monter kadlubow okretowych 721[02] o1 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Andrzej Zych

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska
721[02].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Michał Sylwestrzak
mgr inż. Grzegorz Śmigielski

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Andrzej Zych

Konsultacja:
mgr inż. Bożena Kuligowska

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 721[02].O1.01
„Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu monter kadłubów
okrętowych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Podstawy prawa pracy i pomieszczenia pracy

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Procesy pracy

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Ochrona środowiska naturalnego

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Ochrona przeciwpożarowa

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Pierwsza pomoc

5.5.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Stosowanie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska”, który będzie pomocny
w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter kadłubów
okrętowych 721[02].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia w postaci 2 testów wielokrotnego wyboru, przy czym drugi
test zawiera również zadania otwarte, konieczne do analizy sposobu myślenia ucznia.

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Poradnik zawiera materiał nauczania składający się z 5 tematów, są to: Podstawy prawa

pracy i pomieszczenia pracy, Procesy pracy, Ochrona środowiska naturalnego, Ochrona
przeciwpożarowa, Pierwsza pomoc.

Treści zawarte w temacie „Podstawy prawa pracy i pomieszczenia pracy” pomogą

uczniowi zapoznać się z problematyką prawnej ochrony pracy, poznać prawa i obowiązki
pracownika i pracodawcy. Ponadto w tym temacie uczeń pozna wymagania, jakie powinny
spełniać pomieszczenia pracy oraz pomieszczenia higieniczno-sanitarne.

Treści zawarte w temacie „Procesy pracy” pomogą uczniowi zapoznać się z wymaganiami

dotyczącymi realizacji procesów pracy, to znaczy wymaganiami dotyczącymi instrukcji, jakie
powinny obowiązywać w zakładzie pracy, wymaganiami dotyczącymi przystosowania
stanowiska pracy do możliwości człowieka, rodzajach prac, jakich wykonywanie jest
zabronione pracownikom młodocianym oraz o sposobach i metodach zapobiegania lub
ograniczania wypadków.

Treści zawarte w temacie „Ochrona środowiska naturalnego” pomogą uczniowi

zrozumieć problemy związane z zanieczyszczeniem środowiska naturalnego, ze szczególnym
ukierunkowaniem na zagadnienia ekonomiczne z tym związane.

Treści zawarte w temacie „Ochrona przeciwpożarowa” umożliwią uczniowi

podejmowanie działań mających na celu zapobieganie pożarom, ograniczenia strat
materialnych oraz ochrony zagrożonych ludzi.

Treści zawarte w temacie „Pierwsza pomoc” pomogą uczniowi ugruntować i wzbogacić

wiedzę zdobytą w szkole gimnazjalnej. Dowie się jak można pomóc poszkodowanym osobom,
które straciły przytomność, uległy wypadkom i urazom.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

inscenizacji,

−

dyskusji dydaktycznych,

−

pokazu z objaśnieniem,

−

pogadanki,

−

ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może

posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 testami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W testach wielokrotnego wyboru zamieszczono:

−

plany testu w formie tabelarycznej,

−

punktację zadań,

−

propozycję norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

zestawy zadań testowych,

−

karty odpowiedzi.
Poniżej przedstawiono miejsce tej jednostki modułowej w strukturze modułu Techniczne

podstawy zawodu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

721[02].O1

Techniczne podstawy zawodu

721[02].O1.01

Stosowanie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej

i ochrony środowiska

721[02].O1.04

Dobieranie materiałów

konstrukcyjnych

721[02].O1.06

Wykonywanie prac z zakresu

obróbki ręcznej i mechanicznej

skrawaniem

721[02].O1.03

Posługiwanie się

dokumentacją techniczną

721[02].O1.05

Wykonywanie pomiarów

warsztatowych

721[02].O1.02

Charakteryzowanie statku i jego

wyposażenia

721[02].O1.07

Wykonywanie połączeń

spawanych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

przestrzegać przepisów ochrony przeciwpożarowej w zakresie poznanym w szkole
gimnazjalnej,

−

przestrzegać zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie poznanym w szkole
gimnazjalnej,

−

przestrzegać przepisów ochrony środowiska w zakresie poznanym w szkole gimnazjalnej,

−

charakteryzować proces produkcyjny poznany w ramach zajęć z przedsiębiorczości,

−

przestrzegać regulaminów obowiązujących w pracowniach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

zinterpretować podstawowe akty prawne, prawa i obowiązki pracownika oraz
pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,

−

określić podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy,

−

przewidzieć konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
podczas wykonywania zadań zawodowych,

−

określić wymagania bhp dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń higieniczno
-sanitarnych,

−

rozpoznać i przewidzieć zagrożenia bezpieczeństwa człowieka w środowisku pracy oraz
wskazać sposoby ich usunięcia,

−

dobrać i zastosować odzież ochronną oraz sprzęt ochrony osobistej w zależności od
prowadzonych prac,

−

określić prace zabronione młodocianym w zakładach stoczniowych,

−

zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,

−

zareagować zgodnie z instrukcją przeciwpożarową w przypadku zagrożenia pożarowego,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii i bezpiecznej pracy,

−

zastosować obowiązujące zasady ochrony środowiska,

−

zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas eksploatacji maszyn i urządzeń,

−

zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Monter kadłubów okrętowych 721[02]
Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 721[02].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska721[02].O1.01

Temat: Pomieszczenia pracy.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności dobierania i oceny warunków pracy panujących

w pracowni.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dokonać analizy wymagań dotyczących warunków w pomieszczeniu pracy,

−

dokonać pomiaru warunków pracy w pracowni,

−

dokonać oceny zgodności z przepisami warunków w pracowni.

Metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenie praktyczne,
– pogadanka.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Czas: 4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

termometr, miara zwijana,

−

Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

Przebieg zajęć:
1. Instruktaż wstępny:

−

sprawdzenie obecności,

−

sprawdzenie samopoczucia uczniów,

−

przedstawienie przebiegu zajęć,

−

podanie kryteriów ocen.

2. Instruktaż bieżący:

Praca z poradnikiem

−

nadzorowanie pracy uczniów z poradnikiem (temat: pomieszczenia pracy),

−

sprawdzenie odpowiedzi na pytania sprawdzające.

Wykonanie ćwiczenia 2 z części 4.2. poradnika dla ucznia:

−

sprawdzenie, czy uczniowie wypisali wymagania w kolumnie 2 tabeli załączonej do
ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

udzielanie dodatkowych wyjaśnień i wydawanie dodatkowych poleceń,

−

sprawdzenie czy uczniowie dokonali pomiaru warunków panujących w pracowni, lub
ich opisu,

−

omówienie ćwiczenia, wskazanie na błędy.

3. Instruktaż końcowy:

−

podsumowanie zajęć,

−

wskazanie na najlepiej wykonane ćwiczenia,

−

omówienie ćwiczeń wykonanych przez wszystkich uczniów,

−

zwrócenie uwagi na błędy,

−

przeprowadzenie pogadanki na temat rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

ocena pracy uczniów.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

poprzez przeprowadzenie pogadanki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Monter kadłubów okrętowych 721[02]
Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 721[02].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony

przeciwpożarowej

i ochrony

środowiska

721[02].O1.01

Temat: Procesy pracy. Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności oceny zgodności z przepisami instrukcji obsługi

maszyn i urządzeń oraz ich analiza.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
– ocenić zgodność z przepisami struktury instrukcji,
– przeczytać ze zrozumieniem instrukcję obsługi maszyny, urządzenia.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pogadanka,

−

pokaz.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w zespołach 2-osobowych.

Czas: 4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje obsługi maszyn i urządzeń znajdujące się w rożnych pracowniach,

−

Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przebieg zajęć:
1. Instruktaż wstępny:

−

sprawdzenie obecności,

−

sprawdzenie samopoczucia uczniów,

−

przeprowadzenie mini wykładu na temat wykorzystywania instrukcji obsługi,

−

przedstawienie przebiegu zajęć,

−

podanie kryteriów ocen,

−

wyznaczenie zespołów oceniających instrukcje obsługi w rożnych pracowniach,

−

nadzorowanie przejścia do wyznaczonych pracowni.

2. Instruktaż bieżący:

Wykonanie ćwiczenia 1 z części 4.2.3 poradnika dla ucznia:

−

sprawdzenie czy uczniowie przeszli do wyznaczonych pracowni,

−

nadzór nad pracą poszczególnych zespołów, udzielanie dodatkowych wyjaśnień,

−

zadawanie dodatkowych pytań na temat treści instrukcji, nad którą pracują uczniowie,

−

prezentacja wykonania ćwiczenia przez poszczególne zespoły (każdy zespół omawia
jedną instrukcję),

−

po każdej prezentacji przeprowadzenie pogadanki na temat omawianej instrukcji
obsługi,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

podsumowanie ćwiczenia wykonanego przez wszystkie zespoły,

−

pokaz obsługi wybranych maszyn i urządzeń.

3. Instruktaż końcowy:

−

podsumowanie zajęć.

−

omówienie ćwiczeń wykonanych przez wszystkich uczniów.

−

zwrócenie uwagi na błędy.

−

ocena pracy uczniów.

−

uporządkowanie stanowisk ćwiczeniowych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

poprzez ocenę prezentacji uczniowskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawy prawa pracy i pomieszczenia pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj Kodeks pracy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wskazówki do realizacji
Szczególną uwagę należy zwrócić na umiejętność korzystania z przepisów prawa.

W pierwszej części uczniowie powinni przepisać konkretne zapisy prawne (pozwoli im to
lepiej je zapamiętać i powinni posiąść ogólna orientację w Kodeksie Pracy). W drugiej części
przepisują i analizują wybrane zapisy prawne. Przy podsumowaniu zajęć można wykorzystać
dyskusje oraz pogadankę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wpisać w tabelę działy, z jakich składa się Kodeks pracy,
2) wpisać w tabelę nazwy rozdziałów w poszczególnych działach,
3) przeprowadzić analizę działu X Kodeksu pracy wykonując polecenia podane w tabeli,

część druga,

4) porównać wypełnioną tabelę z tabelami kolegów.

Nr działu

Nazwa działu

Numery i nazwy rozdziałów

DZIAŁ I

DZIAŁ II

DZIAŁ III

DZIAŁ IV

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

DZIAŁ V

DZIAŁ VI

DZIAŁ VII

DZIAŁ VIII

DZIAŁ IX

DZIAŁ X

DZIAŁ XI

DZIAŁ XII

DZIAŁ XIII

Tabela część druga

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. Przeczytaj
treść art. 207
i 208 oraz
przepisz treść
art. 207 §2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.

2. Przeczytaj
treść art. 210,
211 i 212 oraz
przepisz treść
art. 211

3. Przeczytaj
treść art. 215
do 219 oraz
przepisz treść
art. 216

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . .

4. Przeczytaj
treść art. 220
do 225 oraz
opisz jakie
treści one
zawierają

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

pogadanka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks pracy.

Ćwiczenie 2

Określ warunki środowiska pracowni oraz opisz jej wyposażenie.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby ćwiczenie wykonywane było samodzielnie. Szczególną uwagę należy

zwrócić na umiejętność korzystania z przepisu prawa (Rozporządzenia). Podczas
wykonywania ćwiczenia nauczyciel powinien udzielać dodatkowych informacji dotyczących
pracowni.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić wymagania dotyczące pracowni i wypisać je w kolumnie 2 (skorzystać

z rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy),

2) odczytać temperaturę i wpisać ją w kolumnie 3,
3) zmierzyć (lub oszacować) wysokość pomieszczenia i wpisać ją w kolumnie 3,
4) zmierzyć (lub oszacować) powierzchnię stanowiska (wolnej powierzchni) i wpisać ją

w kolumnie 3,

5) wpisać w kolumnę 3 rodzaje oświetlenia,
6) wpisać w kolumnę 3 rodzaje wentylacji,
7) dokonać oceny spełnienia wymagań,
8) porównać swoje wyniki z wynikami kolegów.

Nazwa

Wymagania

Wynik pomiaru, opis

Ocena

(zgodne/niezgodne

z wymaganiami)

Temperatura
w pracowni

Wysokość pracowni

Powierzchnia
wybranego
stanowiska

Rodzaje oświetlenia
pracowni

Rodzaje wentylacji
pracowni

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

termometr, miara zwijana,

−

Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

literatura zgodna z punktem 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Określ rodzaje pomieszczeń higieniczno-sanitarnych jakie powinny znajdować się

w zakładzie pracy.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby ćwiczenie wykonywane było samodzielnie. Szczególną uwagę należy

zwrócić na umiejętność analizowania przepisów prawa (dopuszcza się wzajemną pomoc
pomiędzy uczniami). W przypadku niezrozumienia poszczególnych zapisów prawnych należy
udzielić uczniom dodatkowych wyjaśnień.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać to ćwiczenie powinieneś:

1) odszukać w załączniku do rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy rodzaje pomieszczeń jakie powinny znajdować się w zakładzie pracy,

2) wpisać te pomieszczenia w kolumnę 1 tabeli,
3) wpisać w kolumnę 2 tabeli rodzaje szatni i jadalni,
4) wpisać w kolumnę 3 rodzaje pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, jakie znajdują się

w budynku szkoły (warsztatów szkolnych, centrum kształcenia praktycznego).

Rodzaje pomieszczeń
higieniczno-sanitarnych

Rodzaje szatni i jadalni
(wypełnić tylko rubryki
dotyczące szatni i jadalni)

Określić czy wybrane pomieszczenia
higieniczno-sanitarne

znajdują

się

w szkole (warsztatach szkolnych)

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Procesy pracy

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj oceny zgodności z przepisami znajdujących się w pracowni instrukcji obsługi

wybranych maszyn i urządzeń.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie ma na celu ogólne zapoznanie uczniów z instrukcjami obsługi maszyn

i urządzeń znajdujących się na pracowniach, w których uczeń będzie odbywał zajęcia.
Uczniowie powinni przeczytać te instrukcje oraz porównać ich strukturę ze strukturą
wymaganą przepisami. W drugiej części ćwiczenia zaleca się polecenie uczniom prezentacji
ćwiczenia (każdy zespół powinien zaprezentować jedną instrukcję). Na zakończenie każdej
prezentacji warto przeprowadzić pogadankę, aby sprawdzić zakres wiedzy, jaką uczniowie
przyswoili sobie podczas wykonywania ćwiczenia. Po prezentacjach zaleca się
przeprowadzenie pokazu obsługi wybranych maszyn i urządzeń (zgodnie z instrukcją obsługi).

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wpisać do tabeli nazwy instrukcji wybranych maszyn i urządzeń,
2) sprawdzić, czy każda instrukcja posiada wszystkie cztery punkty wymagane przepisami,
3) przeczytać wybrane instrukcje,
4) wpisać przy każdej instrukcji tak lub nie (przy każdym z czterech punktów),
5) porównać swoje tabele z tabelami kolegów,
6) przedstawić nauczycielowi do sprawdzenia wypełnione tabele, podkreślając niezgodności

z przepisami.

Nazwa

instrukcji

Wymagane przepisami punkty:

Uwzględnia

Nie

uwzględnia

Czynności, które należy wykonać przed
rozpoczęciem danej pracy

Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy

Czynności do wykonania po jej zakończeniu

Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych
stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia
pracowników

Czynności, które należy wykonać przed
rozpoczęciem danej pracy

Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy

Czynności do wykonania po jej zakończeniu

Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych
stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia
pracowników

Czynności, które należy wykonać przed
rozpoczęciem danej pracy

Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynności do wykonania po jej zakończeniu

Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych
stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia
pracowników

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pogadanka,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje obsługi maszyn i urządzeń znajdujące się w rożnych pracowniach,

−

Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ćwiczenie 2

Dla wybranej maszyny lub urządzenia określ, jakie posiada ona elementy sterownicze i czy

są one wygodne w użyciu.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się aby ćwiczenie było wykonywane w zespołach 2÷3 osobowych. Każdy zespół

powinien przeanalizować inną maszynę lub urządzenie. Pozwoli to na przeprowadzenie
dyskusji dydaktycznej i porównanie różnych maszyn (zarówno tych nowoczesnych, jak
i starszych). Podczas wykonywania ćwiczenia należy nadzorować jego wykonanie, szczególnie
wtedy gdy uczniowie będą pracować w różnych pomieszczeniach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać do analizy maszynę lub urządzenie z napędem mechanicznym,
2) odszukać elementy sterownicze, jakie ona posiada,
3) nazwać je i wpisać do tabeli.

Nazwa wybranej

maszyny, urządzenia

Elementy sterownicze (przyciski, gałki,

dźwignie, pokrętła)

Wygodne/niewygodne

w użyciu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

maszyna lub urządzenie z napędem mechanicznym i sterowaniem.

Ćwiczenie 3

Korzystając z Rozporządzenia w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym

i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac, określ normy przenoszenia ciężarów
dla pracowników młodocianych przy ręcznym dźwiganiu i przenoszeniu na odległość
do 25 m. Następnie podaj przykłady prac zabronionych młodocianym zgodnie z rodzajami
wymienionymi w tabeli, część II.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie ma na celu ogólne zapoznanie uczniów z rodzajami prac, których wykonywanie

jest zabronione pracownikom młodocianym (w tym uczniom, którzy nie ukończyli 18 lat). Na
zakończenie ćwiczenia zaleca się przeprowadzić pogadankę, aby sprawdzić zakres wiedzy,
jaką uczniowie przyswoili sobie podczas wykonywania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odnaleźć odpowiednie zapisy dotyczące dźwigania we wskazanym rozporządzeniu,
2) wpisać w tabelę normy dźwigania,
3) wybrać z Rozporządzenia przykłady prac wzbronionych i wpisać je z tabelę,
4) porównać tabele z tabelami kolegów.

Przy obciążeniu

jednostkowym (w kg)

przeciętnie do 4x na

godzinę

Przy powtarzalnym

obciążeniu

Wiek

Dziewczęta

Chłopcy

Dziewczęta

Chłopcy

Do ukończenia 16 roku życia

Od 16 do ukończenia 18 roku
życia

Tabela część II

Rodzaj prac

Przykład

Prace wzbronione, związane z
nadmiernym wysiłkiem fizycznym
i transportem ciężarów oraz
wymuszoną pozycją ciała

Prace w obciążającym
mikroklimacie środowiska pracy

Praca przy nieodpowiednim
oświetleniu

Prace w hałasie i drganiach

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Prace pod ziemią, poniżej poziomu
gruntu i na wysokościach

Prace zagrażające prawidłowemu
rozwojowi psychicznemu

Prace wzbronione ze względu na
możliwość urazów u młodocianych
i spowodowanie zagrożeń dla
innych osób

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

Rozporządzenia w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich
zatrudniania przy niektórych z tych prac,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Wypisz znajdujący się na sali sprzęt ochrony osobistej i określ jego przeznaczenie.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie ma na celu zapoznanie uczniów ze środkami ochrony indywidualnej, jakie

będzie wykorzystywał podczas nauki. Szczególną uwagę należy zwrócić na to, czy uczniowie
potrafią odczytać informacje zamieszczone na środkach oraz w katalogach i czy będą umieli
poprawnie je wykorzystywać. Ćwiczenie powinno być zakończone pogadanką, co pozwoli
nauczycielowi ocenić zakres wiedzy przyswojonej przez uczniów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wypisać wszystkie środki ochrony osobistej,
2) określić przeznaczenie informacji zamieszczonych na sprzęcie i w literaturze,
3) porównać swoje wyniki z wynikami kolegów.

Nazwa środków ochrony

osobistej

Przeznaczenie środków ochrony osobistej

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pogadanka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

wyposażenie pracowni,

−

katalogi sprzętu ochrony osobistej,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7.

Ćwiczenie 5

Wypisz znajdujące się w warsztatach szkolnych (pracowniach szkolnych) znaki

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie ma na celu zapoznanie uczniów ze znakami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ćwiczenie powinno być wykonywane samodzielnie. Na koniec należy przeprowadzić dyskusję
ukierunkowaną tak, aby uczniowie omawiali poszczególne grupy znaków i porównywali je za
znakami drogowymi (kolorystyka, ogólne nazewnictwo grup).

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z tabelą znaków bezpieczeństwa i higieny pracy (lub z ilustracjami

w literaturze),

2) przeprowadzić przegląd znaków w pracowniach i na korytarzach, zanotować je na kartce,
3) wypisać nazwy wszystkich odszukanych znaków korzystając z tabeli znaków (lub

z ilustracji w literaturze),

4) opisać ich przeznaczenie,
5) porównać swoje wyniki z wynikami kolegów.

Grupa znaków

Nazwy odszukanych znaków

Przeznaczenie

Znaki zakazu

Znaki
ostrzegawcze

Znaki nakazu

Znaki
ewakuacyjne

Znaki
informacyjne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

wyposażenie pracowni,

−

tabele znaków bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7.

Ćwiczenie 6

Przeanalizuj Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r.

w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie
użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy. Przeanalizuj wybraną maszynę,
urządzenie.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie ma na celu zapoznanie uczniów z przepisami dotyczącymi obsługi maszyn

i urządzeń. Ćwiczenie powinno być wykonywane w 2÷3 osobowych zespołach, przy czym
zaleca się, aby każdy zespół ocenił inną maszynę. Na koniec należy przeprowadzić dyskusję
ukierunkowaną tak, aby uczniowie omawiali poszczególne maszyny i urządzenia, które
oceniali. Należy też zwrócić uwagą na wymagania, jakim podlegają nowoczesne maszyny
i urządzenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać rozporządzenie,
2) wypełnić tabelę,
3) zasięgnąć informacji u nauczyciela przy niektórych punktów,
4) porównać wypełnioną tabelę z tabelami kolegów.

Wybrane fragmenty rozporządzenia

Czy warunek jest spełniony dla wybranej

maszyny, urządzenia i w jaki sposób

Np. Warunek spełniony, maszyna posiada

przyciski włączenia i wyłączenia pracy

oraz wyłącznik awaryjny

§ 9. 1. Elementy sterownicze, które mają wpływ
na bezpieczeństwo pracowników, powinny być
widoczne i możliwe do zidentyfikowania oraz
odpowiednio oznakowane.

§ 12. 1. Uruchomienie maszyny powinno być
możliwe tylko poprzez celowe zadziałanie na
przeznaczony do tego celu układ sterowania.

§ 15. 3. W przypadku wystąpienia ryzyka
bezpośredniego kontaktu z ruchomymi częściami
maszyn, mogącego powodować wypadki, stosuje
się osłony lub inne urządzenia ochronne, które
zapobiegałyby dostępowi do strefy zagrożenia lub
zatrzymywałyby ruch części niebezpiecznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

§ 18. 1. Maszyny wyposaża się w:
1) łatwo rozpoznawalne urządzenia służące do
odłączania od źródeł energii; ponowne
przyłączenie maszyny do źródeł energii nie może
stanowić zagrożenia dla pracowników;
2) znaki ostrzegawcze i oznakowania konieczne
do zapewnienia bezpieczeństwa pracowników.

§ 30. 1. Pracodawca powinien zapewnić
pracownikom dostęp do informacji, w tym
pisemnych instrukcji dotyczących użytkowania
maszyn, zwanych dalej „instrukcjami”.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie
minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie
użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy,

−

maszyna lub urządzenie z napędem mechanicznym i sterowaniem.

Ćwiczenie 7

Podczas wykonywania pracy na stanowisku montera kadłubów okrętowych spotkasz się

z rożnego rodzaju zagrożeniami. Określ zagrożenia jakie mogą wystąpić przy rożnych
rodzajach prac.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie ma na celu zapoznanie uczniów z zagrożeniami występującymi na stanowisku

pracy

montera

kadłubów

okrętowych.

Ćwiczenie powinno być wykonywane

w 2÷3 osobowych zespołach, przy czym zaleca się, aby każdy zespół zajął się inną grupą
zagrożeń. Na koniec należy przeprowadzić dyskusję ukierunkowaną tak, aby uczniowie
omawiali poszczególne rodzaje zagrożeń i podawali przykłady praktyczne. Szczególną uwagę
należy zwrócić na możliwość występowania ciężkich wypadków, związanych z pracą przy
montażu i transporcie ciężkich ładunków.

Wskazówki:

1. Przy określaniu zagrożeń skorzystaj z poniższej listy zagrożeń.

−

zagrożenia mechaniczne (skaleczenie, otarcie, stłuczenie, ucięcie, złamanie),

−

zagrożenia porażeniem prądem (porażenie przepływającym przez ciało prądem,

łukiem elektrycznym),

−

zagrożenia termiczne (poparzenie, praca w zimnym i gorącym środowisku),

−

zagrożenia pożarowe i wybuchowe (pożar substancji palnych, wybuch gazu),

−

zagrożenia powodowane przez czynniki fizyczne (hałas, wibracja, promieniowanie
widzialne, podczerwone, nadfioletowe i inne rodzaje promieniowania),

−

zagrożenia powodowane przez czynniki chemiczne (zatrucie pyłami, parami, gazami),

−

zagrożenia powodowane przez czynniki biologiczne (czynniki chorobotwórcze),

−

zagrożenia powodowane przez czynniki psychofizyczne (nużące, jednorodne,
uciążliwe warunki pracy, praca w stresie).

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uczeń powinien:

1) dobrać się w zespoły 2–3 osobowe,
2) odszukać w literaturze zapisy odnoszące się do bezpieczeństwa i higieny pracy. Przeczytać

je,

3) wypisać rożne zagrożenia dla każdego rodzaju prac określonych w tabeli (każdy członek

zespołu może podawać swoje propozycje). Skorzystać z literatury,

4) wypisać na kartce wszystkie propozycje,
5) wybrać te propozycje, które mogą występować najczęściej i wpisać je w tabelę,
6) zaproponować sposób (sposoby) ograniczenia ryzyka wypadkowego związanego z tymi

zagrożeniami,

7) przedstawić nauczycielowi wypełnioną tabelę.

Rodzaj pracy

Rodzaj najczęstszego
zagrożenia

Propozycja sposoby ograniczania ryzyka
wypadkowego

Przecinanie
kątownika piłką do
metalu

Gięcie blachy za
pomocą młotka

Wiercenie otworu
w metalu na
wiertarce stołowej

Szlifowanie spawów
szlifierką kątową

Spawanie blach

Gięcie blach na
giętarce
mechanicznej

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Ochrona środowiska naturalnego

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z literatury lub Internetu odszukaj i zapisz objaśnienie pojęć podanych

w tabeli.

Wskazówki do realizacji

Ćwiczenie ma na celu zapoznanie uczniów z pojęciami z zakresu ochrony środowiska.

Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia. Na zakończenie zaleca
się przeprowadzenie pogadanki, aby ocenić efekty ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać definicje podanych pojęć,
2) wpisać do tabeli ich definicje.

Pojęcie

Objaśnienie

Odpady

Surowce wtórne

Utylizacja odpadów

Recykling

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Wypisz odpady, jakie mogą powstawać w pracowni ślusarstwa (lub w stoczni na

stanowiskach związanych z prefabrykacją sekcji lub montażem kadłuba) i określ rodzaj
pojemnika do jakiego mogą być one składowane. Wykonaj taki sam wykaz dla odpadów, jakie
mogą powstawać w twoim gospodarstwie domowym.

Wskazówki do realizacji
Celem ćwiczenia jest zapoznanie uczniów z systemem segregacji odpadów oraz

obowiązującymi przepisami w tym zakresie. Uczniowie powinni wykonać ćwiczenie
w zespołach 2÷3 osobowych. Podczas wykonywania ćwiczenia nauczyciel powinien
przysłuchiwać się pracy poszczególnych zespołów. Na koniec należy ćwiczenie podsumować.
Można to przeprowadzić za pomocą pogadanki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wpisać do tabeli wszystkie odpady jakie mogą powstawać w pracowni (lub w stoczni na

stanowiskach związanych z montażem sekcji lub kadłuba statku),

2) rozpoznać i wpisać rodzaj (rodzaje materiału) z jakiego są one wykonane, korzystając

z informacji na opakowaniach, informacji z Internetu, informacji producenta,

3) wpisać rodzaj pojemnika dla każdego z odpadów lub, w przypadku niektórych odpadów

zgodny z przepisami sposób pozbywania się,

4) zrobić to samo dla odpadów powstających w gospodarstwie domowym,
5) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.

Nazwa odpadu powstającego w pracowni

(lub w stoczni na stanowiskach związanych

z montażem sekcji lub kadłuba statku)

Materiały, z jakich

są one wykonane

Rodzaj pojemnika do

składowania lub sposób

pozbywania się odpadu

Nazwa odpadu powstającego
w gospodarstwie domowym

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

poradnik dla ucznia,

−

instrukcja w sprawie gospodarki odpadami, rozporządzenia dotyczące ochrony

środowiska, np. Ustawa o odpadach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Ochrona przeciwpożarowa

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odszukaj znajdujący się na terenie szkoły (warsztatu szkolnego) sprzęt gaśniczy i określ

jego przeznaczenie.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby ćwiczenie wykonywane w zespołach 2-osobowych. Szczególną uwagę

należy zwrócić na umiejętności odczytywania informacji znajdujących się na sprzęcie
przeciwpożarowym. Na zakończenie ćwiczenia należy przeprowadzić pogadankę, która
pozwoli na ocenę postępów uczniów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją przeciwpożarową,
2) wypisać sprzęt gaśniczy oraz podać jego zastosowanie (wykorzystać informacje

zamieszczone na sprzęcie),

3) porównać tabele z tabelami kolegów.

Nazwa sprzętu

Przeznaczenie

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja przeciwpożarowa,

−

sprzęt gaśniczy (znajdujący się na terenie szkoły),

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Odszukaj, przerysuj i opisz znaczenie znaków ewakuacyjnych (oznaczających drogę

ewakuacyjną). Następnie wpisz, czy i gdzie znajdują się plany ewakuacji.

Wskazówki do realizacji
Celem ćwiczenia jest zapoznanie uczniów z oznaczeniem dróg ewakuacyjnych budynku

szkoły, warsztatów szkolnych czy Centrum Kształcenia Praktycznego. Ćwiczenie powinno być
wykonywane w zespołach 2÷3 osobowych. Na zakończenie należy przeprowadzić pogadankę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przerysować znaki (określić ich kolor),
2) opisać ich znaczenie, korzystając z instrukcji przeciwpożarowej, katalogów i Internetu,
3) odnaleźć plany ewakuacji i wpisać w tabeli, gdzie są one umieszczone.

Rysunki znaków ewakuacyjnych

Opis, co one oznaczają

Rozmieszczone na terenie szkoły plany
ewakuacyjne (wpisać, gdzie są one
umieszczone)

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja przeciwpożarowa,

−

instrukcja bezpieczeństwa pożarowego zakładu,

−

plan ewakuacji i znaki ewakuacyjne (znajdujące się na terenie szkoły),

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Pierwsza pomoc

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ułóż ratowanego w pozycji bezpiecznej.

Wskazówki do realizacji
Przed rozpoczęciem ćwiczenia należy przeprowadzić pokaz poprawnie wykonanego

ćwiczenia. Pokaz ten może być przeprowadzony przez nauczyciela, wybranego ucznia,
zaproszonego ratownika. Podczas wykonywania ćwiczenia należy podzielić uczniów na
zespoły 2-osobowe, z których jeden uczeń będzie symulował osobę poszkodowaną, a drugi
będzie wykonywał ćwiczenie. Następnie powinna nastąpić zmiana ról. Nauczyciel powinien
obserwować sposób wykonania, udzielać dodatkowych porad i wskazówek.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) poprosić kolegę o to, aby zasymulował poszkodowanego,
2) przypomnieć sobie kolejne kroki postępowania w takim przypadku,
3) ułożyć poszkodowanego w pozycji bezpiecznej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

inscenizacja.

Środki dydaktyczne:

−

czysta podłoga z matą,

−

plakat z pokazaną procedurą układania poszkodowanego w pozycji bezpiecznej,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj zestawienie wyposażenia apteczki z pracowni i określ przeznaczenie tego

wyposażenia.

Wskazówki do realizacji
Celem ćwiczenia jest zapoznanie uczniów z wyposażeniem apteczki pierwszej pomocy

oraz instrukcją udzielania pierwszej pomocy. Nauczyciel powinien dopilnować, aby uczniowie
zapoznali się z instrukcją udzielania pierwszej pomocy i rozumieli jej zapisy. Diagnozę można
przeprowadzić poprzez dyskusje podsumowującą ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) podejść do apteczki i wyjąć spis wyposażenia,
2) przeczytać instrukcję udzielania pierwszej pomocy,
3) przepisać spis wyposażenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) określić jego przeznaczenie (skorzystać z informacji znajdującej się w spisie, instrukcji

udzielania pierwszej pomocy oraz innych źródeł informacji),

5) porównać wykonaną tabelę z tabelami sporządzonymi przez kolegów,
6) poprosić nauczyciela o sprawdzenie ćwiczenia.

Wyposażenie

Przeznaczenie

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

apteczka pierwszej pomocy ze spisem wyposażenia,

−

instrukcja udzielania pierwszej pomocy,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Udziel pierwszej pomocy koledze z mocno krwawiąca ręką, stłuczeniem, urazem oka.

Wskazówki do realizacji
Przed rozpoczęciem ćwiczenia należy przeprowadzić pokaz poprawnie wykonanego

ćwiczenia. Pokaz ten może być przeprowadzony przez nauczyciela, wybranego ucznia czy
zaproszonego ratownika. Podczas wykonywania ćwiczenia należy uczniów podzielić na
zespoły 2-osobowe, z których jeden uczeń będzie symulował osobę poszkodowaną, a drugi
będzie wykonywał ćwiczenie. Następnie powinna nastąpić zmiana ról. Nauczyciel powinien
obserwować sposób wykonania, udzielać dodatkowych porad i wskazówek.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie kolejne kroki postępowania w takich przypadkach,
2) poprosić kolegę o to, aby zasymulował poszkodowanego,
3) założyć odpowiedni opatrunek w przypadku krwawienia,
4) udzielić pierwszej pomocy przy stłuczeniu,
5) zasymulować udzielenie pierwszej pomocy przy urazie oka,
6) poprosić nauczyciela o ocenę przebiegu ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

inscenizacja,

−

pokaz.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

apteczka pierwszej pomocy,

−

środki opatrunkowe,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Stosowanie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 13, 15, 16, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. d, 4. c, 5. d, 6. a, 7. c, 8. b, 9. b, 10. a, 11. c,
12. c, 13. b, 14. d, 15. b, 16. a, 17. d, 18. c, 19. c, 20. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wymienić nazwę podstawy prawnej w zakresie
prawa pracy

Wymienić podstawowe obowiązki pracodawcy
określone w Kodeksie Pracy

Określić podstawowe obowiązki pracownika
w zakresie zapewnienia bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy

Określić konsekwencje naruszenia przepisów
i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przez
pracodawców

Określić wymagania bhp dotyczące pomieszczeń
pracy

Określić wymagania bhp dotyczące zapewnienia
pomieszczeń higieniczno-sanitarnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podać wymagania dotyczące instrukcji obsługi
maszyn i urządzeń

Określić zagrożenia bezpieczeństwa człowieka
w środowisku pracy

Podać zasady organizacji stanowiska pracy
zgodnie z zasadami ergonomii

Rozróżnić rodzaje prac zabronionych
młodocianym

11 Podzielić środki redukcji zagrożeń

12 Podać przykłady środków redukcji zagrożeń

Dobrać odzież ochronną oraz sprzęt ochrony
osobistej w zależności od prowadzonych prac

14 Dobrać sposób usuwania odpadów

15 Określić sposób segregacji odpadów

Dobrać gaśnicę do gaszenia pożaru palących się
szmat

Dobrać podręczny sprzęt gaśniczy do gaszenia
w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem

18 Rozpoznać oznaczenie drogi ewakuacyjnej

Określić sposób postępowania z osobą, która
straciła przytomność

Określić sposób postępowania przy krwawieniach
na skutek urazu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

7. 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9. Sprawdź wyniki.
10. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu.
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.
5. W przypadku odpowiedzi zbliżonych wybierz tę, która wydaje ci się najlepsza.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

8. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Najważniejszym aktem prawnych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy jest

a) Konstytucja.
b) Ustawa „Prawo Pracy”.
c) Ustawa „Kodeks Pracy”.
d) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie prawa pracy.

2. Spośród podanych niżej obowiązków pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa i higieny

pracy Kodeks Pracy wymienia cztery z nich

Przykładowe obowiązki pracodawcy

a) A, B, C, D.
b) A, C, E, F.
c) D, E, F, G.
d) A, C, D, G.

A. Organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne

warunki pracy,

B. Modernizowanie i wymienianie maszyn urządzeń na zgodne

z Europejskim Znakiem Bezpieczeństwa.

C. Zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawanie poleceń usunięcia
uchybień w tym zakresie oraz kontrolowanie wykonania tych poleceń,

D. Przeprowadzanie okresowych kontroli stanu bezpieczeństwa,
E. Zapewnienie wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń

wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,

F. Zapewnienie wykonania zaleceń społecznego inspektora pracy,
G. Zgłaszanie do Państwowej Inspekcji Pracy wypadków przy pracy.

3. Podstawowym obowiązkiem pracownika (określonym w Kodeksie Pracy) w zakresie

przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy jest
a) znać przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
b) stosować się do ogólnych zasad zapobiegania wypadkom przy pracy i pogorszenia

warunków pracy.

c) odmawiać wykonania polecenia w przypadku zagrożenia.
d) przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

4. Dział XIII Kodeksu Pracy, rozdział pierwszy przewiduje karę dla pracodawców lub osób

odpowiedzialnych za sprawy bezpieczeństwa i higieny pracy. Tą karą jest
a) kara więzienia do lat 2.
b) kara aresztu.
c) kara grzywny.
d) kara utraty stanowiska.

5. Wysokość pomieszczeń stałej pracy, gdzie mogą wystąpić czynniki szkodliwe dla zdrowia

wynosi
a) minimum 2,5 metra.
b) minimum 2,8 metra.
c) minimum 3 metry.
d) minimum 3,3 metra.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. W zakładzie pracy zatrudniających wyłącznie pracowników biurowych należy zapewnić

szatnię
a) dla pracowników biurowych nie musi być szatni.
b) podstawową.
c) odzieży czystej.
d) odzieży własnej.

7. Instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy, dotycząca obsługi maszyny powinna zawierać

wszystkie elementy spośród niżej wymienionych

A. Czynności przed rozpoczęciem pracy,
B. Zasady i sposoby bezpiecznego rozpoczęcia pracy,
C. Czynności w czasie pracy,
D. Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy,
E. Czynności po zakończeniu pracy,
F. Zasady i sposoby bezpiecznego zakończenia pracy,
G. Czynności w sytuacjach awaryjnych.
H. Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych.

a) A, C, E, G.
b) B, D, F, H.
c) A, D, E, G.
d) A, D, E, H.

8. Przy pracy na obrabiarce do metalu mogą wystąpić głównie zagrożenia

a) mechaniczne, elektryczne, promieniowaniem elektromagnetycznym.
b) mechaniczne, elektryczne, termiczne.
c) mechaniczne, elektryczne i promieniowaniem jonizującym.
d) mechaniczne, elektryczne i biologiczne związane z emulsją.

9. Zgodnie z wymaganiami ergonomii jedną z podstawowych zasad organizacji stanowiska

pracy jest
a) właściwe oświetlenie i wentylowanie stanowiska pracy.
b) stanowisko robocze musi zapewniać wygodną i bezpieczną jego obsługę przez

pracowników.

c) materiały, narzędzia i przyrządy muszą być ułożone po kolei.
d) stanowisko pracy powinno być często sprzątane i porządkowane.

10. Pracownikom młodocianym nie zabrania się pracy

a) przy transporcie materiałów do produkcji.
b) w hałasie.
c) poniżej poziomu gruntu.
d) gdzie istnieje możliwość urazów.

11. Środki redukcji zagrożeń dzielimy na

a) techniczne, technologiczne, organizacyjne.
b) mechaniczne, elektryczne, chemiczne.
c) techniczne, organizacyjno-zachowawcze.
d) ręczne, mechaniczne, automatyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Spośród wymienionych środków redukcji zagrożeń mechanicznych do środków

zachowawczych nie należą
a) wykonywanie pracy zgodnie z instrukcjami bhp.
b) szkolenia bhp.
c) rękawice ochronne.
d) barwy i znaki bezpieczeństwa.

13. Wykonując prace na obrabiarce do cięcia blachy, gdzie powstają różne ostre ścinki należy

bezwzględnie stosować wszystkie z poniższych środków ochrony indywidualnej
a) rękawice ochronne, buty robocze, kask.
b) ubranie robocze, nakrycie głowy, obuwie robocze, rękawice ochronne.
c) ubranie robocze, nakrycie głowy, rękawice ochronne, kask.
d) ubranie ochronne, nakrycie głowy, obuwie ochronne, rękawice ochronne, okulary

ochronne.

14. Kierownik polecił Ci wyrzucić niesprawną świetlówkę. Powinieneś

a) wrzucić ją do pojemnika koloru żółtego.
b) wyrzucić ją na śmietnik.
c) zostawić w specjalnej szafie, gdyż świetlówek nie wolno wyrzucać.
d) włożyć ja do specjalnego pojemnika (tuby) przeznaczonej tylko do czasowego

składowania świetlówek.

15. Podczas nauki w pracowni obróbki ręcznej, gdzie powstaje dużo odpadów (odpady

i wióry metali, papier, plastikowe butelki, czyściwo) powinny być pojemniki
a) żółty, biały, zielony, niebieski.
b) żółty, niebieski, pojemnik na zanieczyszczone czyściwo, pojemnik na zwykłe śmieci.
c) pojemnik na złom i zwykły śmietnik.
d) pojemnik na złom i pojemnik na papier.

16. Do gaszenia palących się szmat użyjesz gaśnicy oznaczonej symbolem

a) A.
b) B.
c) C.
d) D.

17. Gaśnica oznaczona symbolem A z indeksem E oznacza, że może być ona przeznaczona do

a) gaszenia papieru.
b) gaszenia benzyny.
c) gaszenia benzyny w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem.
d) gaszenia drewna w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem.

18. Droga ewakuacyjna jest oznaczona za pomocą

a) białych lub żółtych pasów prowadzących do wyjścia.
b) specjalnych znaków w kolorze czerwonym.
c) specjalnych znaków w kolorze zielonym.
d) oświetlenia awaryjnego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Osobę, która podczas pracy straciła przytomność należy przede wszystkim

a) ocucić wodą.
b) zrobić jej sztuczne oddychanie.
c) ułożyć w pozycji bezpiecznej.
d) przenieść w miejsce, gdzie będzie można ją położyć.

20. Przy krwawiącej ranie, w której znajduje się ostry przedmiot należy przede wszystkim

a) założyć gumowe rękawiczki i wyciągnąć z rany sterczący przedmiot.
b) założyć gumowe rękawiczki i ucisnąć miejsca krwawienia opatrunkiem.
c) zdezynfekować ranę i powiadomić lekarza.
d) ułożyć poszkodowanego w pozycji bezpiecznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Stosowanie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 8, 13, 15, 16, 17 są z poziomu ponadpodstawowego,

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. d, 4. c, 5. d, 6. a, 7. c, 8. b, 9. b, 10. a, 11. c,
12. c, 13. b, 14. d, 15. b, 16. a, 17. d, 18. c, 19. c, 20. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1 Podać podstawowy akt prawny dotyczący

prawa pracy

2 Wymienić podstawowe obowiązki pracodawcy

określone w Kodeksie pracy

3 Wymienić podstawowe obowiązki pracownika

w zakresie zapewnienia bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy

4 Określić konsekwencje naruszenia przepisów

i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przez
pracodawców

5 Określić wymagania bhp dotyczące

pomieszczeń pracy

6 Określić wymagania bhp dotyczące

zapewnienia pomieszczeń higieniczno-
sanitarnych

7 Podać wymagania dotyczące instrukcji obsługi

maszyn i urządzeń

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8 Rozpoznać zagrożenia bezpieczeństwa

człowieka w środowisku pracy

9 Podać zasady organizacji stanowiska pracy

zgodnie z zasadami ergonomii

10 Rozróżnić rodzaje prac zabronionych

młodocianym

11 Podzielić znaki bezpieczeństwa i higieny pracy

12 Podać przykłady środków redukcji zagrożeń

13 Dobrać odzież ochronną oraz sprzęt ochrony

osobistej w zależności od prowadzonych prac

14 Dobrać sposób usuwania odpadów

15 Określić sposób segregacji odpadów

16 Dobrać gaśnicę do gaszenia pożaru palących

się szmat

17 Dobrać podręczny sprzęt gaśniczy do gaszenia

w obrębie urządzeń elektrycznych pod
napięciem

18 Rozpoznać oznaczenie drogi ewakuacyjnej

19 Określić sposób postępowania z osobą, która

straciła przytomność

20 Określić sposób postępowania przy

krwawieniach na skutek urazu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

udzielanie odpowiedzi.

7. 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9. Sprawdź wyniki.
10. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu.
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania.

Instrukcja dla ucznia

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

8. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Podstawowym aktem prawnym zawierającym przepisy dotyczące prawa pracy jest

a) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie prawa pracy.
b) Ustawa „Kodeks pracy”.
c) Ustawa „Prawo pracy”.
d) Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy.

2. Spośród podanych niżej obowiązków pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa i higieny

pracy Kodeks Pracy wymienia cztery z nich, podane w odpowiedzi
a) przeprowadzanie okresowych kontroli stanu bezpieczeństwa, zapewnienie wykonania

nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad
warunkami pracy, zapewnienie wykonania zaleceń społecznego inspektora pracy,
zgłaszanie do Państwowej Inspekcji Pracy wypadków przy pracy

b) organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i
higieny pracy, wydawanie poleceń usunięcia uchybień w tym zakresie oraz
kontrolowanie wykonania tych poleceń, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu
bezpieczeństwa, zapewnienie wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń
wydawanych

c) organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

modernizowanie i wymienianie maszyn urządzeń na zgodne z Europejskim Znakiem
Bezpieczeństwa, zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawanie poleceń usunięcia uchybień w tym
zakresie oraz kontrolowanie wykonania tych poleceń, przeprowadzanie okresowych
kontroli stanu bezpieczeństwa.

d) organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i
higieny pracy, wydawanie poleceń usunięcia uchybień w tym zakresie oraz
kontrolowanie wykonania tych poleceń, zapewnienie wykonania nakazów, wystąpień,
decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,
zapewnienie wykonania zaleceń społecznego inspektora pracy.

3. Podstawowym obowiązkiem pracownika (określonym w Kodeksie Pracy) w zakresie

przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy jest
a) znajomość przepisów Kodeksu Pracy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
b) stosowanie przepisów prawa dotyczące zapobiegania wypadkom przy pracy

i pogorszenia warunków pracy.

c) przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
d) wykonywanie poleceń kierownika dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

4. Dział XIII Kodeksu pracy, rozdział pierwszy przewiduje następującą karę dla

pracodawców lub osób odpowiedzialnych za sprawy bezpieczeństwa i higieny pracy
a) utraty stanowiska.
b) grzywny.
c) aresztu.
d) więzienia do lat 2.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Wysokość pomieszczeń stałej pracy, gdzie nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia

wynosi
a) minimum 2,5 metra.
b) minimum 2,8 metra.
c) minimum 3 metry.
d) minimum 3,3 metra.

6. W zakładzie pracy zatrudniającym pracowników, którzy wykonują bardzo brudzącą pracę

należy zapewnić następujący rodzaj szatni
a) szatnię podstawową.
b) szatnię odzieży czystej.
c) szatnię odzieży brudnej.
d) szatnie odzieży własnej.

7. Instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy dotycząca obsługi maszyny powinna zawierać

a) czynności przed rozpoczęciem pracy, czynności w czasie pracy, czynności po

zakończeniu pracy, czynności w sytuacjach awaryjnych.

b) czynności przed rozpoczęciem pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania

pracy, czynności po zakończeniu pracy, czynności w sytuacjach awaryjnych.

c) czynności przed rozpoczęciem pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania

pracy, czynności po zakończeniu pracy, zasady postępowania w sytuacjach
awaryjnych.

d) czynności przed rozpoczęciem pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania

pracy, zasady i sposoby bezpiecznego zakończenia pracy, czynności w sytuacjach
awaryjnych.

8. Przy pracy na stanowisku montera kadłubów okrętowych mogą wystąpić głównie

zagrożenia
a) mechaniczne, elektryczne i promieniowaniem jonizującym.
b) mechaniczne, elektryczne, termiczne, związane z pyłami.
c) mechaniczne, elektryczne, promieniowaniem elektromagnetycznym.
d) mechaniczne, elektryczne i biologiczne związane z emulsją.

9. Aby organizacja stanowiska pracy była zgodna z zasadami ergonomii należy

a) zapewnić właściwe oświetlenie i ogrzewanie stanowiska pracy.
b) materiały, narzędzia i przyrządy układać osobno.
c) zapewnić częste sprzątanie stanowiska pracy.
d) zapewnić wygodny i bezpieczny dostęp do obsługiwanych maszyn.

10. Spośród niżej wymienionych prac nie jest zabronione wykonywanie przez młodocianych

a) pracy przy cięciu blach grubych.
b) pracy w hałasie.
c) pracy na wysokości.
d) pracy poniżej poziomu gruntu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Znaki bezpieczeństwa i higieny pracy dzielimy na

a) bezpieczeństwa, przeciwpożarowe, dotyczące ochrony środowiska.
b) ostrzegawcze przez zagrożeniami mechanicznymi, elektrycznymi, pożarowymi,

promieniowaniem.

c) zakazu, ostrzegawcze, nakazu, ewakuacyjne, informacyjne.
d) bezpieczeństwa, ewakuacyjne, przeciwpożarowe.

12. Spośród wymienionych środków redukcji zagrożeń mechanicznych do organizacyjno-

zachowawczych nie należą
a) rękawice ochronne.
b) barwy i znaki bezpieczeństwa.
c) wykonywanie pracy zgodnie z instrukcjami.
d) instruktaże stanowiskowe.

13. Wykonując prace przy trasowaniu i gięciu blach na części kadłuba okrętowego

bezwzględnie należy stosować
a) ubranie robocze, nakrycie głowy, rękawice ochronne, kask.
b) ubranie robocze, kask, obuwie ochronne, rękawice ochronne.
c) rękawice ochronne, buty robocze, kask.
d) ubranie robocze, nakrycie głowy, obuwie robocze, rękawice ochronne.

14. Kierownik polecił Ci wylać stary olej do smarowania maszyn . Powinieneś wtedy

a) wylać go do studzienki kanalizacyjnej.
b) wylać go na beton i starannie zasypać piaskiem.
c) utylizować go przez spalenie.
d) wlać do specjalnego pojemnika na zużyty olej.

15. Podczas nauki w pracowni obróbki ręcznej, gdzie powstają odpady (odpady i wióry

metali, zaoliwione szmaty) powinny być następujące pojemniki
a) żółty, biały, zielony, niebieski.
b) pojemnik na złom, pojemnik na zaoliwione szmaty i zwykły śmietnik.
c) żółty, niebieski, pojemnik na zwykłe śmieci.
d) pojemnik na złom i pojemnik na papier.

16. Do gaszenia palącej się nafty użyjesz gaśnicy oznaczonej symbolem

a) A.
b) B.
c) C.
d) D.

17. Gaśnica oznaczona symbolem C z indeksem E oznacza, że może być ona przeznaczona do

a) gaszenia papieru.
b) gaszenia benzyny.
c) gaszenia benzyny w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem.
d) gaszenia acetylenu w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. Droga ewakuacyjna jest oznaczona za pomocą

a) białych lub żółtych pasów prowadzących do wyjścia.
b) znaków p.poż. w kolorze czerwonym.
c) specjalnych znaków w kolorze zielonym.
d) wywieszonych planów budynku.

19. Osobę, która podczas pracy straciła przytomność należy przede wszystkim

a) ocucić wodą.
b) zrobić jej sztuczne oddychanie i masaż serca i zawiadomić pogotowie.
c) przenieść w miejsce, gdzie będzie można ją położyć i reanimować.
d) ułożyć w pozycji bezpiecznej i zawiadomić pogotowie.

20. Przy krwawiącej ranie, w której znajduje się ostry przedmiot należy przede wszystkim

a) założyć gumowe rękawiczki, wyciągnąć z rany sterczący przedmiot i zabandażował

ranę.

b) założyć gumowe rękawiczki i ucisnąć miejsca krwawienia opatrunkiem.
c) zdezynfekować ranę i zabandażować ją.
d) ułożyć poszkodowanego w pozycji bezpiecznej i założyć opaskę uciskową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Czerwiński W., Czerwiński J.: Poradnik ślusarza. WNT, Warszawa 1989
2. Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998
3. Kowerski A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w zakładach ślusarskich i budowy maszyn.

CIOP, Warszawa 1998

4. Pietrzak A.: Wypadek przy pracy pierwsza pomoc. OSPIP, Wrocław 1999
5. Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODiKK, Gdańsk 2000
6. Swat K.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla mechaników. WSiP, Warszawa 1992
7. http://www.podkarpacie.straz.pl