Rany

Rany

mechanizmy

mechanizmy

gojenia podstawy

gojenia podstawy

leczenia

leczenia

Andrzej Kluciński

Andrzej Kluciński

Klinika Chirurgii Ogólnej Gastroenterologicznej

Klinika Chirurgii Ogólnej Gastroenterologicznej

i Żywienia AM w Warszawie

i Żywienia AM w Warszawie

Kierownik: prof. dr hab. med. I.W. Krasnodębski

Kierownik: prof. dr hab. med. I.W. Krasnodębski

Rana jest to

Rana jest to

przerwanie ciągłości

przerwanie ciągłości

powłok, skóry lub

powłok, skóry lub

śluzówki pod

śluzówki pod

wpływem urazu.

wpływem urazu.

Podział ran

Podział ran

I Mechanizm powstania

I Mechanizm powstania



Otarcie naskórka

Otarcie naskórka



Kłute

Kłute



Cięte

Cięte



Tłuczone

Tłuczone



Kąsane

Kąsane



Postrzałowe

Postrzałowe



Z ubytkiem skóry

Z ubytkiem skóry



Amputacje urazowe

Amputacje urazowe



Rany rąbane

Rany rąbane



Miażdżone

Miażdżone



Szarpane

Szarpane



RANY CZYSTE

RANY CZYSTE



RANY CZYSTE SKAŻONE

RANY CZYSTE SKAŻONE



RANY SKAŻONE

RANY SKAŻONE

II Stopnie czystości ran

II Stopnie czystości ran

Rana cięta

Rana cięta

Rana kłuta

Rana kłuta



Powstaje w wyniku zranienia ostrym

Powstaje w wyniku zranienia ostrym

długim

przedmiotem

(gwóźdź,

długim

przedmiotem

(gwóźdź,

sztylet).

sztylet).



Rana taka nie zieje i brzegi jej szybko

Rana taka nie zieje i brzegi jej szybko

się zarastają, jednak wnętrze rany

się zarastają, jednak wnętrze rany

może być zakażone i zawierać ciała

może być zakażone i zawierać ciała

obce.

obce.



Krwawienie zewnętrzne jest zwykle

Krwawienie zewnętrzne jest zwykle

niewielkie.

niewielkie.



Głębokie rany mogą spowodować

Głębokie rany mogą spowodować

rozległe uszkodzenia wewnętrzne z

rozległe uszkodzenia wewnętrzne z

wystąpieniem

krwotoku

wystąpieniem

krwotoku

wewnętrznego.

wewnętrznego.



Szczególnie niebezpieczne są rany

Szczególnie niebezpieczne są rany

kłute klatki piersiowej oraz brzucha

kłute klatki piersiowej oraz brzucha

ze względu na możliwość uszkodzenia

ze względu na możliwość uszkodzenia

płuc, serca, jelit oraz dużych naczyń

płuc, serca, jelit oraz dużych naczyń

krwionośnych.

krwionośnych.

Rana tłuczona

Rana tłuczona



Powstaje w wyniku pęknięcia skóry i głębiej

Powstaje w wyniku pęknięcia skóry i głębiej

leżących

tkanek

pod

działaniem

tępego

leżących

tkanek

pod

działaniem

tępego

przedmiotu (kamień, młotek).

przedmiotu (kamień, młotek).



Brzegi rany są zgniecione, nierówne i obrzękłe. W

Brzegi rany są zgniecione, nierówne i obrzękłe. W

jej otoczeniu stwierdza się krwawe podbiegnięcia.

jej otoczeniu stwierdza się krwawe podbiegnięcia.



Naczynia krwionośne są przerwane i zgniecione w

Naczynia krwionośne są przerwane i zgniecione w

promieniu kilku centymetrów > krwawienie z

promieniu kilku centymetrów > krwawienie z

rany tłuczonej jest znacznie mniejsze niż z ran

rany tłuczonej jest znacznie mniejsze niż z ran

ciętych.

ciętych.



Uszkodzenie naczyń oraz zanieczyszczenie rany

Uszkodzenie naczyń oraz zanieczyszczenie rany

sprzyjają powstawaniu zakażeń.

sprzyjają powstawaniu zakażeń.

Rana szarpana

Rana szarpana



Powstaje przy gwałtownym

Powstaje przy gwałtownym

wyszarpnięciu

wbitego

wyszarpnięciu

wbitego

zakrzywionego przedmiotu

zakrzywionego przedmiotu

np. haka.

np. haka.



Brzegi rany są nierówne,

Brzegi rany są nierówne,

poszarpane, w dnie rany

poszarpane, w dnie rany

widoczna jest poszarpana

widoczna jest poszarpana

tkanka

mięśniowa

i

tkanka

mięśniowa

i

tłuszczowa,

często

tłuszczowa,

często

występuje ubytek skóry i

występuje ubytek skóry i

głębszych tkanek.

głębszych tkanek.

Rana kąsana

Rana kąsana



Rana zadana zębami ludzi lub

Rana zadana zębami ludzi lub

zwierząt.

zwierząt.



Mają charakter ran tłuczonych lub szarpanych.

Mają charakter ran tłuczonych lub szarpanych.



Zwierzę miażdży tkanki na znacznie większym obszarze niż dziurawi

Zwierzę miażdży tkanki na znacznie większym obszarze niż dziurawi

skórę – mały otwór przebity kłem jest otoczony szeroką warstwą

skórę – mały otwór przebity kłem jest otoczony szeroką warstwą

zgniecenia.

zgniecenia.



Wiąże się z tym duże niebezpieczeństwo zakażenia ze względu na

Wiąże się z tym duże niebezpieczeństwo zakażenia ze względu na

bogatą florę bakteryjną jamy ustnej.

bogatą florę bakteryjną jamy ustnej.



Szczególnie niebezpieczne są wirusy wścieklizny, które wraz ze śliną

Szczególnie niebezpieczne są wirusy wścieklizny, które wraz ze śliną

zwierząt mogą wniknąć przez najdrobniejsze otarcie naskórka, nawet

zwierząt mogą wniknąć przez najdrobniejsze otarcie naskórka, nawet

wtedy, gdy ukąszenie nastąpiło przez ubranie.

wtedy, gdy ukąszenie nastąpiło przez ubranie.

Rana postrzałowa

Rana postrzałowa



Spowodowana przez pociski z broni

Spowodowana przez pociski z broni

palnej

albo

przez

odłamki

palnej

albo

przez

odłamki

wybuchającego pocisku.

wybuchającego pocisku.



Pocisk lub odłamek może pozostać w

Pocisk lub odłamek może pozostać w

tkankach (

tkankach (

rana ślepa

rana ślepa

) lub przebić je

) lub przebić je

na wylot (

na wylot (

rana przestrzałowa

rana przestrzałowa

): rana

): rana

wlotowa pocisku jest mała i gładka,

wlotowa pocisku jest mała i gładka,

podczas gdy rana wylotowa jest

podczas gdy rana wylotowa jest

większa, o postrzępionych brzegach.

większa, o postrzępionych brzegach.

Rana postrzałowa

Rana postrzałowa

Rana postrzałowa

Rana postrzałowa

Rana postrzałowa-RTG klatki

Rana postrzałowa-RTG klatki

piersiowej

piersiowej

Fazy gojenia się rany

Fazy gojenia się rany



1) Faza zapalna (24-48h)

1) Faza zapalna (24-48h)



2) Faza proliferacyjna (4-42dni)

2) Faza proliferacyjna (4-42dni)



Wytwarzanie tkanki łącznej

Wytwarzanie tkanki łącznej



Obkurczanie rany

Obkurczanie rany



3) Faza remodelingu (6 tyg -9 mies)

3) Faza remodelingu (6 tyg -9 mies)



Tworzenie krzyżowych połączeń kolagenu

Tworzenie krzyżowych połączeń kolagenu

GOJENIE PRZEZ

GOJENIE PRZEZ

RYCHŁOZROST

RYCHŁOZROST



Per primam intentionem

Per primam intentionem

– najlepszy

– najlepszy

wariant gojenia.

wariant gojenia.



Następuje po pierwotnym

Następuje po pierwotnym

zamknięciu rany z niski ryzykiem

zamknięciu rany z niski ryzykiem

zakażenia, tj. czystej, czystej

zakażenia, tj. czystej, czystej

skażonej lub skażonej w niewielkim

skażonej lub skażonej w niewielkim

stopniu.

stopniu.



Zbliżenie brzegów skóry wkrótce po

Zbliżenie brzegów skóry wkrótce po

powstaniu rany.

powstaniu rany.

GOJENIE PRZEZ

GOJENIE PRZEZ

ZIARNINOWANIE

ZIARNINOWANIE



Per secundam intentionem

Per secundam intentionem

– gojenie rany

– gojenie rany

„na otwarto”, przez obkurczanie i

„na otwarto”, przez obkurczanie i

nabłonkowanie.

nabłonkowanie.



Stosowane w ranach narażonych na

Stosowane w ranach narażonych na

zakażenie i zakażonych.

zakażenie i zakażonych.



Utkanie z wolna wypełniające ranę, ma

Utkanie z wolna wypełniające ranę, ma

nierówną ziarnistą powierzchnię, od której

nierówną ziarnistą powierzchnię, od której

pochodzi nazwa „ziarnina” (granulatio).

pochodzi nazwa „ziarnina” (granulatio).



Ziarnina przekształca się w bliznę (cicatrix).

Ziarnina przekształca się w bliznę (cicatrix).

W ostatniej fazie na ziarninę napełza

W ostatniej fazie na ziarninę napełza

nabłonek, a miofibroblasty obkurczają ranę

nabłonek, a miofibroblasty obkurczają ranę

Czynniki wpływające na

Czynniki wpływające na

gojenie się ran

gojenie się ran

Miejscowe

Miejscowe

1.

1.

Umiejscowienie rany

Umiejscowienie rany

2.

2.

Ukrwienie

Ukrwienie

3.

3.

Napinanie tkanek

Napinanie tkanek

4.

4.

Technika zamknięcia rany

Technika zamknięcia rany

(napięcie, szwy, hemostaza)

(napięcie, szwy, hemostaza)

5.

5.

Czystość rany

Czystość rany

6.

6.

Czynnik raniący ( rany cięte

Czynnik raniący ( rany cięte

goją się lepiej niż rany

goją się lepiej niż rany

miażdżone i tłuczone)

miażdżone i tłuczone)

7.

7.

Silne środki antyseptyczne,

Silne środki antyseptyczne,

(spirytus,preparaty jodowe,

(spirytus,preparaty jodowe,

chlorowe) niszczą

chlorowe) niszczą

napełzający naskórek i

napełzający naskórek i

ziarninę

ziarninę

Ogólne

Ogólne

1.

1.

Stan odżywienia

Stan odżywienia

2.

2.

Wiek

Wiek

3.

3.

Cukrzyca

Cukrzyca

4.

4.

Niewydolność nerek,

Niewydolność nerek,

wątroby

wątroby

5.

5.

Sterydoterapia

Sterydoterapia

6.

6.

Radio i chemioterapia

Radio i chemioterapia

7.

7.

Niedokrwistość

Niedokrwistość

Wartość siły potrzebnej do rozerwania

Wartość siły potrzebnej do rozerwania

rany po

rany po

3 tyg gojenia

3 tyg gojenia

wynosi

wynosi

20%

20%

wartości siły niezbędnej do rozerwania

wartości siły niezbędnej do rozerwania

zdrowej skóry,

zdrowej skóry,

natomiast po

natomiast po

pełnym zagojeniu

pełnym zagojeniu

nie

nie

przekracza

przekracza

70% tej siły

70% tej siły

Rana zamknięta powinna być traktowana

Rana zamknięta powinna być traktowana

jako jałowa

jako jałowa

przez 24-48h

przez 24-48h

(

(

tyle trwa proces naskórkowania)

tyle trwa proces naskórkowania)

Klasyfikacja ran

Klasyfikacja ran

- w zależności od ryzyka

- w zależności od ryzyka

wystąpienia zakażenia

wystąpienia zakażenia



RANY CZYSTE

RANY CZYSTE



RANY CZYSTE SKAŻONE

RANY CZYSTE SKAŻONE



RANY SKAŻONE

RANY SKAŻONE

RANY CZYSTE

RANY CZYSTE



Są to rany powstałe w wyniku zabiegów

Są to rany powstałe w wyniku zabiegów

chirurgicznych, w obrębie skóry

chirurgicznych, w obrębie skóry

uprzednio oczyszczonej w odpowiedni

uprzednio oczyszczonej w odpowiedni

sposób środkami dezynfekującymi.

sposób środkami dezynfekującymi.



Nie ma kontaktu ze światłem przewodu

Nie ma kontaktu ze światłem przewodu

pokarmowego, układem oddechowym ani

pokarmowego, układem oddechowym ani

moczowo-płciowym.

moczowo-płciowym.



Atraumatyczne i sprawne operowanie

Atraumatyczne i sprawne operowanie

RANY CZYSTE SKAŻONE

RANY CZYSTE SKAŻONE



Są podobne do ran czystych, ale w trakcie

Są podobne do ran czystych, ale w trakcie

operacji dochodzi do otwarcia światła

operacji dochodzi do otwarcia światła

przewodu pokarmowego, oddechowego

przewodu pokarmowego, oddechowego

lub moczowo-płciowego, bez znacznego

lub moczowo-płciowego, bez znacznego

skazenia pola operacyjnego

skazenia pola operacyjnego



Niewielkie niepowodzenia w technice

Niewielkie niepowodzenia w technice

operacyjnej

operacyjnej



Przykładami zabiegów, w czasie których

Przykładami zabiegów, w czasie których

powstają rany czyste skażone, są

powstają rany czyste skażone, są

cholecystektomia, resekcja jelita grubego,

cholecystektomia, resekcja jelita grubego,

operacje pęcherza moczowego

operacje pęcherza moczowego

RANY SKAŻONE

RANY SKAŻONE



Zła technika operacyjna

Zła technika operacyjna



Rany urazowe

Rany urazowe



Znaczne skażenie zawartościa przew. Pok.

Znaczne skażenie zawartościa przew. Pok.



Otwarcie dróg żółciowych lub ukł mocz-płc

Otwarcie dróg żółciowych lub ukł mocz-płc

zawierających zakażoną żółć lub mocz

zawierających zakażoną żółć lub mocz



Przykładami tego typu operacji są zabiegi na

Przykładami tego typu operacji są zabiegi na

niedrożnym jelicie grubym z otwarciem jego

niedrożnym jelicie grubym z otwarciem jego

światła i wyciekiem zawartości, cholecystektomia

światła i wyciekiem zawartości, cholecystektomia

z obecnością ropy w pęcherzyku i jej rozlaniem w

z obecnością ropy w pęcherzyku i jej rozlaniem w

obrębie pola operacyjnego

obrębie pola operacyjnego

.

.

Powikłania w gojeniu się

Powikłania w gojeniu się

ran

ran



Krwiak w ranie

Krwiak w ranie



Zakażenie

Zakażenie



Martwica brzegów rany

Martwica brzegów rany



Rozejście się rany wytrzewienie

Rozejście się rany wytrzewienie



Powstanie przetok ( po wszyciu

Powstanie przetok ( po wszyciu

siatki)

siatki)



Przepuklina

Przepuklina

Objawy zakażenia:

Objawy zakażenia:



Ból

Ból



Podwyższenie temperatury

Podwyższenie temperatury



Obrzęk okolicy rany

Obrzęk okolicy rany



Zaczerwienienie skóry

Zaczerwienienie skóry

( odpowiedź zapalna organizmu: PGE,

( odpowiedź zapalna organizmu: PGE,

NO, bradykininy )

NO, bradykininy )



Ew.: trzeszczenia + wydzielina

Ew.: trzeszczenia + wydzielina

Kolejne etapy zakażenia:

Kolejne etapy zakażenia:



Obrzęk + zaczerwienie

Obrzęk + zaczerwienie



Treść surowicza

Treść surowicza



Treść ropna

Treść ropna



Martwica tkanek

Martwica tkanek



Powikłania

Powikłania

Leczenie:

Leczenie:



Okłady



Rewizja rany

– kontrola na całej długości,

– kontrola na całej długości,

opróżnienie ewentualnych krwiaków, ropni,

opróżnienie ewentualnych krwiaków, ropni,

zmiany opatrunków

zmiany opatrunków



Wycięcie tkanek martwiczych

Wycięcie tkanek martwiczych



Usunięcie szwów, otworzenie rany

Usunięcie szwów, otworzenie rany



Drenaż + płukanie rany:

0.9%NaCl, H

0.9%NaCl, H

2

2

O

O

2

2

,

,

chlorheksydyna, betadyna, saczki, dreny, rurki,

chlorheksydyna, betadyna, saczki, dreny, rurki,

rynienki, setonaż ze środkiem odkażającym

rynienki, setonaż ze środkiem odkażającym



Pobranie materiału do badania

Pobranie materiału do badania

bakteriologicznego z wydzieliny lub z głębi

bakteriologicznego z wydzieliny lub z głębi

rany

rany



antybiotykoterapia

antybiotykoterapia

Naczelną zasadą jest
zmniejszenie rozwoju ryzyka
zakażenia przez zamknięcie
rany za pomocą

szwu

szwu

pierwotnego

pierwotnego, gdy chirurg
ma wątpliwość, stosuje

szew

szew

pierwotny odroczony

pierwotny odroczony i po
wygaśnięciu zakażenia
zamyka ranę. Natomiast gdy
w ranie rozwija się zakażenie
przechodzi na

leczenie

leczenie

otwarte

otwarte.

Zabiegi wykonywane podczas

Zabiegi wykonywane podczas

leczenia ran

leczenia ran



Wycięcie rany pierwotne

Wycięcie rany pierwotne

– wycięcie w ciągu 6 godz. od urazu -

– wycięcie w ciągu 6 godz. od urazu -

martwiczych, poszarpanych brzegów rany. Cięcie powinno być dłuższe niż rana

martwiczych, poszarpanych brzegów rany. Cięcie powinno być dłuższe niż rana

i sięgać głębiej.

i sięgać głębiej.

W ranach głowy można nawet do 24h

W ranach głowy można nawet do 24h



Rozcięcie rany

Rozcięcie rany

– rany zakażone, umożliwiamy swobodny wypływ wydzieliny z

– rany zakażone, umożliwiamy swobodny wypływ wydzieliny z

rany, ranę zostawiamy do ziarninowania, zakładamy opatrunek z płynem

rany, ranę zostawiamy do ziarninowania, zakładamy opatrunek z płynem

antyseptycznym

antyseptycznym



Szew pierwotny rany –

Szew pierwotny rany –

szwy zakładamy i zawiązujemy bezpośrednio po

szwy zakładamy i zawiązujemy bezpośrednio po

wycięciu rany

wycięciu rany

Nie powinno się zeszywać szwem pierwotnym ran: wyciętych późno po wypadku,

Nie powinno się zeszywać szwem pierwotnym ran: wyciętych późno po wypadku,

w tkankach niedostatecznie ukrwionych, w okolicach ciała szczególnie narażonych

w tkankach niedostatecznie ukrwionych, w okolicach ciała szczególnie narażonych

na zakażenie,

na zakażenie,

postrzałowych , kąsanych, kłutych, zabrudzonych ziemią lub kałem,

postrzałowych , kąsanych, kłutych, zabrudzonych ziemią lub kałem,

niecałkowicie wyciętych ( z wyjątkiem twarzy i pleców) , głębokich

niecałkowicie wyciętych ( z wyjątkiem twarzy i pleców) , głębokich



Odroczone zeszycie rany

Odroczone zeszycie rany

– możliwość zakażenia – po 24-72 godz.

– możliwość zakażenia – po 24-72 godz.

podejmujemy decyzję zamykamy lub leczymy „na otwarto”. W razie wątpliwości

podejmujemy decyzję zamykamy lub leczymy „na otwarto”. W razie wątpliwości

czy zeszyć ranę lepiej założyć szwy i ich nie dociągać i nie zawiązywać

czy zeszyć ranę lepiej założyć szwy i ich nie dociągać i nie zawiązywać



Szew wtórny rany

Szew wtórny rany

– zakładamy w ranach gojących się przez ziarninowanie po

– zakładamy w ranach gojących się przez ziarninowanie po

ustąpieniu zakażenia i oczyszczeniu się rany z tkanek martwiczych

ustąpieniu zakażenia i oczyszczeniu się rany z tkanek martwiczych



Drenaż rany

Drenaż rany

– bierny, ssący, płuczący

– bierny, ssący, płuczący

Trudno gojące się

Trudno gojące się

rany

rany

Owrzodzenie kończyny dolnej

Owrzodzenie kończyny dolnej

w zastoju żylnym

w zastoju żylnym

(venous stasis

(venous stasis

ulcer)

ulcer)



Lokalizacja: zwykle okolica kostki przyśrodkowej.

Lokalizacja: zwykle okolica kostki przyśrodkowej.



Stan miejscowy: obrzęk, złogi hemosyderyny w

Stan miejscowy: obrzęk, złogi hemosyderyny w

skórze, niebolesne.

skórze, niebolesne.



Leczenie:

Leczenie:



Kontrola choroby żylnej.

Kontrola choroby żylnej.



Utrzymanie czystości rany i zmiana opatrunków.

Utrzymanie czystości rany i zmiana opatrunków.



Podkolanówki, elewacja kończyny w spoczynku.

Podkolanówki, elewacja kończyny w spoczynku.



Chirurgiczne: wycięcie owrzodzenia, ligacja

Chirurgiczne: wycięcie owrzodzenia, ligacja

perforatorów, przeszczep skóry.

perforatorów, przeszczep skóry.

Owrzodzenie kończyny dolnej

Owrzodzenie kończyny dolnej

w niedokrwieniu

w niedokrwieniu



Lokalizacja: dystalnie, paluch, grzbiet stopy.

Lokalizacja: dystalnie, paluch, grzbiet stopy.



Stan miejscowy: bez obrzęku, bez przebarwień,

Stan miejscowy: bez obrzęku, bez przebarwień,

bolesne.

bolesne.



Zmiany w Dopplerze, arteriografii, wskaźnik

Zmiany w Dopplerze, arteriografii, wskaźnik

kostkowo-ramienny 0.1 – 0.3.

kostkowo-ramienny 0.1 – 0.3.



Leczenie:

Leczenie:



Próba rewaskularyzacji lub by-pass naczyniowy.

Próba rewaskularyzacji lub by-pass naczyniowy.



Kontrola chorób towarzyszących.

Kontrola chorób towarzyszących.



Przeszczep skóry / amputacja przy braku

Przeszczep skóry / amputacja przy braku

poprawy.

poprawy.

Owrzodzenie kończyny dolnej

Owrzodzenie kończyny dolnej

w cukrzycy

w cukrzycy

(stopa cukrzycowa)

(stopa cukrzycowa)



Lokalizacja: miejsca podporowe

Lokalizacja: miejsca podporowe

na stopie.

na stopie.



Stan miejscowy: bez obrzęku,

Stan miejscowy: bez obrzęku,

bez przebarwienia bez bólu

bez przebarwienia bez bólu

(choroba wtórna do

(choroba wtórna do

neuropatii).

neuropatii).



Leczenie:

Leczenie:



Kontrola choroby

Kontrola choroby

podstawowej.

podstawowej.



Oszczędzające wycięcie

Oszczędzające wycięcie

martwicy. Amputacje

martwicy. Amputacje



Antybiotykoterapia.

Antybiotykoterapia.



Przeszczep skóry.

Przeszczep skóry.



Poradnia Stopy Cukrzycowej

Poradnia Stopy Cukrzycowej

(edukacja, obuwie).

(edukacja, obuwie).

I stopień

I stopień

Zaczerwienienie nienaruszonej skóry

Zaczerwienienie nienaruszonej skóry

II st.

II st.

Uszkodzona jest pełna grubość skóry i tkanka

Uszkodzona jest pełna grubość skóry i tkanka

podskórna

podskórna

(otarcie, pęcherz lub płytki krater)

(otarcie, pęcherz lub płytki krater)

III stopień

III stopień

Martwica obejmuje również położone głębiej

Martwica obejmuje również położone głębiej

mięśnie

mięśnie

IV stopień

IV stopień

zniszczone są wszystkie warstwy tkanek

zniszczone są wszystkie warstwy tkanek

miękkich i leżące pod nimi struktury kostne i

miękkich i leżące pod nimi struktury kostne i

stawowe

stawowe

ODLEŻYNY

Odleżyny

Odleżyny

Odleżyny

Odleżyny



Najskuteczniejszą i najtańszą metodą

Najskuteczniejszą i najtańszą metodą

walki z odleżynami jest zapobieganie

walki z odleżynami jest zapobieganie

ich powstawaniu

ich powstawaniu



Należy zapewnić zmianę pozycji ciała

Należy zapewnić zmianę pozycji ciała

co najmniej co 2 godziny

co najmniej co 2 godziny



Ubytek skóry nie jest wykładnikiem

Ubytek skóry nie jest wykładnikiem

zniszczeń tkanek głębokich, które

zniszczeń tkanek głębokich, które

-jako, że mięśnie są najbardziej

-jako, że mięśnie są najbardziej

narażone na uraz i niedotlenienie – są

narażone na uraz i niedotlenienie – są

znacznie większe

znacznie większe

Odleżyny

Odleżyny



Etapy rozwoju odleżyny

Etapy rozwoju odleżyny



Przekrwienie – powstaje po ok. 30 min ucisku:

Przekrwienie – powstaje po ok. 30 min ucisku:

objawia się zaczerwienieniem skóry: ustępuje po

objawia się zaczerwienieniem skóry: ustępuje po

godzinie po przerwaniu ucisku

godzinie po przerwaniu ucisku



Niedokrwienie – powstaje po ok. 2-6h trwania

Niedokrwienie – powstaje po ok. 2-6h trwania

ucisku: jest odwracalne; reaktywne przekrwienie

ucisku: jest odwracalne; reaktywne przekrwienie

trwa do 36h.

trwa do 36h.



Martwica – powstaje po ponad 6h ucisku; zasinienie

Martwica – powstaje po ponad 6h ucisku; zasinienie

skóry i jej stwardnienie; nie ustępuje po przerwaniu

skóry i jej stwardnienie; nie ustępuje po przerwaniu

ucisku

ucisku



Owrzodzenie – jest następstwem martwicy; jego

Owrzodzenie – jest następstwem martwicy; jego

powstaniu sprzyjają urazy mechaniczne i zakażenie.

powstaniu sprzyjają urazy mechaniczne i zakażenie.

Odleżyny

Odleżyny

Leczenie

Leczenie

I i II stopień

I i II stopień

postępowanie zachowawcze

postępowanie zachowawcze

umożliwia wyleczenie

umożliwia wyleczenie



Usuwanie tkanek martwiczych, walka z

Usuwanie tkanek martwiczych, walka z

zakażeniem, odciążenie okolicy z odleżyną

zakażeniem, odciążenie okolicy z odleżyną

III i IV st

III i IV st

leczenie chirurgiczne

leczenie chirurgiczne



szerokie wycięcie owrzodzenia w granicach

szerokie wycięcie owrzodzenia w granicach

dobrze ukrwionych tkanek.

dobrze ukrwionych tkanek.



resekcja wyniosłości kostnej w dnie odleżyny

resekcja wyniosłości kostnej w dnie odleżyny



wypełnienie całego ubytku płatem skórno-

wypełnienie całego ubytku płatem skórno-

mięśniowym lub mieśniowym

mięśniowym lub mieśniowym

Oparzenia

Oparzenia

(najczęściej skóry i błon

(najczęściej skóry i błon

śluzowych)

śluzowych)



termiczne

termiczne



chemiczne

chemiczne



elektryczne

elektryczne



promieniowaniem

promieniowaniem

Podział oparzeń według ich

Podział oparzeń według ich

głębokości

głębokości



Stopień I

Stopień I

- cechuje się zaczerwienieniem skóry (rumień) połączonym z

- cechuje się zaczerwienieniem skóry (rumień) połączonym z

lekkim obrzękiem i bolesnym pieczeniem. Rumień powstaje pod

lekkim obrzękiem i bolesnym pieczeniem. Rumień powstaje pod

wpływem krótkotrwałego działania pary wodnej, niezbyt gorącej

wpływem krótkotrwałego działania pary wodnej, niezbyt gorącej

wody

wody

lub też po zbyt silnym opalaniu się na słońcu. Utrzymuje się zazwyczaj

lub też po zbyt silnym opalaniu się na słońcu. Utrzymuje się zazwyczaj

kilka dni i goi po złuszczeniu naskórka bez pozostawiania blizny.

kilka dni i goi po złuszczeniu naskórka bez pozostawiania blizny.

  

  

Podział oparzeń według ich

Podział oparzeń według ich

głębokości

głębokości



Stopień II

Stopień II

- oprócz zaczerwienienia i obrzęku pojawiają się pęcherze wypełnione

- oprócz zaczerwienienia i obrzęku pojawiają się pęcherze wypełnione

żółtawym płynem surowiczym. Pęcherze to martwy naskórek uniesiony

żółtawym płynem surowiczym. Pęcherze to martwy naskórek uniesiony

gromadzącym się pod nim płynem tkankowym. Toczą się tu silne procesy zapalne i

gromadzącym się pod nim płynem tkankowym. Toczą się tu silne procesy zapalne i

martwicze naskórka na granicy ze skórą właściwą. Bóle bywają znaczne. Oparzenia

martwicze naskórka na granicy ze skórą właściwą. Bóle bywają znaczne. Oparzenia

II stopnia powstają po oblaniu się wrzątkiem, gorącym olejem, pod wpływem pary

II stopnia powstają po oblaniu się wrzątkiem, gorącym olejem, pod wpływem pary

wodnej. Goją się one zwykle po upływie ok. 2 tygodni dzięki możliwości regeneracji

wodnej. Goją się one zwykle po upływie ok. 2 tygodni dzięki możliwości regeneracji

naskórka od dna.

naskórka od dna.



Stopień II a

Stopień II a

– dotyczy powierzchownej warstwy skóry właściwej – zaczerwienienie,

– dotyczy powierzchownej warstwy skóry właściwej – zaczerwienienie,

wysięk, pęcherz

wysięk, pęcherz



Stopień II b

Stopień II b

– sięga dolnych warstw skóry właściwej – skóra jest wilgotna lub

– sięga dolnych warstw skóry właściwej – skóra jest wilgotna lub

sucha przy ucisku nie blednie, cebulki włosów widać jako małe czerwone punkciki,

sucha przy ucisku nie blednie, cebulki włosów widać jako małe czerwone punkciki,

obrzęk, głębokie pęcherze, obniżone czucie bólu

obrzęk, głębokie pęcherze, obniżone czucie bólu

Podział oparzeń według ich

Podział oparzeń według ich

głębokości

głębokości



Stopień III

Stopień III

- cechuje się zniszczeniem pełnej grubości skóry, a

- cechuje się zniszczeniem pełnej grubości skóry, a

często i tkanek leżących głębiej, niekiedy aż do kości. Często

często i tkanek leżących głębiej, niekiedy aż do kości. Często

część martwiczej skóry wysycha i powstają białoszare lub żółte

część martwiczej skóry wysycha i powstają białoszare lub żółte

strupy. Przy ucisku na strup oparzeniowy tkanka nie blednie.

strupy. Przy ucisku na strup oparzeniowy tkanka nie blednie.

Oparzenie III stopnia jest bardzo bolesne, a jednocześnie

Oparzenie III stopnia jest bardzo bolesne, a jednocześnie

powierzchnia oparzona jest niewrażliwa na dotyk

powierzchnia oparzona jest niewrażliwa na dotyk

.

.

Oparzenia III

Oparzenia III

o

o

Oparzenia III

Oparzenia III

o

o

Podział oparzeń według ich

Podział oparzeń według ich

głębokości

głębokości



Stopień IV

Stopień IV

- skrajną postacią

- skrajną postacią

oparzenia jest zwęglenie tkanek

oparzenia jest zwęglenie tkanek

(martwica skóry i głębiej położonych

(martwica skóry i głębiej położonych

tkanek )

tkanek )

Sposoby

Sposoby

określania

określania

rozległości oparzeń –

rozległości oparzeń –

„reguła dziewiątek”

„reguła dziewiątek”

Klasyfikacja oparzeń

Klasyfikacja oparzeń

wg American Burns

wg American Burns

Association

Association

Oparzenia lekkie:

Oparzenia lekkie:

-

oparzenia I

oparzenia I

o

o

-

oparzenia II

oparzenia II

o

o

poniżej 15% pow. ciała u dorosłych

poniżej 15% pow. ciała u dorosłych

poniżej 10% pow. ciała u dzieci

poniżej 10% pow. ciała u dzieci

- oparzenia III

- oparzenia III

o

o

poniżej 2% pow. ciała

poniżej 2% pow. ciała

Klasyfikacja oparzeń

Klasyfikacja oparzeń

wg American Burns

wg American Burns

Association

Association

Oparzenia średnie:

Oparzenia średnie:

-

oparzenia II

oparzenia II

o

o

obejmujące 15-25% pow. ciała u

obejmujące 15-25% pow. ciała u

dorosłych

dorosłych

obejmujące 10-20% pow. ciała u dzieci

obejmujące 10-20% pow. ciała u dzieci

-

oparzenia III

oparzenia III

o

o

poniżej 2-10% pow. ciała

poniżej 2-10% pow. ciała

Klasyfikacja oparzeń

Klasyfikacja oparzeń

wg American Burns

wg American Burns

Association

Association

Oparzenia ciężkie:

Oparzenia ciężkie:

-

oparzenia II

oparzenia II

o

o

powyżej 25% pow. ciała u dorosłych

powyżej 25% pow. ciała u dorosłych

powyżej 20% pow. ciała u dzieci

powyżej 20% pow. ciała u dzieci

-

oparzenia III

oparzenia III

o

o

powyżej 10% pow. ciała

powyżej 10% pow. ciała

-

oparzenia III

oparzenia III

o

o

obejmujące ręce, twarz,

obejmujące ręce, twarz,

oczy, uszy, stopy, krocze,

oczy, uszy, stopy, krocze,

-

oparzenia inhalacyjne, elektryczne,

oparzenia inhalacyjne, elektryczne,

chemiczne

chemiczne

Wskazania do

Wskazania do

hospitalizacji

hospitalizacji



obszar oparzeń II

obszar oparzeń II

o

o

przekracza 10% pow.

przekracza 10% pow.

ciała;

ciała;



występują (niezależnie od obszaru)

występują (niezależnie od obszaru)

oparzenia III

oparzenia III

o

o

i IV

i IV

o

o

;

;



oparzenia dotyczą takich części ciała jak:

oparzenia dotyczą takich części ciała jak:

głowa, dłonie, stopy, błony śluzowe, układ

głowa, dłonie, stopy, błony śluzowe, układ

pokarmowy, układ oddechowy, narządy

pokarmowy, układ oddechowy, narządy

wzroku i krocze;

wzroku i krocze;



oparzenia (nawet nieznaczne) powstały w

oparzenia (nawet nieznaczne) powstały w

wyniku działania prądu elektrycznego,

wyniku działania prądu elektrycznego,

substancji chemicznej

substancji chemicznej

Leczenie ogólne oparzeń

Leczenie ogólne oparzeń

1 Leczenie ogólne

1 Leczenie ogólne

2. Leczenie rany oparzeniowej

2. Leczenie rany oparzeniowej

Leczenie ogólne oparzeń

Leczenie ogólne oparzeń



Reguła Parkland

Reguła Parkland

4ml (Ringera) x 1kg.m.c. X % pow

4ml (Ringera) x 1kg.m.c. X % pow

op.

op.



Reguła Brooka

Reguła Brooka

2ml ( Ringera) x 1kg.m.c x % pow op

2ml ( Ringera) x 1kg.m.c x % pow op



Monafo

Monafo

75% x reguła Parklanda przy

75% x reguła Parklanda przy

zastosowaniu hipertonicznych roztworów

zastosowaniu hipertonicznych roztworów

NaCl

NaCl

Leczenie ogólne oparzeń

Leczenie ogólne oparzeń

50% w/w dawki należy przetoczyć w ciągu

50% w/w dawki należy przetoczyć w ciągu

pierwszych 8 godzin

pierwszych 8 godzin

od momentu

od momentu

oparzenia pacjenta

oparzenia pacjenta

Pozostałe 50% w ciągu kolejnych 16 godzin

Pozostałe 50% w ciągu kolejnych 16 godzin

Druga i kolejne doby

Druga i kolejne doby

50% tego co w 1 dobie, uzupełniamy

50% tego co w 1 dobie, uzupełniamy

koloidami

koloidami

Leczenie miejscowe

Leczenie miejscowe

oparzeń II

oparzeń II

o

o

- III

- III

o

o



Leczenie zachowawcze bez opatrunku –

Leczenie zachowawcze bez opatrunku –

tzw. metoda otwarta:

tzw. metoda otwarta:

-

Twarz, pośladki, krocze

Twarz, pośladki, krocze

-

Po wstępnym oczyszczeniu rany

Po wstępnym oczyszczeniu rany

pozostawia się ją odsłoniętą

pozostawia się ją odsłoniętą

-

Oparzenia IIa i IIa/IIb – tworzy się

Oparzenia IIa i IIa/IIb – tworzy się

strup, który odpada po 1-2 tyg.

strup, który odpada po 1-2 tyg.

Odsłaniając nieznacznie zbliznowaciałą

Odsłaniając nieznacznie zbliznowaciałą

powierzchnię

powierzchnię

Leczenie miejscowe

Leczenie miejscowe

oparzeń II

oparzeń II

o

o

- III

- III

o

o

-

Oparzenia IIb, IIb/III, III – rozmiękczenie

Oparzenia IIb, IIb/III, III – rozmiękczenie

grubego strupa martwiczego i następowo

grubego strupa martwiczego i następowo

jego usunięcie

jego usunięcie

-

Stosuje się 2x dziennie:

Stosuje się 2x dziennie:

antyseptyki: Mafenid, krem

antyseptyki: Mafenid, krem

gentamycynowy, maść betadynowa;

gentamycynowy, maść betadynowa;

maści enzymatyczne: Iruxol mono,

maści enzymatyczne: Iruxol mono,

Fibrolan

Fibrolan

Leczenie miejscowe

Leczenie miejscowe

oparzeń II

oparzeń II

o

o

-

-

III

III

o

o



Leczenie zachowawcze z opatrunkiem

Leczenie zachowawcze z opatrunkiem

zamkniętym, wielowarstwowym,

zamkniętym, wielowarstwowym,

przetłuszczonym – tzw. metoda zamknięta

przetłuszczonym – tzw. metoda zamknięta

Opatrunki wielowarstwowe z gazy nasączonej:

Opatrunki wielowarstwowe z gazy nasączonej:

-

małe powierzchnie: silikonem lub mieszaniną

małe powierzchnie: silikonem lub mieszaniną

parafiny i wazeliny (op. Kocha)

parafiny i wazeliny (op. Kocha)

- duże powierzchnie

- duże powierzchnie

- 0,5% lub 0,75% roztworem azotanu srebra:

- 0,5% lub 0,75% roztworem azotanu srebra:

Dermazin, Argosulfan, Sulfamylon,

Dermazin, Argosulfan, Sulfamylon,

- 1% lub 2% roztworem neomycyny,

- 1% lub 2% roztworem neomycyny,

- wodnym roztworem betadyny

- wodnym roztworem betadyny

lub opatrunki przetłuszczone z użyciem balsamu

lub opatrunki przetłuszczone z użyciem balsamu

peruwiańskiego z betadyną

peruwiańskiego z betadyną

Leczenie miejscowe

Leczenie miejscowe

oparzeń II

oparzeń II

o

o

- III

- III

o

o

0,5% roztwór azotanu srebra

0,5% roztwór azotanu srebra

Zalety: działanie bakteriostatyczne, nie ma

Zalety: działanie bakteriostatyczne, nie ma

oporności drobnoustrojów, tani, nie ma

oporności drobnoustrojów, tani, nie ma

uczuleń, nietoksyczny (precypituje do

uczuleń, nietoksyczny (precypituje do

AgCl

AgCl

2

2

), nie hamuje naskórkowania, można

), nie hamuje naskórkowania, można

zakładać na przeszczepy skóry. Należy go

zakładać na przeszczepy skóry. Należy go

stosować jak najwcześniej.

stosować jak najwcześniej.

Wady – jest hipotoniczny (duża utrata jonów

Wady – jest hipotoniczny (duża utrata jonów

przez ranę), barwi każdą powierzchnię.

przez ranę), barwi każdą powierzchnię.

Leczenie miejscowe

Leczenie miejscowe

oparzeń II

oparzeń II

o

o

- III

- III

o

o

Sposób wykonania opatrunku:

Sposób wykonania opatrunku:



Usunięcie brudu, strzępów tkanek,

Usunięcie brudu, strzępów tkanek,

frag. skóry

frag. skóry



Opatrunek nasączony 0,5%

Opatrunek nasączony 0,5%

azotanem srebra o grubości 5cm

azotanem srebra o grubości 5cm

umocowany bandażem elastycznym

umocowany bandażem elastycznym



Jałowe prześcieradło i koc

Jałowe prześcieradło i koc

Leczenie miejscowe

Leczenie miejscowe

oparzeń II

oparzeń II

o

o

b - III

b - III

o

o



Wczesne (2-5 doba) styczne

Wczesne (2-5 doba) styczne

wycinanie rany dermatomem

wycinanie rany dermatomem

II

II

o

o

b / III

b / III

o

o

- Usunięcie tkanek martwiczych

- Usunięcie tkanek martwiczych

-

Uzyskanie czystego podłoża

Uzyskanie czystego podłoża

Odsłonięte powierzchnie pokrywa się

Odsłonięte powierzchnie pokrywa się

przeszczepami

przeszczepami

Oparzenia dróg

Oparzenia dróg

oddechowych

oddechowych



Objawy:

Objawy:

- spalone włosy przedsionka nosa, brwi,

- spalone włosy przedsionka nosa, brwi,

rzęsy, oparzenia twarzy, szyi, karku

rzęsy, oparzenia twarzy, szyi, karku

-

plwocina z domieszka sadzy, zwęglenia w

plwocina z domieszka sadzy, zwęglenia w

gardle, oparzenie śluzówek

gardle, oparzenie śluzówek

Chory najczęściej przebywał w zamkniętym

Chory najczęściej przebywał w zamkniętym

pomieszczeniu w trakcie pożaru i jest

pomieszczeniu w trakcie pożaru i jest

nieprzytomny.

nieprzytomny.

Oparzenia elektryczne

Oparzenia elektryczne



Oparzenia energią elektryczną dotyczą zwykle nie tylko

Oparzenia energią elektryczną dotyczą zwykle nie tylko

naskórka i skóry, ale także tkanki podskórnej, mięśni,

naskórka i skóry, ale także tkanki podskórnej, mięśni,

kości. Prąd powoduje głównie martwicę tkanek z

kości. Prąd powoduje głównie martwicę tkanek z

rozerwaniem naczyń i krwawieniem do tkanek, bez

rozerwaniem naczyń i krwawieniem do tkanek, bez

stanu zapalnego, pęcherzy. Uszkodzenia tkankowe są

stanu zapalnego, pęcherzy. Uszkodzenia tkankowe są

większe niż te na powierzchni i postępują (zakrzepy).

większe niż te na powierzchni i postępują (zakrzepy).

Oparzenia mają postać nieregularnych owrzodzeń

Oparzenia mają postać nieregularnych owrzodzeń

wyraźnie odgraniczonych od otoczenia i początkowo

wyraźnie odgraniczonych od otoczenia i początkowo

niebolesnych.

niebolesnych.



Zmiany skórne zależą od napięcia prądu, czasu jego

Zmiany skórne zależą od napięcia prądu, czasu jego

działania na skórę i oporności powłok (wilgotności).

działania na skórę i oporności powłok (wilgotności).

Prąd o niskim napięciu, z jakim mamy zwykle do

Prąd o niskim napięciu, z jakim mamy zwykle do

czynienia w życiu codziennym, raczej nie powoduje

czynienia w życiu codziennym, raczej nie powoduje

rozległych uszkodzeń.

rozległych uszkodzeń.

Oparzenia kwasami

Oparzenia kwasami



Leczenie – zdjęcie ubrań nasiąkniętych

Leczenie – zdjęcie ubrań nasiąkniętych

kwasem, płukanie rany 3% roztworem

kwasem, płukanie rany 3% roztworem

Natrium bicarbonicum lub roztworem

Natrium bicarbonicum lub roztworem

sody oczyszczonej (w przypadku 100%

sody oczyszczonej (w przypadku 100%

pewności co do przyczyny) lub wodą.

pewności co do przyczyny) lub wodą.

Uwaga: zachować ostrożność - rękawiczki

Uwaga: zachować ostrożność - rękawiczki

W dalszej kolejności oczyszczenie z

W dalszej kolejności oczyszczenie z

tkanek martwiczych i przeszczep skóry

tkanek martwiczych i przeszczep skóry

Oparzenia zasadami

Oparzenia zasadami



Leczenie – zdjęcie ubrania, płukanie

Leczenie – zdjęcie ubrania, płukanie

rany bieżącą wodą

rany bieżącą wodą

Wyjątek! – nie płuczemy wodą

Wyjątek! – nie płuczemy wodą

oparzenia wapnem gaszonym (oliwa,

oparzenia wapnem gaszonym (oliwa,

parafina)

parafina)

Następnie neutralizujemy zasady

Następnie neutralizujemy zasady

3% Acidum boricum

3% Acidum boricum

Tężec

Tężec



Podstawą zapobiegania tężca są

Podstawą zapobiegania tężca są

masowe szczepienia!

masowe szczepienia!

Szczepienia ochronne:

Szczepienia ochronne:



Anatoksyna przeciwtężcowa - 0,5 ml podskórnie

Anatoksyna przeciwtężcowa - 0,5 ml podskórnie

lub domięśniowo.

lub domięśniowo.

Następnie kolejne dawki po 4-6 tyg. i 6-12 mc.

Następnie kolejne dawki po 4-6 tyg. i 6-12 mc.



Szczepienie jest ważne

Szczepienie jest ważne

8 lat.

8 lat.

Tężec c.d.

Tężec c.d.



anatoksyna przeciwtężcowa

anatoksyna przeciwtężcowa

=

=

szczepionka

szczepionka

służąca do szczepień

służąca do szczepień

ochronnych

ochronnych



antytoksyna przeciwtężcowa

antytoksyna przeciwtężcowa

=

=

surowica ochronna

surowica ochronna

zawierająca

zawierająca

gotowe przeciwciała

gotowe przeciwciała

przeciw jadowi

przeciw jadowi

tężca

tężca

Uodpornienie bierne (szczepienie

Uodpornienie bierne (szczepienie

przypominające)

przypominające)

1 ml anatoksyny

1 ml anatoksyny

w pierwszych 24

w pierwszych 24

godz. po zranieniu podajemy:

godz. po zranieniu podajemy:



osobom uodpornionym u których

osobom uodpornionym u których

ostatnie szczepienie było nie dalej

ostatnie szczepienie było nie dalej

niż 5 lat temu

niż 5 lat temu

Uodpornienie czynno-

Uodpornienie czynno-

bierne

bierne

1 ml anatoksyny + 3000 j.m.

1 ml anatoksyny + 3000 j.m.

antytoksyny

antytoksyny

podajemy osobom:

podajemy osobom:



nie szczepionym

nie szczepionym



szczepionym jednorazowo

szczepionym jednorazowo



gdy od szczepienia minęło więcej niż

gdy od szczepienia minęło więcej niż

5 lat

5 lat



po upływie 24 godz. od zranienia

po upływie 24 godz. od zranienia

Uodpornienie czynno-

Uodpornienie czynno-

bierne c.d.

bierne c.d.

Antytoksynę

Antytoksynę

3000j.m.= 2 ml

3000j.m.= 2 ml

podajemy

podajemy

w dwóch dawkach:

w dwóch dawkach:



0,4 ml

0,4 ml



1,6 ml

1,6 ml

po godzinie od pierwszego

po godzinie od pierwszego

podania w drugie ramie

podania w drugie ramie

Tężec c.d.

Tężec c.d.



U osób skaleczonych podstawowym

U osób skaleczonych podstawowym

elementem profilaktyki jest

elementem profilaktyki jest

chirurgiczne

chirurgiczne

opracowanie rany

opracowanie rany

, dzięki czemu usuwa

, dzięki czemu usuwa

się zarodniki tężca, ciała obce, tkanki

się zarodniki tężca, ciała obce, tkanki

martwicze oraz przywraca się ukrwienie,

martwicze oraz przywraca się ukrwienie,

zatem utlenowanie tkanek - a tężec

zatem utlenowanie tkanek - a tężec

rozwija się w środowisku beztlenowym.

rozwija się w środowisku beztlenowym.



Podaje się również antybiotyki

Podaje się również antybiotyki

(

(

penicyliny

penicyliny

,

,

cefalosporyny,

cefalosporyny,

tetracykliny

tetracykliny

)

)

Zgorzel gazowa

Zgorzel gazowa

Zgorzel gazowa ( gangrena) jest najcięższym

Zgorzel gazowa ( gangrena) jest najcięższym

i najniebezpieczniejszym zakażenie przyrannym

i najniebezpieczniejszym zakażenie przyrannym

wywołanym przez zarazki beztlenowe z rodzaju

wywołanym przez zarazki beztlenowe z rodzaju

Clostridium

Clostridium

, których siedliskiem jest ziemia.

, których siedliskiem jest ziemia.

Jeden z gatunków Clostridium perfringens (Welchii)

Jeden z gatunków Clostridium perfringens (Welchii)

wytwarza w zakażonych tkankach metabolity gazowe,

wytwarza w zakażonych tkankach metabolity gazowe,

co dało początek nazwie schorzenia. Prowadzi do

co dało początek nazwie schorzenia. Prowadzi do

martwicy i gnicia głównie mięśni, czemu towarzyszy

martwicy i gnicia głównie mięśni, czemu towarzyszy

silny ból, znaczny obrzęk, gromadzenie się dużej

silny ból, znaczny obrzęk, gromadzenie się dużej

ilości posokowatego płynu i gazu w tkance

ilości posokowatego płynu i gazu w tkance

podskórnej. Silna

podskórnej. Silna

ektotoksyna

ektotoksyna

, tworzona przez

, tworzona przez

zarazki, jest przyczyną ciężkiego ogólnego zatrucia.

zarazki, jest przyczyną ciężkiego ogólnego zatrucia.

Leczenie: antybiotyki z równoczesnym szerokim

Leczenie: antybiotyki z równoczesnym szerokim

nacięciem zmienionych tkanek, duże dawki

nacięciem zmienionych tkanek, duże dawki

antytoksyny, niekiedy odjęcie kończyny.

antytoksyny, niekiedy odjęcie kończyny.

Środki antyseptyczne

Środki antyseptyczne



Betadine - związek jodu, który jest silnym

Betadine - związek jodu, który jest silnym

środkiem antyseptycznym stosowanym do

środkiem antyseptycznym stosowanym do

odkażania skóry nieuszkodzonej. Działa

odkażania skóry nieuszkodzonej. Działa

bakteriobójczo, grzybobójczo i wirusobójczo,

bakteriobójczo, grzybobójczo i wirusobójczo,

drażni tkanki, wywołuje powierzchniową

drażni tkanki, wywołuje powierzchniową

nekrozę (martwicę) posmarowanej tkanki.

nekrozę (martwicę) posmarowanej tkanki.

Dawniej drażniące działanie jodu

Dawniej drażniące działanie jodu

wykorzystywano do polepszenia ukrwienia

wykorzystywano do polepszenia ukrwienia

skóry i tkanki podskórnej, co przyśpieszało

skóry i tkanki podskórnej, co przyśpieszało

resorpcję wysięków zapalnych (skórę nad

resorpcję wysięków zapalnych (skórę nad

wysiękiem pędzlowano jodyną kilka razy dz.

wysiękiem pędzlowano jodyną kilka razy dz.



Dr Henryk St. Różański

Dr Henryk St. Różański

http://rozanski.wizytowka.pl

http://rozanski.wizytowka.pl

Antyseptyki

Antyseptyki



Sole srebra działają silnie przeciwbakteryjnie (antyseptycznie i

Sole srebra działają silnie przeciwbakteryjnie (antyseptycznie i

odkażająco), ściągająco, lekko złuszczająco, a w większych stężeniach

odkażająco), ściągająco, lekko złuszczająco, a w większych stężeniach

przyżegająco i nekrotycznie. Dodanie do wody metalicznego srebra

przyżegająco i nekrotycznie. Dodanie do wody metalicznego srebra

zabija zawarte w niej bakterie. W przypadku zastosowania roztworów

zabija zawarte w niej bakterie. W przypadku zastosowania roztworów

soli srebrowych na skórę i błony śluzowe należy podkreślić jedynie

soli srebrowych na skórę i błony śluzowe należy podkreślić jedynie

powierzchowne ich działanie antyseptyczne z powodu koagulacji białek;

powierzchowne ich działanie antyseptyczne z powodu koagulacji białek;

bariera zdenaturowanego białka uniemożliwia głębsze wnikanie

bariera zdenaturowanego białka uniemożliwia głębsze wnikanie

preparatu sulfadiazynian srebra (4-amino-N-2-

preparatu sulfadiazynian srebra (4-amino-N-2-

pirymidynylobenzenosulfonamid srebra) oraz silver sulfathiazole czyli

pirymidynylobenzenosulfonamid srebra) oraz silver sulfathiazole czyli



sulfatiazolan srebra (sulfanilamid srebra) – łączą w sobie działanie

sulfatiazolan srebra (sulfanilamid srebra) – łączą w sobie działanie

przeciwbakteryjne sulfonamidu i srebra. Preparaty przyśpieszają

przeciwbakteryjne sulfonamidu i srebra. Preparaty przyśpieszają

gojenie ran, działają także przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Stosowane

gojenie ran, działają także przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Stosowane

są w leczeniu oparzeń, owrzodzeń, ran, odleżyn. Pomocne w leczeniu

są w leczeniu oparzeń, owrzodzeń, ran, odleżyn. Pomocne w leczeniu

trądziku bakteryjnego, zwłaszcza Flammacerium (obok srebra i

trądziku bakteryjnego, zwłaszcza Flammacerium (obok srebra i

sulfonamidu, zawiera azotan ceru).

sulfonamidu, zawiera azotan ceru).

Znane pod nazwą Flammacerium (Solvay) – krem 1%, Flammazine

Znane pod nazwą Flammacerium (Solvay) – krem 1%, Flammazine

(Solvay) – krem 1%, Dermazin (Lek) – krem, Argosulfan (Jelfa) – krem

(Solvay) – krem 1%, Dermazin (Lek) – krem, Argosulfan (Jelfa) – krem

2%.

2%.

Dr Henryk St. Różański

Dr Henryk St. Różański

http://rozanski.wizytowka.pl

http://rozanski.wizytowka.pl

Antyseptyki

Antyseptyki



jodoform

jodoform

–

–

iodoformium

iodoformium

. Jodoform jest starym

. Jodoform jest starym

antyseptykiem, wprowadzonym przez Mosetig-

antyseptykiem, wprowadzonym przez Mosetig-

Moorhof`a w 1880 roku. Pod względem chemicznym

Moorhof`a w 1880 roku. Pod względem chemicznym

jest to trijodometan CHI3 – proszek krystaliczny

jest to trijodometan CHI3 – proszek krystaliczny

barwy żółtej, nierozpuszczalny w wodzie, łatwo

barwy żółtej, nierozpuszczalny w wodzie, łatwo

rozpuszczalne w rozpuszczalnikach Jodoform

rozpuszczalne w rozpuszczalnikach Jodoform

rozpuszcza się w wydzielinach ustrojowych i w

rozpuszcza się w wydzielinach ustrojowych i w

wydzielinach ran, ropni oraz owrzodzeń; uwalnia

wydzielinach ran, ropni oraz owrzodzeń; uwalnia

wówczas stopniowo jod działając bakteriobójczo,

wówczas stopniowo jod działając bakteriobójczo,

osuszająco, znieczulająco miejscowo i krwiotamująco

osuszająco, znieczulająco miejscowo i krwiotamująco

(hamuje krwawienia z drobnych naczyń

(hamuje krwawienia z drobnych naczyń

krwionośnych)

krwionośnych)



Dr Henryk St. Różański

Dr Henryk St. Różański

http://rozanski.wizytowka.pl

http://rozanski.wizytowka.pl

Antyseptyki

Antyseptyki



Kwas borowy w wodnych roztworach był (obecnie rzadko) stosowany do

Kwas borowy w wodnych roztworach był (obecnie rzadko) stosowany do

okładów, płukanek, irygacji i przemywania przy stanach zapalnych skóry

okładów, płukanek, irygacji i przemywania przy stanach zapalnych skóry

i błon śluzowych. Wchodzi w skład niektórych kropli do oczu, płynów

i błon śluzowych. Wchodzi w skład niektórych kropli do oczu, płynów

odkażających złożonych (np. Adonis Afrodyta), zasypek 1-3% i złożonych

odkażających złożonych (np. Adonis Afrodyta), zasypek 1-3% i złożonych

(np. Linomag, Alantan).

(np. Linomag, Alantan).



Czteroboran sodu

Czteroboran sodu

Na2B4O7 (

Na2B4O7 (

natrium tetraboricum

natrium tetraboricum

, synonim:

, synonim:

natrium

natrium

diboricum seu natrium biboricum

diboricum seu natrium biboricum

, boraks,

, boraks,

borax

borax

) jest to krystaliczna,

) jest to krystaliczna,

biała substancja rozpuszczalna w wodzie (25 cz.) i w glicerynie (1,5 cz.)

biała substancja rozpuszczalna w wodzie (25 cz.) i w glicerynie (1,5 cz.)

- (słynny boraks w glicerynie, czyli Aftin = Aphtin). Jest to słaby związek

- (słynny boraks w glicerynie, czyli Aftin = Aphtin). Jest to słaby związek

antyseptyczny, hamujący rozwój grzybów pleśniowych i niektórych

antyseptyczny, hamujący rozwój grzybów pleśniowych i niektórych

bakterii. Działa również ściągająco i przeciwzapalnie. Wchodzi w skład

bakterii. Działa również ściągająco i przeciwzapalnie. Wchodzi w skład

proszków złożonych (do roztworów i zasypek), mikstur, maści 4-20%.

proszków złożonych (do roztworów i zasypek), mikstur, maści 4-20%.

Wskaznia: pleśniawki (afty), bolesne nadżerki w jamie ustnej i na

Wskaznia: pleśniawki (afty), bolesne nadżerki w jamie ustnej i na

narządach płciowych, zapalenie powiek lub spojówek, do płukania

narządach płciowych, zapalenie powiek lub spojówek, do płukania

gardła i jamy nosowej. Mikstura – preparat handlowy pod nazwą

gardła i jamy nosowej. Mikstura – preparat handlowy pod nazwą

Aphtin

Aphtin

(Cefarm, Prolab) – do pędzlowania; ponadto proszek

(Cefarm, Prolab) – do pędzlowania; ponadto proszek

Gargarin

Gargarin

(Cefarm)

(Cefarm)

do rozpuszczania w wodzie i płukania jamy ustnej oraz gardła przy

do rozpuszczania w wodzie i płukania jamy ustnej oraz gardła przy

stanach zapalnych (1 łyżeczka proszku na 100 ml wody przegotowanej).

stanach zapalnych (1 łyżeczka proszku na 100 ml wody przegotowanej).



Dr Henryk St. Różański

Dr Henryk St. Różański

http://rozanski.wizytowka.pl

http://rozanski.wizytowka.pl

Antyseptyki

Antyseptyki



Nadmanganian potasu

Nadmanganian potasu

W antyseptyce wykorzystywane są roztwory 0,5-4%. Używane są

W antyseptyce wykorzystywane są roztwory 0,5-4%. Używane są

one do odkażania ran i oparzeń. Stosuje się roztwory do płukania

one do odkażania ran i oparzeń. Stosuje się roztwory do płukania

gardła, jamy ustnej, spojówek, przewodów słuchowych, jamy

gardła, jamy ustnej, spojówek, przewodów słuchowych, jamy

nosowej,, narządów płciowych, do przemywania skóry oraz do

nosowej,, narządów płciowych, do przemywania skóry oraz do

kąpieli. Nadmanganian potasu przyspiesza gojenie ran i oparzeń,

kąpieli. Nadmanganian potasu przyspiesza gojenie ran i oparzeń,

obkurcza drobne naczynia krwionośne hamując krwawienia,

obkurcza drobne naczynia krwionośne hamując krwawienia,

działa przeciwobrzękowo, przeciwwysiękowo, zmniejsza

działa przeciwobrzękowo, przeciwwysiękowo, zmniejsza

wydzielanie łoju, lekko złuszcza naskórek. Hamuje powstawanie

wydzielanie łoju, lekko złuszcza naskórek. Hamuje powstawanie

zmian trądzikowych, zasusza owrzodzenia, nadżerki, sączące

zmian trądzikowych, zasusza owrzodzenia, nadżerki, sączące

rany, ropnie i zmiany trądzikowe. Leczy trądziki i zapalenie

rany, ropnie i zmiany trądzikowe. Leczy trądziki i zapalenie

łojotokowe skóry. Stosowany również do płukania żołądka, utlenia

łojotokowe skóry. Stosowany również do płukania żołądka, utlenia

lub absorbuje bowiem cyjanki, alkaloidy i związki fosforowe.

lub absorbuje bowiem cyjanki, alkaloidy i związki fosforowe.

Dawniej stosowany do nastrzykiwań ran kąsanych w celu

Dawniej stosowany do nastrzykiwań ran kąsanych w celu

unieczynnienia jadu. Do płukania żołądka w zatruciach – roztwory

unieczynnienia jadu. Do płukania żołądka w zatruciach – roztwory

1:3000. Roztwory 0,1-0,02% do płukania jamy ustnej i narządów

1:3000. Roztwory 0,1-0,02% do płukania jamy ustnej i narządów

płciowych. Roztwory 0,1% do odkażania skóry. Do nastrzykiwań

płciowych. Roztwory 0,1% do odkażania skóry. Do nastrzykiwań

ran kąsanych (z jadem) – roztwory 1-2%

ran kąsanych (z jadem) – roztwory 1-2%

Dr Henryk St. Różański

Dr Henryk St. Różański

http://rozanski.wizytowka.pl

http://rozanski.wizytowka.pl

.

.

Antyseptyki

Antyseptyki



Woda utleniona

Woda utleniona



Woda utleniona (

Woda utleniona (

hydrogenium peroxydatum

hydrogenium peroxydatum

) jest 3%

) jest 3%

roztworem perhydrolu (perhydrolum), czyli 30%

roztworem perhydrolu (perhydrolum), czyli 30%

nadtlenku wodoru H2O2.

nadtlenku wodoru H2O2.



Woda utleniona pod wpływem enzymów – katalaz

Woda utleniona pod wpływem enzymów – katalaz

rozpada się do wody i tlenu. Tlen działa

rozpada się do wody i tlenu. Tlen działa

przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i

przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i

przeciwgnilnie. Rozmiękcza strupy, oczyszcza rany,

przeciwgnilnie. Rozmiękcza strupy, oczyszcza rany,

niweluje zapachy, wybiela, przyspiesza regenerację

niweluje zapachy, wybiela, przyspiesza regenerację

tkanek. Jest to słaby środek antyseptyczny, cenny

tkanek. Jest to słaby środek antyseptyczny, cenny

natomiast do oczyszczania skóry i ran. Przemywanie

natomiast do oczyszczania skóry i ran. Przemywanie

wodą utlenioną skóry działa przeciwtrądzikowo i

wodą utlenioną skóry działa przeciwtrądzikowo i

wybielająco na plamy, w tym potrądzikowe.

wybielająco na plamy, w tym potrądzikowe.



Dr Henryk St. Różański

Dr Henryk St. Różański

http://rozanski.wizytowka.pl

http://rozanski.wizytowka.pl

Antyseptyki

Antyseptyki



Rivanol (Acrinolum, Acronol, Acricid, etakrydyna,

Rivanol (Acrinolum, Acronol, Acricid, etakrydyna,

6,9-diamino-2-etoksyakrydyna, Lactoacridine,

6,9-diamino-2-etoksyakrydyna, Lactoacridine,

czyli mleczan etakrydyny) to żółta substancja

czyli mleczan etakrydyny) to żółta substancja

łatwo rozpuszczalna w wodzie. Jest to silna

łatwo rozpuszczalna w wodzie. Jest to silna

substancja antyseptyczna. Niszczy paciorkowce,

substancja antyseptyczna. Niszczy paciorkowce,

gronkowce, grzyby i pierwotniaki. Jest stosowany

gronkowce, grzyby i pierwotniaki. Jest stosowany

doustnie i zewnętrznie (płukanki, okłady,

doustnie i zewnętrznie (płukanki, okłady,

przemywanie, irygacje pochwy) oraz doodbytniczo

przemywanie, irygacje pochwy) oraz doodbytniczo

w lewatywach. Wpływ przeciwwirusowy i

w lewatywach. Wpływ przeciwwirusowy i

przeciwbakteryjny jest spowodowany

przeciwbakteryjny jest spowodowany

przyłączeniem etakrydyny do kwasów

przyłączeniem etakrydyny do kwasów

nukleinowych (DNA), przez co następują letalne

nukleinowych (DNA), przez co następują letalne

mutacje. Jest doskonałym środkiem do odkażania

mutacje. Jest doskonałym środkiem do odkażania

świeżych (profilaktycznie) i starych ran oraz

świeżych (profilaktycznie) i starych ran oraz

oparzeń. Warto go stosować w leczeniu czyraków,

oparzeń. Warto go stosować w leczeniu czyraków,

zapalenia łojotokowego skóry, owrzodzeń, róży,

zapalenia łojotokowego skóry, owrzodzeń, róży,

liszajów i zacieków ropno-zapalnych.

liszajów i zacieków ropno-zapalnych.



Dr Henryk St. Różański

Dr Henryk St. Różański

http://rozanski.wizytowka.pl

http://rozanski.wizytowka.pl

Antyseptyki

Antyseptyki



Wodorowęglan sodu (NaHCO3), czyli dwuwęglan sodu to

Wodorowęglan sodu (NaHCO3), czyli dwuwęglan sodu to

biały krystaliczny proszek o słonawym smaku, łatwo

biały krystaliczny proszek o słonawym smaku, łatwo

rozpuszczalny w wodzie. W okresie przedwojennym i

rozpuszczalny w wodzie. W okresie przedwojennym i

międzywojennym były stosowane roztwory 3-5% do

międzywojennym były stosowane roztwory 3-5% do

okładów, przemywań i jako do płukania pochwy, worka

okładów, przemywań i jako do płukania pochwy, worka

spojówkowego, gardła i jamy ustnej. Działa

spojówkowego, gardła i jamy ustnej. Działa

antyseptycznie, przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo,

antyseptycznie, przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo,

przeciwgnilnie, przeciwropnie. Korzystnie działa we

przeciwgnilnie, przeciwropnie. Korzystnie działa we

wszystkich rodzajach trądziku (okłady na twarz, szyję,

wszystkich rodzajach trądziku (okłady na twarz, szyję,

przemywanie). Zalecany przy trudno gojących się ranach,

przemywanie). Zalecany przy trudno gojących się ranach,

oparzeniach chemicznych, owrzodzeniach, wypryskach,

oparzeniach chemicznych, owrzodzeniach, wypryskach,

ropniach, stłuczeniach. Wartościowy w leczeniu stanów

ropniach, stłuczeniach. Wartościowy w leczeniu stanów

zapalnych i ropnych gruczołu piersiowego (okłady).

zapalnych i ropnych gruczołu piersiowego (okłady).



W handlu znajduje się wodorowęglan sodu (soda

W handlu znajduje się wodorowęglan sodu (soda

oczyszczona) w postaci proszku (sklepy spożywcze).

oczyszczona) w postaci proszku (sklepy spożywcze).



Dr Henryk St. Różański

Dr Henryk St. Różański

http://rozanski.wizytowka.pl

http://rozanski.wizytowka.pl

Testy

Testy

1) Ile % powierzchni caiła wg reguły 9-tek stanowi głowa?

1) Ile % powierzchni caiła wg reguły 9-tek stanowi głowa?

2) Oparzenie obu kończyn dolnych, krocza i jednej kończyny górnej to ile procent?

2) Oparzenie obu kończyn dolnych, krocza i jednej kończyny górnej to ile procent?

A. 50% B. 46% C. 18% D.60% E. 55%

A. 50% B. 46% C. 18% D.60% E. 55%

3) Dopuszcza się zeszycie pierwotne

3) Dopuszcza się zeszycie pierwotne

a) rany postrzałowej uda b) rany kąsanej ręki niedominującej

a) rany postrzałowej uda b) rany kąsanej ręki niedominującej

c) drążącej rany kłutej powłok brzucha d) niecałkowicie wyciętej rany szarpanej

c) drążącej rany kłutej powłok brzucha d) niecałkowicie wyciętej rany szarpanej

twarzy

twarzy

4) Nowoczesne leczenie oparzenia III stopnia polega na:

4) Nowoczesne leczenie oparzenia III stopnia polega na:

a) Wczesnym wycięciu martwicy i pokryciu ubytku przeszczepem skóry

a) Wczesnym wycięciu martwicy i pokryciu ubytku przeszczepem skóry

b) położeniu przeszczepu po oddzieleniu się tkanek martwiczych

b) położeniu przeszczepu po oddzieleniu się tkanek martwiczych

c) Leczeniu heparyną i antybiotykami

c) Leczeniu heparyną i antybiotykami

d) Stosowaniu miejscowym środków trawiących tkankę martwiczą

d) Stosowaniu miejscowym środków trawiących tkankę martwiczą

5 Ropowica stopy u chorego z cukrzycą wymaga leczenia chirurgicznego w szpitalu gdy

5 Ropowica stopy u chorego z cukrzycą wymaga leczenia chirurgicznego w szpitalu gdy

a) Wystąpi martwica jednego palca

a) Wystąpi martwica jednego palca

b) Stwierdzenia małego ogniska martwicy skóry na grzbiecie stopy

b) Stwierdzenia małego ogniska martwicy skóry na grzbiecie stopy

c) Obecności obrzęku i zaczerwienienia stopy bez ognisk martwicy

c) Obecności obrzęku i zaczerwienienia stopy bez ognisk martwicy

d) W każdym przypadku

d) W każdym przypadku

Testy

Testy

6) Meżczyzna o wadze 80 kg doznał oparzenia ( II stopnia) około 40% powierzchni ciała.

6) Meżczyzna o wadze 80 kg doznał oparzenia ( II stopnia) około 40% powierzchni ciała.

W pierwszej dobie powinien otrzymać płyn w ilości

W pierwszej dobie powinien otrzymać płyn w ilości

a) 3500 ml b) 4500ml c) 5500ml d) ponad 6500 ml

a) 3500 ml b) 4500ml c) 5500ml d) ponad 6500 ml

7)U oparzonego leczonego wlewami dożylnymi dużych ilości płynów, metodą

7)U oparzonego leczonego wlewami dożylnymi dużych ilości płynów, metodą

pozwalającą najskuteczniej ocenić prawidłową ilość podawanych jest

pozwalającą najskuteczniej ocenić prawidłową ilość podawanych jest

a)

a)

Pomiar OCŻ b) godzinowa kontrola diurezy c) pomiar ciśnienia tętniczego d)

Pomiar OCŻ b) godzinowa kontrola diurezy c) pomiar ciśnienia tętniczego d)

ważenie chorego

ważenie chorego

8) Pierwotne odroczone zeszycie rany bywa stosowane w przypadku

8) Pierwotne odroczone zeszycie rany bywa stosowane w przypadku

a) Rany zakażonej b) rany zanieczyszczonej

a) Rany zakażonej b) rany zanieczyszczonej

c) każdej dużej rany operacyjnej d) każdej rany na twarzy

c) każdej dużej rany operacyjnej d) każdej rany na twarzy

9) Pierwotne odroczone zeszycie rany bywa stosowane w przypadku

9) Pierwotne odroczone zeszycie rany bywa stosowane w przypadku

a) Po stwierdzeniu cech zakażenia rany b) po wyleczeniu zakażonej rany

a) Po stwierdzeniu cech zakażenia rany b) po wyleczeniu zakażonej rany

c) Po stwierdzeniu, że w ranie nie ma zakażenia d) o wypełnieniu się rany ziarniną

c) Po stwierdzeniu, że w ranie nie ma zakażenia d) o wypełnieniu się rany ziarniną

10) Wtórne zeszycie rany bywa stosowane w przypadku

10) Wtórne zeszycie rany bywa stosowane w przypadku

a) Zakażonej rany, która nie była pierwotnie zeszyta

a) Zakażonej rany, która nie była pierwotnie zeszyta

b) pierwotnie zeszytej rany, która uległa zakażeniu

b) pierwotnie zeszytej rany, która uległa zakażeniu

c) Rany po nacięciu ropnia i ropowicy

c) Rany po nacięciu ropnia i ropowicy

d) Wszystkich wymienionych

d) Wszystkich wymienionych

11) Wtórne zeszycie rany nie może być jeszcze wykonane, gdy

11) Wtórne zeszycie rany nie może być jeszcze wykonane, gdy

a) W ranie znajduje się żywoczerwona ziarnina

a) W ranie znajduje się żywoczerwona ziarnina

b) Stwierdza się obecność jakiejkolwiek wydzieliny

b) Stwierdza się obecność jakiejkolwiek wydzieliny

C) w dnie rany widoczne są jeszcze tkanki martwe

C) w dnie rany widoczne są jeszcze tkanki martwe

d) Rana goi się „per secundam intetionem”

d) Rana goi się „per secundam intetionem”

Testy

Testy

Gojenie ran przez ziarninowanie ma miejsce w przypadku

Gojenie ran przez ziarninowanie ma miejsce w przypadku

a) Każdej rany poza raną operacyjną b) rany zeszytej szwem pierwotnie odroczonym

a) Każdej rany poza raną operacyjną b) rany zeszytej szwem pierwotnie odroczonym

c) rany pokrytej pierwotnie przeszczepem skóry d) rany zakażonej

c) rany pokrytej pierwotnie przeszczepem skóry d) rany zakażonej

Czynnikiem upośledzającym gojenie rany jest

Czynnikiem upośledzającym gojenie rany jest

Cukrzyca b) terapia sterydowa c) leki cytostatyczne d) wszystkie wymienione

Cukrzyca b) terapia sterydowa c) leki cytostatyczne d) wszystkie wymienione

Najistotniejszym elementem profilaktyki zakażenia rany drobnoustrojami beztlenowymi w

Najistotniejszym elementem profilaktyki zakażenia rany drobnoustrojami beztlenowymi w

przypadku rany zanieczyszczonej jest

przypadku rany zanieczyszczonej jest

a) Prawidłowe chirurgiczne opracowanie rany b) profilaktyczne podanie antybiotyku

a) Prawidłowe chirurgiczne opracowanie rany b) profilaktyczne podanie antybiotyku

c) Częsta zmiana opatrunków z użyciem wody utlenionej d) unikanie zbyt częstej zmiany

c) Częsta zmiana opatrunków z użyciem wody utlenionej d) unikanie zbyt częstej zmiany

opatrunków

opatrunków

Objawy zakażenia rany pałeczką zgorzeli gazowej to:

Objawy zakażenia rany pałeczką zgorzeli gazowej to:

a) Trzeszczenie gazu w tkankach nawet bez innych objawów b) wysoka gorączka i ropny

a) Trzeszczenie gazu w tkankach nawet bez innych objawów b) wysoka gorączka i ropny

wyciek z rany

wyciek z rany

c) Bardzo silny ból okolicy rany, tachykardia, stany majaczeniowe d) Zaczerwienienie i obrzęk

c) Bardzo silny ból okolicy rany, tachykardia, stany majaczeniowe d) Zaczerwienienie i obrzęk

rany

rany

Oparzenie II stopnia u osoby dorosłej należy zakwalifikować jako średnio ciężkie, jeżeli jego

Oparzenie II stopnia u osoby dorosłej należy zakwalifikować jako średnio ciężkie, jeżeli jego

powierzchnia stanowi cześć powierzchni ciała wynoszącą

powierzchnia stanowi cześć powierzchni ciała wynoszącą

a) 10% b) 25% c) 35% d) 50%

a) 10% b) 25% c) 35% d) 50%

Oparzenie przedniej powierzchni tułowia i jednej kończyny dolnej

Oparzenie przedniej powierzchni tułowia i jednej kończyny dolnej

stanowi część całkowitej powierzchni ciała ( wg reguły

stanowi część całkowitej powierzchni ciała ( wg reguły

dziewiątek) wynoszącą około

dziewiątek) wynoszącą około

a) 10% b) 18% c) 27% d) 36%

a) 10% b) 18% c) 27% d) 36%

Pacjent z oparzeniem 50% pow ciała ważący około 80kg powinien

Pacjent z oparzeniem 50% pow ciała ważący około 80kg powinien

otrzymać w pierwszej dobie płyny w ilości około

otrzymać w pierwszej dobie płyny w ilości około

a) 3000ml b) 5000ml c) 7000ml d) 10000ml

a) 3000ml b) 5000ml c) 7000ml d) 10000ml