W

ydział

P

sychologii

Uniwersytetu Warszawskiego

Amnezja następcza –

przypadek

Julii Cogan

2

Informacje wstępne

•

Carney – należy zastosować odpowiednie
strategie kompensacyjne, aby poprawić
funkcjonowanie osób z uszkodzeniami mózgu

•

Próby przekwalifikowania pamięci, jako
alternatywa dla kompensacji, nie przyniosły
efektów

•

Strategie kompensacyjne: organizery,
palmtopy, komputery, pamiętniki, mapy, plany

3

Przypadek Julii Cogan

•

Po pęknięciu tętniaka tętnicy łącznej przedniej i
krwotoku, zaczęła cierpieć na poważne
osłabienie pamięci – amnezję następczą

•

Przed chorobą była samodzielna, uzyskała
stopień doktorski, specjalizowała się w
technikach obrazowania MRI

•

Po pęknięciu tętniaka badania wykazały
uszkodzenie lewej części wzgórza, którą
następnie wycięto

4

Przypadek Julii Cogan

5

Przypadek Julii Cogan

•

Testy neuropsychologiczne wykazały poważne
deficyty pamięci (wyniki = 0), przy zachowaniu
innych funkcji mózgu (wyniki w granicach
normy)

•

W ciągu 3,5 roku od krwotoku w testach FAS i
Adult Memory and Information Processing
Battery Julia wykazała małą poprawę, nadal
osiągając jednak fatalne wyniki w testach
pamięci

6

Przypadek Julii Cogan – strategie
kompensacyjne

•

Julia żyje teraz samodzielnie we własnym mieszkaniu,
uczęszcza na kursy i pracuje jako wolontariuszka

•

Korzysta z elektronicznego notesu oraz ze zwykłego
organizera, który pomaga jej np. w trakcie rozmowy

•

Posiada mapy, pomagające jej w zorientowaniu się w
terenie, jednak potrafi odnaleźć się w często
odwiedzanych miejscach

•

Rozwinęła system planów podróży, w których
zapisuje skąd i dokąd jedzie, kiedy, czym, z kim i po
co – obecnie podróżuje nawet na dystans 300 mil

7

Przypadek Julii Cogan – strategie
kompensacyjne c.d.

•

Razem z rodzicami ustala swoje menu - potrzebne
składniki, sprzęty i instrukcje krok po kroku

•

Raz w tygodniu odwiedza ją opiekun, który pomaga
jej z zakupach, sprzątaniu, regulowaniu rachunków
i organizowaniu spotkań towarzyskich

•

Julia ma na drzwiach wejściowych tablicę, na której
zapisuje dokąd idzie i kiedy wraca, co jest pomocne
zwłaszcza w niespodziewanych sytuacjach

•

Ma zaskakującą pamięć do imion, których uczy się
na zasadzie skojarzeń, jednak już niekoniecznie
rozpoznaje twarze

8

Przypadek Julii Cogan – strategie
kompensacyjne

•

Ukończyła różne kursy komputerowe, potrafi
tworzyć bazy danych i arkusze kalkulacyjne; jej
praca w wolontariacie obejmuje podstawowe
zadania administracyjne i komputerowe
redagowanie tekstów, jej pracodawca jest z niej
bardzo zadowolony

•

Zachowała płynną znajomość francuskiego
sprzed choroby

•

Julia ma jednak wciąż problemy z sytuacjami
wymagającymi wykonania wielu zadań, z
rozpoczynaniem nowych znajomości, nie potrafi
się również uczyć na błędach

9

Strategie kompensowania

•

Czynniki sprzyjające osiągnięciu sukcesu

•

Zorganizowane zachowanie

•

Detrminacja

•

Brak odziedziczalnych deficytów poznawczych

•

Wspierająca i pomysłowa rodzina

•

Młodość

•

Inteligencja

10

Strategie kompensowania

•

Uszkodzenie mózgu nie powinno być zbyt
łagodne (brak motywacji do używania strategii)
ani zbyt poważne (osoba nie podoła nauce
używania startegii). Krzywa efektywności użycia
strategii:

11

Strategie kompensowania

•

Bardzo ważna jest świadomość swoich
deficytów, która pomaga w rehabilitacji

•

Dużą rolę odgrywa też nastrój – osobom
przygnębionym i zaniepokojonym trudniej
przychodzi nauka strategii kompensowania

•

Trzeba pamiętać, że skuteczne strategie
kompensowania to takie, gdzie zyski
przewyższają ilość wkładanego wysiłku

12

Strategie kompensowania

•

Meltzer- psycholog, cierpiał na uszkodzenie
mózgu po niedotlenieniu z powodu zatrzymania
akcji serca, radził, jak ułatwić swoją
rehabilitację:

•

Próbować, nawet jeśli zrobienie czegoś wydaje się
niemożliwe

•

Znaleźć coś, co robi się dość dobrze

•

Notować wszystko

•

Nie ukrywać swoich deficytów pamięci, bo to tylko
pogorszy sytuację i utrudni życie

13

Wnioski

Nawet przy poważnych uszkodzeniach pamięci

możliwe jest osiągnięcie znacznej niezależności
i prowadzenie w miarę normalnego stylu życia.
Dzięki badaniu przypadków takich, jak Julii
Cogan, można znaleźć czynniki odpowiedzialne
za sukcesy w stosowaniu strategii kompensacji.
Ważne jest dostosowanie strategii do
indywidualnych potrzeb i możliwości każdego
pacjenta. Ogromnym wyzwaniem jest obecnie
opracowanie rehabilitacji dla osób, które nie
mają predyspozycji do korzystania ze strategii
kompensacji