10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 35 • 30.04.2008 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

W niniejszym artykule zostaną omówione skutki wyceny bilansowej środków pienięż-

nych wyrażonych w walucie obcej przez jednostki, które dla celów podatku dochodowego

przyjęły metodę bilansową rozliczania różnic kursowych, na co zezwala art. 9b ust. 1 pkt 2

ustawy o pdop (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.) oraz art. 14b ust. 2 ustawy o pdof

(Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).

Należy przypomnieć, że generalnie środki pieniężne znajdujące się w kasie walutowej

oraz na bankowym rachunku walutowym należy wyceniać na dzień bilansowy po obowią-

zującym na ten dzień średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez Narodowy Bank

Polski. Wynika to z art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76,

poz. 694 ze zm.). Jedynie jednostki prowadzące kupno i sprzedaż walut (np. kantory) znaj-

dującą się w kasie walutowej gotówkę wyceniają na dzień bilansowy po kursie, po którym

nastąpił jej zakup, jednak w wysokości nie wyższej od średniego kursu ustalonego na dzień

wyceny dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. Stanowi o tym art. 30 ust. 1 pkt 2

ustawy o rachunkowości.

Jednostki, które począwszy od 1 stycznia 2007 r. dla celów podatku dochodowego

rozliczają różnice kursowe według przepisów ustawy o rachunkowości, dodatnie różnice

kursowe z wyceny bilansowej (ujęte np. na koncie 75-0 „Przychody finansowe”) oraz ujemne

różnice kursowe (ujęte np. na koncie 75-1 „Koszty finansowe”) uwzględniają w swoich przy-

chodach i kosztach podatkowych. W tym przypadku nie występują żadne rozbieżności

w kwalifikowaniu różnic kursowych dla celów podatkowych i bilansowych.

Różnice kursowe z wyceny bilansowej środków pieniężnych można rozliczyć w księgach

rachunkowych według jednej z trzech metod wykształconych przez praktykę, tj.:

1) dokonując storna różnic kursowych z wyceny bilansowej pod datą 1 stycznia 2008 r.,

2) dokonując storna różnic kursowych z wyceny bilansowej w dniu rozchodu waluty

z rachunku walutowego,

3) ujmując w księgach rachunkowych 2008 r. tylko zrealizowane różnice kursowe.

Jednostki, które wybrały metodę bilansową, w rachunku podatkowym uwzględniają

zarówno różnice kursowe z wyceny bilansowej, jak i ich storno.

Dodać jeszcze należy, że jeżeli do rozchodu waluty z rachunku walutowego lub z kasy

walutowej stosowany jest kurs historyczny (według metody FIFO, LIFO lub kursów

średnioważonych), wówczas w momencie rozchodu waluty spowodowanego m.in. zapłatą

zobowiązania, przemieszczeniem waluty między różnymi rachunkami walutowymi, nie

powstają różnice kursowe od środków pieniężnych. Różnice te powstaną natomiast np.

w momencie odsprzedaży tej waluty do banku.

Przykład

Założenia

1. Jednostkadlacelówpodatkudochodowegoustalaróżnicekursowewedługmetody

bilansowejidokonujewycenydlacelówpodatkowychtylkonaostatnidzieńroku
podatkowego.

2. Nadzień31grudnia2007r.jednostkaposiadałanarachunkuwalutowym50.000euro,

costanowiłorównowartość177.400zł.Pochodziłyoneznastępującychwpływów:

– zdnia20grudnia2007r.:40.000euro×3,55zł/euro=142.000zł,

– zdnia29grudnia2007r.:10.000euro×3,54zł/euro=35.400zł.

3. Jednostkanadzieńbilansowyposiadałatakżenieuregulowanezobowiązaniewobec

kontrahentazagranicznegowkwocie164.250zł(45.000euro×3,65zł/euro).

4. DowycenybilansowejzastosowanokursśredniNBPwynoszącywdniu31grudnia

2007r.3,5820zł/euro.

5. Wycenabilansowa:

a)środkówpieniężnych

50.000euro×3,5820zł/euro=

179.100zł

179.100zł–177.400zł=

1.700zł(dodatniaróżnicakursowa),

b) zobowiązaniawwalucieobcej

45.000euro×3,5820zł/euro=

161.190zł

164.250zł–161.190zł=

3.060zł(dodatniaróżnicakursowa).

6. Wdniu25stycznia2008r.jednostkauregulowałazobowiązaniewobeckontrahenta

zagranicznegowkwocie45.000euro.

7. Wdniu28stycznia2008r.jednostkaodsprzedaładobanku3.000euro.Kursfaktycz-

niezastosowany(kurskupnabanku)wtymdniuwynosił3,52zł/euro.Kwota10.560zł

(3.000euro×3,52zł/euro)wpłynęłanarachunekbieżącyjednostki.

8. DorozchoduwalutzrachunkuwalutowegojednostkastosujemetodęFIFO.

Dekretacja w księgach 2007 r.

1. PK – różnice kursowe z wyceny bilansowej:

a) od środków pieniężnych na rachunku walutowym

1.700 zł

–

Wn konto 13-1 „Rachunek walutowy”,

–

Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”,

b) od zobowiązania w walucie obcej

3.060 zł

–

Wn konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”,

– Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”.

Księgowania

Konto 13-1 „Rachunek

walutowy”

Konto 21 „Rozrachunki

z dostawcami”

Konto 75-0 „Przychody

finansowe”

S.p.) 177.400

1b) 3.060

164.250 (S.p.

1.700 (1a

1a) 1.700

161.190 (S.k.

3.060 (1b

S.k.) 179.100

4.760 (S.k.

W2007r.jednostkauwzględniwprzychodachfinansowychpodlegającychopodatko-

waniuróżnicekursowezwycenybilansowej,tj.kwotę4.760zł(konto75-0).

Metoda 1 – storno różnic kursowych pod datą 1 stycznia

Dekretacja w księgach 2008 r.

1. PK – storno różnic kursowych:

a) z wyceny bilansowej środków pieniężnych

(-) 1.700 zł

–

Wn konto 13-1 „Rachunek walutowy”,

–

Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”,

b) z wyceny bilansowej zobowiązania

(-) 3.060 zł

–

Wn konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”,

– Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”.

R

óżnice kursowe z wyceny

bilansowej środk

ów pieniężnych

2. WB – zapłata zobowiązania:

(40.000 euro × 3,55 zł/euro) + (5.000 euro × 3,54 zł/euro) =

159.700 zł

–

Wn konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”,

–

Ma konto 13-1 „Rachunek walutowy”.

3. Zrealizowane dodatnie różnice kursowe od zapłaconego zobowiązania:

(164.250 zł – 159.700 zł) =

4.550 zł

–

Wn konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”,

– Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”.

4. WB – odsprzedaż waluty obcej do banku (pkt 7 założeń):

10.560 zł

–

Wn konto 13-0 „Rachunek bieżący”,

–

Ma konto 13-1 „Rachunek walutowy”.

5. Zrealizowana ujemna różnica kursowa na środkach pieniężnych:

3.000 euro × (3,54 zł/euro – 3,52 zł/euro) =

60 zł

–

Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”,

–

Ma konto 13-1 „Rachunek walutowy”.

Księgowania

Konto 13-1 „Rachunek

walutowy”

Konto 21 „Rozrachunki

z dostawcami”

Konto 75-0 „Przychody

finansowe”

B.O.) 179.100 159.700 (2

1b) (-) 3.060 161.190 (B.O.

(-) 1.700 (1a

1a) (-) 1.700 10.560 (4

2) 159.700

(-) 3.060 (1b

60 (5

3) 4.550

4.550 (4

177.400 170.320

161.190 161.190

(-) 210 (S.k.

S.k.) 7.080

(2.000euro

×3,54zł/euro)

Konto 13-0 „Rachunek

bieżący”

Konto 75-1 „Koszty

finansowe”

4) 10.560

5) 60

W2008r.wrachunkupodatkowymjednostkauwzględniwprzychodachpodatkowych

łączniekwotę(-)210zł(ujemnesaldoMakonta75-0),tj.zarównostornoróżnickursowych

zwycenybilansowej,jakirzeczywiściezrealizowaneróżnicekursowe.Natomiastwkosz-

tachuzyskaniaprzychodówjednostkauwzględniujemneróżnicekursowewkwocie60zł

(saldoWnkonta75-1).

Metoda 2 – storno różnic kursowych w dniu rozchodu waluty

Storna różnic kursowych z wyceny bilansowej jednostka dokona pod datą 25 stycznia

2008 r. Zapisy w księgach i skutki podatkowe będą analogiczne jak w metodzie 1.

Metoda 3 – ujęcie w księgach 2008 r. wyłącznie zrealizowanych różnic kursowych

Stosując trzecią metodę rozliczania różnic kursowych jednostka nie dokona w 2008 r.

storna różnic kursowych z wyceny bilansowej środków na rachunku walutowym ani też

rozrachunków wyrażonych w walucie obcej.

Przyjmując dane z przykładu rozchód waluty z rachunku walutowego spowodowany

uregulowaniem zobowiązania wobec kontrahenta zagranicznego zostanie wyceniony

według kursu średniego z dnia bilansowego. Nie powstaną w tym przypadku ani różnice

kursowe na środkach pieniężnych, ani też na rozrachunkach. Natomiast powstaną różnice

kursowe od środków pieniężnych na rachunku walutowym w momencie odsprzedaży wa-

luty do banku. W przykładzie będzie to różnica kursowa ujemna, gdyż kurs kupna banku

(3,52 zł/euro) jest niższy od średniego kursu NBP, po którym wyceniono walutę na dzień

bilansowy (3,5820 zł/euro).

Dekretacja w księgach 2008 r.

1. WB – zapłata zobowiązania:

(45.000 euro × 3,5820 zł/euro) =

161.190 zł

–

Wn konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”,

–

Ma konto 13-1 „Rachunek walutowy”.

2. WB – odsprzedaż waluty obcej do banku (pkt 7 założeń):

10.560 zł

–

Wn konto 13-0 „Rachunek bieżący”,

–

Ma konto 13-1 „Rachunek walutowy”.

3. Zrealizowana ujemna różnica kursowa na środkach pieniężnych:

3.000 euro × (3,5820 zł/euro – 3,5200 zł/euro) =

186 zł

–

Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”,

–

Ma konto 13-1 „Rachunek walutowy”.

Księgowania

Konto 13-0 „Rachunek

bieżący”

Konto 13-1 „Rachunek

walutowy”

Konto 21 „Rozrachunki

z dostawcami”

S.p.) X

B.O.) 179.100 161.190 (1

1) 161.190

161.190 (B.O.

2) 10.560

10.560 (2
186 (3

179.100 171.936
S.k.) 7.164

(2.000 euro ×

3,5820zł/euro)

Konto 75-1 „Koszty

finansowe”

3) 186

Dlacelówpodatkowychujemneróżnicekursowewkwocie186zł(ujętenakoncie75-1)

stanowiąkosztyuzyskaniaprzychodów.

Ewa Gruchot