Finanse są rozwinięciem nauki ekonomii politycznej. Finanse wywodziły się z czasownika  finire - koniec potem
były przekształcane następująco, najpierw w  finare  uregulować do końca, następnie w  finatio  orzeczenie
sądowe kończące spółki, potem w  finanse  i jest to termin międzynarodowy.
Finanse to zasoby pieniężne. Prof. Stefan Bolland ujmuje finanse następująco  to zjawiska i procesy pieniężne.
Inni formułują, że finanse to zjawiska ruchu pieniądza. Współcześnie przez finanse rozumie się ogół zjawisk
pieniężnych, powstałych w związku z działalnością gosp i społ człowieka. Przedmiotem finansów są wszystkie
zjawiska związane z tworzeniem pieniądza przez bank centralny oraz kreowaniem pieniądza przez banki
komercyjne a więc:
" Pieniądz,
" Kredyt,
" Papiery wartościowe,
" Podatek,
" Cło.
Mechanizm kreacji pieniądza:
" Do XVII w były to kruszce,
" XVII w, Anglia był to banknot, który jest wymienialny na kruszce, złoto. Kwity na okaziciela stały się
pierwszymi banknotami Jest to zobowiązanie pisemne bankiera (weksel) do wydania w zamian
odpowiedniej kwoty w złotych monetach każdemu okazicielowi w każdym czasie. Jest pieniądzem
papierowym, pełnowartościowym,
" Depozyt  wkład pieniężny w banku. Ludzie przynoszą do banku gotówkę ze względu na wygodę,
bezpieczeństwo, inflacje.
Bank emisyjny przekształcił się w dzisiejszy bank centralny. Banki udzielają kredytów. Są pośrednikiem
finansowym. Każde udzielenie kredytu przez bank komercyjny jest jednocześnie aktem kreowania pieniądza
r = R/D r  stopa niezbędnych rezerw
R  rezerwy gotówki
D  depozyty, wkłady
Bank komercyjny utrzymują rachunki. Na ten rachunek składają się dwie wielkości:
" Pieniądz gotówkowy w kasie banku komercyjnego
" Środki pieniężne banku komercyjnego na rachunku w banku centralnym, które mogą być w każdej chwili
podjęte z rachunku bankowego w gotówce.
W gospodarce rynkowej mamy dwu szczeblowy system bankowy:
" Bank centralny,
" System banku komercyjnego
Bank centralny emituje pieniądz gotówkowy, decyduje o rozmiarach bazy monetarnej.
Bank komercyjny działa na bazie pieniądza banku centralnego, udziela kredytu i tworzy nowy pieniądz
kredytowy, handlowy.
Funkcje pieniądza:
" miernik wartości (jednostka rozrachunkowa) pieniądz wyraża wartość wszystkich towarów. Wartość
towaru wyrażona w pieniądzu jest jego ceną, -
" środek cyrkulacji (śr wymiany), -
" środek tezauryzacji (śr przechowywania wartości) gromadzenie skarbu  przechowywanie rezerw
oszczędności w czasie - Najlepiej nadaje się do tego pieniądz pełnowartościowy, -
1
" środek płatniczy  pieniądz służy do regulowania wszelkich płatności powstałych zwłaszcza w
następstwie kredytu ale również z zobowiązań z tytułu produktów, czynszów, opłat.
Przykład: Załóżmy że mamy 2 banki komercyjne oraz różnych klientów, których oznaczamy symbolem k ,
1
k , ..... Załóżmy, że r = 20% i w punkcie wyjściowym banki wyczerpały swoje możliwości w
2
dziedzinie udzielania kredytów
1 operacja: pierwszego dnia bank komercyjny 1 orientuje się, że jego wkłady wzrosły o 1 000 $ dzięki
wpłacie gotówki przez klienta 1 (K1)
2 operacja: Bank komercyjny 1 udziela kredytu klientowi 2 (K2) w wysokości 800$
3 operacja: Załóżmy że K2 nie podejmie z banku komercyjnego 1 gotówki lecz poleca przelewu tej sumy na
rzecz swojego dostawcy K3, który posiada rachunek w banku komercyjnym drugim.
4 operacja: Bank komercyjny 2 udziela kredytu K4 w wysokości 640$. Klient 4 (K4) nie podejmuje gotówki
z banku lecz dokonuje przelewu na rzecz przedsiębiorstwa K5, które ma rachunek w tym samym
banku.
Bank komercyjny może udzielić kredytu 1 152$ i ma rezerwy 280$.
"D  przyrost depozytu
"R  przyrost rezerw
1/r  odwrotność stopy niezbędnych rezerw, jest to mnożnik depozytowy, wkładowy
Przyrost depozytu jest wprost proporcjonalny do przyrostu rezerw i odwrotnie proporcjonalny do stopy
niezbędnych rezerw
Im stopa niezbędnych rezerw jest mniejsza tym więcej bank może przeznaczyć na działalność
Bank centralny emituje pieniądz, jest odpowiedzialny za politykę pieniężną, jest organem finansowym państwa,
realizuje cele makroekonomiczne, kształtuje podaż pieniądza, osiąga zyski ze swojej działalności, ale
maksymalizacja zysku nie jest celem jego działalności,
2
Bank komercyjny realizuje cele mikroekonomiczne, jest zorganizowany w postaci spółek, stara się
maksymalizować zysk
Funkcje banku centralnego:
" Jest pożyczkodawcą ostatecznym w gospodarce,
" Zarządza zasobem dewiz,
" Prowadzi politykę monetarną.
http://notatek.pl/finanse-wyklady-i-cwiczenia-dr-ciuman?notatka
Instrumenty oddziaływania banku centralnego na bank komercyjny:
" Bank centralny ustala wysokość stopy rezerw obowiązkowych (stopy minimalnych rezerw),
" Bank centralny ustala wysokość stopy kredytu refinansowego a więc stopy lombardowej oraz
redyskontowanej,
" Bank centralny prowadzi operacje otwartego rynku,
" Bank centralny decyduje o przenoszeniu rachunków rządowych z banku centralnego do banku
komercyjnego i odwrotnie
Bank centralny może stosować metodę łagodnej perswazji, niekiedy może stosować instrumenty kierowania
bezpośredniego np. ustalenie limitów kredytowych, ustalenie limitów redyskontowych, ustalenie górnej granicy
stopy oprocentowania wkładów terminowych.
Rezerwy obowiązkowe są nie oprocentowane.
Refinansowanie banku polega na udzielaniu kredytu przez bank centralny pozostałym bankom, które w ten
sposób mogą upłynnić swe aktywa. Podstawowe formy refinansowania to:
" Redyskonto weksli zdyskontowanych poprzednio przez bank komercyjny,
" Kredyt pod zastaw papierów wartościowych a więc kredyt lombardowy.
Zjawiska finansowe:
" Powstają w związku z wytworzeniem dóbr i usług zaspokajających potrzeby ludzkie
" Związek zjawisk pieniężnych ze sferą realną gospodarki stanowi sens i ekonomiczną treść finansów.
Zjawiska finansowe możemy podzielić na wiele grup:
" Elementarne (np. cena, kredyt, procent, podatek) zjawiska podstawowe,
" Złożone  zjawiska pomiędzy którymi zachodzą związki o charakterze przyczynowo  skutkowym (np.
akt kupna  sprzedaży, wynajem, darowizna), zjawiska podatkowe,
" Abstrakcyjne  pieniądz ma postać idealną np. miernika wartości
" Konkretne dotyczą realnych procesów gospodarczych z którymi spotykamy się najczęściej
Kryteria podziałów finansów:
" Podmiotowe (finanse państwa, przedsiębiorstw, gospodarstw domowych, instytucje finansowe,
instytucje tworzące warunki prawne, organizacyjne, kontrolne, i nadzorcze),
" Przedmiotowe (transakcje, transfery, pożyczki)
3