Fizjologia ciąży

opracowali:

Anna Grzymała-Figura, Piotr Uzar

Klinika Medycyny Matczyno-

Płodowej PAM

Zapłodnienie

- połączenie się

gamety męskiej (plemnika) z
gametą żeńską (komórką jajową)
uwolnioną z jajnika
w procesie owulacji.

Komórki płciowe (gamety)

Plemniki:

powstają w jądrach, dł. 50-60m, główka 4-5m

Ejakulacja:

2,6- 6ml; 1ml- 60-120mln plemników

Nasienie:

wydzielina gruczołów- krokowego i opuszkowo

cewkowych+ wydz. pęcherzyków nasiennych+ komórki
(b. liczne plemniki, makrofagi, leukocyty)

Penetracja plemników:

tylna część sklepienia pochwy 

estrogeny upłynniają czop śluzowy (90min wnikają plemniki)



kanał szyjki (zbiornik nasienia- do 3 dni żywe plemniki) 
jama macicy  jajowody (ruch plemników, skurcze jajowodu,
przepływ płynu w jajowodzie)  aż do bańki (już po 5 min)

Kapacytacja:

(w czasie wędrówki)- uzdatnianie, czapeczka na

główce z enzymami do penetracji osłonki przezroczystej

Komórki płciowe (gamety)

Komórka jajowa:

powstają w jajnikach, śr. 120m,

dojrzała

wydostaje się z pęcherzyka Graafa wraz z płynem

otoczona

komórkami warstwy ziarnistej (wieniec promienisty) i

trafia do

bańki jajowodu

Mechanizm wychwytywania jaja przez jajowód:

ujście ze

strzępkami obejmuje miejsce jajeczkowania

(chemotaktycznie)

Czas zdolności do zapłodnienia:

plemnik 2-3d, jajo 12h

Zapłodnienie

Impregnacja:

wniknięcie główki plemnika do jaja

Przebieg zapłodnienia:

w bańce spotkanie gamet po 12h od

pęknięcia pęch. Graafa (w osłonce przejrzystej są receptory
plemników, po wniknięciu plemnika twardnieje)  zlanie się
jąder gamet (koniugacja) i zygota ma 46 chromosomów
- plemnik X lub Y- 100:105; plemnik Y o 7% lżejszy- szybszy
- na 100 kom jajowych 16 nie zapłodnionych  na 84 zygoty
69 się implantuje  z 69- 27 roni się w terminie miesiączki
(menstrual abortion)

Rozwój zygoty w jajowodzie

- po koniugacji odpada wieniec promienisty
- po 12-36h są 2 blastomery
- po 40-48h są 4 blastomery
- po 48-60h jest 8 blastomerów
- po 60-72h są 32 blastomery-

morula

- substancje

odżywcze z

owoplazmy i z płynu w jajowodzie

Przez te 6 dni brak kontaktu zygoty i ustroju matki.
Początek ciąży to zagnieżdżenie zarodka.

Zagnieżdżenie

Implantacja, nidacja:

to ścisłe przywarcie blastocysty

na dużej

powierzchni do endometrium (w górnej części tylnej

ściany

trzonu)  inwazyjne działanie kosmków  coraz głębsze
zanurzanie jaja w endometrium (stąd 23 dnia po OM
nieznaczne krwawienie)

Formowanie łożyska

3 procesy jednocześnie:
a)

różnicowanie trofoblastu: cytotrofoblast (warstwa wewn.

otaczająca blastocystę) i syncytiotrofoblast (warstwa zewn.
z kosmkami pierwotnymi- między nimi zatoki z krwią z macicy
do odżywiania

hematotropowego

)

przygotowanie bł. śluzowej macicy: pod wpływem hormonów

tworzy się

doczesna

, jej komórki są bogate w lipidy i glikogen

(

histotropowy

typ odżywiania zarodka przez 11 dni od

zapłodnienia)



Kosmki trofoblastu wnikaja tylko do doczesnej

nie do częśći podstawnej błony śluzowej czy mięśnia- stą łatwe
oddzielanie łożyska po porodzie.

Formowanie łożyska

Ochrona immunologiczna płodu:

- 2-glikoproteina ciążowa- działa immunosupresyjnie
- wzrost wytwarzania kortyzolu
- słaby Ag trofoblastu
- słaba zdolność macicy do udziału w reakcjach
immunologicznych (narząd immunologicznie

uprzywilejowany)

Zmiany w błonie śluzowej macicy

ciężarnej

- stopniowo jajo płodowe wpukla się do światła macicy

pokryte

doczesną torebkową

- pod zarodkiem

doczesna podstawna

- pozostała

doczesna ścienna

nie styka się z jajem

płodowym

- w 3 miesiącu ciąży doczesna torebkowa i ścienna zrastają

się

i jajo wypełnia macicę
– od strony doczesnej podstawnej kosmki rozrastają się
tworząc

kosmówkę kosmatą

(stąd łożysko), a na doczesnej

torebkowej kosmki zanikają tworząc

kosmówkę gładką

Rozwój zarodka, błon płodowych,

pępowiny

- w ścianie blastocysty 4 dni po zapłodnieniu wytwarza się

węzeł zarodkowy

(2 warstwy:

ektoderma

- z niej skóra, ukł.

nerwowy, zmysły i

endoderma

- narządy wewn., a potem

między nimi

mezoderma

- kości, mięśnie, tk. Łączna,

naczynia)
- tarcza zarodkowa ma szypułę, z której potem pępowina

ściany blastocysty
- w 5Hbd formowanie rynienki nerwowej
- błony płodowe- powstają z kosmówki i owodni (owodnia
pokrywa sznur pępowiny)

Warunki konieczne do zaistnienia ciąży

Matka-

drożne jajowody, prawidłowa anatomia

narządu rodnego, endokrynologia,
bakteriologia, prawidłowe błony płodowe

Ojciec-

prawidłowe plemniki, prawidłowe

wydzielanie komórek gruczołowych jąder,
pęcherzyków nasiennych i gruczołu
krokowego, drożność przewodów najądrza

Zmiany

ogólnoustrojowe w

organizmie kobiety

ciężarnej

Zmiany w ukł. krążenia

ciężarnej

• Zmniejszenie oporów w naczyniach

obwodowych

• Zwiększenie obj. krwi krążącej
• Zwiększenie obj. minutowej serca

Zmiany w ukł. krwiotwórczym

i krwi obwodowej

• Zwiększenie obj. osocza 40%

(hydraemnia)

• Wzrost ogólnej liczby erytrocytów
• Spadek stężenia hemoglobiny i

hematokrytu

• Bezwzględny wzrost liczby leukocytów

Zmiany w ukł. oddechowym

• Pobudzenie ośr. Oddechowego
• Wzrost wentylacji płuc o 40%
• Wzrost minutowej pojemności

oddechowej przy nie zmienionej
liczbie oddechów

• Wzrost wymiany gazowej
• Obniżenie pCO2 (28-32 mmHg)

Zmiany w czynności nerek i

dróg moczowych

• Poszerzenie dróg moczowych
• Wzrost przepływu krwi przez nerki

50%

• Wzrost przesączania kłębuszkowego

35%

• Spadek stęż. kreatyniny,mocznika,

kw. moczowego

Zmiany w ukł. pokarmowym

• Spowolnienie motoryki przewodu

pokarmowego ( spowolnienie opróżniania

żołądka i przesuwania treści jelitowej,

zaparcia)

• Osłabienie napięcia mięśni gładkich w

ścianach przewpodu pokarmowego

(refluks, zgaga)

• Wzrost wydzielania śliny o niższym pH,

próchnica

• Krwawienia z dziąseł

Zmiany w ukł. gruczołów

dokrewnych

• Przysadlka: namnożenie kom wydz.

prolaktynę, spadek stęż FSH i LH

• Jajnik: wzrost obj. w pierwszych 3

miesiącach

• Tarczyca: powiększenie (wzrost utraty jodu

w czasie filtracji nerkowej)

• Przytarczyce: wzrost wydzielania PTH,

wzrost wch łaniania Ca, spadek wydalania

• Kora nadnerczy: wzrost wolego kortyzolu i

aldosteronu

Przemiana materii

• Wzrost masy ciała o 20% (rozwój tk

tłuszczowej, zatrzymanie wody w

organiźmie, wzrost masy płodu i

łożyska)

• Wzrost zapotrzebowania kalorycznego

( 500 kcal/dzień pod koniec ciąży)

• Gosp. węglowodanowa
• Gosp. białkowa i tłuszczowa
• Gosp. mineralna

Zmiany w gruczołach

sutkowych

• Przyrost utkania gruczołowego I trymestr
• Rozrost i przekrwienie sutków II trymestr
• Wstępna laktogeneza
• Wydzielanie sairy III trymestr
• Rozpoczęcie wydzielania mleka po

wydaleniu łożyska- spadek estrogenów
łożyskowych i progesteronu

Zmiany w narządach

płciowych

• Pochwa: zasinienie, wzmożone wydz.

śluzu, wzrost pH

• Macica: przerost, bł. mięśniowa

zwiększa masę od30-60 razy, szkielet
włóknisty, skurcze macicy- połączenia
typu nexus(wzrost szybkości
rozchodzenia się bodźca kurczącego i
koordynacji skurczowej)