2008-03-31
Wprowadzenie do
rachunkowości finansowej
dr Ewa Śnieżek
Katedra Rachunkowości UA

Koszty
Koszty
stanowią wyrażone w pieniądzu zużycie
stanowią wyrażone w pieniądzu zużycie
składników majątku, usług obcych,
składników majątku, usług obcych,
pracy ludzkiej oraz niektóre wydatki nie
pracy ludzkiej oraz niektóre wydatki nie
pracy ludzkiej oraz niektóre wydatki nie
pracy ludzkiej oraz niektóre wydatki nie
odzwierciedlające zużycia zasobów
odzwierciedlające zużycia zasobów
(podatki kosztowe, różnice kursowe,
(podatki kosztowe, różnice kursowe,
ubezpieczenia majątkowe), związane z
ubezpieczenia majątkowe), związane z
prowadzeniem działalności przez
prowadzeniem działalności przez
jednostkę gospodarczą w określonej
jednostkę gospodarczą w określonej
jednostce czasu.
jednostce czasu.
Podział kosztów według rodzaju,
Podział kosztów według rodzaju,
czyli ich natury:
czyli ich natury:
zużycie materiałów i energii
zużycie materiałów i energii
usługi obce
usługi obce
wynagrodzenia
wynagrodzenia
wynagrodzenia
wynagrodzenia
podatki i opłaty
podatki i opłaty
amortyzacja
amortyzacja
inne koszty rodzajowe
inne koszty rodzajowe
1
2008-03-31
Podział kosztów według jednostek kalkulacyjnych:
Podział kosztów według jednostek kalkulacyjnych:
koszty działalności podstawowej
koszty działalności podstawowej
koszty działalności pomocniczej, obejmującej usługi
koszty działalności pomocniczej, obejmującej usługi
dla działalności podstawowej i zarządu oraz
dla działalności podstawowej i zarządu oraz
pracowników
pracowników
koszty wydziałowe, dotyczące utrzymania w ruchu
koszty wydziałowe, dotyczące utrzymania w ruchu
koszty wydziałowe, dotyczące utrzymania w ruchu
koszty wydziałowe, dotyczące utrzymania w ruchu
maszyn, oświetlenia, ogrzewania, utrzymania czystości i
maszyn, oświetlenia, ogrzewania, utrzymania czystości i
sprawności pomieszczeń, a także koszty kierowania
sprawności pomieszczeń, a także koszty kierowania
wydziałami
wydziałami
koszty ogólnego zarządu, związane z organizacją,
koszty ogólnego zarządu, związane z organizacją,
kierownictwem i obsługą całej działalności jednostki
kierownictwem i obsługą całej działalności jednostki
koszty sprzedaży, ponoszone w związku ze sprzedażą
koszty sprzedaży, ponoszone w związku ze sprzedażą
produktów, towarów i materiałów
produktów, towarów i materiałów
Podział kosztów w układzie
Podział kosztów w układzie
funkcjonalnym, czyli według faz
funkcjonalnym, czyli według faz
działalności:
działalności:
koszty zakupu,
koszty zakupu,
koszty produkcji,
koszty produkcji,
koszty sprzedaży
koszty sprzedaży
Podział kosztów według ich
Podział kosztów według ich
struktury wewnętrznej:
struktury wewnętrznej:
koszty proste - składające się z jednego
koszty proste - składające się z jednego
rodzaju kosztu, który nie może być w danej
rodzaju kosztu, który nie może być w danej
jednostce gospodarczej rozłożony na elementy
jednostce gospodarczej rozłożony na elementy
proste, np. amortyzacja, wynagrodzenia;
proste, np. amortyzacja, wynagrodzenia;
proste, np. amortyzacja, wynagrodzenia;
proste, np. amortyzacja, wynagrodzenia;
koszty złożone - obejmujące kilka rodzajów
koszty złożone - obejmujące kilka rodzajów
kosztów, np. koszty własnych usług
kosztów, np. koszty własnych usług
transportowych (w skład których wchodzi
transportowych (w skład których wchodzi
amortyzacja taboru, zużycie paliwa, płace
amortyzacja taboru, zużycie paliwa, płace
kierowców itp.)
kierowców itp.)
2
2008-03-31
Podział kosztów według stopnia
Podział kosztów według stopnia
zależności kosztów od wielkości
zależności kosztów od wielkości
produkcji:
produkcji:
koszty stałe (względnie stałe), które kształtują
koszty stałe (względnie stałe), które kształtują
się w zasadzie na tym samym poziomie
się w zasadzie na tym samym poziomie
niezależnie od wielkości produkcji, np.
niezależnie od wielkości produkcji, np.
niezależnie od wielkości produkcji, np.
niezależnie od wielkości produkcji, np.
amortyzacja budynków, koszty oświetlenia,
amortyzacja budynków, koszty oświetlenia,
ogrzewania, koszty stałego personelu,
ogrzewania, koszty stałego personelu,
koszty zmienne - kształtujące się w określonej
koszty zmienne - kształtujące się w określonej
proporcji do wielkości wytworzonej produkcji, np.
proporcji do wielkości wytworzonej produkcji, np.
zużycie surowców,
zużycie surowców,
Podział kosztów według sposobu ich
Podział kosztów według sposobu ich
odnoszenia na wytwarzane produkty:
odnoszenia na wytwarzane produkty:
koszty bezpośrednie, które na podstawie
koszty bezpośrednie, które na podstawie
pomiaru lub dokumentów z
ródłowych można
pomiaru lub dokumentów z
ródłowych można
rozliczyć na produkty lub ich rodzaje, np.
rozliczyć na produkty lub ich rodzaje, np.
materiały bezpośrednie, płace bezpośrednie,
materiały bezpośrednie, płace bezpośrednie,
materiały bezpośrednie, płace bezpośrednie,
materiały bezpośrednie, płace bezpośrednie,
obróbka obca
obróbka obca
koszty pośrednie, które dotyczą kilku lub
koszty pośrednie, które dotyczą kilku lub
wszystkich produkowanych wyrobów i usług;
wszystkich produkowanych wyrobów i usług;
wymaga to posługiwania się tzw. kluczami
wymaga to posługiwania się tzw. kluczami
rozliczeniowymi kosztów
rozliczeniowymi kosztów
Podział kosztów ze względu na ich
Podział kosztów ze względu na ich
wpływ na dochód podatkowy:
wpływ na dochód podatkowy:
koszty uzyskania przychodów, które - zgodnie z
koszty uzyskania przychodów, które - zgodnie z
obowiązującymi przepisami o podatku dochodowym - są
obowiązującymi przepisami o podatku dochodowym - są
ponoszone przez jednostkę na działalność w celu
ponoszone przez jednostkę na działalność w celu
uzyskania przychodów (np. odpisy amortyzacyjne);
uzyskania przychodów (np. odpisy amortyzacyjne);
koszty nie stanowiące kosztów uzyskania
koszty nie stanowiące kosztów uzyskania
przychodów - (np. wydatki na nabycie lub wytworzenie
przychodów - (np. wydatki na nabycie lub wytworzenie
we własnym zakresie środków trwałych oraz wartości
we własnym zakresie środków trwałych oraz wartości
niematerialnych, jeżeli środki te podlegają odpisom z
niematerialnych, jeżeli środki te podlegają odpisom z
tytułu zużycia, wydatki na wykup obligacji, grzywny i kary
tytułu zużycia, wydatki na wykup obligacji, grzywny i kary
wraz z odsetkami, odsetki od pożyczek
wraz z odsetkami, odsetki od pożyczek
przeterminowanych itp.)
przeterminowanych itp.)
3
2008-03-31
Podział kosztów według sposobu
Podział kosztów według sposobu
ujmowania w rachunku zysków i strat:
ujmowania w rachunku zysków i strat:
koszty operacyjne - koszty działalności podstawowej -
koszty operacyjne - koszty działalności podstawowej -
koszty produktu i koszty okresu,
koszty produktu i koszty okresu,
pozostałe koszty operacyjne - nie wiążą się
pozostałe koszty operacyjne - nie wiążą się
bezpośrednio ze zwykłą działalnością jednostki, np.
bezpośrednio ze zwykłą działalnością jednostki, np.
bezpośrednio ze zwykłą działalnością jednostki, np.
bezpośrednio ze zwykłą działalnością jednostki, np.
koszty odpisanych środków trwałych w budowie bez
koszty odpisanych środków trwałych w budowie bez
koszty odpisanych środków trwałych w budowie bez
koszty odpisanych środków trwałych w budowie bez
efektu gospodarczego, koszty likwidacji wartości
efektu gospodarczego, koszty likwidacji wartości
niematerialnych i prawnych, przekazane darowizny
niematerialnych i prawnych, przekazane darowizny
koszty finansowe - są to poniesione koszty operacji
koszty finansowe - są to poniesione koszty operacji
finansowych np. naliczone odsetki od kredytów, ujemny
finansowych np. naliczone odsetki od kredytów, ujemny
wynik na sprzedaży papierów wartościowych, ujemne
wynik na sprzedaży papierów wartościowych, ujemne
różnice kursowe.
różnice kursowe.
Przychody
Przychody
Wartość sprzedanych składników
Wartość sprzedanych składników
majątku. Są one elementami
majątku. Są one elementami
majątku. Są one elementami
majątku. Są one elementami
wpływającymi na pomiar dokonań
wpływającymi na pomiar dokonań
jednostki w danym okresie
jednostki w danym okresie
Podział przychodów można
Podział przychodów można
przeprowadzić z punktu widzenia
przeprowadzić z punktu widzenia
podobnych kryteriów, co podział
podobnych kryteriów, co podział
kosztów, np. według sposobu
kosztów, np. według sposobu
ujmowania w rachunku zysków i strat:
ujmowania w rachunku zysków i strat:
ujmowania w rachunku zysków i strat:
ujmowania w rachunku zysków i strat:
przychody operacyjne,
przychody operacyjne,
pozostałe przychody operacyjne,
pozostałe przychody operacyjne,
przychody finansowe.
przychody finansowe.
4
2008-03-31
Zarówno
Zarówno
koszty, jak i przychody
koszty, jak i przychody
laik łatwo może pomylić z wpływami i
laik łatwo może pomylić z wpływami i
wydatkami
wydatkami
wydatkami
wydatkami
Są to pojęcia bliskoznaczne, lecz często
Są to pojęcia bliskoznaczne, lecz często
całkowicie odmienne w interpretacji
całkowicie odmienne w interpretacji
ekonomicznej i księgowej
ekonomicznej i księgowej
Relacje:
Koszty  wydatki
Przychody  wpływy
zaliczka Odroczony
termin
Płatność
płatności
 równoległa
Koszt
Koszt
Nigdy nie wydatek
Nigdy nie wydatek
Jeszcze nie wydatek
Jeszcze nie wydatek
Już wydatek
Już wydatek
5
2008-03-31
Wydatek
Wydatek
Nigdy nie koszt
Nigdy nie koszt
Jeszcze nie koszt
Jeszcze nie koszt
Już koszt
Już koszt
Przychód
Przychód
Nigdy nie wpływ
Nigdy nie wpływ
Nigdy nie wpływ
Nigdy nie wpływ
Jeszcze nie wpływ
Jeszcze nie wpływ
Już wpływ
Już wpływ
Wpływ
Nigdy nie przychód
Nigdy nie przychód
Nigdy nie przychód
Nigdy nie przychód
Jeszcze nie przychód
Jeszcze nie przychód
Już przychód
Już przychód
6
2008-03-31
Ewidencja kosztów
Ewidencja kosztów
W układzie rodzajowym
W układzie rodzajowym
W układzie kalkulacyjnym
W układzie kalkulacyjnym
W układzie kalkulacyjnym
W układzie kalkulacyjnym
W układzie rodzajowym i kalkulacyjnym
W układzie rodzajowym i kalkulacyjnym
Różne konta aktywów i pasywów
Konta kosztów rodzajowych
Zobowiązania wobec pracowników
Wynagrodzenia
1) 300 000
300 000 (1 1) 300 000
Umorzenie środków trwałych Amortyzacja
Umorzenie środków trwałych Amortyzacja
100 000 (2 2) 100 000
Zużycie materiałów
Zapasy (Materiały)
3) 70 000
70 000 (3
Konta kosztów w układzie
Różne konta aktywów i pasywów
funkcjonalnym (kalkulacyjnym)
Zobowiązania wobec dostawców
Koszty zakupu
1) 3 000
3 000 (1 1) 3 000
7 000 (3
Koszty produkcji
Zapasy (Materiały)
2) 100 000
100 000 (2
Koszty sprzedaży
3) 7 000
Zobowiązania wobec pracowników
100 000 (4 Koszty zarządu
4) 100 000
7
2008-03-31
Ewidencja w dwóch układach kosztów
Zobowiązania
Wynagrodzenia
wobec
pracowników 1) 3 000
3 000 (1
2) 7 000
Koszty
7 000 (2
produkcji
Rozliczenie 1) 3 000
kosztów
rodzajowych
Układ kosztów
3 000 (1
według rodzaju
7 000 (3
Koszty zarządu
2) 7 000
Konto
rozliczeniowe
Układ funkcjonalny
kosztów
kosztów
8