Działanie kadmu na
Działanie kadmu na
organizm człowieka
organizm człowieka
Estera Jagosz
Estera Jagosz
Joanna Jojko
Joanna Jojko
WŁAŚCIWOŚCI
WŁAŚCIWOŚCI
Kadm nie występuje w organizmie człowieka w chwili
Kadm nie występuje w organizmie człowieka w chwili
narodzin, lecz nagromadza się stopniowo z powodu
narodzin, lecz nagromadza się stopniowo z powodu
wyjątkowego długiego okresu półtrwania w
wyjątkowego długiego okresu półtrwania w
organizmie (16-33lat)
organizmie (16-33lat)
Ogólna zawartość kadmu w całym organizmie wynosi
Ogólna zawartość kadmu w całym organizmie wynosi
ok.30 mg, z czego 10 mg – w nerkach a 4 mg w
ok.30 mg, z czego 10 mg – w nerkach a 4 mg w
wątrobie
wątrobie
Wchłania się do organizmu przez przewód pokarmowy
Wchłania się do organizmu przez przewód pokarmowy
i układ oddechowy
i układ oddechowy
Kadm blokuje enzymy cyklu Krebsa
Kadm blokuje enzymy cyklu Krebsa
Bezpośrednio uszkadza komórki nerwowe
Bezpośrednio uszkadza komórki nerwowe
Hamuje uwalnianie acetylocholiny w oun oraz
Hamuje uwalnianie acetylocholiny w oun oraz
przyspiesza jej rozkład (aktywuje cholinesterazę)
przyspiesza jej rozkład (aktywuje cholinesterazę)
Zaburza przemiany wapnia i fosforu
Zaburza przemiany wapnia i fosforu
Wypiera cynk ze ścian tętnic, co zmniejsza ich
Wypiera cynk ze ścian tętnic, co zmniejsza ich
elastyczność i przyśpiesza rozwój miażdżycy
elastyczność i przyśpiesza rozwój miażdżycy
Kadm jest inhibitorem fosfatazy oraz enzymów
Kadm jest inhibitorem fosfatazy oraz enzymów
zawierających grupy sulfhydrylowe
zawierających grupy sulfhydrylowe
Interakcje kadmu z Zn, Cu i Se polegają między
Interakcje kadmu z Zn, Cu i Se polegają między
innymi na wzajemnym wypieraniu się z kompleksów
innymi na wzajemnym wypieraniu się z kompleksów
z metalotioniną
z metalotioniną
Antagonizm kadm/żelazo jest sprzężony z
Antagonizm kadm/żelazo jest sprzężony z
antagonizmem kadm/wapń i wywołuje zwiększone
antagonizmem kadm/wapń i wywołuje zwiększone
wydalanie Ca pod wpływem kadmu
wydalanie Ca pod wpływem kadmu
Niezależnie od drogi wchłaniania, głównym
Niezależnie od drogi wchłaniania, głównym
miejscem magazynowania kadmu są: wątroba i
miejscem magazynowania kadmu są: wątroba i
nerki, a także trzustka, jelita, gruczoły oraz płuca
nerki, a także trzustka, jelita, gruczoły oraz płuca
cd. WŁAŚCIWOŚCI
cd. WŁAŚCIWOŚCI
DAWKA
DAWKA
Dzienne pobieranie kadmu
Dzienne pobieranie kadmu
z pożywieniem przez
z pożywieniem przez
dorosłego człowieka:
dorosłego człowieka:
23-120 mg w Polsce (64 mg w Wielkiej Brytanii)
23-120 mg w Polsce (64 mg w Wielkiej Brytanii)
Dopuszczalna dawka: 60 – 70 mg/dobę
Dopuszczalna dawka: 60 – 70 mg/dobę
Osoby niepalące papierosów pobierają kadm
Osoby niepalące papierosów pobierają kadm
głównie
głównie
z żywnością i oblicza się, że około 75% dawki pochodzi
z żywnością i oblicza się, że około 75% dawki pochodzi
z produktów roślinnych. 20 wypalonych dziennie
z produktów roślinnych. 20 wypalonych dziennie
papierosów przyczynia się do wchłonięcia około 1-2
papierosów przyczynia się do wchłonięcia około 1-2
mikrogramów kadmu a w ciągu 20 lat umiarkowanego
mikrogramów kadmu a w ciągu 20 lat umiarkowanego
palenia wprowadza się do organizmu około 15 mg
palenia wprowadza się do organizmu około 15 mg
tego metalu
tego metalu
ŹRÓDŁA
ŹRÓDŁA
KADMU
KADMU
Źródłem zanieczyszczenia środowiska kadmem jest
Źródłem zanieczyszczenia środowiska kadmem jest
przemysł metalurgiczny, nawozy fosforowe, odpady
przemysł metalurgiczny, nawozy fosforowe, odpady
ściekowe i spalanie węgla
ściekowe i spalanie węgla
Związki kadmu mogą dostać się do żywności
Związki kadmu mogą dostać się do żywności
bezpośrednio z kadmowych naczyń i przyborów
bezpośrednio z kadmowych naczyń i przyborów
używanych w gospodarstwie domowym i przemyśle
używanych w gospodarstwie domowym i przemyśle
spożywczym
spożywczym
Główne źródło kadmu w żywności stanowią ryby i inne
Główne źródło kadmu w żywności stanowią ryby i inne
zwierzęta morskie, produkty zbożowe i rośliny
zwierzęta morskie, produkty zbożowe i rośliny
ZATRUCIE
ZATRUCIE
OSTRE
OSTRE
Przyczyna : wdychanie dymów kadmowych
Przyczyna : wdychanie dymów kadmowych
Objawy: pojawiają się dopiero po upływie 24 h.
Objawy: pojawiają się dopiero po upływie 24 h.
Wśród tych objawów można stwierdzić: krótki oddech,
Wśród tych objawów można stwierdzić: krótki oddech,
ogólne osłabienie, gorączkę
ogólne osłabienie, gorączkę
W cięższych przypadkach pojawia się niewydolność
W cięższych przypadkach pojawia się niewydolność
oddechowa z szokiem bądź zgon. Niekiedy występuje
oddechowa z szokiem bądź zgon. Niekiedy występuje
zapalenie płuc lub obrzęk płuc
zapalenie płuc lub obrzęk płuc
Ostre zatrucia spowodowane jednorazową wysoką
Ostre zatrucia spowodowane jednorazową wysoką
dawką
dawką
metalu występują rzadko. Często pojawiają się
metalu występują rzadko. Często pojawiają się
schorzenia spowodowane długotrwałym jego
schorzenia spowodowane długotrwałym jego
oddziaływaniem na organizm
oddziaływaniem na organizm
SKUTKI ZATRUCIA
SKUTKI ZATRUCIA
PRZEWLEKŁEGO
PRZEWLEKŁEGO
zniekształcenia kości
zniekształcenia kości
zaburzenia wzrostu
zaburzenia wzrostu
nowotwory – zwłaszcza gruczołu krokowego i nerek
nowotwory – zwłaszcza gruczołu krokowego i nerek
narośla skórne
narośla skórne
osteoporoza
osteoporoza
nadciśnienie
nadciśnienie
zaburzenie syntezy i uwalniania insuliny
zaburzenie syntezy i uwalniania insuliny
niepłodność
niepłodność
zaburzenie czynności nerek i wątroby
zaburzenie czynności nerek i wątroby
niedokrwistość
niedokrwistość
zaburzenie syntezy enzymów trawiennych i
zaburzenie syntezy enzymów trawiennych i
witaminy B1
witaminy B1
Kadm gromadzi się także w łożysku, czego efektem są
Kadm gromadzi się także w łożysku, czego efektem są
nieprawidłowości w rozwoju psychofizycznym
nieprawidłowości w rozwoju psychofizycznym
potomstwa
potomstwa
Wady wrodzone występują najczęściej w obrębie głowy
Wady wrodzone występują najczęściej w obrębie głowy
i kończyn (wodogłowie, przepuklina mózgowa, brak
i kończyn (wodogłowie, przepuklina mózgowa, brak
niektórych kości lub narządów)
niektórych kości lub narządów)
Szczególny przypadek stanowi choroba „ITAI – ITAI”
Szczególny przypadek stanowi choroba „ITAI – ITAI”
Kopalnia cynku w Japonii zanieczyściła rzekę Jintsu
Kopalnia cynku w Japonii zanieczyściła rzekę Jintsu
kadmem, woda z tej rzeki służyła do nawadniania
kadmem, woda z tej rzeki służyła do nawadniania
plantacji ryżu. W ciągu 15 – 30 lat zmarło ponad 150
plantacji ryżu. W ciągu 15 – 30 lat zmarło ponad 150
osób na skutek chronicznego zatrucia kadmem
osób na skutek chronicznego zatrucia kadmem
Objawami „ITAI-ITAI” są: zniekształcenia kręgosłupa,
Objawami „ITAI-ITAI” są: zniekształcenia kręgosłupa,
bóle mięśniowe, zaniki mięśni, nadmierna łamliwość
bóle mięśniowe, zaniki mięśni, nadmierna łamliwość
kości, niewydolność nerek
kości, niewydolność nerek
SKUTKI ZATRUCIA
SKUTKI ZATRUCIA
PRZEWLEKŁEGO
PRZEWLEKŁEGO
Wyniki badań doświadczalnych (przeprowadzanych
Wyniki badań doświadczalnych (przeprowadzanych
na
na
szczurach) wskazują, że już niskie narażenie na
szczurach) wskazują, że już niskie narażenie na
kadm może prowadzić do zaburzeń mineralizacji
kadm może prowadzić do zaburzeń mineralizacji
nasad kości udowej, a w konsekwencji do osłabienia
nasad kości udowej, a w konsekwencji do osłabienia
ich wytrzymałości mechanicznej i zwiększenia
ich wytrzymałości mechanicznej i zwiększenia
ryzyka złamań
ryzyka złamań
Szyjka udowa jest szczególnie podatna na złamania
Szyjka udowa jest szczególnie podatna na złamania
w warunkach narażenia na kadm
w warunkach narażenia na kadm
Odporność organizmu na toksyczne działanie kadmu
Odporność organizmu na toksyczne działanie kadmu
jest przypuszczalnie właściwością dziedziczną i
jest przypuszczalnie właściwością dziedziczną i
wiąże się ze specyfiką metabolizmu
wiąże się ze specyfiką metabolizmu
BADANIA DOŚWIADCZALNE
BADANIA DOŚWIADCZALNE