Kultura
Kultura
organizacji
organizacji
Zespół
norm, warto
ś
ci
oraz
podstawowych zało
ż
e
ń
,
które wyznaczaj
ą
szczególny sposób
zachowania si
ę
uczestników danej organizacji.
Definicja kultury organizacyjnej
ARTEFAKTY
ARTEFAKTY
OFICJALNIE
OFICJALNIE
G
G
Ł
Ł
OSZONE
OSZONE
WARTO
WARTO
Ś
Ś
CI
CI
UKRYTE PODSTAWOWE
UKRYTE PODSTAWOWE
ZA
ZA
Ł
Ł
O
O
ś
ś
ENIA
ENIA
=
Model kultury organizacyjnej
(E. Schein)
podej
ś
cie do
ś
rodowiska
podej
ś
cie do czasu i przestrzeni
podej
ś
cie do natury człowieka
podej
ś
cie do stosunków ludzkich
Podstawowe ukryte zało
ż
enia
Strategia
Cele
Filozofie
Oficjalnie głoszone warto
ś
ci
Widoczne procesy i struktury organizacyjne
Obserwowalne zachowania uczestników
organizacji
Artefakty
Składniki kultury organizacyjnej
Symbole
Symbole
Rytua
Rytua
ł
ł
y
y
J
J
ę
ę
zyk
zyk
Mity
Mity
Tabu
Tabu
Cechy kultury organizacyjnej
Bezrefleksyjno
ść
przyjmowania wzorców
kulturowych
Wielopoziomowo
ść
kultury organizacyjnej
Współzale
ż
no
ść
kr
ę
gów kultury
Rozwój poprzez nawarstwianie si
ę
wzorów
kultury
Procesy kulturowe
ADAPTACJI ZEWN
ADAPTACJI ZEWN
Ę
Ę
TRZNEJ:
TRZNEJ:
jakie s
jakie s
ą
ą
cele naszych dzia
cele naszych dzia
ł
ł
a
a
ń
ń
jakie stosujemy
jakie stosujemy
ś
ś
rodki
rodki
jak mierzymy nasze dokonania
jak mierzymy nasze dokonania
INTEGRACJI WEWN
INTEGRACJI WEWN
Ę
Ę
TRZNEJ:
TRZNEJ:
wsp
wsp
ó
ó
lny j
lny j
ę
ę
zyk
zyk
granice grupy, kryteria przyjmowania i wykluczania
granice grupy, kryteria przyjmowania i wykluczania
wewn
wewn
ę
ę
trzna struktura w
trzna struktura w
ł
ł
adzy i sposoby jej sprawowania
adzy i sposoby jej sprawowania
Wieczorem jedziesz samochodem ze swoim dobrym przyjacielem. Samochód
jedzie z pr
ę
dko
ś
ci
ą
70 kilometrów na godzin
ę
podczas gdy na tym odcinku
drogi obowi
ą
zuje ograniczenie pr
ę
dko
ś
ci do 30 km/h. Nagle samochód potr
ą
ca
pieszego. Kolejne tygodnie to istny koszmar. Twój przyjaciel został
aresztowany. Jako jedyny
ś
wiadek zostałe
ś
wezwany by zeznawa
ć
. Twój
przyjaciel poprosił ci
ę
by
ś
powiedział,
ż
e samochód nie jechał z nadmiern
ą
pr
ę
dko
ś
ci
ą
. Wiesz,
ż
e twoje zeznania mog
ą
zaprowadzi
ć
twojego przyjaciela do
wi
ę
zienia lub pozostawi
ć
go na wolno
ś
ci. Co zrobisz zeznaj
ą
c pod przysi
ę
g
ą
?
Przypadek 1
Analiza kultury organizacyjnej
SPOJRZENIE OCZAMI NOWYCH CZ
SPOJRZENIE OCZAMI NOWYCH CZ
Ł
Ł
ONK
ONK
Ó
Ó
W
W
POZYTYWNI / NEGATYWNI BOHATEROWIE
POZYTYWNI / NEGATYWNI BOHATEROWIE
POR
POR
Ó
Ó
WNANIA
WNANIA
ś
ś
ARTY
ARTY
KRYTYCZNE PRZYPADKI
KRYTYCZNE PRZYPADKI
J
J
Ę
Ę
ZYK
ZYK
adaptacyjno
ść
– bycie elastycznym i dostosowuj
ą
cym si
ę
w odpowiedzi na nowe sytuacje
agresywno
ść
– bycie agresywnym i nieust
ę
pliwym w energicznym d
ąż
eniu do celów
autonomia – bycie niezale
ż
nym w swobodnym w działaniu
ostro
ż
no
ść
– bycie ostro
ż
nym minimalizuj
ą
c nara
ż
enie na ryzyko
troskliwo
ść
– bycie opieku
ń
czym, uprzejmym i licz
ą
cym si
ę
z innymi
współpraca – bycie pomocnym i dobrze pracuj
ą
cym z innymi
uprzejmo
ść
– bycie grzecznym i szanuj
ą
cym godno
ść
jednostki
kreatywno
ść
– rozwijanie nowych idei stosowanie innowacyjnego podej
ś
cia
rozwój – osi
ą
ganie osobistego wzrostu, uczenie si
ę
i rozwój
pilno
ść
– wytrwałe i ci
ęż
kie pracowanie dla osi
ą
gni
ę
cia rezultatów
ekonomiczno
ść
– bycie oszcz
ę
dnym i ostro
ż
nym w wydatkach
Przykłady warto
ś
ci
Mary Kay Cosmetics:
Dawa
ć
nieograniczone mo
ż
liwo
ś
ci kobietom
3M:
Rozwi
ą
za
ć
innowacyjnie nierozwi
ą
zane problemy
Southwest:
Oddanie najwy
ż
szej jako
ś
ci obsługi klienta dostarczanej z poczuciem
ciepła, przyja
ź
ni, dumy osobistej i ducha firmy.
Walt Disney:
Sprawi
ć
by ludzie byli szcz
ęś
liwi
Hill’s Pet Nutrition:
Wzbogaca
ć
i przedłu
ż
a
ć
t
ą
specyficzn
ą
wi
ęź
pomi
ę
dzy tob
ą
a twoim
zwierzakiem.
Fannie Mae:
Wzmacnia
ć
społeczne struktury przez nieustanne demokratyzowanie
własno
ś
ci mieszka
ń
.
Merck:
Zachowywa
ć
i udoskonala
ć
ludzkie
ż
ycie.
Hewlett Packard:
Wnosi
ć
techniczny wkład w rozwój i dobro ludzko
ś
ci
McKinsey:
Pomaga
ć
czołowym korporacjom i rz
ą
dom w odnoszeniu sukcesów.
Wal-Mart:
Da
ć
zwykłym obywatelom szans
ę
by kupowa
ć
ró
ż
ne rzeczy tak jak
bogaci ludzie.
Za:
Za:
Cllins
Cllins
&
&
Porras
Porras
,
,
HBR
HBR
, 1996
, 1996
Przykłady warto
ś
ci wybranych firm
Merck
korporacyjna odpowiedzialno
ść
społeczna
Jednoznaczna doskonało
ść
Innowacyjno
ść
oparta na nauce
Uczciwo
ść
i prawo
ść
Profity z pracy dla dobra ludzko
ś
ci
Nordstrom
ponad wszystko obsługa klienta
wytrwała praca i jednostkowa
produktywno
ść
nigdy nie by
ć
usatysfakcjonowanym
reputacja bycia doskonałym; by
ć
cz
ęś
ci
ą
czego
ś
szczególnego
Walt Disney
zakaz cynizmu
hodowa
ć
i obwieszcza
ć
„zdrowe
ameryka
ń
skie warto
ś
ci”
kreatywno
ść
, sny, wyobra
ź
nia
fanatyczne przywi
ą
zywanie wagi
do konsekwencji i szczegółów
zachowywanie i kontrola magii
Disney’a
Baby’s R Us
pami
ę
ta
ć
magi
ę
Przykłady warto
ś
ci wybranych firm
godziny pracy
wakacje
“dodatkowe korzy
ś
ci” z pracy
etyka
strategie podejmowania decyzji
rozrywka
ró
ż
nice w statusie
sposoby komunikowania si
ę
zwyczaje w pracy
wygl
ą
d
Ró
ż
nice kulturowe
Ró
ż
nice kulturowe
Za:
Za:
Ch
Ch
.
.
Hampden
Hampden
–
–
Turner,
Turner,
Atrmpenaars
Atrmpenaars
,
,
„
„
Siedem kultur kapitalizmu
Siedem kultur kapitalizmu
”
”
Uniwersalizm
Uniwersalizm
Partykularyzm
Partykularyzm
USA, Szwecja, Niemcy
Francja, Japonia
Analiza
Analiza
Synteza
Synteza
USA, Szwecja
Francja, Japonia, Niemcy
Indywidualizm
Indywidualizm
Kolektywizm
Kolektywizm
USA, Szwecja
Francja, Japonia, Niemcy
Wewn
Wewn
ą
ą
trzsterowno
trzsterowno
ść
ść
Zewn
Zewn
ą
ą
trzsterowno
trzsterowno
ść
ść
USA, Niemcy, Francja
Szwecja, Japonia
Status wed
Status wed
ł
ł
ug osi
ug osi
ą
ą
gni
gni
ęć
ęć
Nadawanie stanowiska
Nadawanie stanowiska
USA, Szwecja, Niemcy
Francja, Japonia
R
R
ó
ó
wno
wno
ść
ść
Hierarchia
Hierarchia
USA, Szwecja, Niemcy
Francja, Japonia
Sekwencyjno
Sekwencyjno
ść
ść
Synchroniczno
Synchroniczno
ść
ść
USA, Szwecja
Francja, Japonia, Niemcy
Cechy kultury polskich firm
o „pa
ń
stwowym rodowodzie”:
jednorodno
jednorodno
ść
ść
– prawie wszystkie zakłady cechowała taka sama kultura oparta
na podobnych wzorcach post
ę
powania,
jednolito
jednolito
ść
ść
– pomimo wielu ró
ż
nic (płe
ć
, wykształcenie itp.) niech
ę
tnie
wspominało si
ę
o subkulturach, a je
ż
eli nawet to w kategoriach konfliktu
społecznego,
mentalno
mentalno
ść
ść
ludzi
ludzi – stawianie celów indywidualnych ponad cele przedsi
ę
biorstwa,
dbanie o własne interesy kosztem organizacji , co objawiało si
ę
m.in.
wynoszeniem ró
ż
nego rodzaju dóbr materialnych (r
ę
czniki, papier toaletowy,
cz
ęś
ci zamiennych itp.),
Ź
Ź
r
r
ó
ó
d
d
ł
ł
o: L.
o: L.
Zbiegie
Zbiegie
ń
ń
Maci
Maci
ą
ą
g
g
–
–
„
„
Kultura w organizacji
Kultura w organizacji
”
”
fetysz produkowania za wszelk
fetysz produkowania za wszelk
ą
ą
cen
cen
ę
ę
– brak wzorca gospodarki rynkowej
powodował,
ż
e nie trzeba było martwi
ć
si
ę
o rynki zbytu, najwa
ż
niejsze było
ż
eby
produkowa
ć
niewa
ż
ne z czego i po co
brak umiej
brak umiej
ę
ę
tno
tno
ś
ś
ci pracy w zespole
ci pracy w zespole – zdecydowana wi
ę
kszo
ść
polskich
pracowników nie znała podstawowych zasad komunikowania si
ę
,
brak lider
brak lider
ó
ó
w
w – brak osób zdolnych porwa
ć
za sob
ą
ludzi, tworz
ą
cych normy
warto
ś
ci tradycje, histori
ę
pracy itp.
Ź
Ź
r
r
ó
ó
d
d
ł
ł
o: L.
o: L.
Zbiegie
Zbiegie
ń
ń
Maci
Maci
ą
ą
g
g
–
–
„
„
Kultura w organizacji
Kultura w organizacji
”
”
Cechy kultury polskich firm
o „pa
ń
stwowym rodowodzie” c.d.:
Warto
ś
ci
Co jest dla Pana(i) najwa
Co jest dla Pana(i) najwa
ż
ż
niejsz
niejsz
ą
ą
rzecz
rzecz
ą
ą
w
w
ż
ż
yciu, co stanowi dla Pana(i) jego
yciu, co stanowi dla Pana(i) jego
sens?
sens?
Rodzina
Rodzina
–
–
dobro rodziny, dobra, harmonijna rodzina
dobro rodziny, dobra, harmonijna rodzina
56%
56%
Zdrowie
Zdrowie
31%
31%
Dzieci, wnuki
Dzieci, wnuki
–
–
posiadanie, wychowanie, wykszta
posiadanie, wychowanie, wykszta
ł
ł
cenie
cenie
30%
30%
Praca
Praca
–
–
posiadanie pracy, zadowolenie z pracy
posiadanie pracy, zadowolenie z pracy
20%
20%
Warto
Warto
ś
ś
ci egzystencjalne: godne
ci egzystencjalne: godne
ż
ż
ycie, pogoda ducha
ycie, pogoda ducha
15%
15%
Pieni
Pieni
ą
ą
dze, bogactwo
dze, bogactwo
13%
13%
Warto
Warto
ś
ś
ci moralne: dobro
ci moralne: dobro
ć
ć
, uczciwo
, uczciwo
ść
ść
, prawda
, prawda
11%
11%
Sfera sacrum: B
Sfera sacrum: B
ó
ó
g, wiara, zbawienie
g, wiara, zbawienie
7%
7%
Za: Krzysztof Pankowski ,
Za: Krzysztof Pankowski ,
”
”
O sensie
O sensie
ż
ż
ycia, warto
ycia, warto
ś
ś
ciach
ciach
ż
ż
yciowych, cnotach i wyst
yciowych, cnotach i wyst
ę
ę
pkach
pkach
”
”
Style uczenia si
ę
mened
ż
erów
Styl uczenia si
ę
to trwały sposób nabywania wiedzy
i umiej
ę
tno
ś
ci, preferowany przez dana osob
ę
, unikatowy sposób, w
jaki jednostka pozyskuje i przetwarza informacje.
Refleksja
Refleksja
Dzia
Dzia
ł
ł
anie
anie
Teoria
Teoria
Praktyka
Praktyka
Koncepcja P.
Koncepcja P.
Horney
Horney
i A.
i A.
Mundorfa
Mundorfa
Za: Agnieszka Sitko-Lutek, „Personel” 4/99
Aktywator
Aktywator – uczy si
ę
poprzez zaanga
ż
owanie w nowe do
ś
wiadczenia
Kontemplator
Kontemplator – uczy si
ę
obserwuj
ą
c zdarzenia z ró
ż
nej perspektywy, zbieraj
ą
c i
analizuj
ą
c informacje.
Teoretyk
Teoretyk – uczy si
ę
integruj
ą
c obserwacje i tworz
ą
c z nich koncepcyjn
ą
struktur
ę
Pragmatyk
Pragmatyk – uczy si
ę
wypróbowuj
ą
c w praktyce pomysły, teorie i techniki
Style uczenia si
ę
mened
ż
erów
Za: Agnieszka Sitko-Lutek, „Personel” 4/99
Preferowany styl uczenia si
ę
mened
ż
erów
12,6
11,6
13,3
6,7
polscy
14,5
14,5
12,0
9,5
ameryka
ń
scy
14,0
13,6
13,9
8,5
kanadyjscy
14,5
13,5
12,9
8,7
brytyjscy
pragmatyk
teoretyk
kontemplator
aktywator
mened
ż
erowie
Warto
Warto
ść
ść
danego stylu mierzona w skali od 0 do 20
danego stylu mierzona w skali od 0 do 20
Za: Agnieszka Sitko-Lutek, „Personel” 4/99
Wyniki bada
Wyniki bada
ń
ń
298
298
mened
mened
ż
ż
er
er
ó
ó
w du
w du
ż
ż
ych pa
ych pa
ń
ń
stwowych przedsi
stwowych przedsi
ę
ę
biorstw
biorstw