Podstawowym źródłem prawa wykroczeń jest ustawa z dnia 20 maja 1971 r.
kodeks wykroczeń.
Odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5.000
złotych lub nagany.
Wykroczenie nie jest przestępstwem.
Karami za popełnienie wykroczenia są:
1) areszt;
2) ograniczenie
wolności;
3) grzywna;
4) nagana.
Natomiast środkami karnymi są:
1)
zakaz prowadzenia pojazdów;
2) przepadek
przedmiotów;
3) nawiązka;
4) obowiązek naprawienia szkody;
5)
podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości w szczególny sposób;
6) inne
środki karne określone przez ustawę.
W praktyce często przestępstwo i wykroczenie wyodrębnienia w oparciu o tzw.
czyn przepołowiony (np. w przypadku kradzieży). Inkorporuje on dwie grupy czynów, które spełniają te same znamiona, jednakże jedna grupa kwalifikowana jest jako przestępstwo, a druga jako wykroczenie. Wymagane jest przy tym spełnienie dodatkowego kryterium, np. w przypadku kradzieży – określona wartość rzeczy skradzionej (wykroczenie – do 250 zł).
Zasady pociągania do odpowiedzialności sprawcy wykroczenia określa ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.
W sprawach o wykroczenia w pierwszej instancji orzeka sąd rejonowy. W
sprawach o wykroczenia popełnione przez żołnierzy w czynnej służbie wojskowej i żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz członków ich personelu cywilnego, jeżeli pozostają w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, o ile ustawa lub umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, nie stanowi inaczej -
orzekają w pierwszej instancji wojskowe sądy garnizonowe.
Sądem odwoławczym w sprawach o wykroczenia podlegających właściwości sądów powszechnych, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, jest: 1) sąd okręgowy do rozpoznania apelacji oraz zażaleń na postanowienia i zarządzenia zamykające drogę do wydania wyroku,
2) sąd rejonowy w innym równorzędnym składzie do rozpoznania pozostałych zażaleń.
Sądem odwoławczym w sprawach o wykroczenia podlegających właściwości sądów wojskowych, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, jest wojskowy sąd okręgowy.
Sąd okręgowy i wojskowy sąd okręgowy ponadto rozpoznają sprawy przekazane im przez ustawę.
PYTANIA
1. Co to jest wykroczenie?
2. Jaka jest różnica pomiędzy wykroczeniem a przestępstwem?
3. Jakie kary przewiduje kodeks wykroczeń?
4. Jakie sądy są właściwe do rozpoznawania spraw o wykroczenie?
5. Co to jest czyn przepołowiony?