1
Antropologia prawa
Antropologia prawa nauka społeczna sytuująca się między antropologią społeczną i naukami prawnymi. Bada
relacje między prawem, kulturą, gospodarką, władzą i językiem w społecznościach żyjących w różnych warunkach
naturalnych i kulturowych. Antropologia prawa jest silnie związana z socjologią prawa. Jest też częścią szerszego
kierunku badań nad prawem i społeczeństwem.
Historia dyscypliny
pewnym etapie rozwoju społecznego i może być traktowane jako miernik cywilizacji. Dla Henry'ego Maine'a wraz z rozwojem społeczeństw następuje przejście od prawa opartego na przypisanym statusie, do prawa opartego na kontrakcie. Inny rodzaj ewolucjonizmu prezentuje Émile Durkheim. Społeczeństwa pierwotne opierać się miały na
solidarności mechanicznej i prawie represyjnym. Wraz z rozwojem społecznym więzy te zastępuje solidarność
organiczna i bardziej zróżnicowane prawo restytucyjne.
Ewolucjonizm został poddany krytyce przez przedstawicieli funkcjonalizmu, takich jak Bronisław Malinowski czy
Alfred Radcliffe-Brown. Autorzy ci wskazywali, że prawo nie jest właściwe jedynie wysoce rozwiniętym społecznościom, lecz pojawia się we wszystkich społecznościach, jako system utrzymywania spójności i
sprawowania kontroli społecznej. W Zwyczaju i zbrodni w społeczności dzikich Malinowski podkreśla rolę wzajemności i społecznego zakorzenienia prawa.[1] Wielu autorów krytykuje jednak ujęcie Malinowskiego jako zbyt szerokie i nie pozwalające odróżnić prawa od innych aspektów kultury (np. obyczaju czy religii).[2]
Problematyka badawcza
Problematyka porównawczych badań nad prawem w różnych kulturach nadal stanowi jeden z głównych tematów
antropologii prawa. Na tym gruncie wysuwane są ogólniejsze twierdzenia na temat istoty prawa i jego funkcji.
Tematyka ta pokrywa się często z zainteresowaniami socjologii prawa.
Jednym z najważniejszych kierunków badań antropologów prawa są badania nad sposobami rozwiązywania sporów w różnych społecznościach. Tematyka ta pojawia się już w pracach ewolucjonistów, jednak dopiero późniejsze
badania terenowe w istotny sposób przyczyniły się do jej zrozumienia. W swoich badaniach na temat Czejenów Karl
N. Llewellyn E. Adamson Hoebel prezentowali nie oparty na normach sposób rozumienia prawa i system rozwiązywania sporów. [3] Prawo jest tu mechanizmem radzenia sobie z problemami danej społeczności i jego głównym celem jest przywracanie równowagi w grupie, które następuje poprzez uzgadnianie różnych stanowisk i
doprowadzanie do konformizmu, a nie poprzez stosowanie abstrakcyjnych norm.
W Polsce antropologią prawa zajmuje się m.in. Jacek Kurczewski. [4]
2
Przypisy
[1] Bronisław Malinowski; Zwyczaj i zbrodnia w społeczności dzikich; Życie seksualne dzikich; Warszawa 1984
[2] S.E. Merry; Law: Anthropological Aspects; w: Neil J. Smelser; Paul B. Baltes (red.); International Encyclopedia of Social and Behavioral Sciences; Paolo Alto – New York 2001.
[3] E. Adamson Hoebel; Karl N. Llewellyn; The Cheyenne Way: Conflict and Case Law in Primitive Society; Norman, OK 1983.
[4] por. Jacek Kurczewski; Prawo prymitywne: zjawiska prawne w społeczeństwach przedpaństwowych; Warszawa 1973.
3
Źródła i autorzy artykułu
Antropologia prawa Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=28865549 Autorzy: Buldożer, Eteru, Jerry34, Stellar Grifon, Tomasz Raburski, Ykhwong, 1 anonimowych edycji Licencja
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
//creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/