Wskaźniki antropologiczne Wskaźnik antropologiczny jest stosunkiem procentowym dwóch pomiarów, wyznaczających proporcje lub zarys kształtu poszczególnych części ciała lub szkieletu.
Pierwszym wskaźnikiem stosowanym w antropologii był wskaźnik szerokościowo-długościowy głowy, wprowadzony przez Andrzeja Retziusa w 1842 roku.
Liczba znanych obecnie wskaźników jest ogromna, gdyż różni badacze tworzyli własne cechy ilorazowe, aby scharakteryzować czasem bardzo drobne części ciała. Zaletą wskaźników jest ich niezależność od wielkości osobnika. Poza tym są łatwe do stosowania w badaniach masowych.
Wadą wskaźników jest fakt, że oddają tylko podobieństwo geometryczne.
Odziedziczalność wskaźników jest zależna od stopnia skorelowania cech. Im wyższa korelacja tym większy stopień odziedziczalności.
Tworzenie klas wielkości
Punktem wyjścia do tworzenia przedziałów wielkości cech ilorazowych jest wartość średniej arytmetycznej i odchylenia standardowego.
♦ x ± 1s mieści około 68% obserwacji,
♦ x ± 2s mieści około 95% obserwacji,
♦ x ± 3s mieści około 99% obserwacji.
Pierwszy z przedziałów odpowiada kategorii średniej. Wartości większe niż x + 1s wyznaczają duże kategorie cech, a wartości mniejsze niż x −1s wyznaczają małe kategorie. Czasami wyróżnia się mniejsze przedziały (kategorie) co pół odchylenia standardowego.
Zakresy zmienności cech są wykorzystywane często również do konstruowania norm rozwojowych.
eu − eu
1. Szerokościowo-długościowy głowy
×100%
g − op
głowa
♂
♀
długa
∞–75,9
∞–76,9
średnia
76,0–80,9
77,0–81,9
krótka
81,0–85,4
82,0–86,4
bardzo krótka
85,5–∞
86,5–∞
2. Morfologiczny twarzy
×100%
zy − zy
twarz
♂
♀
bardzo szeroka
∞–78,9
∞–76,9
szeroka
79,0–83,9
77,0–80,9
średnia
84,0–87,9
81,0–84,9
wąska
88,0–92,9
85,0–89,9
bardzo wąska
93,0–∞
90,0–∞
al − al
3. Nosa
×100%
sn − n
nos
♂
♀
bardzo wąski
∞–54,9
∞–54,9
wąski
55,0–69,9
55,0–69,9
średni
70,0–84,9
70,0–84,9
szeroki
85,0–99,9
85,0–99,9
bardzo szeroki
100,0–∞
100,0–∞
masa ciała [g]
4. Queteleta – wagowo-wzrostowy B − v
[cm]
budowa
♂
♀
bardzo słaba
∞–319
∞–289
słaba
320–349
290–314
średnio mocna
350–369
315–339
mocna
370–399
340–369
bardzo mocna
400–∞
370–∞
masa ciała [g]
5. Rohrera
×1 0
0
3
[cm]
(B − v)
budowa
♂
♀
smukła
∞–1,24
∞–1,37
średnia
1,25–1,35
1,38–1,58
masywna
1,36–∞
1,59– ∞
(B − v) − (B − Vs) [cm]
6. Skeliczny Manouvriera
×100%
(B − Vs)
[cm]
typ
♂
♀
brachyskeliczny
∞–84,9
∞–84,9
mezoskeliczny
85,0–89,9
85,0–89,9
makroskeliczny
90,0–∞
90,0–∞
7. Długości korpusu ciała
×100%
(B − v) [cm]
korpus
♂
♀
krótki
∞–51,0
∞–52,0
średni
51,1–53,0
52,1–54,0
długi
53,1–∞
54,1–∞
( s st -
sy) [cm]
8. Długości tułowia
×100%
(B − v) [cm]
tułów
♂
♀
krótki
∞–29,5
∞–29,4
średni
29,6–31,2
29,5–30,7
długi
31,3–∞
30,8–∞
a − a
9. Szerokości barków
×100
B − v
barki
♂
♀
wąskie
∞–21,9
∞–21,5
średnie
22,0–23,0
21,6–22,5
szerokie
23,1–∞
22,6–∞
ic − ic
10. Szerokości bioder
×100
B − v
biodra
♂
♀
wąskie
∞–15,9
∞–16,5
średnie
16,0–17,9
16,6–17,5
szerokie
18,0–∞
17,6–∞
maksymaln
y obwó
d uda
11. Tuszy
×100
B − v
osobnik
♂
♀
szczupły
∞–28,0
∞–32,4
średni
28,1–32,0
32,5–36,7
masywny
32,1–∞
36,8–∞
12. Marty’ego – obwodu klatki piersiowej obwód spoczynko y
w klatk
i piersiowe
j na wysokości xi ×100
B − v
13. Ruchomości klatki piersiowej obwód klatki piersiowej (wdech) − obwód klatki piersiowe j(wydech) ×100
obwód klatki piersiowej w spoczynku a − daIII
14. Długości kończyny górnej
×100%
B − v
kończyna górna
♂
♀
bardzo krótka
∞–43,9
∞–43,4
krótka
44,0–44,9
43,5–44,4
średnia
45,0–45,9
44,5–45,4
długa
46,0–46,9
45,5–46,4
bardzo długa
47,0–∞
46,5–∞
B − sy
15. Długości kończyny dolnej
×100%
B − v
kończyna dolna
♂
♀
bardzo krótka
∞–50,9
∞–49,9
krótka
51,0–51,9
50,0–50,9
średnia
52,0–52,9
51,0–51,9
długa
53,0–53,9
52,0–52,9
bardzo długa
54,0–∞
53,0–∞
a − daIII
16. Międzykończynowy
×100%
B − sy
kończyna górna
♂
♀
bardzo krótka
∞–83,9
∞–82,9
krótka
84,0–85,9
83,0–84,9
średnia
86,0–87,9
85,0–86,9
długa
88,0–89,9
87,0–88,9
bardzo długa
90,0–∞
89,0–∞
17. Szerokościowo-długościowy stopy
×100%
pte − ap
stopa
♂
♀
wąska
∞–37,9
∞–37,8
średnia
38,0–40,9
38,0–40,9
szeroka
41,0–∞
41,0–∞
mr − mu
18. Szerokościowo-długościowy ręki
×100%
sty − daIII
a − a
19. Barkowo-tułowiowy
×100%
sst − sy
barki
♂
♀
wąskie
∞–72,6
∞–70,1
średnie
72,7–77,2
70,2–76,5
szerokie
77,3–∞
76,6–∞
ic − ic
20. Biodrowo-barkowy
×100%
a − a
biodra
♂
♀
wąskie
∞–71,5
∞–79,3
średnie
71,6–76,1
79,4–84,5
szerokie
76,2–∞
84,6–∞
xi − ths
21. Głębokości klatki piersiowej
×100%
thl − thl
klatka piersiowa
♂
♀
płaska
∞–66,4
∞–69,7
średnia
66,5–72,5
69,8–75,5
głęboka
72,6–∞
75,6–∞
największ
y obwód ramienia w spoczynku
22. Umięśnienia ramienia
×100%
a − r
ramię
♂
♀
smukłe
∞–77,1
∞–76,0
krępe
77,2–∞
76,1–∞
y obwód p
rzedrami n
e ia w s
poczynku
23. Umięśnienia przedramienia
×100%
r − sty
przedramię
♂
♀
smukłe
∞–109,2
∞–105,9
krępe
109,3–∞
106,0–∞
największ
y obwó
d uda w spoczynku
24. Umięśnienia uda
×100%
sy − ti
udo
♂
♀
smukłe
∞–113,0
∞–122,1
krępe
113,1–∞
122,2–∞
największ
y obwód podudzia w s
poczynku
25. Umięśnienia podudzia
×100%
ti − sph
podudzie
♂
♀
smukłe
∞–90,6
∞–93,1
krępe
90,7–∞
93,2–∞
26. Umięśnienia ramienia Bürgera największy o
bwód r
amienia w n
apięciu−największy obwód r
amienia w s
poczynku ×100%
największy o
bwód r
amienia w s
poczynku
obwód spoczynko y
w klatki piersiowej (xi)
27. Obwodów tułowia
×100%
obwód b
ioder
91,8–98,4
sylwetka typowa męska
76,6–84,6
sylwetka typowa żeńska