Psychologia Społeczna

serce i umysł

Elliot Aronson

Timothy D. Wilson

Robin M. Akert

SPIS TREŚCI:

1. Wprowadzenie do psychologii społecznej ..................................................................................................... 2
2. Metodologia: proces przeprowadzania badań ............................................................................................... 3
3. Dysonans poznawczy a potrzeba podtrzymywania samooceny ................................................................... 5
4. Poznanie społeczne: w jaki sposób myślimy o świecie społecznym ............................................................. 7
5. Spostrzeganie społeczne: jak dochodzimy do rozumienia innych ludzi ...................................................... 10
6. Rozumienie siebie: w jaki sposób poznajemy samych siebie ..................................................................... 13
7. Konformizm: wpływanie na zachowanie ..................................................................................................... 18
8. Postawy i zmiana postaw: wpływanie na myśli i uczucia ............................................................................ 21
9. Procesy grupowe ......................................................................................................................................... 24
10. Atrakcyjność interpersonalna: od pierwszego wrażenia do związków uczuciowych ................................... 30
11. Zachowania prospołeczne: dlaczego ludzie pomagają innym .................................................................... 33
12. Agresja: dlaczego ranimy innych ludzi ........................................................................................................ 36
13. Uprzedzenia: przyczyny i lekarstwa ............................................................................................................ 39
14. Zdrowie i środowisko ................................................................................................................................... 43
15. Prawo i biznes ............................................................................................................................................. 47

Psychologia społeczna - Aronson 1

R.1. W

PROWADZENIE

DO

PSYCHOLOGII

SPOŁECZNEJ

1. Czym jest psychologia społeczna

psychologia społeczna – naukowe badanie sposobu, w jaki rzeczywista bądź wyobrażona obecność innych
ludzi wywiera wpływ na ludzkie myślenie, odczuwanie i zachowanie
Wpływ społeczny:

- usiłowania jednego człowieka zmierzające do zmiany zachowania drugiego człowieka (np. perswazja)
- zmiana myśli i odczuć pod wpływem innych ludzi
- oddziaływanie nieświadome bądź wyobrażone

konstrukt – sposób w jaki ludzie postrzegają, pojmują i interpretują świat społeczny

Założenia psychologii społecznej:

•

aby zrozumieć, w jaki sposób otoczenie społeczne wywiera wpływ na daną osobę, ważniejsze jest
wyjaśnienie tego jak ludzie spostrzegają, pojmują czy interpretują swoje otoczenie niż obiektywny obraz
otaczającego ich środowiska

•

koncentracja na źródłach konstruktów – czy są one budowane dla podtrzymania samooceny, czy raczej
adekwatne w stosunku do rzeczywistości

•

empiryczne testowanie założeń

Psychologia społeczna a mądrość ludowa, filozofia, inne nauki społeczne i psychologia osobowości

Mądrość ludowa (zdrowy rozsądek):

- opinie stosunkowo często są sprzeczne
- nie jest łatwo określić, które są prawdziwe

Filozofia:

- nie rozstrzyga pytań naukowo

Inne nauki społeczne:

- nie koncentrują się na poszczególnych jednostkach – są skoncentrowane na czynnikach socjalnych,

ekonomicznych, politycznych i historycznych

- nie mają na celu określania uniwersalnych właściwości natury ludzkiej, które sprawiają, że każdy jest

podatny na wpływ społeczny

Psychologia osobowości:

- koncentruje się na różnicach indywidualnych jako wyjaśnieniach zachowania społecznego

Socjologia

Psychologia społeczna

Psychologia osobowości

dostarcza ogólnych praw i teorii

dotyczących społeczeństw, a nie

jednostek

bada procesy psychologiczne

pojawiające się, gdy ludzie

przebywają ze sobą, co powoduje,

że stają się podatni na wpływ

społeczny

bada właściwości, które powodują,

że jednostki są unikatowe i różnią

się od siebie

2. Moc wpływu społecznego

Trudno przekonać ludzi, że na ich zachowanie wpływa otoczenie społeczne, ponieważ istnieje tendencja do
wyjaśniania zachowania w terminach osobowościowych.
Podstawowy błąd atrybucji – tendencja do przeceniania rozmiaru, w jakim zachowanie ludzi jest wynikiem
oddziaływania dyspozycji wewnętrznych, a niedocenianie roli czynników sytuacyjnych.
Skłonność ta tworzy niepożądane nastawienie, które może prowadzić do niekorzystnych postaw i zachowań.
Tworzy ona poczucie fałszywego bezpieczeństwa (nie doceniając wpływu społecznego, łatwiej mu ulegamy) a
także skłania do nadmiernego upraszczania złożonych sytuacji, co obniża nasze zrozumienie przyczyn
ludzkiego zachowania



„dylemat więźnia” (Samuel, Ross, 1993): dwuosobowa gra, w której można wybrać strategię rywalizacyjną lub
kooperacyjną; poproszono grupę studentów aby oceniła, którzy ze studentów w akademiku wybiorą którą strategię, po
czym zaproszono wytypowane osoby do gry; w grupie 1 nazwano ją „Grą na Wall Street”, w 2 – „Grą wspólnych
interesów”; wyniki: w grupie 2 częściej wybierano strategię kooperacji, bez względu na to, do jakiej kategorii badany był
zakwalifikowany przez innych studentów

Moc sytuacji subiektywnych: krótka historia idei

•

behawioryzm: zakładał, że aby zrozumieć ludzkie zachowanie, wystarczy rozważyć nagradzające
właściwości środowiska, to znaczy to, w jaki sposób pozytywne i negatywne wydarzenia w otoczeniu są
związane ze specyficznymi zachowaniami

Psychologia społeczna - Aronson 2

•

psychologia postaci: podkreślała ważność badania subiektywnego sposobu, w jaki dany obiekt pojawia
się w umyśle ludzi, zamiast poddania badaniom wyłącznie obiektywnych, fizycznych cech tego obiektu,
co zostało przeniesione na postrzeganie społeczne (Kurt Lewin); istotne jest więc poznanie w jaki sposób
ludzie konstruują swój obraz środowiska społecznego

3. Skąd się biorą konstrukty: podstawowe motywy ludzkie

Podstawowe motywy ludzkie z punktu widzenia psychologii społecznej:



potrzeba adekwatności



potrzeba takiego usprawiedliwiania swoich myśli i działań, by mieć dobre o sobie mniemanie

Festinger: szczególnie wartościowe są obserwacje poczynione w sytuacji, gdy motywy pociągają jednostkę w
dwóch przeciwstawnych kierunkach.

Podejście związane z samooceną: pragnienie, by czuć, że jest się dobrym

Samoocena: dokonywane przez ludzi oszacowania wartości samych siebie, to znaczy rozmiaru, w jakim
spostrzegają siebie jako dobrych, kompetentnych i przyzwoitych;  mając wybór pomiędzy
zniekształceniem obrazu świata w celu podtrzymania dobrego samopoczucia a odzwierciedleniem świata
adekwatnie, ludzie często wybierają tę pierwszą opcję
Usprawiedliwienie wcześniejszego doświadczenia: trudno jest przyznać się do swoich braków, nawet
gdy prowadzi to do nieadekwatnego obrazu świata; ludzie nie stosują całkowitego zniekształcenia – po
prostu wiążą fakty w trochę inny sposób, taki, jaki pokazuje nas w najlepszym świetle
Cierpienie a samousprawiedliwianie: im trudniejsze i bardziej bolesne jest wchodzenie do grupy, tym
silniejsze więzi z nią łączące (np. rytuały inicjacyjne)

Podejście związane z poznawaniem społecznym: potrzeba bycia adekwatnym

Poznawanie społeczne: w jaki sposób ludzie myślą o sobie samych i o świecie społecznym, czyli jak
selekcjonują, interpretują, zapamiętują i wykorzystują informację społeczną w wydawaniu sądów i
podejmowaniu decyzji.
Oczekiwania dotyczące świata społecznego: mogą wpływać na to, jak go postrzegamy, a nawet zmienić
w naszym obrazie jego istotę (np. w zjawisku samospełniającego się proroctwa)



Rosenthal, Jacobson (1968): przeprowadzono testy w szkole podstawowej, następnie nie uwzględniając ich wyników
wylosowano uczniów, których wyniki przedstawiono nauczycielom jako najlepsze; pod koniec roku okazało się, że
wylosowane dzieci radzą sobie szczególnie dobrze.

4. Psychologia społeczna a problemy społeczne

Przyczyny badania zachowań społecznych:

- ciekawość
- ułatwianie rozwiązywania problemów społecznych, np.: redukowanie wrogości i uprzedzeń, świadomość

ekologiczna, promocja zdrowia, wpływ środków masowego przekazu na postawy i zachowanie, itp.

R.2. M

ETODOLOGIA

:

PROCES

PRZEPROWADZANIA

BADAŃ

[skrót]

1. Formułowanie hipotez i teorii:

•

inspiracje płynące z wcześniejszych teorii i badań

•

hipotezy oparte na osobistych obserwacjach

2. Metody obserwacyjne: opisywanie zachowania społecznego

metoda obserwacyjna: technika, w której badacz obserwuje ludzi i systematycznie rejestruje pomiary ich

zachowanie

obserwacja systematyczna: forma metody obserwacyjnej, w której obserwatorem jest wyszkolony badacz

społeczny, który przystępuje do odpowiedzi na pytania odnoszące się do określonego zjawiska społecznego,
obserwując i kodując je zgodnie z wcześniej przygotowanym zbiorem kryteriów.

obserwacja uczestnicząca: forma obserwacji systematycznej, w której obserwator wchodzi w interakcję z

obserwowanymi ludźmi, ale stara się w żaden sposób nie wpłynąć na sytuację.

Psychologia społeczna - Aronson 3

http://notatek.pl/psychologia-spoleczna-aronson-streszczenie?notatka