1.

W jakim sensie wg Wierzbickiej jeden wybrany język (np. angielski) jest dobrym

narzędziem badania emocji, a w jakim sensie się do tego nie nadaje?

Problem

z badaniem emocji tylko w jednym języku jest taki, że badacze wyodrębniają

(identyfikują, klasyfikują jako podstawowe) emocje, które mają swoje nazwy w tym właśnie
języku. Nie biorą pod uwagę faktu, że w innych językach niektóre emocje (wyróżniane np. w
angielskim) nie mają swoich odrębnych nazw. Wierzbicka podaje tu przykład angielskiego
terminu „disgust”, który nie ma w polskim dokładnego odpowiednika. Taksonomia emocji oparta
na języku angielskim nie będzie więc podlegać obiektywnym, wolnym od kultury kryteriom. Nie
będzie więc uniwersalna. Jeśli chcielibyśmy używać jednego języka (większość badaczy
po

sługuje się angielskim), to można to robić ale pod pewnymi warunkami: trzeba wpierw

rozpoznać specyfikę i ograniczenia tego języka. Nie wszystkie słowa angielskie są warunkowane
kulturowo i przez specyfikę tego języka. Generalnie im prostsze pojęcie – tym bardziej
uniwersalny ma charakter

(np. „want”, „say”, „feel”, „think”, „bad”, „god”) . Posługując się takimi

pojęciami – jesteśmy w stanie próbować definiować emocje podstawowe.

Super, 2/2

2.

Jaką odpowiedź mogliby podać zwolennicy teorii emocji podstawowych

wyróżniających jako podstawowe wstręt i strach, gdyby ich skonfrontować z tym,
że w języku Gidjingali istnieje tylko jedno słowo używane na określenie obu emocji.

P

owiedzieliby, że australijscy Aborygeni w swojej historii zazwyczaj doświadczali sytuacji, w

których te dwie emocje występowały razem, dlatego nie było u nich potrzeby rozdzielania tych
pojęć (tworzenia dwóch odrębnych), jak to nastąpiło w kulturze zachodniej. Emocje pozostają te
same (i są podstawowe) jednak pod wpływem różnych uwarunkowań kulturowych nauczyliśmy
się je inaczej nazywać/definiować/wyodrębniać w różnych językach.

2/2

3.

Korzystając z podanej tabeli uniwersalnych elementarnych jednostek, zbuduj

definicje a la Wierzbicka polskich słów nazywających emocje "odraza", "wstręt",
"obrzydzenie"

Rozumiem, że chodzi o to, aby użyć TYLKO pojęć zawartych w tabeli (choć sama Wierzbicka
używa do definiowania więcej terminów). To faktycznie niełatwe… brakuje takich pojęć, jak: lubić,
bać się, przyjemny,…

ODRAZA

Ktoś czuje coś do czegoś.

To coś zostało usłyszane lub zobaczone przez tego kogoś.

To c

oś zostało zrobione przez kogoś – wydarzyło się.

Ten, kto to zobaczy

ł myśli, że to, co się wydarzyło jest złe.

Ten ktoś czuje się z tego powodu źle.

Ten ktoś nie chce tego słyszeć lub widzieć.

Ten ktoś nie chce, żeby to się wydarzyło.

WSTRĘT

Ktoś czuje coś do czegoś.

To coś, co czuje - jest złe,

Ten ktoś nie może być blisko tego.

Ten ktoś chce być daleko od tego.

OBRZYDZENIE

Ktoś coś widzi.

Ten ktoś myśli, że to co widzi jest złe.

Ten ktoś czuje się źle ponieważ jest blisko tego.

Czuje, że gdyby był bardziej blisko tego to czułby się bardziej źle.

Nie chce być blisko.

W

ow! To są bardzo fajne analizy. Super, 6/3 (w sensie trzy bonusowe punkty się należą)

Uniwersalne elementarne jednostki semantyczne

elementy nominalne

TY, JA, KTOŚ, COŚ, LUDZIE

predykaty mentalne

MYŚLEĆ, WIEDZIEĆ, CHCIEĆ, CZUĆ, WIDZIEĆ, SŁYSZEĆ

mowa

MÓWIĆ

działanie, zdarzenia,
ruch

ROBIĆ, DZIAĆ SIĘ (ZDARZAĆ SIĘ), PORUSZAĆ SIĘ

istnienie i życie

BYĆ, ŻYĆ (BYĆ ŻYWYM)

określniki i
kwantyfikatory

TEN (TA, TO), TEN SAM, INNY, JEDEN, DWA, DUŻO,
NIEKTÓRE, WSZYSTKO (WSZYSTKIE, WSZYSCY)

element
powiększający

WIĘCEJ

ewaluatory

DOBRY, ZŁY

deskryptory

DUŻY, MAŁY

czas

KIEDY, PO, PRZED, DŁUGO (DŁUGI CZAS), KRÓTKO
(KRÓTKI CZAS), TERAZ

przestrzeń

GDZIE, TUTAJ, DALEKO, BLISKO, POD, NAD, STRONA (PO
TEJ STRONIE), WEWNĄTRZ

łączniki
międzyzdaniowe

BO (PONIEWAŻ, Z POWODU), JEŻELI, GDYBY

operatory zdaniowe

NIE, BYĆ MOŻE

metapredykat

MÓC

intensyfikator

BARDZO

taksonomia,

partonimia

RODZAJ, CZĘŚĆ

podobieństwo

(TAKI, TAK) JAK