmu i utrzymania powierzchni biurowej).

Kolejn

szans

jest mo

liwo

ść

poszukiwania pracowników w rejonach gdzie s

najni

sze

koszty wynagrodzenia.

Telepraca mo

e by

szans

dla regionów słabiej rozwini

tych oraz ich mieszka

ców – np.

młodych ludzi z terenów gdzie nie istniej

ksze zakłady pracy lub dojazd do nich jest po-

nie utrudniony. Jest te

szans

na prac

dla grup w przypadku, których praca

w „standardowych” warunkach - w siedzibie pracodawcy i w pełnym wymiarze czasu pracy
jest niemo

liwa: dla osób wychowuj

cych dzieci i niepełnoprawnych.

Przed zastosowaniem formy organizacyjnej, jak

jest telepraca nale

y odpowiedzie

sobie

na nast

puj

ce pytania:

1. Czy pracownicy posiadaj

odpowiednie kompetencje w zakresie wykorzystania technolo-

gii ICT?

2. Czy jestem wstanie ponie

ść

pocz

tkowe koszty zwi

zane z odpowiednim wyposa

eniem

pracowników oraz zakupem odpowiedniego oprogramowania?

3. Czy okre

liłem precyzyjnie zakres zada

(dział), który chciałbym w ten sposób zorgani-

zowa

4. Czy b

wstanie skutecznie wykorzysta

atuty telepracowników?

5. Czy pracownicy aprobuj

decyzj

o zmianie organizacji pracy?

6. Czy kierownicy (mened

erowie) aprobuj

moj

decyzj

eli na wi

kszo

ść

przedstawionych powy

ej pyta

odpowied

brzmi twierdz

co to warunki

w przedsi

biorstwie sprzyjaj

szerszemu wykorzystaniu umów o teleprac

eli firma działa w zadaniowym systemie czasu pracy, w bran

y usługowej oraz mened

rowie s

w stanie sprawnie i efektywnie zarz

dza

pracownikami zatrudnionymi okresowo to

wskazane jest wykorzystanie umów o teleprac