Udział pielęgniarki w procesie

diagnozowania i leczenia

Udział pielęgniarki w procesie diagnozowania i

leczenia pacjentów jest realizowany przez

wykonywanie pisemnych zleceń lekarza, zawartych w

ustalonej i obowiązującej dokumentacji. Aktualnie

takim obowiązującym dokumentem jest „indywidualna

karta zleceń lekarskich". Karta ta należy do

podstawowej dokumentacji każdego pacjenta i

powinna być czytelnie wypełniana, starannie

przechowywana, a po odejściu pacjenta ze szpitala -

wraz z innymi dokumentami przekazana do archiwum.

Niektóre świadczenia diagnostyczne, lecznicze i

rehabilitacyjne pielęgniarka wykonuje samodzielnie

zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki

Społecznej z dnia 2 września 1997 r. w sprawie

zakresu i rodzaju świadczeń zapobiegawczych,

diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych,

wykonywanych przez pielęgniarkę samodzielnie, bez

zlecenia lekarskiego, oraz zakresu i rodzaju takich

świadczeń wykonywanych przez położną

samodzielnie.

DATA

Podpis zlecajacego

ZLECENIE

INDYWIDUALNA KARTA ZLECEN LEKARSKICH

Oddzial _

Nr sali

Imie i nazwisko

wiek

Przy realizowaniu zabiegów

diagnostycznych i leczniczych należy

przestrzegać następujących zasad:

Znać:

pacjenta i jego stan

cel zabiegu

technikę
wykonywania
zabiegu

niezbędny sprzęt i
sposób jego
przygotowania

niebezpieczeństwa dla
pacjenta wynikające z
wykonywanego zabiegu

rodzaj pomocy
pacjentowi w przypadku
wystąpienia powikłań.

II.Prawidłowo zorganizować stanowisko pracy.
III. Przygotować psychicznie pacjenta do zabiegu:

poznać jego wiedzę i doświadczenie związane
z wykonywanym zabiegiem

jeśli zachodzi potrzeba, wyjaśnić cel i przebieg
zabiegu

sprawdzić, czy pacjent wyraził zgodę na
wykonanie zabiegu

zapewnić go o sprawowaniu w czasie zabiegu
opieki przez pielęgniarkę

zmniejszyć lęk i uspokoić pacjenta.

IV. Przygotować fizycznie pacjenta do
zabiegu:

podać lek, zastosować zleconą dietę

ułożyć we właściwej do zabiegu i
wygodnej pozycji, wykonać np. lewatywę

zapewnić bezpieczeństwo

zapewnić warunki intymności.

V. Przed zabiegiem umyć ręce.
VI. W czasie wykonywania zabiegów

stosować ruchy celowe, zręczne, delikatne,
skoordynowane, aby nie męczyć pacjenta
i wykorzystać minimalną ilość czasu.

VII. W czasie trwania zabiegu obserwować

stan pacjenta i pytać o jego
samopoczucie.

VIII. Po wykonanym zabiegu zapewnić

pacjentowi bezpieczeństwo, warunki do
odpoczynku, ewentualnie podać posiłek
lub napój.

IX. Przy wykonywaniu zabiegów aseptycznych
(jałowych) należy:

posługiwać się jałowymi narzędziami i jałowym
materiałem opatrunkowym

pesety bądź inne narzędzia wraz ze słojem, w
którym są przechowywane, wyjaławiać
trzykrotnie w ciągu doby; narzędzia te należy
wkładać lub wyjmować po uprzednim zwarciu
ramion

wszystkie narzędzia przygotowane do
zabiegów aseptycznych - po 24 godzinach
należy wyjaławiać ponownie

miejsce (pole) zabiegu: przed wstrzyknięciem,
pobraniem krwi, punkcjami, zabiegami
operacyjnymi, zmianą opatrunku na ranie
przemywać środkiem antyseptycznym;
zalecane są: środki alkoholowe, np. 70%
spirytus (alkohol etylowy), środki zawierające
jod, np. Betadine (mogą powodować uczulenia);
należy zwrócić uwagę na dostateczne zwilżenie
skóry przez środek odkażający, kierunek,
częstość i czas odkażania w zależności od
rodzaju zabiegu i użytego środka; należy
pozwolić zadziałać środkowi odkażającemu
(wyschnąć),

np. roztwór jodyny -1 min, spirytus minimum 30 s, w
przypadku niektórych zabiegów, np. operacyjnych,
punkcji, należy wcześniej skórę odtłuścić, a
następnie przemyć 2 razy środkiem antyseptycznym,
z zastosowaniem jałowych rękawiczek, jałowych
narzędzi, jałowych gazików lub wacików (za każdym
razem nowych); w przypadku np. iniekcji wystarczy
przemyć skórę l raz za pomocą czystych wacików;
odkażonego miejsca nie można dotykać, nie należy
na nie dmuchać; ostatnio polecane są środki
antyseptyczne do skóry, o szybkim działaniu i
szerokim zakresie, np. Skinsept (przed operacjami,
punkcjami — 1 min, przed iniekcjami, pobraniem
krwi - 15 s);

Sposób

dezynfekcji

pola (zabiegu): A -

miejsca

punkcji

iniekcji

, B -

rany

„

brudnej

", C -

rany

„

czystej

uważać, aby jałowym sprzętem nie dotykać
przedmiotów znajdujących się poza polem działania,
w przypadku zakażenia - sprzęt wymienić

po zakończonym zabiegu używany sprzęt umieścić w
płynie dezynfekcyjnym, a zużyty materiał opatrunkowy
włożyć do foliowego worka i przeznaczyć do spalenia;
można użyć aparatu do niszczenia zużytych igieł
jednorazowego użytku

sprzęt należy dezynfekować zgodnie z aktualnie
obowiązującą instrukcją stosowania środków
dezynfekcyjnych (z uwzględnieniem przeznaczenia,
rodzaju, stężenia, czasu działania, częstości wymiany)

po wyjęciu materiału z jałowej puszki
Schimmelbuscha lub narzędzi ze
sterylizatora, puszkę lub sterylizator
dokładnie i jak najszybciej zamknąć

puszki i sterylizatory z jałowymi narzędziami
i materiałem zaopatrzyć w datę wyjaławiania,
ograniczyć do minimum częstość ich
otwierania, sprzętu w nich zawartego nie
przesuwać, nie dokładać i nie przekładać.

X. Stosować uniwersalne środki ostrożności
w zapobieganiu przenoszenia HIV zalecane
przez Światową Organizację Zdrowia

Aparat do niszczenia zużytych igieł

Wymagana czystość

mikrobiologiczna narzędzi i sprzętu

medycznego (wg PZH)

Muszą być wolne od

bakterii

Rodzaj
kontaktu

wirusów

grzybów

spor

Poziom

czysto-

ści

form

wegetatywnych

prątków

gruźlicy

Proces

Tkanka

Sterylizacja

uszkodzona

Nie uszko-

Sterylizacja

dzone błony

lub wysoki

śluzowe

poziom

dezynfekcji

III

Skóra

+/-

Dezynfekcja

Mechaniczne środki ostrożności

Są to środki ochrony osobistej: rękawiczki
ochronne, maski, okulary, fartuchy ochronne,
ubrania, buty ochronne. Rękawiczki należy wkładać
przy przewidywanym stykaniu się z krwią, płynami
ustrojowymi, błonami śluzowymi i uszkodzoną
skórą. Zabiegi, czynności pielęgnacyjne przy
każdym pacjencie powinny być poprzedzone
zmianą rękawiczek. Rękawiczkami zabrudzonymi
krwią i innymi płynami nie wolno dotykać
przedmiotów wokół siebie, a w przypadku
dotknięcia - należy je zdezynfekować.

W czasie kontaktu z uszkodzoną
powierzchnią ciała należy używać rękawiczek
jałowych. Podczas zabiegów pielęgnacyjnych
należy używać rękawiczek niejałowych. Gdy
można spodziewać się kropli lub rozprysków
krwi bądź innych płynów ustrojowych (przy
porodzie, operacji, odsysaniu, opatrywaniu ran
u ofiar wypadku), należy stosować maski,
okulary. Należy używać ubrań z tworzyw lub
tkaniny wodoodpornej. Ubrania wielokrotnego
użytku należy zmieniać regularnie oraz w
przypadku zabrudzenia krwią i płynami
ustrojowymi.

Fartuchy ochronne powinny mieć długie
rękawy, najlepiej powinny być jednorazowe,
nieprzemakalne. Rękawice lateksowe,
jednorazowe powinny być dobrej jakości i
odpowiedniego rozmiaru. Daje to gwarancję
braku nie kontrolowanych pęknięć, co zdarza
się przy stosowaniu rękawiczek wielokrotnie
sterylizowanych. Jeśli rękawiczki muszą być
używane ponownie, należy postępować z nimi
jak ze sprzętem wielokrotnego użytku. Jeśli są
one jednorazowego użytku, po zdjęciu należy
wrzucić je do worka foliowego i spalić.

Postępowanie ze sprzętem i materiałem

jednorazowego użytku (szczególnie z igłami,

ostrymi narzędziami) po wykonaniu zabiegu

Należy go traktować za potencjalnie skażony HIV/HBV.

Dlatego istnieje konieczność poddania go działaniu
czynników powodujących zabicie bakterii (w tym
prątków gruźlicy), grzybów i wirusów. Należy go
poddać jednej z poniższych procedur:

- spalić

- sterylizować w autoklawie

- dezynfekować w środku dezynfekcyjnym o szerokim
zakresie działania przez 12 godzin, a następnie spalić.

WHO zaleca środki zawierające aktywny chlor lub
aldehyd glutarowy. Powinny być to środki
zatwierdzone przez PZH do użytkowania,
wymieniane w aktualnych opracowaniach
„preparaty dezynfekcyjne przeznaczone do
stosowania w zakładach opieki zdrowotnej".
Pojemniki służące do zbierania sprzętu powinny
być: oznakowane, jednorazowe, odporne na
przemoknięcie, przecięcie, przekłucie,
dostosowane wielkością do potrzeb. Zaopatrzone
w otwory ułatwiające wkładanie i uniemożliwiające
wyjmowanie oraz w zamknięcie. Powinny stać w
zasięgu ręki pielęgniarki podczas wykonywania
zabiegu.

Pojemniki przeznaczone do spalenia powinny
być wykonane z materiałów nie wydzielających
substancji toksycznych podczas spalania.
Pojemniki przeznaczone do sterylizacji powinny
być wykonane w sposób umożliwiający
penetrację pary. Sprzęt należy umieszczać w
pojemnikach bezpośrednio po użyciu, bez
dodatkowych manipulacji. Igieł nie należy
zginać, łamać, ponownie chować do osłonki.
Zawartości nie wolno przekładać, przesypywać.
Pojemniki należy napełniać nie więcej niż do

objętości, zabezpieczając przed wysypaniem
zawartości.

Sprzęt należy transportować w pojemnikach, w
których był zbierany, a przed spaleniem razem
z pojemnikami trzymać w pomieszczeniach do
tego celu przeznaczonych (pod kluczem). Gdy
brak jest odpowiednich pojemników, czasowo
można prowadzić wstępną dezynfekcję w
środkach dezynfekcyjnych, po czym narzędzia i
igły odsączyć, umieścić w plastikowym worku i
spalić. W pojemnikach lub grubych workach
foliowych, umieszczonych dodatkowo w
papierowych workach, gromadzi się materiał
opatrunkowy.

Postępowanie ze sprzętem

wielokrotnego użytku

- zanurzyć całkowicie w roztworze środka
dezynfekcyjnego, na czas określony przez
producenta i zgodnie z jego zaleceniami

- umyć w wodzie letniej z dodatkiem detergentu;
usuwa to zanieczyszczenia białkowe; przy myciu
używać rękawiczek gumowych, grubych
(zmniejszają od 50 do 70% ryzyko zakażenia
podczas ukłucia) i fartucha ochronnego

- zamiast ręcznego mycia wykorzystywać mycie
automatyczne w myjniach/dezynfektorach;
narzędzia o skomplikowanych kształtach myć z
zastosowaniem pistoletów do mycia i suszenia lub
myjni ultradźwiękowych

- umyć w wodzie gorącej z dodatkiem detergentu;
usuwa to zanieczyszczenia tłuszczowe

- wypłukać w wodzie bieżącej letniej

- wypłukać w wodzie bieżącej gorącej

- wypłukać w wodzie destylowanej

- osuszyć

- sprawdzić narzędzia, czy nie są
uszkodzone

- ułożyć i zapakować, w zależności od
metody sterylizacji; mogą to być
opakowania wielokrotnego użytku, np.
puszki Schimmelbuscha, lub bardziej
skuteczne i bezpieczne opakowania
jednorazowego użytku (papierowo-
foliowe).

Postępowanie przy uszkodzeniach

skóry i błon śluzowych

- pozwolić na krwawienie z rany

- umyć ranę ciepłą wodą z mydłem

- obszar rany zdezynfekować 2 razy 2,5%
jodyną lub 70% alkoholem, lub 3% wodą
utlenioną, pozwalając na wyschnięcie
środka dezynfekcyjnego po każdym
zastosowaniu

- nałożyć opatrunek wodoszczelny

- jeżeli skażeniu uległy oczy, należy je
spłukać 0,9% roztworem NaCl

- zanotować zdarzenie w raporcie
pielęgniarskim oraz zgłosić przełożonemu

- udać się do lekarza odpowiedzialnego za
postępowanie poekspozycyjne

- osoba narażona na zakażenie HIV
(ekspozycja prawdopodobna, ewidentna,
masywna) powinna mieć pobraną krew w celu
oznaczenia miana przeciwciał anty-HIV w
dniu narażenia oraz po upływie 6 tygodni, 3 i
6 miesięcy

test powinien być przeprowadzony z zachowaniem
pełnej dyskrecji, umożliwiającej utrzymanie w
tajemnicy jego wyniku; jeżeli zostanie zlecone
leczenie lekami przeciwwirusowymi - AZT, retrowir -
osoba narażona musi wyrazić pisemną zgodę na
leczenie; wskazane jest, aby leki te podać tak
szybko, jak jest to możliwe, optymalnie w ciągu
pierwszej godziny (pierwszych godzin) po narażeniu;
jeżeli po 6 miesiącach wynik testu jest ujemny,
należy osobę eksponowaną uznać za nie zakażoną i
zakończyć obserwację; do czasu wyjaśnienia
sprawy zakażenia HIV osoba eksponowana nie
może być dawcą krwi, narządów, tkanek, nasienia;

- osoba narażona na zakażenie HBV
powinna mieć zbadaną krew na obecność
antygenu Hbs; dalsze postępowanie
należy uzależnić od wyniku badania i
ewentualnych szczepień otrzymanych w
przeszłości; jeżeli osoba narażona nie jest
zakażona HBV w momencie ekspozycji,
powinna być zbadana ponownie po 3 i 6
miesiącach.

Postępowanie przy rozlaniu krwi

Każdą plamę krwi lub innego płynu
ustrojowego należy zasypać (zalać) środkiem
dezynfekcyjnym zawierającym chlor. Po czasie
zalecanym przez producenta zebrać ręcznikiem
papierowym lub ligniną i zmyć do czysta
środkiem dezynfekcyjnym lub domowym
wybielaczem (np. Ace, Clorox) rozcieńczonym
w stosunku l : 2. Osoba wykonująca te
czynności powinna zabezpieczyć ręce
rękawiczkami.

Transport krwi i innych materiałów

do badań analitycznych.

Uwzględniając nieprzewidziane upuszczenie
probówki lub rozlanie krwi, materiały te należy
zawsze traktować jako zakaźne. Do transportu
powyższego materiału powinny służyć
specjalne plastikowe, szczelnie zamykane
probówki, ze stelażami. Zewnętrzne
powierzchnie probówek powinny być wolne od
zanieczyszczeń. Nie pipetować ustami; należy
w tym celu stosować urządzenia mechaniczne.
Nie pobierać krwi samą igłą bez strzykawki.

Należy korzystać ze
specjalnych urządzeń do
pobierania krwi, tzw.
układów zamkniętych,
które zmniejszają ryzyko
kontaktu z krwią. Materiał
do badań pobierać w
rękawiczkach. Stanowisko
związane z badaniem
próbek krwi po
zakończeniu pracy należy
zdezynfekować.

Spos

ób

pobrania

óbki

krwi

Wkłuj igłę

Wprowadź probówkę

Odłącz probówkę

Delikatnie odwróć

Oznacz probówki z krwią zaraz po

zakończeniu zabiegu !!!

Postępowanie przy usuwaniu

odpadków

Opatrunki nasączone krwią, podpaski sanitarne
należy natychmiast włożyć do pojemnika z
twardego, nieprzemakalnego materiału, który po
napełnieniu należy zamknąć i spalić. Tkanki
pobrane w czasie biopsji, łożyska powinny być
umieszczone w foliowych torbach, następnie
zamknięte w pojemnikach odpornych na
przemoczenie i spalone. Należy unikać wyrzucania
tych materiałów na otwarte wysypiska śmieci lub
zakopywania w takich miejscach, gdzie istnieje
możliwość ich wykopania.

Przetaczanie krwi lub środków

krwiopochodnych

Krew przeznaczona do transfuzji powinna
być pozbawiona przeciwciał anty-HIV.
Transfuzja powinna być przeprowadzona
tylko wtedy, gdy to jest absolutnie niezbędne.
Należy przestrzegać techniki wykonania
zabiegu. Wykonywać go w rękawiczkach
lateksowych, unikać zabrudzenia krwią
przedmiotów w otoczeniu.

Prowadzenie sztucznego

oddychania

Należy stosować maski zabezpieczające,
worki reanimacyjne, rękawiczki.
Zapewnienie dostatecznej ilości sprzętu
reanimacyjnego pozwoli na unikanie
metody usta-usta, usta-nos