Przykładowy plan pracy dla dziecka:
Taki plan można napisać dopiero zazwyczaj po kilku spotkaniach z dzieckiem, jest to czas potrzebny do obserwacji. Jest to długofalowy plan pracy dzieckiem, w którym wytyczamy sobie główne kierunki pracy, metody pracy. Co jakiś czas należy dokonywać ewaluacja tego planu jeśli oczywiście zachodzi taka potrzeba.
Dodatkowo Zespół pracujący z danym dzieckiem powinien się spotykać, co jakiś czas i ustalać wspólnie konkretne działania np., na okres 2-3 tygodni, Ważne jest by praca z dzieckiem była interdyscyplinarna, tzn. by np. ćwiczenia narządów artykulacyjnych zalecone przez logopedę kontynuowali na swoich zajęciach również pedagog i psycholog. Większa jest szansa na wyrównanie deficytu jeśli będą ćwiczyli w tym kierunku z dzieckiem wszyscy specjaliści.
Bardzo ważna kwestia są odwiedziny w domu dziecka. Już jedna taka wizyta pozwala nam ocenić warunki w jakich dziecko mieszka i układać program w sposób który będzie również adekwatny do warunków lokalowych dziecka.(ponieważ dziecko w domu często kontynuuje ćwiczenia z placówki)
Poniżej przytoczę plan dla dziecka 3,2 letniego z bardzo opóźnionym rozwojem mowy, opóźnionym rozwojem psychoruchowym z deficytami w zakresie funkcji poznawczych.
I. FUNKCJONOWANIE W ŚRODOWISKU
1. Doskonalenie czynności samoobsługowych
2. Nawiązywanie kontaktów społeczno- emocjonalnych
a. Dziecko poznaje siebie
9
Poznawanie swego ciała,
9
Rozwijanie sfery emocjonalnej,
9
Poznawanie informacji o sobie,
9
Wdrażanie do przestrzegania zasad dbania o własne i bezpieczeństwo.
b. Dziecko i jego rodzina
9
Zaznajomienie dziecka i utrwalanie informacji o swojej rodzinie, np. jak moja mama ma na imię, co robi moja mama,
9
Podejmowanie prostych zadań wynikających obowiązków w swojej rodzinie np.
pomoc w sprzątaniu własnych zabawek,
9
Wzmacnianie więzi miedzy członkami rodziny np.. wykonywanie prostych laurek z okazji świat rodzinnych, opisywanie sytuacji, których dziecko było naprawdę szczęśliwe, co lubię robić z moimi rodzicami,
c. Dziecko wśród innych dzieci
9 Poznanie drugiej osoby,
9 Kształtowanie świadomości własnego ciała i jego odrębności od otoczenia 9 grupy- zabawy pozwalające na kształtowanie umiejętności współdziałania 9 Ćwiczenia metodą W. Sherborne Ruch rozwijający.
9 Zabawy naśladowcze.
9 podnoszenie rąk do góry,
9 klaskanie i machanie ręką,
9 dotykanie i wyciąganie ramion,
9 tupanie nogami,
9 klaskanie w nogi,
9 kładzenie rąk na biodrach,
9 otwieranie i zamykanie dłoni,
9 dotykanie palcem wskazującym dłoni drugiej ręki i kolejnych palców ręki, 9 dotykanie palcem wskazującym części ciała (nos, oko, ucho, usta, kolano, itd.), 9 Rozwijanie uczuć empatii, wzajemnego zainteresowania,
• Rozpoznawanie i reagowanie na emocje drugiej osoby, np. reagowanie na smutek innych
• Wdrażanie dziecka do roli zarówno odbiorcy, jak i dawcy uczuć, wspólne przygotowywanie uroczystości z okazji urodzin.
• Wdrażanie dziecka do właściwego stosowania form grzecznościowych w stosunku nie tylko do osób dorosłych, ale także rówieśników
9
Ustalenie reguł i norm regulujących w grupie, na przykład
• Wspólnie i zgodnie bawię się z dziećmi,
• Potrafię czekać na swoją kolej podczas zabawy,
• Do zabawy biorę tylko te zabawki, którymi będę się teraz bawić, a po skończonej zabawie odłożę je na swoje miejsce,
II. Pobudzanie zmysłów
1. Dotyku
- zapoznanie z różnymi powierzchniami i fakturami ( np. miękka, twarda, szorstka , gładka, puszysta itp.);
- grupowanie przedmiotów o takiej samej fakturze
- rozpoznawanie zabawek i przedmiotów przez dotyk;
- różnicowanie różnych bodźców termicznych (dotykanie powierzchni ciepłych i zimnych, ćwiczenia w wodzie o różnej temperaturze),
- dostarczanie różnych bodźców zapachowych i smakowych;
- nauka rozumienia podstawowych nazw smaków: słodki, kwaśny, słony, gorzki;
- rozpoznawanie podstawowych zapachów, smaków i kojarzenie ich z produktem
- przedstawianie mimiką i gestem odbieranych bodźców smakowych;
- wyszukiwanie przedmiotów obrazków posiadających takie same walory smakowe ( np. co jest słodkie : cukier, cukierek, lizak );
III. Funkcje poznawcze i percepcyjno – motoryczne:
1. Percepcja wzrokowa, koordynacja wzrokowo-ruchowa
Ćwiczenia wykonujemy z przedmiotami codziennego użytku, szczotki, łyżki, buty, talerz, itp.
Ćwiczenia manipulacyjne; rozpoznawanie przedmiotu przez dotyk.
9 dotykanie, manipulowanie przedmiotami w celu poznania ich(dotykanie, otwieranie, nakładanie),
9 dotykanie z zamkniętymi oczami „czarodziejski orek”, dziecko odgaduje jaki przedmiot ukryty jest w worku,
9 wybieranie i przekładanie z ręki do ręki wybranego przedmiotu, wkładanie i odkładanie go we właściwe miejsce,
9 nawlekanie dużych następnie coraz mniejszych korali na sznurek, 9 napełnienie pudełka klocami,
9 układanie klocków jednej linii (tworzenie prostych układów rytmicznych) 9 porządkowanie zabawek wg, wybranej cechy, np., tu lalki, tu misie, 9 dobieranie w pary dwóch takich samych przedmiotów,
9 wskazywanie przedmiotów na planszy na podstawie słyszanej nazwy, dopasowanie obrazków do przedmiotów i odwrotnie.
9 Zgadywanie czego brakuje, spośród dwóch trzech przedmiotów chowamy jeden dziecko odgaduje którego przedmiotu brak.
9 rysowanie na dużej powierzchni dowolne ruchy koliste, kropki, kreski, zamalowywanie całych powierzchni,
9 pogrubianie i odwzorowywanie prostych kształtów, linii, koła przez prowadzenie ręki dziecka,
2. Wrażliwość słuchowa
Wysłuchiwanie i rozpoznawanie dźwięków naturalnych: dźwięki te są wydawane przez zwierzęta, pojazdy, przedmioty, dziecko uczy się je rozróżniać , identyfikować.
9 Wysłuchiwanie i rozpoznanie dźwięków dochodzących z otoczenia, identyfikowanie ich, przyporządkowanie słyszanego dźwięku do obrazka, odgłosów dochodzących z ulicy, sygnałów różnych pojazdów, dźwięków różnych gospodarstwa domowego np., woda lecąca z kranu, zamykanie drzwi)głosów zwierząt, dźwięków charakterystycznych dla różnych przedmiotów: papieru, szkła,
9 Rozpoznawanie wytworzonych dźwięków- najpierw z pomocą wzroku , później słuchowo, dziecko wskazuje przedmiot który identyfikuje z dźwiękiem, np., uderzanie łyżeczka w szklankę, klaskanie, lanie wody, stukanie w szybę, uderzanie klockami o siebie itd.
9 Rozpoznawanie wytwarzanych dźwięków, źródła, (gdzie jest ukryty przedmiot, który słyszysz), ilość dźwięków, czy dwa czy jeden wskazanie kierunku skąd dochodzi dźwięki,
9 Różnicowanie i naśladowanie dźwięków wydawanych przez zwierzęta, rozpoznawanie i dobieranie obrazka do słyszanego głosu zwierząt, naśladowanie głosu zwierząt wskazanych na obrazku,
3. Ćwiczenia rozwijające sprawność ruchową
Ćwiczenia rozwijające motorykę dużą;
9 Klaskanie, wstawanie, siadanie, sięganie po przedmioty wskazane przez terapeutę, 9 Toczenie, kopanie, podrzucanie, chwytanie piłki,
9 Chodzenie po wyznaczonym torze, chodzenie do przodu do tyłu, na boki, przechodzenie przez tunel, skakanie obunóż,
Ćwiczenia rozwijające motorykę małą:
9 Ćwiczenia manualne
9 Ćwiczenia grafomotoryczne
9 Ćwiczenia rozmachowe
9 Ćwiczenia usprawniające mięśnie dłoni i drobne mięśnie palców
III. Nauka celowego działania dostosowanego do wieku i możliwości rozwojowych dziecka
9 Wdrażanie do wykonywania poleceń, doprowadzania rozpoczętej aktywności do końca 9 Dostrzeganie efektów swych działań
9 Rozwijanie koncentracji uwagi
IV. Myślenia: przyczynowo – skutkowego, klasyfikowania
9 Wskazywanie relacji zachodzących między przedmiotami (przekształcanie, dopasowywanie, łączenie, segregowanie itp.), skutkami zjawisk atmosferycznych, naszych działań
9 Układanie historyjek obrazkowych – począwszy od 2 elementów 9 Zabawy materiałami stałymi, ciekłymi
9 Dobieranie identycznych pod względem danej cechy przedmiotów 9 Segregowanie przedmiotów ze względu na ich przeznaczenie (np. osobno zabawki, zastawa stołowa, ubrania itp.)
V. Oddziaływania w stosunku do rodziny dziecka:
9 Psychoedukacja
- kształtowanie postaw i zachowań pożądanych w kontaktach z dzieckiem
- rozpoznawanie zachowań dziecka i utrwalanie właściwych reakcji na te zachowania 9 Wzmacnianie poczucia kompetencji rodzicielskich
9 Udzielanie porad odnośnie pracy z dzieckiem
9 Udzielanie informacji w zakresie możliwych form pomocy dziecku
- informacji o systemie usług i zasobach społecznych, które mogą być im przydatne i są dostępne, istniejących uprawnieniach itp.
9 Pomoc w skontaktowaniu się rodziców z innymi rodzicami będącymi w podobnej sytuacji Do tej części dochodzi jeszcze cześć logopedyczna.