1

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

Andrzej Marjański

http://www.swspiz.pl/prv/amarjanski

Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi

2007

PODSTAWY

PODSTAWY

ZARZĄDZANIA

ZARZĄDZANIA

WYKŁAD

WYKŁAD

PRZYWÓDZTWO –

KIEROWANIE LUDŹMI

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

2

Celem nauki nie jest otwieranie drzwi
nieskończonej mądrości,
lecz położenie kresu nieskończonym
błędom

Brecht

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

3

To czy firma odniesie sukces uzależnione jest nie

tylko od wkładu finansowego, umiejętności

zawodowych tworzących ją ludzi, ale także od

tego czy prawdziwi liderzy znajdą się na

odpowiednim stanowisku

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

4

Każdą organizację postrzegamy najczęściej w jej

formalnych aspektach takich, jak:

cele, strategie, zasady postępowania, struktura,

technologia, droga służbowa itp.

Poza nimi istnieją także nieformalne elementy

organizacji noszące nazwę - zachowania ludzi.

Zachowania ludzi w pracy należy analizować na

dwóch poziomach ze względu na to, że w organizacji

pracownicy są zarówno indywidualnymi osobami jak

i członkami grup.

PRZEWODZENIE – sztuka kierowania
ludźmi

5

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

PRZEWODZENIE – czyli sztuka
kierowania ludźmi

Przewodzenie

Przewodzenie

– to trzecia funkcja zarządzania,

– to trzecia funkcja zarządzania,

uważana przez niektórych za najważniejszą i

uważana przez niektórych za najważniejszą i

najbardziej ambitną formę działalności

najbardziej ambitną formę działalności

kierowniczej

kierowniczej



stanowi zespól procesów wykorzystanych do

skłonienia ludzi do podjęcia współpracy na rzecz
interesów organizacji



obejmuje szereg procesów i czynności

6

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

PRZEWODZENIE –czyli sztuka
kierowania ludźmi

Kierowanie ludźmi

Kierowanie ludźmi

- przewodzenie to zespół

procesów wykorzystywanych w celu sprawienia, by
członkowie organizacji współpracowali ze sobą w
interesie organizacji

(R.W. Griffin s. 43)

Kierownicy

Kierownicy

- ludzie nadzorujący czynności innych

osób w organizacji

(S. Robbins,D. DeCenzo s. 30)

Zarządzanie organizacjami

Zarządzanie organizacjami – obejmuje kierowanie
ludźmi oraz dysponowanie rzeczami

(majątkiem

organizacji)

(M. Bielski- Podstawy teorii organizacji i zarządzania, C.H.Beck

W-wa 2004)

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

7



Na co dzień zamiennie używamy tych dwóch pojęć



Ale nie zawsze muszą oznaczać to samo



Okazuje się, że nie wszyscy kierownicy są
przywódcami



A także, że nie wszyscy przywódcy są kierownikami

Kierownik a przywódca

Istota przywództwa

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

8



Kierownik

- osoba mianowana dysponująca legalną

władzą do nagradzania i karania. Zdolność
oddziaływania wynika z formalnego autorytetu
związanego z piastowanym stanowiskiem



Przywódca

– może być mianowany lub pojawić się

samorzutnie. Może wpływać na innych aby wykraczali
poza działania wynikające z formalnego autorytetu



Przywódca – osoba, która potrafi wywierać
wpływ na innych i posiada formalny autorytet
kierowniczy

Istota przywództwa

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

9



Przywództwo jest procesem i pewną właściwością



Proces – użycie wpływu bez sięgania po środki
przymusu, z zamiarem kształtowania celów grupy
lub organizacji, motywowania zachowań
nastawionych na osiąganie tych celów oraz
dopomożenia z zdefiniowaniu kultury
organizacyjnej



Właściwość - zestaw cech przypisywanych
jednostkom, które są postrzegane jako przywódcy

Znaczenie przywództwa

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

10



od przywódców zależy poziom życia i gospodarki;



nasilenie się konkurencji (należy umieć

przewodzić);



globalizacja współczesnej gospodarki (dużymi

organizacjami najlepiej kierują ludzie o cechach
przywódczych);



kieruje się ludźmi wykształconymi (nieskuteczne

byłoby oddziaływanie takie, jak 20 lat temu);



firmy znajdują się w burzliwym otoczeniu (muszą

być plastyczne, zmieniać się, a najskuteczniej
zmiany przeprowadzają przywódcy);

Przyczyny znaczenia przywództwa w

organizacjach gospodarczych

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

11



jakie cechy wyróżniają przywódcę?



inteligencja, charyzma, entuzjazm, zdecydowanie,
siła, prawość, odwaga, wiara w siebie



zatem co wyróżnia przywódcę od nieprzywódcy?



ambicja



energia



pragnienie przewodzenia innym



uczciwość



prawość



wiara w siebie



inteligencja



wiedza związana z wykonywanymi zadaniami

Cechy przywódcze

Dysponowanie takimi cechami zwiększa

prawdopodobieństwo, że osoba może być

skutecznym przywódcą

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

12

Definiowanie przywództwa i

przywódcy

Przywództwo

jest procesem nie wykorzystującym przymusu na

wpływ do kształtowania celów organizacji lub grupy,

motywowania zachowań nastawionych na osiągnięcie

tych celów oraz pomagania w określeniu kultury

organizacji. Jest także właściwością – zestawem cech

przypisywanych osobom postrzeganym jako

przywódcy.

Przywódca

Osoba, która potrafi oddziaływać na zachowania

innych członków organizacji bez potrzeby uciekania się

do użycia siły, akceptowana przez innych w roli

przywódcy

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

13

1.W teorii organizacji i zarządzania odnosi się to pojęcie do filozofii zarządzania: „Ogólny czasowo-
przestrzennie specyficzny sposób wykonywania funkcji kierowniczych”
2.W praktyce funkcjonowania organizacji to ogólne sformułowanie zostanie dodatkowo wzbogacone o
wewnętrzne (zadania) i zewnętrzne (sytuacja) czynniki organizacyjne, tworząc tym samym własne
charakterystyczne sposoby działania – tj. formę zarządzania. Najistotniejszą funkcją kierownika w organizacji
jest wywieranie wpływu na zachowania podwładnych, przy czym funkcję tę można spełniać w różny sposób
czyli stosując różne style kierowania.
3.Kształt procesu zarządzania i jego efektywność zależą od cech zarządzającego i od nastawienia
psychicznego podwładnych. Cechy zarządzającego, jego charakter, kwalifikacje i umiejętności kierownicze
decydują o doborze stylu kierowania, który jest sposobem, w jaki zarządzający wywołuje działanie
podwładnych. W celu wywołania tego działania zarządzający stosuje określone środki i one właśnie wskazują
jaki styl kierowania został przyjęty.
4.Styl kierowania rozumieć będziemy jako utrwalony sposób oddziaływania na podwładnych, tak aby
zachowali się oni zgodnie z jego wolą.

POJĘCIE STYLU KIEROWANIA

 

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

14



Autokratyczny – kierownik autokrata



Demokratyczny – kierownik demokrata



Leseferystyczny (liberalny) – kierownik
nieingerujący

Style przewodzenia (kierowania)

W teorii organizacji i zarządzania znajdujemy

wiele stylów kierowania

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

15



ustalanie samemu celów grupy i zadań
prowadzących do ich osiągnięcia



centralizowanie uprawnień



narzucenie metod pracy



jednoosobowe podejmowanie decyzji



ograniczenie uczestnictwa pracowników



dystans w stosunku do członków grupy



kierownik nie uczestniczy w pracach grupy

Autokratyczny styl przywództwa

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

16



przywódca włącza pracowników do podejmowania

decyzji



deleguje uprawnienia



zachęca do uczestnictwa w decydowaniu o metodach i

celach pracy



wykorzystuje sprzężenie zwrotne jako narzędzie do

trenowania podwładnych



często kontaktuje się ze współpracownikami



uczestniczy w pracach swojego zespołu



dąży do eliminacji barier utrudniających wzajemne

komunikowanie się

Demokratyczny styl przywództwa

Dwie kategorie stylu demokratycznego:

Konsultacyjna – ostateczne podjęcie decyzji należy

do przywódcy
Uczestnicząca – udział pracowników w

podejmowaniu decyzji (jeden głos z wielu)

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

17



Przywódca pozostawia swoim pracownikom pełną
swobodę w podejmowaniu decyzji



Pracę mogą wykonywać w sposób, jaki uznają za
stosowny



Sam stara się nie podejmować żadnych decyzji



Nie uczestniczy w pracach grupy



Nie motywuje, ani nie kontroluje członków grupy

Leseferystyczny styl przywództwa

Przywódca leseferystyczny może tylko zapewniać

potrzebne materiały i udzielać odpowiedzi na pytania

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

18



dwuwymiarowy model przywództwa opracowany
przez R. Blake’a i J. Mouton



uwzględnia style:



„troski o ludzi” – część siatki kierowniczej zajmującej
się ludzkimi aspektami zachowania przywódczego



„troski o produkcję” – cześć siatki zajmująca się
stanowiskami pracy i zadaniami jako aspektami
zachowania przywódczego



łącząc obie formy zachowania siatka daje możliwości
analizowania zachowania przywódców w organizacjach

Siatka kierownicza

(managerial grid)

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

19

Siatka kierownicza

(managerial grid)

Mała

Troska o produkcję

Duża

M

a

ła

Tr

o

sk

a

o

l

u

d

zi

D

u

ża

1 2 3 4 5 6 7 8
9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

(1.9)

Zarządzanie

Klubowe

(9.9)

Zarządzanie

zespołowe

(demokratyczne)

(5.5)

Zarządzanie

Zrównoważone

(1.1)

Zarządzanie

zubożone

(9.1)

Zarządzanie

autorytarne

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

20



1.1. Zarządzanie zubożone

– poprzestanie na minimum wysiłku

potrzebnego do wykonania pracy wystarczy aby utrzymać
przynależność do organizacji



1.9. Zarządzanie klubowe

– zwracanie całej uwagi na

odczuwane przez ludzi potrzeby utrzymywania harmonijnych
stosunków prowadzi do wygodnego tempa pracy i przyjaznej
atmosfery



5.5. Zarządzanie zrównoważone

– odpowiednie wyniki

organizacji są możliwe przez wyważenie potrzeby egzekwowania
pracy i utrzymania morale na zadowalającym poziomie



9.1. Zarządzanie autorytarne

– wydajność pracy zawdzięcza się

takiemu zorganizowaniu jej warunków, że rola czynnika ludzkiego
jest minimalna



9.9. Zarządzanie zespołowe

- wyniki osiągane w pracy są

skutkiem zaangażowanej postawy ludzi. Współzależność poprzez
traktowanie celów organizacji jako „wspólnej sprawy” sprzyja
powstawaniu stosunków nacechowanych zaufaniem i szacunkiem

Siatka kierownicza

(managerial

grid)

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

21

Przyczyny delegowania władzy:


odciążenie kierownika od typowych zadań



dążenie do zwiększenia ilości wykonywanej pracy



bliższe usytuowanie podwładnych pod względem

rozwiązywanego problemu i lepsza jego znajomość

Delegowanie władzy – zakres i

uwarunkowania

Delegowanie władzy - przydzielenie drugiej osobie

uprawnień i odpowiedzialności za wykonanie

określonych zadań

Co delegujemy?

Zadania standardowe, rutynowe i

operacyjne

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

22



Które zadania można delegować



Kto może otrzymać dane zadanie



Zapewnienie środków do wykonania

przydzielonego zadania



Przydzielenie zadania, określenie jego zakresu,

szczegółów i termin wykonania



Stworzenie systemu sprzężeń zwrotnych



W razie potrzeby interweniowanie

Czynności związane ze

skutecznym

delegowaniem

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

23



Pracownicy z niższych szczebli zarządzania



Osoby posiadające niezbędne kompetencje



Pracownikom posiadającym umiejętności i wiedzę



Osobom odpowiedzialnym.

Osoby, którym delegujemy władzę

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

24

Władza to zdolność wpływania na zachowanie innych

ludzi w celu wykonania rzeczy, których w innym

wypadku osoby te by nie zrobiły

Źródła władzy

Zgodnie z teorią Frencha i Ravena, wyróżniamy pięć

źródeł władzy:

nagradzania,
przymusu,
legalną,
rekomendację (władzę osobistą)
kompetencje.

Kakabadse dodaje jeszcze dwa rodzaje władzy:

informację
powiązania i układy.

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

25



NAGRADZANIE. Władza udzielania lub
wstrzymywania nagród. Nagrody mogą być
materialne (np. pieniądze) lub niematerialne (np.
uznanie).



PRZYMUS. Wymuszanie stosowania się do
określonych wymagań za pomocą środków
psychologicznych, emocjonalnych lub fizycznych.
Posługiwanie się taką władzą w sytuacjach nie
będących ekstremalnymi jest niewłaściwe - jednostki
nie identyfikują się z osobą stosującą przymus.



LEGALNA (AUTORYTET FORMALNY) - władza
zagwarantowana hierarchią organizacyjną, opiera się
na posiadanej pozycji lub sprawowanej roli. Jest
sprawowana tylko w okresie zajmowania
odpowiedniej pozycji w organizacji.

Źródła władzy

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

26



REKOMENDACJE (WŁADZA OSOBISTA,
WŁADZA ODNIESIENIA) - jest oparta na
utożsamianiu się, naśladownictwie, lojalności lub
charyzmie. Zależy od osobowości danej jednostki.



KOMPETENCJE (WŁADZA EKSPERCKA) - władza
ta przysługuje osobom, posiadającym fachową
wiedzę lub umiejętności.



INFORMACJA - głównym źródłem władzy jest
posiadana i właściwie interpretowana informacja.



POWIĄZANIA I UKŁADY - źródłem władzy jest
dostęp do dużej liczby osób w organizacji i poza
nią

Źródła władzy

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

27

Role przywódców w zespole

Przed kierownikiem staje zadanie stania się
skutecznym przywódcą zespołu, musi posiąść
umiejętności:



cierpliwego dzielenia się informacjami



ufania innym



rezygnacji z autorytetu formalnego



rozumienia kiedy należy podejmować interwencję



kiedy zespól pozostawić w spokoju

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

28

Role przywódców w zespole

Skuteczne role

przywódców zespołu

Trenerzy

Łącznicy z kręgami

zewnętrznymi

Rozwiązujący konflikty

Usuwający kłopoty

Źródło: S. P. Robbins, D.A. DeCenzo, Podstawy Zarządzania, s. 495

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

29



Łącznik z kręgami zewnętrznymi - zalicza się do tych kręgów

wyższe kierownictwo, inne zespoły wewnątrz organizacji,

klientów i dostawców. Przywódca reprezentuje zespól wobec

innych kręgów, pozyskuje zasoby, wyjaśnia czego od zespołu

oczekują inni, zbiera informacje z zewnątrz i przekazuje je

członkom swojej grupy



Usuwający kłopoty – gdy zespól potrzebuje pomocy,

uczestniczy w naradach i pomaga w rozwiązywaniu

problemów. Rzadko dotyczy to zagadnień operacyjnych i

technicznych. Udział przywódcy polega na zadawaniu

wnikliwych pytań i pomocy zespołowi w omawianiu

problemów lub pozyskaniu potrzebnych zasobów z zewnątrz

Role przywódców w zespole

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

30



Rozwiązujący konflikty – pomaga w rozstrzyganiu

konfliktów, Ustala co jest źródłem konfliktu i kto w nim

uczestniczy. Szuka możliwych rozstrzygnięć. Znajduje

dobre i złe strony każdego z nich. Doprowadza do

znalezienia odpowiedzi przez zespół i minimalizuje

destrukcyjne skutki konfliktu wewnątrz grupy.



Trener – wyjaśnia oczekiwania i role, uczy, wspiera,

zachęca i robi wszystko, czego jeszcze potrzeba, żeby

nauczyć członków zespołu jak mają doskonalić wysiłki

swoje pracy

Role przywódców w zespole

Andrzej Marjański – Katedra Zarządzania SWSPiZ

31

Pytania ?

Dziękuję za uwagę