UNIWERSYTET WARMIOSKO- MAZURSKI W OLSZTYNIE
WYDZIAA
GEODEZJI I GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ
Sprawozdanie 2
TEMAT: Rozwój społeczno- ekonomiczny obszarów wiejskich w województwie
Świętokrzyskim
1. Analiza poziomu rozwoju społeczno- gospodarczego na obszarach wiejskich w
województwie świętokrzyskim
- Stopa przyrostu naturalnego
Pierwszym wskaz
nikiem wykorzystanym do określenia rozwoju demograficznego obszarów
wiejskich w województwie Świętokrzyskim jest stopa przyrostu naturalnego. Analizie
poddano powiaty tego województwa. Stopa przyrostu naturalnego w wielu z nich jest
ujemna, średnio dla województwa kształtuje się na poziomie -2.28. Dodatnie wartości
posiadają takie powiaty jak: kielecki 1.8, staszowski 0.1. Pozostałe powiaty województwa
Świętokrzyskiego wykazują ujemne wartości tego wskaz
nika. Jednocześnie najniższą stopę
przyrostu naturalnego ma powiat kazimierski i wynosi ona -5.6 (Ryc. 1).
Ryc. 1. Stopa przyrostu naturalnego
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie bdl
- Wskaz
nik feminizacji
Drugim wskaz
nikiem rozwoju demograficznego jest feminizacja w powiatach. Średni
współczynnik w tym województwie wynosi 104 kobiety na 100 mężczyzn. W każdym z
powiatów liczba kobiet jest wyższa niż liczba mężczyzn. Najwyższy wskaz
nik wykazał powiat
ostrowiecki liczba kobiet wyniosła w nim 108 kobiet. Współczynnik przyjmuje najniższe
wartości w powiatach: kieleckim, włoszczowski 101 kobiet na 100 mężczyzn.
2
- Współczynnik gęstości zaludnienia
Ostatnim wskaz
nikiem rozwoju demograficznego analizowanego przeze mnie jest gęstośd
zaludnienia występująca w poszczególnych powiatach województwa Świętokrzyskiego.
Średnia wartośd tego wskaz
nika wynosi 103 os/km2. Największa gęstośd zaludnienia
występuje w powiecie Skarżyckim i wynosi ona aż 201 os/km2. Tak wysoka wartośd
wskaz
nika może byd spowodowana niewielką powierzchnią tego powiatu i występowaniem
dwóch aglomeracji miejskich. Najniższą gęstośd zaludnienia wykazują powiaty: włoszczowski
52 os/km2 i opatowski 61 os/km2 (patrz Ryc. 2.).
Ryc. 2: Gęstośd zaludnienia w poszczególnych powiatach w województwie Świętokrzyskim
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie bdl
1.2 Rozwój społeczny
Analizę określenia rozwoju społecznego obszarów wiejskich w województwie Świętokrzyskim
przyjęto wskaz
niki określające poziom rozwoju edukacji oraz infrastruktury społecznej.
- Skolaryzacja brutto w szkolnictwie podstawowym i gimnazjalnym
Pierwszy i drugi wskaz
nik jaki wykazuje rozwój społeczny jest współczynnik skolaryzacji
brutto dla szkolnictwa podstawowego gimnazjalnego. Średni wskaz
nik skolarycji dla
szkolnictwa podstawowego wynosi 97.59. Najniższą wartośd posiada powiat ostrowiecki
95.70, zaś najwyższy buski 99.70. W przypadku szkolnictwa gimnazjalnego najwyższe
wartości posiadają powiaty: pioczowski 105.40 i starachowicki 101.2, najniższą zaś ma
powiat kielecki 93.00. Średnia wartośd dla tego wskaz
nika wynosi 99.04 (Ryc. 3.).
3
Ryc.3.: Wskaz
nik skolaryzacji w szkolnictwie gimnazjalnym
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie bdl
- Ilośd uczniów przypadających na 1 komputer z dostępem do Internetu w
szkolnictwie podstawowym i gimnazjalnym
Kolejnym wskaz
nikiem określającym rozwój infrastruktury społecznej jest liczba komputerów
z dostępem do Internetu w szkołach podstawowych i gimnazjalnych. Średnio w
województwie w szkolnictwie podstawowym na 1 komputer z dostępem do Internetu
przypada nieco ponad 9 osób, a w szkolnictwie gimnazjalnych około 13 osób. W powiecie
ostrowieckim w szkołach podstawowych wskaz
nik ten posiada najwyższą wartośd i wynosi
ona 12 osób przypadających na 1 komputer z dostępem do Internetu. Najniższe wartości
przyjmuje on w powiatach: buskim 8.1 i jędrzejowskim 8.4. W reszcie obszarów przyjmuje on
wartości bliskie średniemu. W szkolnictwie gimnazjalnym najwyższa wartośd przypada w
powiecie skarżyckim i wynosi ona aż 20 uczniów przypadających na 1 komputer z dostępem
do Internetu. W pozostałych powiatach wskaz
nik ten jest dośd zróżnicowany. Najniższe
wartości występują w powiatach: pioczowskim i konecki tutaj przypada około 9 uczniów.
- Księgozbiór bibliotek przypadających na 1000 mieszkaoców
Kolejnym analizowanym wskaz
nikiem jest księgozbiór bibliotek przypadających na 1000
mieszkaoców. Średnia wartośd tego wskaz
nika dla województwa Świętokrzyskiego wynosi
4
około 3700. Powiaty oscylujące wartościami bliskimi średniej to: buski, jędrzejowski,
kazimierski, kielecki, konecki, ostrowiecki, sandomierski, staszowski i włoszczowski.
Najwięcej mieszkaoców przypadających na księgozbiór posiadają takie rejony jak : powiat
pioczowski 4772.6 i opatowski 5801.1, najmniej zaś skarżycki 2834.7 i starachowicki 2883.5.
- Liczba ludności przypadających na jedną aptekę
Kolejnym poddanym analizie wskaz
nikiem jest liczba ludności przypadająca na jedną aptekę
ogólnodostępną . Średnia wartośd jego w województwie Świętokrzyskim wynosi około 3600
osób. Najmniejsza liczba mieszkaoców przypada w powiecie koneckim i skarżyckim poniżej
2800, natomiast największa w powiecie włoszczowskim nieco ponad 5200 osób na 1 aptekę.
1.3. Rozwój przedsiębiorczości
Analizie w tej kategorii rozwoju poddano tylko jeden wskaz
nik i jest to liczba osób
prowadzących działalnośd gospodarczą na 100 mieszkaoców. Największe wartości osiągnęły
takie powiaty jak: ostrowiecki i skarżycki 12 osób. Mogło byd to spowodowane
wstępowaniem tam specjalnej strefy ekonomicznej i dobrymi warunkami do rozwoju
przedsiębiorstwa. Najniższe wartości wskaz
nika posiadają powiaty: kazimierski 5 osób,
opatowski i pioczowski 7 osób (Ryc. 4.).
Ryc. 4.: Liczba osób prowadzących działalnośd gospodarczą na 100 mieszkaoców
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie bdl
1.4 Rozwój infrastruktury technicznej
- Sied rozdzielcza na 100 km2 wodociągów
Do określenia rozwoju infrastruktury technicznej analizie poddano dwa wskaz
niki. Pierwszym
z nich jest długośd sieci rozdzielczej wodociągów przypadającą na 100 km2. Średnia wartośd
5
tego wskaz
nika w województwie oscyluje 110 km2. Największa długości występuje w
powiecie sandomierskim i wynosi ona 161 km2, zaś najniższe w powiatach jędrzejowskim i
włoszczowskim i wynoszą mniej niż 70 km2.
- Sied rozdzielcza na 100 km2 kanalizacji
Drugim wskaz
nikiem analizowanym jest długośd sieci rozdzielczej kanalizacji przypadającą na
100 km2. Średnia wartośd tego wskaz
nika w województwie oscyluje na poziomie 48 km2.
Największa długości występuje w powiecie starachowicki i wynosi ona 70.7 km2, zaś
najniższe w powiatach kazimierskim, jędrzejowskim i włoszczowskim i wynoszą mniej niż 34
km2.
1.5 Ogólny poziom rozwoju społeczno- gospodarczego obszarów wiejskich w
województwie Świętokrzyskim
Analiza dwunastu wskaz
ników umożliwiła określenie miary poziomu społeczno-
gospodarczego powiatów w województwie Świętokrzyskim, dzięki określeniu wartości
wskaz
ników dla powiatu wzorcowego. Wyszczególniono 4 klasy poziomy rozwoju społeczno-
gospodarczego obszarów wiejskich, przy czym klasa najbardziej rozwinięta to klasa I (Ryc. 5.).
Ryc.5. Miary poziomu społeczno- gospodarczego powiatów w województwie Świętokrzyskim
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie bdl
Największą miarę rozwoju osiągną powiat ostrowiecki, dla które wyniosła ona 0.68. Wartości
w analizowanych wskaz
nikach oscylowały nieco powyżej średniej w województwie dla
każdego z nich. Posiada on najniższy przyrost naturalny, którego wartośd wynosiła -5.6.
Dwoma innymi powiatami znajdującymi się w klasie I to sandomierski i skarżycki.
W drugiej klasie rozwoju znalazły się takie powiaty jak: opatowski, starachowicki i
staszowski. Ich wartości wskaz
ników oscylowały również blisko średnich województwa.
6
Miały nieco niższe wartości niż w klasie I. Powiat opatowski posiada ujemny przyrost
naturalny wynoszący -4.0.
Do trzeciej klasy rozwoju społeczno- gospodarczego należą takie powiaty jak: jędrzejowski,
kielecki, konecki, pioczowski i włoszczowski. Wartości wskaz
ników tych powiatów były niższe
od średnich dla województwa.
Czwartą klasę rozwoju społeczno- gospodarczego stanowią dwa powiaty: buski i kazimierski.
W każdym z dwóch powiatów wartości wskaz
ników były dośd niskie. Nie występują tutaj
liczne miasta i dlatego te obszary nie posiadają elementu napędzającego rozwój społeczno-
gospodarczego.
1.6 WNIOSKI
Poziom rozwoju społeczno- gospodarczego jest uwarunkowany przez wiele czynników, które
najczęściej są w jakiś sposób ze sobą powiązane. Analizowane wskaz
niki dają nam pewien
punkt odniesienia dla omawianej jednostki.
Na podstawie wykonanej analizy rozwoju społeczno- gospodarczego można stwierdzid, że
poziom rozwoju obszarów jest nieco związany z ich położeniem i środowiskiem tam
występującym. Każdy z tych powiatów ma zbliżoną miarę rozwoju. Największy wpływ mają
czynniki demograficzne, stopa przyrostu naturalnego prawie w każdej części województwa
jest na poziomie ujemny.
7
cechy
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 cechy znormalizowane odległości od gminy wzorcowej
szkoły
osoby fizyczne
Współczynni podstawowe gimnazjum
Wskaz
nik Współczynnik księgozbiór ludność prowadzące Sieć Sieć
Wskaz
nik k ilość uczniów ilość uczniów
Wskaz
nik gewstości skolaryzacji bibliotek na na aptekę działalność rozdzielcz rozdzielcza Pierwiastek Hellwig z
Nazwa Powiatu przyrostu skolaryzacji na 1 na 1 komputer 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Suma
feminizacji zaludnieni szkoły 1000 ogólno gospodarczą na a na 100 na 100 km2 z sumy Cij gęstościa
naturalnego szkoły komputer z z dostępem do
a gimnazjalne mieszkańców dostęną 100 osób w wieku km2 wod kan
podstawowe dostępem do Internetu
produkcyjnym
Internetu
buski -3,2 105,00 77,0 99,7 98,9 8,1 10,3 3 003,8 2 984,00 10 112,00 52,5 -0,44 0,62 -0,52 1,40 -0,06 -1,19 -0,76 -0,83 -0,75 0,47 0,07 0,30 5,66 1,61 0,23 7,18 5,26 14,16 11,53 10,95 6,79 1,02 2,79 1,57 68,76 8,29 0,92
jędrzejowski -0,3 102,00 71,0 99,0 98,9 8,4 11,4 4 205,8 4 443,00 8 54,80 32,2 0,94 -0,65 -0,63 0,91 -0,04 -0,92 -0,38 0,59 0,96 -0,54 -1,88 -1,09 1,00 6,43 0,13 4,81 5,20 12,21 9,11 3,56 0,81 4,09 13,07 7,03 67,45 8,21 0,91
kazimierski -5,6 103,00 85,0 96,3 96,2 10,3 10,0 3 232,9 4 476,00 5 129,90 29,2 -1,58 -0,23 -0,36 -0,84 -1,01 0,96 -0,85 -0,56 0,99 -2,06 0,68 -1,30 12,40 4,46 0,40 0,19 10,57 2,60 12,18 9,23 0,74 12,53 1,13 8,17 74,60 8,64 0,95
kielecki 1,8 101,00 91,0 95,8 93,0 8,7 14,0 3 108,0 4 566,00 9 109,20 39,7 1,94 -1,07 -0,25 -1,21 -2,14 -0,63 0,50 -0,70 1,10 -0,04 -0,03 -0,58 0,00 8,75 0,56 0,01 19,16 10,28 4,60 10,15 0,57 2,30 3,12 4,56 64,05 8,00 0,88
konecki -1,4 102,00 74,0 99,2 98,5 10,1 9,7 3 648,5 2 567,00 10 88,50 43,2 0,42 -0,65 -0,57 1,03 -0,19 0,72 -0,96 -0,06 -1,24 0,47 -0,73 -0,34 2,32 6,43 0,18 5,34 5,92 3,43 12,93 6,49 9,57 1,02 6,10 3,59 63,31 7,96 0,88
opatowski -4,0 102,00 61,0 96,2 99,4 8,8 15,0 5 801,1 3 721,00 7 117,40 42,8 -0,82 -0,65 -0,82 -0,90 0,14 -0,51 0,82 2,48 0,11 -1,05 0,25 -0,36 7,62 6,43 0,03 0,14 4,40 9,50 3,31 0,00 3,04 6,39 2,21 3,69 46,75 6,84 0,76
ostrowiecki -2,8 108,00 189,0 95,7 100,5 12,0 12,8 3 324,4 2 913,00 12 141,00 69,4 -0,25 1,88 1,64 -1,28 0,50 2,58 0,08 -0,45 -0,84 1,48 1,05 1,47 4,79 0,00 6,93 0,00 3,03 0,00 6,58 8,59 7,23 0,00 0,47 0,01 37,62 6,13 0,68
pińczowski -5,2 102,00 68,0 99,2 105,4 9,3 9,1 4 772,6 4 143,00 7 94,00 38,4 -1,39 -0,65 -0,69 1,03 2,24 0,00 -1,16 1,27 0,60 -1,05 -0,54 -0,67 11,09 6,43 0,09 5,34 0,00 6,62 14,46 1,48 1,56 6,39 5,21 4,95 63,63 7,98 0,88
sandomierski -3,1 105,00 120,0 96,8 98,1 9,3 11,6 3 688,6 3 130,00 10 161,20 53,3 -0,39 0,62 0,31 -0,51 -0,34 -0,01 -0,31 -0,02 -0,58 0,47 1,74 0,36 5,44 1,61 1,71 0,58 6,66 6,67 8,73 6,25 5,93 1,02 0,00 1,44 46,02 6,78 0,75
skarżycki -2,1 107,00 201,0 95,9 100,4 8,9 20,3 2 834,7 2 745,00 12 121,20 70,0 0,09 1,46 1,87 -1,09 0,47 -0,39 2,64 -1,03 -1,03 1,48 0,38 1,51 3,44 0,18 8,20 0,03 3,14 8,80 0,00 12,32 8,32 0,00 1,85 0,00 46,29 6,80 0,75
starachowicki -1,1 106,00 181,0 98,3 101,2 8,5 13,8 2 883,5 2 867,00 10 131,70 70,7 0,56 1,04 1,48 0,45 0,76 -0,83 0,42 -0,97 -0,89 0,47 0,74 1,56 1,90 0,71 6,15 2,98 2,18 11,61 4,94 11,91 7,52 1,02 1,00 0,00 51,93 7,21 0,80
staszowski 0,1 102,00 80,0 97,8 97,9 9,2 13,2 4 054,4 3 382,00 9 103,50 50,0 1,13 -0,65 -0,46 0,14 -0,40 -0,17 0,24 0,42 -0,29 -0,04 -0,22 0,13 0,65 6,43 0,29 2,00 6,95 7,54 5,78 4,27 4,58 2,30 3,84 2,03 46,67 6,83 0,76
włoszczowski -2,8 101,00 52,0 98,9 99,2 9,7 11,8 3 581,1 5 210,00 9 65,80 33,6 -0,25 -1,07 -1,00 0,87 0,07 0,37 -0,27 -0,14 1,85 -0,04 -1,50 -1,00 4,79 8,75 0,00 4,64 4,71 4,87 8,47 6,90 0,00 2,30 10,51 6,53 62,46 7,90 0,87
- -
1,943 1,88491 0,99637 1,27868 2,23902 2,57634 2,63993 2,48221 1,85325 1,47821 1,73904 1,557
średnia -2,28 103,54 103,85 97,59 99,04 9,34 12,55 3 703,03 3 626,69 9,08 110,02 48,08 6 3 1 5 2 6 3 9 3 5 3 7 średnia 7,51 0,83
odchylenie
standardowe 2,10 2,37 52,03 1,52 2,83 1,04 2,95 845,24 854,34 1,98 29,43 14,52 odch st 0,77 0,09
odległość
9,05
wzorcowa dla
wszystkich cech
co