Pobieranie materiału do

diagnostyki

mikrobiologicznej

Jarosław Surowiec

Wykazanie obecności

bakterii

• Bezpośrednie

– czynniki zakaźne, części składowe,

produkty

• Pośrednie

– wykrycie przeciwciał przeciw

drobnoustrojom lub ich
determinantom antygenowym

Metody bezpośrednie –

klasyczne

• Badanie mikroskopowe

– świeży materiał ( preparat bezpośredni i

barwiony)

• Hodowla kolonii

– hodowla i identyfikacja wzrostowa
– tzw. „złoty standard”,

• Antybiogram

– ustalenie oporności na antybiotyki

Metody bezpośrednie –

nowe

• Obecność swoistych antygenów

– reakcja przeciwciał mono- lub

poliklnonalnych wiązania z antygenami
obecnymi w próbce materiału od
pacjenta. Aglutynacja, precypitacja,
immunofluorescencja, lumniescencja.

• Sondy molekularne
• Reakcja łańcuchowa polimerazy (PCR)

Pobieranie materiału

• Zawsze z miejsc w których toczy się

proces chorobowy

• Zwykle przed rozpoczęciem chemioterapii
• Odpowiednio do przebiegu choroby
• Warunki aseptyczne pozyskiwania

materiału

• Wątpliwości – konsultacje z

mikrobiologiem

Pobieranie materiału

• Powierzchowne rany

– wymazy ze zmienionych powierzchni

ran

• Głębokie ropnie

– bioptaty lub punktaty
– aspiraty

Przechowywanie i

transport

• Wrażliwość na środowisko

– Podaż tlenu
– Wysuszenie

• Wrażliwość na temperaturę

– Materiału
– Drobnoustroju

Podłoża

• Płynne podłoża transportowe
• Półstałe, zbuforowane podłoża

uniwersalne

• Półstałe, zbuforowane podłoża

redukujące

• Podłoża wytwarzające CO

2

• Podłoża specjalne

Podłoża

• Płynne podłoża transportowe

– dla jałowego materiału: krew,

punktaty z zamkniętych jam ciała.

– zawierają substancje odżywcze dla

namażania drobnoustrojów

Podłoża

• Półstałe, zbuforowane podłoża

uniwersalne

– materiały w których oczekuje się

mieszanych hodowli: ropa, wymazy.

– Transwab®, Culturette®, idp.
– wszystkie wymazy transportować na tych

podłożach. Suche wymazówki nie
zapewniają przeżycia drobnoustrojów.

– wymazówki z dakronu lub alginianu wapnia!

Podłoża

• Półstałe, zbuforowane podłoża

redukujące

– dla materiałów w których

spodziewamy się uzyskać
beztlenowce.

– Np.: Port A`Cul®, Culturette®, dla

beztlenowców.

Podłoża

• Podłoża wytwarzające CO

2

– do materiału zawierającego dwoinki

rzeżączki

– Transgrow-Medium,
– wysyłka do laboratorium w obecności

katalizatora CO

2

Zapakowanie materiału

• Przesyłanie pocztą:

– Przepisy opakowania: napis
„Materiał medyczny – uwaga zakaźny!”
– Przepakowanie materiału „Uwaga -

zagrożenie dla środowiska”

• Za pośrednictwem gońca
• Ryzyko zakażenia szpitalnego

Wskazówki dla

laboratorium

• Nazwisko i imię pacjenta
• Data urodzenia
• Rodzaj materiału do badania
• Objawy kliniczne choroby
• Rozpoznanie wstępne
• Umiejscowienie schorzenia
• Rodzaj i czas antybiotykoterapii
• Dane lekarza kierującego