Rozstrzygnięcia w

sprawie roszczeń

podatnika

Roszczenia podatnika a wymiar

podatku

Roszczenia podatnika:

•

strata podatkowa

•

zwrot podatku (Art. 3 pkt 7 Op - „Ilekroć w
ustawie jest mowa o zwrocie podatku -
rozumie się przez to zwrot różnicy podatku
lub zwrot podatku naliczonego w rozumieniu
przepisów o podatku od towarów i usług, a
także inne formy zwrotu podatku
przewidziane w przepisach prawa
podatkowego”)

•

nadpłata

Strata podatkowa

Art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób

fizycznych:

2. Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art.

24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy

przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania

osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania

przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze

źródła przychodów.

3. O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej

w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z

tego źródła w najbliższych kolejno po sobie

następujących pięciu latach podatkowych, z tym że

wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może

przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Strata podatkowa (2)

Art. 24 o.p.

Organ podatkowy, w drodze decyzji, określa wysokość

straty

poniesionej

przez

podatnika,

jeżeli

w

postępowaniu podatkowym organ ten stwierdzi, że

podatnik nie złożył deklaracji, nie wykazał w deklaracji

straty lub wysokość poniesionej straty różni się od

wysokości wykazanej w deklaracji, a poniesienie straty

zgodnie z przepisami prawa podatkowego uprawnia do

skorzystania z ulg podatkowych.

Nie ma odrębnej sprawy straty podatkowej -

rozstrzygnięcie jest dokonywane w ramach sprawy

podatku dochodowego (od osób fizycznych lub osób

prawnych)

Strata podatkowa (3)

Wyrok NSA z 13 maja 2010 r., sygn. akt II FSK

402/09:

Prawo do wydania decyzji określającej wysokość

straty, o której mowa w art. 24 O.p., nie ulega

przedawnieniu w rozumieniu art. 70 § 1 O.p., gdyż

nie dotyczy zobowiązania podatkowego, co jednak

nie oznacza, że nie jest ograniczone w czasie.

Ograniczenie to wynika wyłącznie z funkcji, jaką

dla ustalenia prawnopodatkowego stanu

faktycznego odgrywa wysokość straty poniesionej

przez podatnika w latach poprzednich. Decyzja

określająca stratę na podstawie art. 24 O.p. może

zostać wydana tak długo, jak długo możliwa jest

weryfikacja deklaracji za rok podatkowy, w którym

strata ta została odliczona.

Zwrot podatku (1)

Art. 21 par. 3a o.p.:

Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ

podatkowy stwierdzi, że kwota zwrotu podatku

lub kwota nadwyżki podatku naliczonego nad

należnym w rozumieniu przepisów o podatku od

towarów i usług jest inna niż wykazana w

deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w

której określa prawidłową wysokość zwrotu

podatku lub nadwyżki podatku naliczonego nad

należnym.

Nie ma odrębnej sprawy zwrotu podatku - rozstrzygnięcie

jest dokonywane w ramach sprawy podatku od towarów i

usług

Zwrot podatku (2)

Uchwała NSA z 29 czerwca 2009 r., sygn. akt

I FPS 9/08

Art. 70 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. -

Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8,

poz. 60 ze zm.) ma zastosowanie do

należności z tytułu nienależnego zwrotu

podatku od towarów i usług.

Postępowanie w

sprawie

stwierdzenia

nadpłaty

Pojęcie nadpłaty

•

Art. 72 § 1 pkt 1 Op:

„Za nadpłatę uważa się kwotę nadpłaconego
lub nienależnie zapłaconego podatku”

•

nadpłata wiąże się zatem z faktyczną zapłatą
w zawyżonej wysokości

•

zawyżony wymiar nieskutkujący faktyczną
zapłatą nie rodzi nadpłaty

Przyczyny powstania nadpłaty

NADPŁATA

zapłata w

wysokości

wyższej niż

zadeklarowana

lub ustalona w

decyzji

zapłacona na

skutek

zawyżonego

wymiaru

(art. 73 § 1 Op)

w wyniku wyroku

Trybunału

Konstytucyjnego

(art. 74 Op)

wynikająca z

zaliczkowego

systemu poboru

(art. 73 § 2 Op)

Nadpłata w wyniku zawyżonego

wymiaru

W wyniku żądania
stwierdzenia nadpłaty
(art. 75 § 1 i 2 Op)

W wyniku uchylenia
decyzji wymiarowej
(sytuacja określone w
art. 77 § 1 pkt 1 i 3 Op)

W innych przypadkach –
określona przez organ
podatkowy
(art. 74a Op)

Zwrot bez
decyzji (art.
75 § 4 Op)

Decyzja
stwierdzająca
nadpłatę (art. 74a
Op)

Decyzja o
odmowie
stwierdzenia
nadpłaty

prawidłowość
skorygowanego
zeznania nie budzi
wątpliwości

prawidłowość skorygowanego
zeznania budzi wątpliwości

Sprawa nadpłaty

•

Określenie nadpłaty nie zawsze jest
przedmiotem sprawy, wymagającej
rozstrzygnięcia przez organ podatkowy (np.
nadpłata wynikająca z zaliczkowego poboru
podatku, nadpłata będąca konsekwencją
uiszczenia kwoty wyższej od wymierzonej).

•

W przypadku uchylenia decyzji jest prostą
konsekwencją takiego rozstrzygnięcia
wymiarowego (choć niekiedy wskazuje się na
konieczność wydania decyzji określającej
nadpłatę - zgodnie z art. 74a Op)

Sprawa nadpłaty - wszczęcie

postępowania

•

wyłącznie na wniosek (podatnika lub płatnika) -
„realizacja uprawnienia do stwierdzenia nadpłaty
podatku dokonuje się wyłącznie na wniosek
podmiotu (prawa podatkowego), który ma w tym
interes prawny” /uchwała NSA z 27 stycznia 2014
r., sygn. akt II FPS 5/13/

•

wraz z wnioskiem należy złożyć deklarację
korygującą

•

„<<dołączone przez podatnika do wniosku o
stwierdzenie nadpłaty skorygowane zeznanie nie
ma charakteru samoistnego, jest ściśle z tym
wnioskiem związane (...) dzieli los tego wniosku>>,
który rozpatrywany jest w postępowaniu
nadpłatowym” /uchwała NSA z 27 stycznia 2014 r.,
sygn. akt II FPS 5/13/

Sprawa nadpłaty - przedmiot

postępowania wyjaśniającego

•

okoliczności, będące przesłanką złożenia wniosku o stwierdzenie
nadpłaty (a więc nie wszystkie okoliczności relewantne z punktu
widzenia zobowiązania podatkowego, ale tylko to objęte
wnioskiem)

•

nadpłata ⧣ wymiar

•

„Złożenie równocześnie z wnioskiem o stwierdzenie
nadpłaty skorygowanego zeznania (deklaracji) nie
wszczyna postępowania w przedmiocie określenia
wysokości zobowiązania podatkowego w rozumieniu art.
21 § 3 O.p. Składając wraz z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty
immanentnie prawnie z nim związaną podatkową deklarację
korygującą wnioskodawca przedstawia żądanie stwierdzenia (w
następstwie tego - zwrotu) nadpłaty, nie występuje natomiast z
żądaniem – w rozumieniu art. 165 § 3 O.p. - wydania decyzji
określającej wysokość zobowiązania podatkowego, w
szczególności decyzji wymierzającej podatek (określającej
zaległość podatkową) w miejsce orzeczenia o dochodzonej
nadpłacie” /uchwała NSA z 27 stycznia 2014 r., sygn. akt II FPS
5/13/

Sprawa nadpłaty - przedmiot

postępowania wyjaśniającego (2)

•

„Postępowanie o stwierdzenie nadpłaty
wszczynane jest na wniosek, który
wyznacza zakres i przedmiot
postępowania, w którym jest rozpoznawany;
intencją wnioskodawcy nie musi być zawsze
kontrola i weryfikacja w zakresie całości
samoobliczenia podatku za dany okres
podatkowy, a tylko stwierdzenie nadpłaty z
tytułu i na podstawie określonych -podatkowo
znaczących okoliczności, na które we wniosku
i związanej z nim deklaracji się powołuje”.
/uchwała NSA z 27 stycznia 2014 r., sygn. akt
II FPS 5/13/

Sprawa nadpłaty a sprawa wymiaru

(1)

•

uchwała NSA z 27 stycznia 2014 r., sygn. akt II FPS 5/13:

•

„Wystąpienie o nadpłatę i rozstrzygnięcie o nadpłacie mogą być
uzasadnione określonymi tylko konkretnie jednostkowymi
zdarzeniami okresu podatkowego oraz równie indywidualną ich oceną
na podstawie obowiązującego prawa, co niewątpliwie nie wymaga
zbadania i oceny prawnej wszystkich działań i zaniechań okresu
podatkowego, w którego skład wchodzą.

•

W takich przypadkach obligatoryjne wszczynanie i prowadzenie
postępowania w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania
podatkowego przed rozstrzygnięciem w przedmiocie nadpłaty
podatku nie jest potrzebne. Prowadziłoby też do zbędnego
zaangażowania zainteresowanego w różne postępowania prawne i
powodowało związane z nimi koszty, a przede wszystkim odwlekało czas
merytorycznego rozstrzygnięcia o nadpłacie, możliwego bez
przeprowadzenia i rozstrzygnięcia w zakresie określenia wysokości
zobowiązania podatkowego. Z powyższego wynika, że: w przypadku
zakwestionowania prawidłowości skorygowanej deklaracji podatkowej
złożonej wraz z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, zgodnie z art. 75 § 3
O.p., organ podatkowy nie ma obowiązku przed rozpatrzeniem tego
wniosku wszczynać w każdej sprawie postępowania celem określenia
wysokości zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art. 21 § 3
wymienionej ustawy.

Sprawa nadpłaty a sprawa wymiaru

(2)

•

uchwała NSA z 27 stycznia 2014 r., sygn. akt II FPS 5/13:

•

„Jeżeli natomiast wnioskodawca na poparcie żądania o nadpłatę wraz z
wnioskiem o jej stwierdzenie składa zeznanie podatkowe, w którym koryguje
całość albo znaczną część samoobliczenia podatku, z którego wywodzi
swoje żądanie, wówczas organ podatkowy powinien z urzędu wszcząć
postępowanie w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego.
Zmiana i przedstawienie na nowo w całości albo w znacznej części
samoobliczenia podatku wymaga jego kompleksowej kontroli, z czym wiąże się
zbadanie, przeanalizowanie i weryfikacja okresu podatkowego, którego dotyczy,
tym bardziej, że skutkiem tych działań może być wydanie rozstrzygnięcia
określającego wysokość zaległości podatkowej z tytułu niewykonania należnego
zobowiązania podatkowego, które nie może zostać podjęte w postępowaniu, w
którym wnioskodawca dochodzi wyłącznie stwierdzenia nadpłaty. Postępowanie
w przedmiocie nadpłaty nie może natomiast przekształcić się w czasie jego
trwania w postępowanie w sprawie określenia wysokości zobowiązania
podatkowego. Ocena: czy wnioskujący o nadpłatę koryguje w związku z tym
żądaniem całość albo znaczną część samoobliczenia podatku określonego
okresu podatkowego winna być dokonywana ad casum – w każdym
postępowaniu, w relacji do jego okoliczności.

•

Nie ma przeszkód prawnych, aby w trakcie postępowania w przedmiocie
stwierdzenia nadpłaty organ podatkowy, kiedy jest to uzasadnione, wszczął z
urzędu odrębne postępowanie w przedmiocie określenia wysokości
zobowiązania podatkowego.

Sprawa nadpłaty - forma

zakończenia

•

nadpłata nie budzi wątpliwości → zwrot
podatku

•

nadpłata budziła wątpliwości, ale została
stwierdzona → decyzja określająca wysokość
nadpłaty

•

brak nadpłaty → decyzja o odmowie
stwierdzenia nadpłaty