Metoda grupowa

Metoda grupowa

w pracy socjalnej

w pracy socjalnej

Wykład B.Szatur-Jaworskiej

Wykład B.Szatur-Jaworskiej

©

©

Literatura

Literatura



J.Szmagalski, Metoda grupowa w pracy socjalnej

J.Szmagalski, Metoda grupowa w pracy socjalnej

(w:) T.Pilch, I.Lepalczyk (red.), Pedagogika

(w:) T.Pilch, I.Lepalczyk (red.), Pedagogika

społeczna, wyd. 2.

społeczna, wyd. 2.



R.A.Skidmore, M.G.Thackeray, Wprowadzenie do

R.A.Skidmore, M.G.Thackeray, Wprowadzenie do

pracy socjalnej, Warszawa 1996, rozdz. 5.

pracy socjalnej, Warszawa 1996, rozdz. 5.

„

„

Korzenie” pracy grupowej

Korzenie” pracy grupowej



Settlement / domy społeczne

Settlement / domy społeczne



Organizacje młodzieżowe

Organizacje młodzieżowe



Ośrodki wychowawcze

Ośrodki wychowawcze



Psychoterapia

Psychoterapia



Grupy samopomocowe

Grupy samopomocowe

Wilson i Ryland (1949 r.)

Wilson i Ryland (1949 r.)

Grupowa praca socjalna jest metodą

Grupowa praca socjalna jest metodą

służącą jednostkom w dążeniu do

służącą jednostkom w dążeniu do

kształtowania ich rozwoju w stronę

kształtowania ich rozwoju w stronę

emocjonalnie zrównoważonych,

emocjonalnie zrównoważonych,

intelektualnie wolnych i fizycznie

intelektualnie wolnych i fizycznie

sprawnych osobowości oraz jako

sprawnych osobowości oraz jako

służąca grupom pomocą w osiąganiu

służąca grupom pomocą w osiąganiu

celów pożądanych w ekonomicznej,

celów pożądanych w ekonomicznej,

politycznej i społecznej demokracji.

politycznej i społecznej demokracji.

Amerykańskie Stowarzyszenie

Amerykańskie Stowarzyszenie

Group Workerów (1954 r.)

Group Workerów (1954 r.)

Group worker pomaga grupom

Group worker pomaga grupom

różnego rodzaju w funkcjonowaniu w

różnego rodzaju w funkcjonowaniu w

taki sposób, że zarówno interakcje

taki sposób, że zarówno interakcje

wewnątrz grupy, jak i programowe

wewnątrz grupy, jak i programowe

działania przyczyniają się do rozwoju

działania przyczyniają się do rozwoju

jednostek i do osiągania pożądanych

jednostek i do osiągania pożądanych

celów społecznych.

celów społecznych.

Gisela Konopka (1963 r.)

Gisela Konopka (1963 r.)

Socjalna praca grupowa jest metodą

Socjalna praca grupowa jest metodą

pracy grupowej, która pomaga

pracy grupowej, która pomaga

jednostkom wzbogacić ich

jednostkom wzbogacić ich

funkcjonowanie społeczne poprzez

funkcjonowanie społeczne poprzez

celowe doświadczenia grupowe i

celowe doświadczenia grupowe i

radzić sobie bardziej efektywnie z ich

radzić sobie bardziej efektywnie z ich

osobistymi, grupowymi czy

osobistymi, grupowymi czy

społecznymi problemami.

społecznymi problemami.

Charles Garvin (lata 80.)

Charles Garvin (lata 80.)

(…)prowadzący grupę musi skoncentrować

(…)prowadzący grupę musi skoncentrować

się na pomaganiu uczestnikom grupy w

się na pomaganiu uczestnikom grupy w

staniu się systemem wzajemnej pomocy.

staniu się systemem wzajemnej pomocy.

Głównym źródłem pomocy dla każdego

Głównym źródłem pomocy dla każdego

członka grupy są inni, indywidualnie i

członka grupy są inni, indywidualnie i

zbiorowo.

zbiorowo.

CELE PRACY GRUPOWEJ

CELE PRACY GRUPOWEJ



STYMULOWANIE WZAJEMNEJ POMOCY

STYMULOWANIE WZAJEMNEJ POMOCY

W GRUPIE (Garvin, A.Brown)

W GRUPIE (Garvin, A.Brown)



WZBOGACENIE SPOŁECZNEGO

WZBOGACENIE SPOŁECZNEGO

FUNKCJONOWANIA JEDNOSTEK (Konopka)

FUNKCJONOWANIA JEDNOSTEK (Konopka)



ROZWÓJ JEDNOSTEK (Wilson, Ryland)

ROZWÓJ JEDNOSTEK (Wilson, Ryland)



POMOC W OSIĄGANIU CELÓW GRUPY

POMOC W OSIĄGANIU CELÓW GRUPY

(Wilson, Ryland)

(Wilson, Ryland)

TYPOLOGIA A.KAMIŃSKIEGO

TYPOLOGIA A.KAMIŃSKIEGO



GRUPY ROZWOJOWO- WYCHOWAWCZE

GRUPY ROZWOJOWO- WYCHOWAWCZE



GRUPY REWALIDACYJNE

GRUPY REWALIDACYJNE



GRUPY PSYCHOTERAPEUTYCZNE

GRUPY PSYCHOTERAPEUTYCZNE

TYPOLOGIA GRUP WG H.S.COFFEYA

TYPOLOGIA GRUP WG H.S.COFFEYA



socjogrupy

socjogrupy



psychogrupy

psychogrupy

TYPOLOGIA GRUP WG C.ZASTROWA

TYPOLOGIA GRUP WG C.ZASTROWA



REKREACYJNE

REKREACYJNE



UMIEJĘTNOŚCI REKREACYJNYCH

UMIEJĘTNOŚCI REKREACYJNYCH



SOCJALIZACYJNE

SOCJALIZACYJNE



TERAPEUTYCZNE

TERAPEUTYCZNE



SPOTKANIOWE

SPOTKANIOWE



EDUKACYJNE

EDUKACYJNE



SAMOPOMOCOWE

SAMOPOMOCOWE



PROBLEMOWE I DECYZYJNE

PROBLEMOWE I DECYZYJNE

Modele pracy z grupą – Papell,

Modele pracy z grupą – Papell,

Rothman

Rothman



Model celów społecznych

Model celów społecznych



Model celów naprawczych

Model celów naprawczych



Model celów opartych na

Model celów opartych na

wzajemności

wzajemności

ZASADY METODY GRUPOWEJ

ZASADY METODY GRUPOWEJ

1.

1.

Dwa przedmioty oddziaływania: jednostka i

Dwa przedmioty oddziaływania: jednostka i

grupa

grupa

2.

2.

Grupa źródłem pomocy

Grupa źródłem pomocy

3.

3.

Dobrowolność uczestnictwa

Dobrowolność uczestnictwa

4.

4.

Osobiste kontakty

Osobiste kontakty

5.

5.

Identyfikacja z grupą

Identyfikacja z grupą

6.

6.

Wykorzystanie procesu grupowego

Wykorzystanie procesu grupowego

7.

7.

Wzmacnianie jednostek i ich usamodzielnienie

Wzmacnianie jednostek i ich usamodzielnienie

8.

8.

Wykorzystywanie doświadczeń z pracy grupowej

Wykorzystywanie doświadczeń z pracy grupowej

w realnym życiu

w realnym życiu

9.

9.

Samorządność

Samorządność

10.

10.

Ustalanie terminu zakończenia pracy

Ustalanie terminu zakończenia pracy

Etapy pracy grupowej

Etapy pracy grupowej

1.

1.

Tworzenie grupy

Tworzenie grupy

2.

2.

Stabilizacja struktur i norm

Stabilizacja struktur i norm

3.

3.

Realizacja celu

Realizacja celu

4.

4.

Ocena efektów

Ocena efektów

Rozwiązanie grupy Kontynuacja pracy

Rozwiązanie grupy Kontynuacja pracy

Diagnoza w metodzie grupowej

Diagnoza w metodzie grupowej

Indywidualna:

Indywidualna:



Analiza dokumentów

Analiza dokumentów



Obserwacja

Obserwacja



Wywiad indywidualny

Wywiad indywidualny



Wywiad środowiskowy

Wywiad środowiskowy



Techniki

Techniki

psychodramatyczne

psychodramatyczne

Grupowa

Grupowa

:

:



Wywiad zbiorowy

Wywiad zbiorowy



Wywiad grupowy

Wywiad grupowy



Techniki

Techniki

socjometryczne

socjometryczne



Obserwacja

Obserwacja

Metoda środowiskowa

Metoda środowiskowa

metoda strategiczna

metoda strategiczna

Community work

Community work

Community organization

Community organization

Action communautaire

Action communautaire

Literatura

Literatura



R.A.Skidmore, M.G.Thackeray, Wprowadzenie do

R.A.Skidmore, M.G.Thackeray, Wprowadzenie do

pracy socjalnej, Warszawa 1996, rozdz. 6.

pracy socjalnej, Warszawa 1996, rozdz. 6.



K.Wódz, Praca socjalna w środowisku

K.Wódz, Praca socjalna w środowisku

zamieszkania, Warszawa 1996, rozdz. 4.

zamieszkania, Warszawa 1996, rozdz. 4.



B.Szatur-Jaworska, Diagnozowanie w polityce

B.Szatur-Jaworska, Diagnozowanie w polityce

społecznej, Warszawa 2005, s.202-207.

społecznej, Warszawa 2005, s.202-207.



S.Rychliński, Lustracje społeczne, Warszawa

S.Rychliński, Lustracje społeczne, Warszawa

2001.

2001.

Metoda środowiskowa – definicje (1)

Metoda środowiskowa – definicje (1)



R.L. Baker

R.L. Baker

(

(

The Social Work Dictionary

The Social Work Dictionary

)

)

Proces interwencji używany przez pracowników

Proces interwencji używany przez pracowników

socjalnych i inne profesje, aby pomóc

socjalnych i inne profesje, aby pomóc

jednostkom, grupom i kolektywom -

jednostkom, grupom i kolektywom -

posiadającym wspólne interesy lub pochodzącym

posiadającym wspólne interesy lub pochodzącym

z tego samego obszaru geograficznego

z tego samego obszaru geograficznego

-

-

rozwiązywać problemy społeczne i podnieść

rozwiązywać problemy społeczne i podnieść

dobrobyt

dobrobyt

poprzez

poprzez

planowane

planowane

działania zbiorowe

działania zbiorowe

.

.



Aleksander Kamiński

Aleksander Kamiński

„

„

(…) polega na

(…) polega na

ulepszaniu sytuacji

ulepszaniu sytuacji

zjednoczonymi

zjednoczonymi

siłami organizacji publicznych i społecznych,

siłami organizacji publicznych i społecznych,

mobilizujących wszelkie siły społeczne

mobilizujących wszelkie siły społeczne

do działań

do działań

w oparciu o wspólny

w oparciu o wspólny

plan

plan

, wypracowany przy

, wypracowany przy

pomocy odpowiednich

pomocy odpowiednich

badań kompleksowych

badań kompleksowych

.

.

Metoda środowiskowa – definicje (2)

Metoda środowiskowa – definicje (2)



K.Wódz

K.Wódz

Metoda środowiskowa polega na

Metoda środowiskowa polega na

planowym

planowym

wywoływaniu

wywoływaniu

zmian

zmian

w określonej społeczności będącej przedmiotem

w określonej społeczności będącej przedmiotem

oddziaływania.

oddziaływania.



Oelschlaeger

Oelschlaeger

Rodzaj interwencji w formie

Rodzaj interwencji w formie

pracy społecznej i kulturalnej

pracy społecznej i kulturalnej

(…),

(…),

która nie jest skierowana na jednostki, lecz na całe

która nie jest skierowana na jednostki, lecz na całe

środowisko, dzielnicę, społeczność lokalną

środowisko, dzielnicę, społeczność lokalną

– rozumianą jako

– rozumianą jako

społeczny

społeczny

system

system

powiązań, grup i jednostek

powiązań, grup i jednostek



„

„

Dictionnaire critique d’action sociale”

Dictionnaire critique d’action sociale”

Metoda interwencji społecznej mająca na celu

Metoda interwencji społecznej mająca na celu

mobilizację i

mobilizację i

uczestnictwo obywateli

uczestnictwo obywateli

, aby promować autonomię i rozwój

, aby promować autonomię i rozwój

społeczności.

społeczności.

Typologie modeli metody

Typologie modeli metody

środowiskowej (1)

środowiskowej (1)

wg Jacka Rothmana

wg Jacka Rothmana

•

community development (locality

community development (locality

development)

development)

•

community planning (social

community planning (social

planning) > community organization

planning) > community organization

•

community action, social action

community action, social action

Cele metody środowiskowej

Cele metody środowiskowej

Krótkookresowe:

Krótkookresowe:



zorganizowanie usług społecznych (ludzie, infrastruktura) i

zorganizowanie usług społecznych (ludzie, infrastruktura) i

dopasowanie ich do potrzeb mieszkańców;

dopasowanie ich do potrzeb mieszkańców;



wdrażanie w społecznościach lokalnych programów

wdrażanie w społecznościach lokalnych programów

centralnych;

centralnych;



wprowadzanie lokalnych korekt do programów centralnych,

wprowadzanie lokalnych korekt do programów centralnych,

bardziej odpowiadających potrzebom środowiska lokalnego;

bardziej odpowiadających potrzebom środowiska lokalnego;



realizacja projektu zgodnie z jego planem i założeniami;

realizacja projektu zgodnie z jego planem i założeniami;



wyrównywanie braków, ograniczanie zagrożeń;

wyrównywanie braków, ograniczanie zagrożeń;



informowanie o możliwościach zaspokajania potrzeb;

informowanie o możliwościach zaspokajania potrzeb;



budowanie kanałów przepływu informacji w środowisku

budowanie kanałów przepływu informacji w środowisku

lokalnym;

lokalnym;



wyłanianie lokalnych liderów zdolnych do integrowania

wyłanianie lokalnych liderów zdolnych do integrowania

społeczności lokalnej i kierowania nią

społeczności lokalnej i kierowania nią

Cele metody środowiskowej

Cele metody środowiskowej

Długookresowe:

Długookresowe:



budowanie kapitału społecznego na poziomie

budowanie kapitału społecznego na poziomie

społeczności lokalnej;

społeczności lokalnej;



integracja środowiska lokalnego (budowa więzi,

integracja środowiska lokalnego (budowa więzi,

tworzenie wspólnoty);

tworzenie wspólnoty);



budowa zdolności zespołowego działania;

budowa zdolności zespołowego działania;



stworzenie wzorów współpracy między różnymi

stworzenie wzorów współpracy między różnymi

instytucjami w środowisku społecznym;

instytucjami w środowisku społecznym;



zdobycie przez środowisko umiejętności

zdobycie przez środowisko umiejętności

rozwiązywania problemów;

rozwiązywania problemów;



tworzenie warunków rozwoju społeczeństwa

tworzenie warunków rozwoju społeczeństwa

obywatelskiego

obywatelskiego

Zadania pracownika socjalnego w metodzie

Zadania pracownika socjalnego w metodzie

środowiskowej

środowiskowej



koordynacja,

koordynacja,



inspiracja,

inspiracja,



pomoc w układaniu dobrych stosunków

pomoc w układaniu dobrych stosunków

pomiędzy współpracującymi podmiotami

pomiędzy współpracującymi podmiotami

(mediacja);

(mediacja);



szkolenie, instruowanie wolontariuszy;

szkolenie, instruowanie wolontariuszy;



propagowanie inicjowanych poczynań;

propagowanie inicjowanych poczynań;



wykonywanie diagnozy;

wykonywanie diagnozy;



udzielanie porad i konsultacji;

udzielanie porad i konsultacji;



ocena skuteczności (ewaluacja).

ocena skuteczności (ewaluacja).

Etapy interwencji środowiskowej

Etapy interwencji środowiskowej

przygotowanie

przygotowanie



opis sytuacji wyjściowej

opis sytuacji wyjściowej



analiza środowiska

analiza środowiska



identyfikacja problemów społecznych (lustracja

identyfikacja problemów społecznych (lustracja

społeczna)

społeczna)



opracowanie programu

opracowanie programu



opracowanie planu działania

opracowanie planu działania

realizacja interwencji

realizacja interwencji



mobilizacja społeczna

mobilizacja społeczna



wdrażanie planu

wdrażanie planu



instytucjonalizacja

instytucjonalizacja

ocena (ewaluacja)

ocena (ewaluacja)

Diagnoza w metodzie

Diagnoza w metodzie

środowiskowej

środowiskowej

Lustracja społeczna:

Lustracja społeczna:



skoncentrowanie badań na problemach;

skoncentrowanie badań na problemach;



różnorodność źródeł danych (zastane,

różnorodność źródeł danych (zastane,

wywołane) i technik badawczych;

wywołane) i technik badawczych;



badania jakościowe i ilościowe;

badania jakościowe i ilościowe;



praca zespołowa;

praca zespołowa;



udział w badaniach przedstawicieli

udział w badaniach przedstawicieli

środowiska;

środowiska;



diagnozowanie + informowanie +

diagnozowanie + informowanie +

przygotowywanie zmiany

przygotowywanie zmiany