Pilch, Metoda organizowania środowiska
Istota metody organizowania środowiska : cele, mechanizmy i środki środowiskowego działania wywodzą się z oceny warunków życia poszczególnych ludzi i zmierzają do zmiany lub „melioracji” (trwałego polepszenia) tychże właśnie idywidualnych warunków życia. Przedmiotem oddziaływań są liczne i szerokie zespoły czynników środowiska, długotrwałe obserwacje, oddziaływanie i wzajemne koordynowanie.
Szerokie i wąskie rozumienie metody środowiskowej:
a) wąskie - gdy na użytek głównie pomocy socjalnej uruchamiamy jakąś akcję cykliczną lub stałą; gdy przedmiotem oddziaływań jest jedna grupa społeczna lub wybrane zjawisko np. czas wolny młodzieży. Gdy działania prowadzone są przez jedną grupę osób lub jedną instytucję. Działanie te nie usuwają problemu w sposób trwały lub rozwiązują tylko część problemów.
b) szerokie - oznacza całościowe rozumienie środowiska lokalnego, pełną znajomość jego problemów, całościowy i kompletny system działań, podejmowanie pracy z zamiarem stałegodziałania i trwałego usuwania zagrożeń i niepożądanych zjawisk. Chodzi o to by zapobiegać negatywnym zjawiskom przez tworzenie warunków rozwojowych - „świata bez zagrożeń i bez zła” ( rozwijać środowisko ku celom pożądanym i idealnym) , a nie tylko ratować od zagrożeń.
Szerokie rozumienie metody środowiskowej jest skuteczniejsze, wartościowsze i bardziej użyteczne. Nadaje pedagogice społecznej i pracy socjalnej optymistyczny sens.
Cele metody organizowania środowiska:
a) wspomaganie rozwoju- odnosi się zarówno do ludzi jak i ich otoczenia, które powinno dawać warunki i możliwości do rozwoju jednostki,
b) cele opiekuńcze,
c) wyrównywanie braków (kompensacja),
d) tworzenie wspólnoty- przełamywanie izolacji, budowanie więzi międzyludzkich. Cel ten jest sposobem na realizację większości zadań i funkcji, które można osiągnąć za pomocą metody środowiskowej.
Warunkiem powodzenia i skuteczności tej metody jest rozbudzenie sił społecznych. Metoda jest znacznie efektywniejsza jeśli realizuje się ją według określonych reguł i jeśli towarzyszą jej określone warunki( siły społeczne, zaangażowanie przedstawicieli wszystkich grup wchodzących w skład danej społeczności lokalnej).
Etapy metody organizowania środowiska :
1. Rozpoznanie, diagnoza potrzeb, braków, zagrożeń. Rozpoznanie sił społecznych oraz instytucji i oragnizacji zdolnych do prowadzenia samodzielnie pracy społecznej i we współpracy z innymi. Odkrycie idei, która przyświecałaby wspólnej pracy i do niej motywowała.
2. Organizowanie zespołu i pracy. Podział zadań pomiędzy zespoły instytucje i osoby oraz stworzenie sprawnego systemu informacji.
3. Planowanie i koordynacja działań opiekuńczo-wspomagająco-rozwojowych. Etap rejestrowania potrzeb środowiska, wspolnego ich omawiania, namysłu nad sposobem ich zaspokojenia, ocena posiadanych przez zespół sił i środków, dzielenie się zadaniami.
4. Wtórnego pobudzania. Polega na przełamaniu zniechęcenia pojawiającego się w trakcie pracy i napotykanych trudności, przez podjęcie przedsięwzięcia, którego użyteczność publiczna jest oczywista.
5. Sytematyczne ulepszanie, poprawianie warunków życia w najszerszym rozumieniu. Przez wyeliminowanie uciążliwości publicznych do działalności ratowniczo-opiekuńczej wobec najbardziej potrzebujących i wreszcie zgromadzenie ludzi wokół działań publicznych i zbiorowych. Polepszanie warunków życia powinno mieć na celu każdego, nie tylko najbardziej potrzebującyhch i dotyczyć zarówno infrastruktury jak i poczucia więzi i bezpieczeństwa.
6. Kontrola i doskonalenie. Konieczna jest stała rejestracja zjawisk, potrzeb i zagrożeń oraz ocena możliwości ich rozwiązania, a także tworzenie nowych pomysłów i rozwiązań, które będą podnosić motywację osób działających, wzbudzać nowe siły społeczne i budzić przychylność społeczności lokalnej.
Metoda ma wiele możliwości zastosowań np. program „integracja środowiska miejskiego”.