monter kadlubow okretowych 721[02] o1 03 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Grażyna Uhman

Posługiwanie się dokumentacją techniczną
721[02].O1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Grzegorz Śmigielski
mgr inż. Michał Sylwestrzak

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Grażyna Uhman

Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Zych

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 721[02].O1.03
„Posługiwanie się dokumentacją techniczną”, zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu monter kadłubów okrętowych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Podstawy rysunku technicznego

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Parametry wykonania i ich oznaczanie w dokumentacji

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Rodzaje rysunków technicznych

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Rodzaje i sporządzanie rysunków okrętowych

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter kadłubów okrętowych.
Poradnik zawiera opis wymagań, jakie uczeń powinien spełnić, by przystąpić do bieżącej
jednostki modułowej, cele, jakie osiągnie po zrealizowaniu tej jednostki, dwa przykładowe
scenariusze zajęć oraz wykaz ćwiczeń do poszczególnych tematów. Na końcu poradnika
zawarto dwa narzędzia pomiaru dydaktycznego oraz literaturę. Scenariusze z pozoru są
podobne, gdyż użyto jednego wzorca, jednak zawartość obu różni się od siebie rodzajem
ćwiczeń, treścią ich podsumowania, zastosowanych pomocy dydaktycznych i momentem ich
wprowadzenia. Podobieństwo zaś wynika stąd, że zbliżony jest charakter zajęć. Są to bowiem
zajęcia ćwiczeniowe (ponadto realizowane w systemie modułowym), wymagają zatem
utrzymania odpowiednich reguł metodycznych dotyczących tego rodzaju zajęć. Ważne jest
zwłaszcza poprzedzenie realizacji ćwiczeń studiowaniem materiału nauczania i odpowiedzią
na pytania sprawdzające oraz posumowanie każdego ćwiczenia oddzielnie.

Poradnik dla ucznia zawiera materiał nauczania, ćwiczenia wraz ze wskazówkami,

potrzebnymi do zaliczenia danej jednostki modułowej, sprawdziany wiedzy i wykaz
literatury.

Moduł 721[02].O1 „Techniczne podstawy zawodu” jest jednym z kluczowych dla

zawodu. Pozwala przygotować ucznia z ogólnego zakresu wiedzy technicznej niezbędnego
dla realizacji modułów o charakterze praktycznym. Każda jednostka modułowa ma swoje
określone cele i może być realizowana jako samodzielna część, przy czym ich kolejność nie
jest dowolna.

Jednostka modułowa podzielona została na cztery tematy:

1. Podstawy rysunku technicznego.
2. Parametry wykonania i ich oznaczanie w dokumentacji.
3. Rodzaje rysunków technicznych.
4. Rodzaje i sporządzanie rysunków okrętowych.

W poradniku dla ucznia każdy temat zawiera ćwiczenia oraz materiał nauczania, pomocny

w ich wykonaniu. Czasami materiał nauczania musi zostać uzupełniony przez nauczyciela,
zwłaszcza, gdy potrzebne są do tego specjalistyczne materiały źródłowe, czy przykłady
rysunków. Materiał nauczania dodatkowy znajduje się w podręczniku oraz w dokumentacjach
technicznych statków, a także w PN. Brakujący materiał nauczyciel powinien odpowiednio
przygotować dla uczniów w postaci kserokopii lub eksponatów czy literatury.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń, uczeń powinien sprawdzić, czy jest do tego

odpowiednio przygotowany. W tym celu powinien odpowiedzieć na zestaw pytań
zamieszczony po materiale nauczania. Pytania mają zwrócić uwagę uczniowi na to, co jest
w materiale nauczania najważniejsze. Uczeń powinien odpowiedzieć na nie własnymi
słowami. Dobrze, jeśli udzieli odpowiedzi w zeszycie.

Uczeń powinien opanować wszystkie umiejętności. Ćwiczenia należy ocenić w systemie

dwustopniowym – uczeń umie albo nie umie wykonać ćwiczenia. Opanowanie umiejętności
mogą cechować się różną biegłością.

Na końcu opracowania każdego z tematów jest zamieszczony sprawdzian postępów,

który pozwoli uczniowi określić swoje osiągnięcia w zakresie poznawanej wiedzy. Jeśli
uzyska pozytywne wyniki, to będzie mógł przejść do następnego tematu, a jeśli nie, to
wiadomości i umiejętności powinien powtórzyć oraz poprawić korzystając z pomocy
nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych w module

721[02].O1

Techniczne podstawy zawodu

721[02].O1.01

Stosowanie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej

i ochrony środowiska

721[02].O1.04

Dobieranie materiałów

konstrukcyjnych

721[02].O1.06

Wykonywanie prac z zakresu obróbki

ręcznej i mechanicznej skrawaniem

721[02].O1.03

Posługiwanie się

dokumentacją techniczną

721[02].O1.05

Wykonywanie pomiarów

warsztatowych

721[02].O1.02

Charakteryzowanie statku i jego

wyposażenia

721[02].O1.07

Wykonywanie połączeń

spawanych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Metody pracy z uczniem
Główną metodą pracy w tej jednostce modułowej są samodzielne ćwiczenia uczniów.

Zaproponowano zarówno ćwiczenia do pracy indywidualnej, jak i grupowej. Niektóre z nich
można realizować w obu wariantach, decyzję w tej sprawie pozostawiono nauczycielowi,
który najlepiej oceni możliwości uczniów i inne uwarunkowania realizacji ćwiczeń. Daje to
także możliwość indywidualizacji pracy z uczniem.

Realizacja jednostki modułowej „Posługiwanie się dokumentacją techniczną” wymaga

także bazowania na podręczniku, w którym uczeń znajdzie więcej przykładów i rysunków niż
z założenia zawiera Poradnik dla ucznia. Również praca nad materiałem nauczania, którą
wykonuje uczeń, w przypadku rysunku technicznego wymagać będzie pomocy ze strony
nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

wyjaśniać zadania towarzystw klasyfikacyjnych,

–

rozróżniać typy statków,

–

określać wielkości charakteryzujące statek,

–

wyjaśniać podstawowe prawa pływalności, stateczności i niezatapialności statku,

–

rozróżniać główne elementy konstrukcyjne statku,

–

charakteryzować, w różnych układach wiązań, konstrukcję kadłuba statku,

–

charakteryzować wyposażenie kotwicze,

–

charakteryzować wyposażenie cumownicze,

–

charakteryzować wyposażenie przeładunkowe,

–

charakteryzować wyposażenie ratunkowe,

–

charakteryzować urządzenia sterowe,

–

charakteryzować pędniki,

–

charakteryzować systemy wentylacji i klimatyzacji,

–

przewidywać konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
podczas wykonywania zadań zawodowych,

–

określać wymagania bhp dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń higieniczno-
sanitarnych,

–

rozpoznawać i przewidzieć zagrożenia bezpieczeństwa człowieka w środowisku pracy
oraz wskazać sposoby ich usunięcia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

przygotować przybory kreślarskie i materiały rysunkowe do wykonywania szkiców,

–

wykonać szkice figur płaskich i brył geometrycznych w rzutach prostokątnych
i aksonometrycznych,

–

naszkicować części maszyn w rzutach prostokątnych na podstawie rysunków
aksonometrycznych,

–

zwymiarować zgodnie z PN szkicowane części maszyn,

–

odczytać rysunki z uwzględnieniem wymiarowania,

–

odczytać na rysunkach technicznych oznaczenia: tolerancji wymiarów, pasowania,
tolerancji kształtu i położenia, stanu powierzchni, rodzaju obróbki powierzchni,

–

odczytać na rysunkach technicznych symbole połączeń i części złącznych,

–

odczytać rysunki wykonawcze i złożeniowe,

–

zastosować zasady podziału i numeracji rysunków okrętowych,

–

odczytać rysunki konstrukcji kadłuba (złady wzdłużne i poprzeczne, rozwinięcia poszycia
i sekcji kadłuba, podział blokowy i sekcyjny),

–

wykonać szkice wręgów,

–

wykonać proste rysunki prefabrykacji podsekcji kadłuba,

–

odczytać rysunki połączeń elementów kadłuba w różnym stopniu uproszczenia,

–

skorzystać z norm i katalogów unifikacyjnych,

–

zidentyfikować symbolikę na rysunkach kadłubowych,

–

posłużyć się PN dotyczącymi rysunku technicznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

...........................................................

Modułowy program nauczania: Technik budownictwa okrętowego 721[02]
Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 721[02].O1.

Jednostka modułowa:

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 721[02]O1.03

Temat: Podstawy rysunku technicznego – wymiarowanie.

Cel ogólny: Umiejętność wymiarowania.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

odczytać wymiary z dokumentacji technicznej,

–

wykonać wymiarowanie części,

–

korzystać z podręcznika do rysunku technicznego,

–

skorzystać z PN dotyczącej rysunku technicznego.

Metody nauczania–uczenia się:
–

samokształcenie z wykorzystaniem literatury zawodowej, podręczników, norm,
instrukcji, poradników i pozatekstowych źródeł informacji,

–

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne:

−

praca indywidualna i zespołowa.

Środki dydaktyczne:
–

poradnik dla ucznia,

–

podręcznik do rysunku technicznego,

–

przygotowane przez nauczyciela materiały,

–

PN, dokumentacja techniczna,

–

foliogramy lub prezentacje multimedialne,

–

rzutnik pisma lub rzutnik multimedialny.

Czas: 4 godziny dydaktyczne.

Przebieg zajęć:

Część zajęć

Czynności nauczyciela

Czynności

uczniów

Środki

dydaktyczne

Część
organizacyjna

– Wykonuje

czynności

organizacyjne

– Przygotowują

się do zajęć

Część wstępna

– podaje temat, cele

zajęć,

– wyjaśnia organizację

zajęć,

– wprowadza do tematu

i prosi o przypomnienie
treści przerobionych
tematów

– zapisuje temat

w zeszycie,

przypominają
najważniejsze
treści
zrealizowanych
zajęć

– foliogram

z celami zajęć,
rzutnik pisma
lub rzutnik
multimedialny
z osprzętem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Część zajęć

Czynności nauczyciela

Czynności

uczniów

Środki

dydaktyczne

Część główna

1. Praca nad

materiałem
nauczania

– prosi o zapoznanie się

z treścią materiału
nauczania dotyczącą
wymiarowania,

– wyjaśnia i demonstruje

przykłady wspierające
studiowanie materiału
nauczania,

– prosi o wykonanie

drobnych ćwiczeń
ułatwiających
rozumienie materiału
nauczania,

– słuchają

poleceń,

– pytają w razie

wątpliwości,

– studiują

materiał
nauczania,
słuchają
wyjaśnień i
analizują
przykłady,

– wykonują

ćwiczenia
podane przez
nauczyciela

– poradnik dla

ucznia,

– podręcznik do

rysunku
technicznego,

– przykłady

rysunków,

– foliogramy lub

prezentacje
multimedialne,

– rzutnik pisma

lub rzutnik
multimedialny.

2. Praca nad

pytaniami
sprawdzającymi

– prosi o udzielenie

pisemnej odpowiedzi
w zeszytach na pytania
sprawdzające
znajdujące się
w poradniku dla ucznia
dotyczące
wymiarowania,

– nadzoruje pracę,

wyjaśnia wątpliwości,

– sprawdza efekty

i podsumowuje pracę
uczniów

– udzielają

odpowiedzi
w zeszycie,

– oceniają efekty

swojej pracy

– poradnik dla

ucznia,

– zeszyt

3. Praca nad

ćwiczeniem 1

– prosi o wykonanie

ćwiczenia 1. z rozdziału
4.1.3. z poradnika dla
ucznia w zakresie
wymiarowania,

– nadzoruje pracę,

wyjaśnia wątpliwości,

– prowadzi dyskusję

i podsumowuje

– przygotowują

się do realizacji
ćwiczenia,

– realizują

zadanie,

– prezentują

wyniki
i dyskutują o
nich

– poradnik dla

ucznia,

– podręcznik do

rysunku
technicznego,

– PN,
– przygotowane

materiały

Część
podsumowująca

– prosi o wykonanie

sprawdzianu postępów,

– podsumowuje zajęcia,
– podaje zadanie

domowe:

Wykonaj uzupełnienia
podanych rysunków
zgodnie z poleceniem.

– realizuje

sprawdzian
postępów,

– odnosi się do

efektów pracy
na zajęciach,

– zadaje pytania

odnośnie

– poradnik dla

ucznia,

– zeszyt,

– rysunki wraz

z poleceniami

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

– podaje temat oraz

zakres zajęć następnych

zadania
domowego,

– zapisuje temat

zajęć
następnych

do wykonania
zadania
domowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

......................................................

Modułowy program nauczania: Monter kadłubów okrętowych 721[02]
Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 721[02].O1.

Jednostka modułowa:

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 721[02].O1.03

Temat: Tolerancje i pasowania, chropowatość powierzchni i ich oznaczanie

w dokumentacji.

Cel ogólny: Umiejętność odczytywania i nanoszenia oznaczeń dotyczących tolerancji,

pasowań i chropowatości powierzchni.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

odczytać i zinterpretować na rysunku technicznym tolerancje wymiarów,

–

odczytać i zinterpretować na rysunku technicznym tolerancje kształtu,

–

odczytać i zinterpretować na rysunku technicznym pasowania,

–

odczytać i zinterpretować na rysunku technicznym falistość i chropowatość,

–

nanieść na rysunek odpowiednie oznaczenia tolerancji,

–

nanieść na rysunek odpowiednie oznaczenia pasowania,

–

nanieść na rysunek odpowiednie oznaczenia chropowatości i falistości,

–

skorzystać z PN i literatury związanej z tematem tolerancji, pasowań.

Metody nauczania–uczenia się:
–

samokształcenie z wykorzystaniem literatury zawodowej, podręczników, norm,
instrukcji, poradników i pozatekstowych źródeł informacji,

–

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne: praca indywidualna i (lub) zespołowa.

Czas:

3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

poradnik dla ucznia,

–

podręcznik do rysunku technicznego,

–

przygotowane przez nauczyciela materiały,

–

przybory kreślarskie,

–

PN, dokumentacja techniczna,

–

foliogramy lub prezentacje multimedialne,

–

rzutnik pisma lub rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć:

Część zajęć

Czynności nauczyciela

Czynności uczniów

Środki

dydaktyczne

Część
organizacyjna

Wykonuje czynności
organizacyjne

Przygotowują się do
zajęć

Część zajęć

Czynności nauczyciela

Czynności uczniów

Środki

dydaktyczne

Część wstępna

– podaje temat, cele zajęć,
– wyjaśnia organizację

– zapisują temat

w zeszycie

– foliogram

z celami zajęć,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zajęć,

– wprowadza do tematu

rzutnik pisma
lub rzutnik
multimedialny
z osprzętem

Część główna

1. Praca nad

materiałem
nauczania

– sprawdza w zeszytach

odpowiedzi na pytania
sprawdzające znajdujące
się w poradniku dla
ucznia (studiowanie
materiału nauczania
z tego zakresu uczeń
zrealizował wstępnie
w domu),

– wyjaśnia wątpliwości

i doradza w zakresie
poprawy błędów

– prosi o uzupełnienie

wiedzy z podręcznika,

– nadzoruje pracę,

wyjaśnia wątpliwości,

– sprawdza efekty

i podsumowuje pracę
uczniów

– słuchają poleceń
– pytają w razie

wątpliwości,

– poprawiają błędy,

uzupełniają braki,

– uzupełniają

wiedzę z
podręcznika.

– oceniają efekty

swojej pracy,

– poradnik dla

ucznia,

– zeszyt

2. Praca nad

ćwiczeniem 1

– prosi o wykonanie

ćwiczenia 1 z rozdziału
4.2.3. z poradnika dla
ucznia,

– rozdaje materiały,

dokumentację, PN,

– wyjaśnia wątpliwości,

nadzoruje pracę,

– sprawdza wyniki

i podsumowuje je

– przygotowują się

do realizacji
ćwiczenia,

– realizują zadanie,

– prezentują wyniki

– poradnik dla

ucznia,

– podręcznik do

rysunku
technicznego,

– przygotowane

materiały,

– PN,

dokumentacja
techniczna

Część
podsumowująca

– Prosi o wykonanie

sprawdzianu postępów,

– podsumowuje zajęcia,
– podaje zadanie

domowe:

Dokonaj odczytów
z rysunku zgodnie
z poleceniem.
– podaje temat oraz zakres

zajęć następnych.

– realizują

sprawdzian
postępów,

– oceniają efekty

pracy na zajęciach,

– zadają pytania

odnośnie zadania
domowego,

– zapisują temat

zajęć następnych.

– poradnik dla

ucznia,

– zeszyt,
– rysunki

z poleceniami
do realizacji
zadania
domowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawy rysunku technicznego

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij ołówkiem rysunki techniczne części maszyn występujących w budowie okrętu

przygotowanych przez nauczyciela z zastosowaniem reguł i wymagań rysunku technicznego.

Wskazówki do realizacji
Zadaniem nauczyciela jest przygotowanie rysunków części maszyn z wyraźnymi lukami

(w rysunku). Luki te uczeń powinien uzupełnić. Rysunki nie powinny być skomplikowane,
ale zróżnicowane pod względem elementów rysunku, zwłaszcza do uzupełnienia. Z rysunku
powinno wynikać, jakich uzupełnień należy dokonać. Jeśli uzupełnienia nie byłyby
jednoznaczne, należy rysunek wyposażyć w polecenia informujące, jakich uzupełnień
wymaga. Luki mogą dotyczyć rzutów, wymiarów, tekstu, rodzaju rysunku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zinterpretować rysunki przedstawionych części,
2) uzupełnić ołówkiem rysunki techniczne części maszyn występujących w budowie okrętu

przygotowanych przez nauczyciela z zastosowaniem reguł i wymagań rysunku
technicznego,

3) zaprezentować i ocenić efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

przybory kreślarskie,

–

znormalizowane arkusze A4 z przygotowanymi rysunkami do uzupełnienia,

–

podręcznik do rysunku technicznego,

–

PN dotyczące rysunku technicznego,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj ołówkiem rysunki techniczne części maszyn występujące w budowie okrętu.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel przygotowuje modele brył, części maszyn lub ich modele. Uczeń kolejno

będzie je odwzorowywał. Należy zaczynać od łatwych rysunków, wówczas najlepiej
sprawdzą się modele brył geometrycznych. Dopiero później można dać do odwzorowania
rzeczywiste części maszyn lub ich modele. Liczbę rysunków należy dostosować do czasu
i celów zajęć oraz możliwości uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykonać ołówkiem rysunki techniczne (rzuty, przekroje widoki i kłady) części maszyn

występujących w budowie okrętu przygotowanych przez nauczyciela z zastosowaniem
reguł i wymagań rysunku technicznego zaczynając od rzutów prostokątnych, a na
rysunkach złożonych kończąc,

2) poprosić o konsultacje nauczyciela po zakończeniu każdego rysunku,
3) poprawić błędy i ponownie skonsultować z nauczycielem.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

przybory kreślarskie,

–

znormalizowane arkusze A4,

–

podręcznik do rysunku technicznego,

–

modele do rysunku technicznego,

–

rzeczywiste części maszyn występujące w budowie okrętów,

–

PN dotyczące rysunku technicznego,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Odszukaj w podręczniku rysunku technicznego przykłady rysunków połączeń i na tej

podstawie zinterpretuj rysunki przedstawione przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest doskonalenie umiejętności samodzielnego korzystania ze

źródeł informacji. W tym przypadku tymi źródłami będą: podręcznik i odpowiednia Polska
Norma. Uczeń w pierwszej kolejności powinien odszukać sposoby przedstawiania połączeń
na rysunkach i przeanalizować je. Potem należy dać mu rysunki do odczytania
i zinterpretowania. Dobrze jest przygotować rysunki o różnym stopniu trudności i złożoności.
Niektóre mogą zawierać błędy, wówczas zadaniem ucznia będzie je odszukać i poprawić.
Takie zadanie powinno znaleźć się na końcu ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) znaleźć w podręczniku rysunku technicznego sposoby przedstawiania połączeń

rozłącznych i nierozłącznych, a następnie przeanalizować je,

2) poprawnie odczytać i zinterpretować połączenia przedstawione na rysunkach

przygotowanych przez nauczyciela,

3) efekty pracy zapisać w zeszycie,
4) wyniki skonsultować z nauczycielem i poprawić błędy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

samodzielna praca ze źródłami informacji,

−

ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

–

rysunki połączeń przygotowane przez nauczyciela,

–

podręcznik do rysunku technicznego,

–

PN dotyczące rysunku technicznego,

–

zeszyt,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Odszukaj w podręczniku rysunku technicznego przykłady rysunków sprężyn, przekładni

osi i wałów, a także blach i kształtowników i na tej podstawie zinterpretuj rysunki
przedstawione przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest dalsze doskonalenie umiejętności samodzielnego korzystania

ze źródeł informacji. I w tym przypadku tymi źródłami będą: podręcznik i odpowiednia
Polska Norma. Uczeń w pierwszej kolejności powinien odszukać sposoby przedstawiania
części na rysunkach i przeanalizować je. Potem należy dać mu rysunki do odczytania
i zinterpretowania. Dobrze jest przygotować rysunki o różnym stopniu trudności i złożoności.
Niektóre mogą zawierać błędy, wówczas zadaniem ucznia będzie je odszukać i poprawić.
Takie zadanie powinno znaleźć się na końcu ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) znaleźć w podręczniku rysunku technicznego sposoby przedstawiania sprężyn, przekładni

osi i wałów, a także blach i kształtowników wraz z ich uproszczeniami, a następnie
przeanalizować je,

2) poprawnie odczytać i zinterpretować rysunki tych części przedstawione przez

nauczyciela,

3) efekty pracy zapisać w zeszycie,
4) wyniki skonsultować z nauczycielem i poprawić błędy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

samodzielna praca ze źródłami informacji,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

rysunki części przygotowane przez nauczyciela,

–

podręcznik do rysunku technicznego,

–

PN dotyczące rysunku technicznego,

–

zeszyt,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Parametry wykonania i ich oznaczanie w dokumentacji

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odczytaj z otrzymanych rysunków technicznych następujące parametry wykonania

części:
–

tolerancje wymiarów,

–

tolerancje kształtu,

–

rodzaj pasowania,

–

falistość i chropowatość,

–

rodzaj obróbki.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie to wymaga przygotowania uczniom rysunków, z których odczytywać będą

odpowiednie parametry wykonania. Nie każdy rysunek musi zawierać wszystkie parametry.
Rysunki nie powinny być skomplikowane, ale zróżnicowane pod względem oznaczeń na
rysunku do odczytania. Warto zwrócić uwagę uczniom na rodzaj wykorzystywanej
dokumentacji technicznej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odnaleźć oznaczenia wykonania, których nie poznał w materiale nauczania i wypisać je

w zeszycie wraz z ich interpretacją, wykorzystując odpowiednie Polskie Normy i (lub)
podręcznik do rysunku technicznego,

2) odczytać z rysunków technicznych następujące parametry wykonania części:

–

tolerancje wymiarów,

–

tolerancje kształtu,

–

rodzaj pasowania,

–

falistość i chropowatość,

–

rodzaj obróbki,

3) skonsultować wykonane zadanie z grupą,
4) przedyskutować błędy i poprawić je.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

przygotowane przez nauczyciela rysunki,

–

literatura dotycząca rysunku technicznego,

–

odpowiednie PN,

–

zeszyt,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Uzupełnij rysunki techniczne o następujące parametry wykonania części:

–

tolerancje wymiarów,

–

tolerancje kształtu,

–

rodzaj pasowania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

falistość i chropowatość,

–

rodzaj obróbki.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie to wymaga przygotowania uczniom rysunków, w których uzupełniać będą

odpowiednie parametry wykonania. Zadaniem nauczyciela jest przygotowanie rysunków
części z wyraźnymi brakami (w rysunku) dotyczącymi tolerancji, pasowania, falistości,
chropowatości powierzchni i rodzaju obróbki. Braki te uczeń powinien uzupełnić. Rysunki
nie powinny być skomplikowane, ale zróżnicowane pod względem uzupełnianych oznaczeń.
Do rysunków należy dołączyć polecenia informujące, jakie mają być parametry wykonania
narysowanej części. Należy zatem przygotować rysunki zarówno do interpretacji, jak i do
uzupełnienia. Warto zwrócić uwagę uczniom na rodzaj wykorzystywanej dokumentacji
technicznej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uzupełnić rysunki techniczne o następujące parametry wykonania części maszyn

występujących w budowie okrętów przygotowane przez nauczyciela stosownie do jego
zaleceń z zastosowaniem reguł i wymagań rysunku technicznego:
–

tolerancje wymiarów,

–

tolerancje kształtu,

–

rodzaj pasowania,

–

falistość i chropowatość,

–

rodzaj obróbki,

2) zapisać w zeszycie interpretację oznaczeń, wykorzystując odpowiednie PN i (lub)

podręcznik do rysunku technicznego,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

przygotowane przez nauczyciela rysunki,

–

literatura dotycząca rysunku technicznego,

–

odpowiednie PN,

–

zeszyt,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Rodzaje rysunków technicznych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj typ rysunku.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie to wymaga przygotowania uczniom różnych rodzajów rysunków:

wykonawczych,

złożeniowych,

zestawieniowych,

montażowych,

operacyjnych

i zabiegowych. Zadaniem uczniów będzie na podstawie analizy rysunku określić jego typ.
Powinni do tego celu wykorzystać opanowany materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować otrzymane rysunki,
2) określić typ każdego rysunku i uzasadnić; całość zapisać w zeszycie,
3) dokonać oceny poprawności zadania konsultując wykonanie z grupą i nauczycielem.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

rysunki przekładni i ich schematy kinematyczne przygotowane przez nauczyciela,

–

literatura i inne źródła informacji,

–

odpowiednie PN,

–

zeszyt.

Ćwiczenie 2

Wykonaj rysunki wykonawcze do otrzymanych rysunków złożeniowych.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie to wymaga przygotowania uczniom rysunków złożeniowych, do których

sporządzać będą odpowiednie rysunki wykonawcze. Mogą wybrać detal, dla którego
wykonają rysunek wykonawczy lub można taki detal narzucić. Będzie to zależało od
konieczności ćwiczenia określonych umiejętności. Rysunki nie powinny być skomplikowane,
ale zróżnicowane, tak, by rozwiązać wszystkie problemy występujące w detalowaniu. Należy
także przygotować gotowe rysunki wykonawcze, do rysunków złożeniowych, by uczniowie
mogli weryfikować swoje prace przez porównanie. Oczywiście gotowe rysunki nie powinny
być dostępne uczniom od początku ich pracy. Realizując ćwiczenie mogą oni wybrać więcej
niż jeden rysunek wykonawczy lub wybrać bardziej skomplikowany, co daje nauczycielowi
możliwość różnicowania oceny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, czy otrzymane rysunki są wystarczające do wykonania rysunków

wykonawczych,

2) zdecydować czy wykonać rysunki wykonawcze czy zestawieniowe,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) sporządzić odpowiednie rysunki,
4) dokonać oceny ich poprawności porównując z rysunkami wzorcowymi otrzymanymi od

nauczyciela,

5) opisać stwierdzone różnice,
6) dokonać korekty błędów w swoich rysunkach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

rysunki przygotowane przez nauczyciela,

–

przybory do rysunku technicznego,

–

literatura dotycząca rysunku technicznego,

–

odpowiednie PN,

–

zeszyt.

Ćwiczenie 3

Odczytaj schematy kinematyczne przekładni stosowanych w budowie okrętów.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie wymaga przygotowania uczniom schematów kinematycznych przekładni

stosowanych w budowie okrętów i rysunków technicznych tych przekładni. Można zadanie
wzbogacić przygotowując schematy kinematyczne innych maszyn.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować działanie przekładni,
2) znaleźć symbole używane w schematach kinematycznych przekładni i opisać je

w zeszycie,

3) przyporządkować schematy kinematyczne do wybranych przekładni,
4) dokonać oceny poprawności zadania konsultując wykonanie z grupą i nauczycielem.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

rysunki przekładni i ich schematy kinematyczne przygotowane przez nauczyciela,

–

literatura, inne źródła informacji,

–

odpowiednie PN,

–

zeszyt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Rodzaje i sporządzanie rysunków okrętowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy gotowej dokumentacji technicznej kadłuba.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie to wymaga przygotowania uczniom dokumentacji technicznych statków, które

będą mogli analizować i opisywać. Celem ćwiczenia jest poznanie struktury dokumentacji
i wykorzystanie zdobytej wiedzy dotyczącej rozpoznawania rodzajów rysunków i ich
numeracji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przejrzeć i opisać, z czego składa się otrzymana od nauczyciela dokumentacja techniczna

kadłuba,

2) opisać sposób numeracji poszczególnych dokumentów,
3) nazwać rodzaj poszczególnych dokumentów (rysunków) wchodzących w skład

otrzymanej dokumentacji statku,

4) zadanie wykonać w zespole dwuosobowym w zeszycie,
5) przedstawić nauczycielowi efekty pracy,
6) poprawić ewentualne błędy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna statku,

–

literatura przedmiotu i właściwe normy,

–

zeszyt.

Ćwiczenie 2

Odczytaj informacje z otrzymanych rysunków kadłuba.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie to wymaga przygotowania uczniom rysunków wykorzystywanych w budowie

kadłuba statków, z których będą mogli odczytywać zadane informacje. Celem ćwiczenia jest
doskonalenie umiejętności czytania rysunków, rozumienie zastosowanej w nich symboliki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować rysunek i określić co przedstawia,
2) odczytać informacje zadane przez nauczyciela i zapisać je w zeszycie,
3) określić, jak zastosowano w nich unifikację, normalizację i zapisać w zeszycie,
4) określić jakie zastosowano w nich uproszczenia i zapisać w zeszycie,
5) przedstawić nauczycielowi efekty pracy,
6) wziąć pod uwagę sugestie nauczyciela i poprawić ewentualne błędy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

przygotowane przez nauczyciela rysunki,

–

instrukcje zawierające informacje, które należy z rysunku odczytać,

–

literatura, inne źródła informacji,

–

odpowiednie normy,

–

zeszyt.

Ćwiczenie 3

Wykonaj rysunek prefabrykacji zadanej części kadłuba.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie to wymaga przygotowania uczniom dokumentacji zawierającej rysunki

prefabrykacji wykorzystywanych w budowie kadłuba statków. Celem ćwiczenia jest
doskonalenie umiejętności czytania rysunków prefabrykacji i umiejętności ich sporządzania,
rozumienia zastosowanej w nich symboliki.

Sposób wykonania

Uczeń powinien:

1) na podstawie podręcznika i przykładu dokumentacji technicznej statku, przeanalizować

rysunki prefabrykacji części kadłuba i opisać w zeszycie sposoby wykonania takich
rysunków,

2) wykonać rysunek prefabrykacji części kadłuba według założeń podanych przez

nauczyciela,

3) przedstawić nauczycielowi efekty pracy,
4) wziąć pod uwagę sugestie nauczyciela i poprawić ewentualne błędy.

Zalecane metody nauczania–uczenia:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna statku,

–

podręcznik rysunku maszynowego i okrętowego,

–

przybory kreślarskie do wykonywania rysunków okrętowych,

–

instrukcja z założeniami do wykonania rysunku prefabrykacji,

–

inne źródła informacji,

–

odpowiednie normy,

–

zeszyt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test

dwustopniowy

jednostki

modułowej

„Posługiwanie

się

dokumentacją techniczną”

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 22 są z poziomu
podstawowego,

–

zadania 5, 7, 8, 19, 20, 21 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za uzyskanie 10÷12 punktów,

–

dostateczny – za uzyskanie 13÷15 punktów,

–

dobry – za uzyskanie 16÷18 punktów,

–

bardzo dobry – za uzyskanie 19÷22 punktów.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. a, 4. d, 5. a, 6. a, 7. b, 8. a, 9. b, 10. a, 11. b,
12. d, 13. c, 14. b, 15. c, 16. b, 17. d, 18. c, 19. b, 20. a, 21. c, 22. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wymienić dokumentację techniczną,
którą posługuje się technik budownictwa
okrętowego

2 Opisać funkcje rysunku technicznego

3 Rozpoznać symbole arkuszy

Wskazać, jakiego pisma używa się
w rysunku technicznym

Wskazać, gdzie umieszcza się informacje
tekstowe na rysunku

6 Rozróżnić rodzaje rysunków

Uzasadnić, dlaczego rysunki
wykonywane są w skali (podziałce)

Wskazać zasady rzutowania
prostokątnego

9 Odróżnić przekrój od widoku

Wskazać prawidłowe zasady
wymiarowania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11 Wyjaśnić potrzebę tolerowania

Odróżnić wymiary: nominalny, górny
graniczny i dolny graniczny

13 Odróżnić odchyłki górną i dolną

14 Wskazać wzór na tolerancję

15 Wskazać wzór na odchyłkę górną

16 Wskazać wzór na odchyłkę dolną

17 Odróżnić pasowanie luźne

18 Odróżnić pasowanie ciasne

19 Odróżnić pasowanie mieszane

20 Rozróżnić układy pasowań

Wskazać parametry określające jakość
powierzchni

22 Rozróżnić rodzaje rysunków okrętowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Ewentualne wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 22 zadania. Do każdego zadania dołączone są 4 odpowiedzi.
5. Zadania testowe są jednokrotnego wyboru tzn. tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.
6. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

7. Pracuj samodzielnie, bo wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonywanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Monter kadłubów okrętowych powinien posługiwać się

a) przede wszystkim rysunkami technicznymi złożeniowymi, wykonawczymi,

zestawieniowymi, montażowymi i innymi, dotyczącymi budowy kadłuba oraz
branżowymi zestawami Polskich Norm.

b) najczęściej ofertami firm zaopatrujących zarówno w maszyny, narzędzia pomiarowe,

jak i części i wyposażenie okrętu.

c) dokumentacją techniczną i instrukcjami obsługi większości popularnych maszyn.
d) tylko branżowymi zestawami Polskich Norm.

2. Rysunek techniczny to

a) obrazki części.
b) zestaw niezrozumiałych symboli i znaków.
c) znormalizowany i skodyfikowany język porozumiewania się projektantów,

konstruktorów i pracowników uczestniczących w procesie produkcji lub usług.

d) dokumenty tajne, dostępne niektórym pracownikom stoczni.

3. Symbol A4 oznacza

a) format arkusza o wymiarach 210x297 mm.
b) symbol pisma technicznego.
c) format arkusza o wymiarach 297x420 mm.
d) rodzaj wymiarowania.

4. W rysunku technicznym używa się pisma

a) kaligrafowanego.
b) ozdobnego.
c) zwykłego.
d) technicznego prostego lub pochyłego.

5. Informacje tekstowe na rysunku umieszcza się w taki sposób, że

a) zbiorcze oznaczenia stanu powierzchni znajdują się w górnym prawym rogu,

w dolnym prawym rogu umieszcza się tabliczkę rysunkową, zawiera ona dodatkowe
informacje, na przykład: nr rysunku, nazwę przedmiotu lub urządzenia, nazwisko
kreślarza lub projektanta.

b) w dolnym prawym rogu umieszcza się tabliczkę rysunkową, zawiera ona dodatkowe

informacje, na przykład: nr rysunku, nazwę przedmiotu lub urządzenia.

c) zbiorcze oznaczenia stanu powierzchni znajdują się w górnym prawym rogu,

w dolnym prawym rogu umieszcza się tabliczkę rysunkową, zawiera ona dodatkowe
informacje, na przykład: nr rysunku.

d) zbiorcze oznaczenia stanu powierzchni znajdują się w górnym prawym rogu.

6. Rysunek przedstawiający część może być

a) rysunkiem wykonawczym.
b) rysunkiem montażowym.
c) wykresem.
d) rysunkiem złożeniowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Rysunki wykonywane są w skali ponieważ

a) nie wolno wykonywać rysunku przedmiotu w jego rzeczywistym wymiarze.
b) nie zawsze można wykonać rysunek przedmiotu w jego rzeczywistym wymiarze.
c) trzeba wykonywać rysunki pomniejszone.
d) trzeba wykonywać rysunki powiększone.

8. Przy wykonywaniu rzutowania prostokątnego obowiązuje zasada, że

a) liczba rzutów powinna być minimalna, ale niezbędna do jednoznacznego

przedstawienia przedmiotu i jego zwymiarowania.

b) liczba rzutów jest nieistotna.
c) liczba rzutów powinna wynosić 3.
d) liczba rzutów powinna być maksymalna.

9. Rysunki 1 i 2 przedstawiają

Rys. 1

Rys. 2

a) rysunek 1 – widok, a rysunek 2 – przekrój.
b) rysunek 1 – przekrój, a rysunek 2 – widok.
c) rysunek 1 – widok i rysunek 2 – widok.
d) rysunek 1 – przekrój i rysunek 2 – przekrój.

10. Wśród zasad prawidłowego wymiarowania jest zasada mówiąca, że

a) nie należy powtarzać tych samych wymiarów na różnych rzutach przedmiotu.
b) należy powtarzać te same wymiary na różnych rzutach przedmiotu.
c) nie nanosi się wymiarów na rysunkach.
d) wymiaruje się dowolnie.

11. Tolerowanie wymiarów jest niezbędne, ponieważ

a) są maszyny, którymi można wykonać część lub element urządzenia bezbłędnie.
b) każda maszyna i każdy wykonawca, wykonujący część lub element urządzenia, zrobi

to z pewnym błędem.

c) błędy maszyn są nieistotne.
d) tylko ludzie są omylni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Oznaczone na rysunku 3 wymiary to

Rys. 3

a) N – wymiar nominalny, A i B – dolne wymiary graniczne.
b) N – górny wymiar graniczny, A – wymiar nominalny, B – dolny wymiar graniczny.
c) N – dolny wymiar graniczny, A – górny wymiar graniczny, B – wymiar nominalny.
d) N – wymiar nominalny, A – dolny wymiar graniczny, B – górny wymiar graniczny.

13. Oznaczone na rysunku 3 wymiary to

a) ES, es – odchyłki dolne, EI, ei – odchyłki dolne.
b) ES, es – odchyłki górne, EI, ei – odchyłki górne.
c) ES, es – odchyłki górne, EI, ei – odchyłki dolne.
d) ES, es – odchyłki dolne, EI, ei – odchyłki górne.

14. Tolerancję przedstawia się wzorem

a) T = A – B, gdzie T - tolerancja, A - dolny wymiar graniczny, a B - górny wymiar

graniczny.

b) T = B – A, gdzie T - tolerancja, A - dolny wymiar graniczny, a B - górny wymiar

graniczny,

c) T = A – B, gdzie T - górny wymiar graniczny, A - tolerancja, a B - dolny wymiar

graniczny.

d) T = A – B, gdzie T - dolny wymiar graniczny, A - tolerancja, a B - górny wymiar

graniczny.

15. Odchyłkę górną przedstawia wzór

a) ES = B – N, gdzie B – dolny wymiar graniczny, a N – wymiar nominalny.
b) ES = A – N, gdzie A – dolny wymiar graniczny, a N – wymiar nominalny.
c) ES = B – N, gdzie B – górny wymiar graniczny, a N – wymiar nominalny.
d) ES = B – A, gdzie B – górny wymiar graniczny, a A – wymiar nominalny.

16. Odchyłkę dolną przedstawia wzór

a) EI = A – N, gdzie A – górny wymiar graniczny, N – górny wymiar graniczny.
b) EI = A – N, gdzie A – dolny wymiar graniczny, N – wymiar nominalny.
c) EI = A – N, gdzie A – dolny wymiar graniczny, N – górny wymiar graniczny.
d) EI = B – N, gdzie B – górny wymiar graniczny, N – wymiar nominalny.

17. Pasowanie luźne występuje, gdy

a) występuje wcisk i luz.
b) występuje wcisk.
c) występuje luz albo wcisk.
d) zawsze zapewniony jest luz.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. Pasowanie ciasne występuje, gdy

a) zawsze zapewniony jest luz.
b) występuje luz albo wcisk.
c) zawsze zapewniony jest wcisk.
d) występuje wcisk i luz.

19. Pasowanie mieszane występuje, gdy

a) zawsze zapewniony jest wcisk.
b) może być luz, albo wcisk.
c) zawsze zapewniony jest luz.
d) występuje wcisk i luz.

20. Najbardziej istotnymi układami pasowań są

a) pasowanie według stałego wałka i stałego otworu.
b) pasowanie według stałego wałka.
c) pasowanie według stałego otworu.
d) pasowanie według wałka.

21. Dokładność wykonania powierzchni określają parametry

a) falistość.
b) nierówność.
c) falistość i chropowatość powierzchni.
d) tylko chropowatość powierzchni.

22. Rysunek prefabrykacji podsekcji kadłuba należy do rysunków

a) zestawieniowych.
b) w instrukcjach technologicznych.
c) planu ogólnego.
d) elektrycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...........................................................................................

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

1. Projekt dokumentacji technicznej

Podstawą zaliczenia jednostki modułowej jest projekt dokumentacji technicznej

wykonany przez ucznia. Takie zadanie stanowi rodzaj próby pracy. Nauczyciel oceni projekt
i przedstawi uczniowi wyniki wraz z wyjaśnieniem, jakich umiejętności nie opanował
należycie, a które są przez niego opanowane i w jakim stopniu. Uczeń otrzyma ocenę
pozytywną, jeżeli projekt spełni kryteria podane wcześniej. Kryteria te zawarte są w Karcie
projektu. Jeżeli projekt zostanie odrzucony, uczeń powinien powtórzyć materiał i ćwiczenia
z tych części jednostki modułowej, z których wiedzy nie opanował i ponownie przystąpić do
realizacji projektu. Podstawą projektu jest karta projektu – kontrakt. Kontrakt sporządza
nauczyciel. Możliwe jest jednak, by w części tematu uczeń proponował modyfikacje. Należy
przy tym pamiętać, by modyfikacje te nadal umożliwiały wykazanie się umiejętnościami
zawartymi w karcie. Spełnienie wymagań podstawowych i samodzielna praca wystarczy do
wystawienia oceny dostatecznej. Spełnienie wymagań ponadpodstawowych jest podstawą do
wystawienia oceny dobrej lub bardzo dobrej. Jeśli uczeń sporządził dokumentację świadczącą
o umiejętnościach wykraczających poza program i jest ona sporządzona poprawnie, można
uczniowi postawić ocenę celującą.

Można wykonać projekt zarówno indywidualnie, jak i w zespołach dwuosobowych.

Każdy zespół powinien mieć inny temat. Zespołom należy zaproponować rysunek bardziej
złożony, ale nie trudniejszy. Projekt polega na skompletowaniu dokumentacji technicznej
wykorzystywanej w budowie kadłuba w części z gotowych rysunków i w części
z wykonanych przez siebie.

Przebieg realizacji projektu

Instrukcja dla nauczyciela

1. Przygotowanie uczniów do wykonania projekt

–

ustalenie terminu wykonania projektu – projekt można wykonać w czasie jednej lub
kilku jednostek metodycznych liczących od 4 do 6 godzin,

–

określenie celów wykonania projektu,

–

wyjaśnienie

uczniom

specyfiki

projektu

jako

sprawdzianu

wiadomości

i umiejętności.

2. Przygotowanie stanowisk dydaktycznych i materiałów metodycznych: sprawdzenie

kompletności modeli, instrukcji i rysunków,

3. Przygotowanie materiałów:

–

przygotowanie Karty projektu,

–

przygotowanie Karty oceny.

4. Realizacja projektu:

–

obserwacja uczniów w trakcie pracy,

–

prezentacja projektów,

–

ocena projektów i sprawozdania i prezentacji.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie kartę projektu i wykonaj wszystkie polecenia.
2. Elementy niezrozumiałe wyjaśnij z nauczycielem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA PROJEKTU

1. Temat: Dokumentacja techniczna części kadłuba
2. Data rozpoczęcia projektu: .........................................................
3. Data zakończenia projektu i prezentacji: .............................................
4. Badane umiejętności:

– planowania pracy,
– organizowania stanowiska pracy,
– czytania dokumentacji technicznej,
– rozróżniania rodzajów dokumentacji technicznej,
– sporządzania dokumentacji technicznej.

5. Zakres projektu – w ramach projektu należy:

– wybrać z przedstawionych propozycji te rodzaje części kadłuba, do których

sporządzona będzie dokumentacja techniczna,

– opracować plan i harmonogram pracy nad projektem,
– wykonać specyfikację zawartości dokumentacji,
– wybrać rysunki odpowiednie dla danej części kadłuba,
– sporządzić brakujące rysunki,
– opracować krótkie sprawozdanie,
– przygotować i przeprowadzić prezentację.

6. Typ projektu - indywidualny lub w dwuosobowych zespołach.
7. Wskazówki pomocne uczniom (materiały dla ucznia).

Do wykonania tego ćwiczenia będziesz potrzebować:
– wybrane części maszyn razem z opisem wymagań technologicznych,
– zeszyt z opisem metody projektów,
– przybory kreślarskie,
– odpowiednie PN,
– zeszyt.

8. Kryteria i sposób oceny projektu:

Kompletność projektu, czyli:
– dokumentacja techniczna,
– plan i harmonogram pracy nad projektem,
– specyfikacja zawartości dokumentacji,
– sporządzone rysunki,
– krótkie sprawozdanie, prezentacja.

9. Wymagania:

– podstawowe – kompletny projekt i poprawne skompletowanie dokumentacji, rysunki

wykonane z niewielkimi błędami technicznymi, poprawna prezentacja (zrozumiała dla
słuchaczy, na temat), praca samodzielna,

– ponadpodstawowe - kompletny projekt i poprawne skompletowanie dokumentacji,

rysunki wykonane bezbłędnie, interesująca prezentacja ( zrozumiała dla słuchaczy, na
temat, właściwe środki audiowizualne), praca samodzielna.

10. Normy wymagań na oceny:

bardzo dobry

– 23 ÷ 25 punktów,

dobry

– 19 ÷ 22 punktów,

dostateczny

– 15 ÷ 18 punktów,

dopuszczający – 12 ÷ 14 punktów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Karta oceny

Lp.

Umiejętność

podlegająca

sprawdzaniu

Kryteria

Punkty

Rozróżnianie rodzajów
dokumentacji
technicznej,

– poprawny tytuł dokumentacji

0÷1

Planowanie czynności

– sporządzenie planu działania,
– wykaz niezbędnych środków do wykonania

dokumentacji.

0÷2

Organizowanie
stanowiska pracy:

– zgromadzenie i rozmieszczenie na

stanowisku pracy materiałów zgodnie z
zasadami ergonomii,

– sprawdzenie stanu technicznego narzędzi,

0÷2

Sporządzenie
dokumentacji
technicznej

– specyfikacja zawartości dokumentacji,
– poprawne merytorycznie rysunki,

0÷10

Krótkie sprawozdanie,

– kompletność
– trafność wniosków

0÷2

Prezentacja

– zrozumiała dla słuchaczy,
– na temat

0÷4

Samodzielność

– pomoc nauczyciela
– udział pracy samodzielnej w projekcie

0÷4

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Burcan J.: Podstawy rysunku technicznego. WNT, Warszawa 2006
2. Ciekanowski A.: Poradnik ślusarza narzędziowego wzorcarza. WNT, Warszawa 1989
3. Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy. WNT, Warszawa 2004
4. Domański Z. Danielewicz J.: Rysunek techniczny maszynowy i okrętowy. Wydawnictwo

Morskie, Gdańsk 1982

5. Górecki A.: Technologia ogólna. WSiP, Warszawa 2000
6. Lewandowski T.: Rysunek techniczny dla mechaników. WSiP, Warszawa 1995
7. Legutko St.: Podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń. WSiP, Warszawa 2004
8. Maksymowicz A.: Rysunek zawodowy dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
9. Okoniewski S.: Technologia maszyn. WSiP, Warszawa 1995
10. Okoniewski S.: Podstawy technologii mechanicznej. WNT, Warszawa 1983
11. Palasik L.: Monter kadłubowy. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1969
12. Pawlicki K.: Transport w przedsiębiorstwie. Maszyny i urządzenia. WSiP,

Warszawa 1996

13. Rutkowski A.: Części maszyn. WSiP, Warszawa 1996
14. Instrukcja klasyfikacji dokumentacji projektowo-konstrukcyjnej statków. Centrum

techniki okrętowej, Gdańsk

15. http://z ss-zywiec.strefa.pl//publikacje/rysunki.ppt Jerzy Rakoczy ZSS Żywiec
16. http://www.zspzlockie.muszyna.pl/rysunek_techniczny/index.html
17. Adobe Illustrator Tutorial 1 - Vector Cutaway Illustrations.htm
18. http://adam.imir.agh.edu.pl/staff/OLEKSIAK/skrypt1/3_3/3_3.htm
19. http:home.agh.edu.pl
20. www.student.agh.edu.pl/~qwas/air/kreski/wyklady/Struktura%20mechanizm%F3w.pdf
21. http://www.netblok.pl/~bartek/Wyk%B3ady/wyklad_5/WYKLAD_5.PPT#263,9,Slajd 9