N

O W O C Z E S N Y

T

E C H N I K

D

E N T Y S T Y C Z N Y

50

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

FJP – więcej niż nylon

Nowa alternatywa dla popularnych tworzyw termoplastycznych

nie protez ruchomych nieosiadających,
dostępność wielu kolorów (możliwość
wykonania protezy w kolorze zębów
lub dziąseł), brak abrazji, łatwość ob-
róbki i znikomą sorpcję płynów. Naj-
częściej wymienianą wadą acetali jest
brak przezierności, który niekorzystnie
wpływa na estetykę uzupełnienia. Wie-
lu techników nazywa klamry acetalo-
we „makaronami” i preferuje protezy
nylonowe z „pelotami” pokrywającymi
częściowo błonę śluzową i ząb.

Jeśli chodzi o tzw. nylony, to ich zale-

tą jest wygląd pozwalający na bardzo
dobrą adaptację protezy do otaczają-
cej błony śluzowej. Tworzywa nylo-
nowe są lekko przeźroczyste i często
mają barwnik imitujący żyłki, dzięki
czemu proteza staje się praktycznie
niewidoczna w ustach. Główną wadą
nylonów jest wysoka sorpcja płynów
i trudność obróbki. Nylony są tworzy-
wami elastycznymi, co jest ich zale-
tą, ale i wadą. Elastyczność pozwala
pacjentom szybciej przyzwyczaić się
do protez i ułatwia zakładanie protezy
nawet przy dużych podcieniach, nie-
stety wpływa niekorzystnie na otacza-
jące tkanki.

P

OŁĄCZENIE

CECH

DWÓCH

MATERIAŁÓW

Nowy kopolimer FJP (Pressing Den-
tal, Włochy) jest materiałem na bazie
poliamidu z dodatkiem żywicy aceta-
lowej i polisiarczków winylidenu, dzię-
ki czemu ma najlepsze cechy acetali
i nylonów. Dzięki takiemu połączeniu
wiele wad tych materiałów zostało
wyeliminowanych. Materiał posiada
certyfikat CE klasy IIA 0546.

Popularność tworzych termoplastycz-
nych jest podyktowana potrzebą rynku
stworzoną przez pacjentów coraz bar-
dziej świadomych nowych możliwo-
ści i metod wykonywania uzupełnień
protetycznych. Naturalną potrzebą
człowieka jest dążenie do dobrego sa-
mopoczucia, a estetyczny wygląd zde-
cydowanie wpływa na nie pozytywnie.
Nic więc dziwnego, że pacjenci coraz
częściej wymagają od swoich lekarzy
dentystów, aby ich uzupełnienia pro-
tetyczne były nie tylko funkcjonalne,
ale i estetyczne.

C

ECHY

TWORZYW

TERMOPLASTYCZNYCH

Tworzywa termoplastyczne, takie jak:
acetal czy nylon, w wielu przypadkach
pozwalają na wykonanie uzupełnień
protetycznych, które są właśnie este-
tyczne i funkcjonalne. Gama tworzyw
termoplastycznych dostępnych na na-
szym rynku jest niezwykle szeroka,
dzięki czemu w wielu przypadkach
stanowią one alternatywę dla trady-
cyjnych tworzyw, z których są wy-
konywane protezy. Często zastępują
żywicę akrylową czy metal. Na forach
dyskusyjnych techników dentystycz-
nych można zauważyć, że rynek usług
protetycznych jest podzielony na zwo-
lenników poliamidów, czyli „nylonów”,
i zwolenników „acetali”, które są stoso-
wane najczęściej spośród dostępnych
tworzyw. Jak wiadomo, nie ma rzeczy
idealnych i zarówno jedne, jak i drugie
mają wiele zalet, ale są również obar-
czone wadami. Wśród zalet acetali
najczęściej wymienia się: sprężystość
i sztywność pozwalające na wykonywa-

TITLE



FJP – more than nylon. A new

alternative to the popular thermoplastics

SŁOWA KLUCZOWE



FJP, kopolimer

nylonu, protezy elastyczne

STRESZCZENIE



Artykuł prezentuje

nową żywicę termoplastyczną jako
alternatywę dla tradycyjnych tworzyw
na bazie nylonu, takich jak: Valplast,
Flexite, Flexi J, i acetali.

KEY WORDS



FJP, copolymer nylon,

flexible dentures

SUMMARY



This article presents a new

thermoplastic resin as an alternative
to traditional nylon based materials
such as Valplast, Flexite, Flexi J and
acetals.

mgr lic. tech. dent. Małgorzata Kochanek-Karpińska

T

worzywa termopla-

styczne i protezy

wykonywane metodą
wtrysku termicznego stały

się niezwykle popularne
zarówno wśród techników
dentystycznych, jak
i lekarzy dentystów.

4

/ 2 0 1 2

51

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

FJP jest przetwarzany w drodze wtrysku ciśnieniowe-

go, przeznaczony do zastosowania na ruchome prote-
zy częściowe i utrzymywacze przestrzeni po zabiegach
chirurgicznych. Jest to lekko elastyczny, transparentny
materiał termoplastyczny. Ze względu na dość wyso-
ką sztywność można z niego projektować podparcia
(fot. 3, s. 53) dla protez nieosiadających, podobnie jak
w przypadku protez acetalowych. Właściwości materia-
łu powinny zadowolić zarówno zwolenników acetali,
jak i nylonów. Technicy pracujący na co dzień głównie
z acetalem na pewno docenią estetyczny, transparentny
kolor materiału, który pozwala na wykonanie klamer
(fot. 1) lub pelot (fot. 2) ładnie komponujących się z błoną
śluzową. Natomiast zwolennicy nylonów zwrócą uwagę
przede wszystkim na łatwość obróbki w porównaniu
z tradycyjnymi nylonami oraz niższą sorpcję płynów,
która zdecydowanie wydłuża żywotność protezy. Materiał
FJP może być stosowany za pomocą urządzenia Pressing
Dental lub innych urządzeń do wtrysku termicznego (ma-
teriał ma postać granulatu, dzięki czemu może być użyty
niemal w każdej wtryskarce). Jako jeden z nielicznych
materiałów termoplastycznych może być poddawany
sterylizacji i powtórnie przetapiany. Po wykończeniu
protezy można poddać ją sterylizacji w temperaturze
120°C, a pozostały materiał może być użyty ponownie
(1 raz) poprzez dodanie 50% nowego materiału.

Główne cechy FJP:

– lekko elastyczny;
– półprzeźroczysty, imitujący żyłki;
– prawie niechłonący wody;
– nie wymaga osuszania przed wtryskiem;
– bardzo dobra stabilność koloru;
– nie tworzy pęcherzyków powietrza nawet przy cienkich

elementach;

– łatwy w obróbce;
– opracowywany w sposób tradycyjny;
– łączy się chemicznie z akrylem za pomocą kleju Acecril;
– może być sterylizowany w 120°C;
– może być powtórnie przetopiony i użyty po dodaniu ok.

50% nowego materiału.

E

TAPY

PRACY

W

LABORATORIUM

1. Poblokować wszystkie podcienie i przygotować model

do powielenia.

2. Powielić model silikonem.
3. Odlać model z gipsu naturalnego o wytrzymałości

450/500 kg/cm

2

(III lub IV klasa na protezy dolne, gips

ekspansyjny Marble Stone zalecany na protezy górne,
zwłaszcza rozległe).

4. Przed wymodelowaniem protezy poizolować model

lakierem Gyplux.

5. Użyć wosku modelowego o grubości 1,5 mm. Modelo-

wanie w wosku (grubość minimalna 1 mm).

6. Po wyparzeniu wosku należy poizolować również ka-

nały wtryskowe lakierem Gyplux, co ułatwi zapływanie
materiału (fot. 4, s. 53). Lakier polimeryzować przez
8 minut w lampie fotopolimeryzacyjnej.

7. Należy wykonać retencję mechaniczną na każdym zębie

(fot. 4, s. 53). Zaleca się, aby wykonać również rynienkę
dookoła każdego zęba, która zapewni szczelność i lepsze
utrzymanie.

8. Zapuszkować w sposób tradycyjny gipsem III klasy.
9. Doczepić kanały wtryskowe o średnicy 5 mm (zalecane

3 kanały), zalać kontrę gipsem.

10. Zawsze należy używać kanałów o grubości 5 mm.
11. Wyparzyć wosk w sposób tradycyjny.
12. Aby uzyskać gładką powierzchnię, można nanieść lakier

Gyplux również na gips w kontrze (fot. 4, s. 53).

13. Podgrzewać puszkę w gorącej wodzie przez 6 minut.
14. Przygotować nabój wtryskowy.
15. 5 minut przed wtryskiem wyjąć puszkę z wody i osuszyć

sprężonym powietrzem, skręcić, wstawić do wtryskarki.

16. Lekka elastyczność materiału pozwala na pokonywanie

niewielkich podcieni. Przy protezach o rozległych i du-
żych podcieniach należy poblokować wszystkie duże
podcienie w sposób tradycyjny.

N

O W O C Z E S N Y

T

E C H N I K

D

E N T Y S T Y C Z N Y

52

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

1

Gotowa proteza z klamrą w kolorze dziąsła

2

Gotowa proteza z pelotą

fot. ar

chiwum autora

1

2

4

/ 2 0 1 2

53

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

17. Aby uzyskać większą elastyczność

protezy podczas obróbki można
ją wycienić, minimalna grubość
powinna jednak wynosić 0,8 mm,
zbyt cienka proteza może ulec nie-
odwracalnemu zgięciu lub złama-
niu.

Parametry wtrysku:
– Temperatura topienia: 230°C
– Czas topienia: 15 min
– Podgrzewanie po wtrysku: 2 min
– Czas chłodzenia pod ciśnieniem:

15 min

– Ciśnienie wtrysku: 5 barów
– Prędkość wtrysku: szybka (jak

w przypadku nylonów).

O

BRÓBKA

I

POLEROWANIE

Do obróbki materiału nie potrzeba
żadnych specjalnych narzędzi. Nale-
ży obrabiać go w sposób tradycyjny
(jak akryl lub nylon), do polerowania
należy używać delikatnych past (np.
Super Polish lub Universal Polish).

Naprawy protez, podobnie jak w pro-

tezach acetalowych, można wykony-
wać za pomocą akrylu na zimno i kle-
ju Acecril lub dotryskiwać materiał
FJP. Zawsze należy jednak stworzyć
retencję mechaniczną i oczyścić po-
wierzchnię, używając piaskarki. Klej
Acecril zapewnia trwałe, chemiczne
połączenie FJP i akrylu (40 kg/cm

2

–

stosowany np. przy naprawach).

Nowy kopolimer stanowi dobrą al-

ternatywę dla tradycyjnych nylonów
dostępnych na rynku. Dzięki posiada-
nym cechom powinien spełnić ocze-
kiwania zarówno techników preferu-
jących prace wykonywane z tworzyw
nylonowych, jak i tych preferujących
protezy acetalowe. Przede wszystkim
powinien również zadowolić pacjen-
ta, który przecież jest w tej sytuacji
najważniejszy.



Artykuł w oparciu o materiały

firmy Pressing Dental.

Holtrade Eksport-Import

Piaseczno

3

Widok protezy od strony językowej. Na zębie 34 umieszczone podparcie

4

Przygotowana forma

wtryskowa z naniesionym lakierem Gyplux

3

4